4 april 2017: 24 KWB-Overdaggers bezoeken even over de grens met Nederland in de gemeente Bergeijk het Eichamuseum. In dit ene museum is ook het Archeologisch Museum voor de Kempen en het Museum ‘ de Sigarenmaker ondergebracht.
We werden bij aankomst verdeeld in drie groepen:
groep 1 kreeg info over de Teuten en hun bezigheden
groep 2 over de sigarenmaker
groep 3 over de archeologie van de Kempen.
Iedere sessie duurde ongeveer 45 minuten.

De Teuten en hun bezigheden
De gids vertelde gedurende driekwartier heel geanimeerd het verhaal over de Teuten met op de achtergrond ook een beetje geschiedenis om dit alles te plaatsen.
Armoede was er troef in de Brabantse Kempen in Nederland en in onze Kempen. Daarom zochten mensen naar een oplossing: een handeltje opzetten.
De oudste Teuten waren de koperteuten. Zij verenigden zich in de teutencompagnie. Zij vertrokken vaak reeds in februari om tegen Kerstmis ongeveer terug te komen. Alles gebeurde te voet. Men ging in Aachen koper kopen, men liet de productie over aan een ketelbuter. Die maakte er gebruiksvoorwerpen en sieraden van. Daarna ging men het aan de man brengen zelfs tot in Denemarken toe. Deze handel had het monopolie gedurende 250 jaar. Je was gedurende 5 à 6 jaar leerling eer je een volwaardig lid was van de compagnie.
De haarteuten dreven handel in mensenhaar. Daarom werden ze ook weleens de luizenteuten genoemd. Ze kochten op de boerderijen  het mensenhaar op en verkochten ze verder aan de pruikenmakers.
De textielteuten dreven een handel in linnengoed en wollengoed.
Ze verkochten stoffen per el. Daarom werden ze vaak ook de ellenteuten genoemd.
Dit waren in een gemeente de welstellende burgers.
We vinden de Teuten in Hamont, Achel, Sint-Huibrechts-Lille, Hechtel, Helchteren, Lommel,…

 De tabaksindustrie in de Brabantse Kempen
In het begin waren het vooral kleine bedrijfjes die pijptabak en kauwtabak produceerden. Dit speelde zich af rond het einde van de 17^e eeuw. In 1771 ontstond de eerste sigarenfabriek in Delft onder de merknaam ‘ Het Rode Anker’. Later kwamen er steeds meer sigarenfabrieken in Nederland maar vooral in de Brabantse Kempen waar het aantal groeide naar 677 sigarenfabrieken, grote bedrijven tot boven de 2000 arbeiders en kleine bedrijfjes met 5, 10, 15 sigarenmakers. In Eindhoven heeft men in een tijdsbestek van 150 jaar ongeveer 244 sigarenfabrieken geteld, Valkenswaard telde er 74 ( Willem II en Hofnar als grootsten), Bergeijk telde er 31.
Van de landbouw kon men niet leven, industrie was er weinig. Door de komst van de sigarenindustrie kwam er een beetje welvaart.
In het museum waren al de benodigdheden te zien die met het sigaren maken te maken hadden: sigarenpresenteerders met of zonder muziek, knippertjes,
asbakjes, een nietjesmachine uit 1920 om de dunne plankjes aan elkaar te nieten tot sigarenkistjes in allerlei vormen, een machine om de deksels van de kistjes te ontwerpen,  pijpen, een tabakssnijder, een kassa uit 1908 van koper en nikkel, een winkeltoonbank,…
Sommige namen van sigaren klonken ons vertrouwd in de oren. Een prachtige verzameling van allerlei dingen die met de sigaar of de tabaksindustrie te maken hadden.
Deze gids liet ons zien hoe een uit tabaksbladeren een sigaar getoverd werd.
Eerst deed de poppenmaker het voorbereidende werk en de afwerking – het aanbrengen van het laatste blaadje op de sigaar - gebeurde door een sigarenmaker zelf. Wat we zeker niet wisten dat er linkse en rechtse sigaren waren en dat ze nooit samen in een doosje werd verpakt.
Dit bezoekje was zeer boeiend mede door een begeesterde gids.

De archeologie van de Kempen
In één van de lokalen van het Eichamuseum was het archeologisch museum van de Kempen ondergebracht.
De oudste vondsten dateerden van 15 000 jaar voor Christus en de jongste van 1200 jaar voor Christus.
Drie grote perioden: de steentijd, de bronstijd, de ijzertijd.
De steentijd was nog eens onderverdeeld in paleolithicum (10 000 -8 000 voor Christus ), het mesolithicum ( 8 000 – 4 000 voor Christus) en het neolithicum
( 4 000 – 1 500 voor Christus). In deze tijd was alles uit steen gemaakt: de gebruiksvoorwerpen, de werktuigen, de pijlpunten om op jacht te gaan,…
In de bronstijd werd alles vervaardigd uit brons. In het museum  werden fraaie dingen uit deze tijd tentoongesteld. Deze gids kaderde alles geschiedkundig hoe de mens inventief door de eeuwen heen werd.
Tijdens de ijzertijd werden de voorwerpen uit ijzer vervaardigd omdat ijzer gemakkelijker te bewerken was dan brons. Ook uit deze periode werden tal van voorwerpen tentoongesteld. Vaak ging het om grafgiften omdat men de dode iets wilde meegeven op zijn tocht door het hiernamaals.
Wat was er verder nog te bezichtigen in dit gedeelte: maquette van een Romeinse villa, aarden werk uit de verschillende periodes, grote en kleine voorraadpotten, wijnvaatjes, lepels, mantelspelden, oorbellen paardenbelletjes, een waterput uit 1200 na Christus,…

Een vormende namiddag over Teuten, de sigarenmakerij en de archeologie van de Kempen. Boeiend, op een aangename manier goed gebracht door de drie verschillende gidsen. Het verveelde ons op geen enkel moment.
Al de deelnemers keerden tevreden naar het ons vertrouwde dorpje - ook in de Kempen gelegen - waar in Den Tichel nog nagepraat werd.
                                                                       voor de Mutterd vanuit Bergeijk, reporter Leo

Bezoekersadres: Domineestraat 8a, 5571 EJ Bergeijk
www.desigarenmaker.nl
e-mail:info@desigarenmaker.nl