Kos (Grieks: Κως) is een Grieks eiland en gemeente (dimos) in de Egeïsche Zee, en maakt als derde grootste eiland deel uit van de Dodekanesos (Twaalf Eilanden). Het ligt voor de Turkse kust, ten noordwesten van Rodos en ten zuidoosten van Samos. Er zijn goede veerverbindingen tussen Kos en andere Griekse eilanden. Het eiland is 40 km bij 8 km groot. Het kent zowel vruchtbare vlaktes als onvruchtbaar bergland. Aan de kust van Kos komen verschillende soorten zeeschildpadden voor, waaronder de beschermde Caretta caretta. Verder kan men overal op het eiland landschildpadden tegenkomen.
Enkele grotere plaatsen op het eiland zijn onder andere Kos-Stad, Kefalos, Kardamena, Tigaki, Antimachia, Mastihari, Marmari en Pyli. Kleinere plaatsen zijn Zia, Zipari, Platani, Lagoudi en Asfendiou. In het Dikeosgebergte ligt het dorp Zia. Het eiland heeft een internationaal vliegveld waar vele lijn- en chartervluchten arriveren. Toerisme is een zeer belangrijke bron van inkomsten voor Kos. De hoofdstad van Kos is Kos-Stad.
Geschiedenis
Het eiland werd oorspronkelijk door Kariërs gekoloniseerd. De Doriërs namen het eiland in de elfde eeuw v.Chr. in. Het grootste deel van Doriërs was afkomstig uit Epidaurus en namen hun Asklepios-cultus mee. Tijdens de Perzische Oorlogen werd Kos geregeerd door tirannen, terwijl het officieel een oligarchisch bewind had. Later trad het eiland toe tot de Delische Bond. Tijdens de Peloponnesische Oorlog diende Kos als belangrijkste basis op de Egeïsche Zee voor Atheense troepen en vloot (411-407 v.Chr.), nadat Rhodos in opstand was gekomen. De Perzen werden er twee maal verdreven. In 366 v.Chr. werd de democratie op Kos gevestigd en de stad Kos gebouwd. Tijdens de Bondgenotenoorlog (357-355 v.Chr.) keerde Kos zich tegen Athene, om daarna onder het bewind van koning Mausolus van Carië te vallen. Onder Alexander de Grote en de Ptolemaeën bereikte de ontwikkeling van Kos zijn hoogtepunt. In 310 v.Chr. veroverde Ptolemaeus I Soter Kos op Antigonus I Monophthalmus. De Ptolemeeën gebruikte Kos als maritieme buitenpost om de Egeïsche Zee te controleren. Op de dependance van het gymnasium van Alexandrië op Kos kregen de Ptolemeïsche prinsen onderwijs. Cleopatra bewaarde een deel van haar goudvoorraad op Kos.
In de oudheid werd Kos ook wel Meropis of Nymphaea genoemd. Diodorus Siculus en Strabo omschrijven een goed ommuurde haven. De ligging van Kos gaf het een belangrijke rol in de handel op de Egeïsche Zee, terwijl het eiland zelf volgens Plinius bekend stond om zijn goede wijnen en later ook vanwege de zijde-industrie. Dichters die moe waren van Alexandrië vestigden zich op Kos.
In de oudheid was Kos beroemd vanwege zijn sanatorium Asklepieion. Naast Hippocrates zijn ook de schilder Apelles en de dichter Philitas en misschien Theocritus beroemde Griekse burgers van Kos.
Toerisme
Kos is een geschikte vakantiebestemming voor zowel jong als oud. De stranden van Kos-Stad zijn in vergelijking met vele andere Griekse Eilanden uitstekend. Ook heeft Kos een bruisend uitgaansleven. De "Barstreet", een zijstraat aan de haven, is een drukke straat waar veel jonge toeristen de nachtelijke uren doorbrengen. De nationaliteiten van deze toeristen zijn voornamelijk Scandinavisch, Italiaans, Duits, Engels en het grootste deel Nederlands.
Vis
Hoewel Kos een eiland is, is er betrekkelijk weinig vis te koop. Lange tijd is er rondom Kos gevist met dynamiet. Door de explosies kwamen de vissen verdoofd naar het oppervlak drijven waarna vangst eenvoudig was. Hoewel dit een effectieve manier van vissen leek bleken later de visgronden dermate zwaar beschadigd dat de visstand rondom Kos ernstig teruggelopen was. Veel restaurants huren lokale vissers in die zorgen voor een dagelijkse verse aanvoer van vis.
Gedenktekens
Op Kos zijn diverse gedenktekens voor de arts Hippocrates, alsmede voor de god voor de geneeskunst uit het Griekse pantheon: Asklepios, die leermeester zou zijn geweest van Hippocrates. Beroemd is bijvoorbeeld de plataan van Hippocrates die in de gelijknamige hoofdstad Kos staat. Ook is er een Hippocratisch museum aan hem gewijd. Verder bevinden zich diverse archeologische sites in of bij de stad, waaronder een Romeins amfitheater en een gymnasium. De hoofdstad Kos-Stad is het toeristische en culturele centrum van het eiland. Dicht bij de haven ervan staat de 14e-eeuwse burcht de Neratzia, die in 1315 door de ridders van St. Johannes van Rodos is gebouwd. In het centrum van Kos-Stad ligt een oude marktplaats, een agora.
