Ik ben geen economist. Dus ik begrijp zeer veel marktmechanismen niet. Ik ben maar een eenvoudige (fiscaal) jurist en ken dus wel een paar fiscale speeltjes. Ook al is mijn conclusie fiscaal sluitend, misschien wordt ze na deze blog wel in de prullenmand gedumpt. Maar in ieder geval heb ik deze zaterdagochtend een fiscaal pleziertje gehad.

Ik stel vast dat het rentetarief deposito’s bij de ECB -0.40% bedraagt, de OLO’s op minder dan 9 jaar negatief renderen (tot -0.59%) en de interbancaire rentevoeten op minder dan één jaar zijn ook negatief http://www.tijd.be/rentemarkt/. Binnenkort betalen we misschien allemaal wel een vergoeding voor het deponeren van geld bij de bank. Gisteren nog klaagde een cliënt dat hij moet betalen aan de bank om er geld te plaatsen. Dat zal ik in de toekomst vermoedelijk nog meer horen.

Ik leerde van de stichter van ons kantoor http://www.tiberghien.com/nl/ het basisbeginsel “beleggen in belastingen”.

Ik ken de memoires en basisteksten van de founding father van ons kantoor bijna uit het hoofd. Albert Tiberghien was altijd zijn tijd vooruit. Zo was zijn ‘Tiberghien vertelt Tiberghien’ een bundeling van blogberichten, ook al bestond het concept nog niet. Een interessant leesstukje mocht niet meer tijd nemen dan een toiletbezoek. Een bestuurder van ‘zijn’ kantoor haalt in zijn werken dan ook dagelijks inspiratie om de Tiberghien- spirit levend te houden. Maar vooral blijven de fiscale basisbeginselen en technieken daardoor leven. Want laten we eerlijk zijn, in de fiscale wereld is er vaak weinig nieuws onder de zon, maar veelal oude wijn in nieuwe zakken.

Inderdaad, soms kan beleggen in belastingen interessant zijn.

Een voorbeeld komt dagelijks voor. Indien de fiscus een aanslag vestigt en je bent quasi zeker dat je in bezwaar of bij de rechtbank gelijk krijgt, betaal dan vlug (anders ook). De interest die je krijgt is nog altijd 7% op jaarbasis. Een woekerrente, zo lijkt wel. En verbieden de Thora, het Evangelie en de Koran dat niet? Als we al rente vragen voor een lening, dat moeten we dan doen uit solidariteit, om onze naaste te helpen. Een woekerrente eisen van iemand die in het moeras zit, is niet echt ethisch om het met een recenter woord te zeggen. Is het vlug betalen van een aanslag om een hoge rente van 7% te krijgen dan eigenlijk wel een teken van goed burgerschap?

Toch staat dit handelen goed burgerschap niet noodzakelijk in de weg. De overheid leent soms geld bij jou zonder daarvoor een rechtvaardige interest te betalen. In tegenstelling tot veel andere landen betaalt de Belgische fiscus je geen interest indien je te veel belastingvoorschotten hebt betaald. Als de werkgever bijvoorbeeld te veel bedrijfsvoorheffing heeft betaald en je meer dan twee jaar later of zelfs drie jaar later het geld terugkrijgt, dan krijg je geen procentpunt interest. Met andere woorden, je hebt het geld renteloos uitgeleend.

Dat geldt ook voor de ‘vrijwillige’ voorafbetalingen die ieder van ons, ook vennootschappen, kan doen. En zo komen we tot het punt dat ik als fiscalist wil maken.  Stel nu dat je als bankier, verzekeraar, grote onderneming (en wie weet, in de toekomst, ook jij en ik met onze beperkte spaarcentjes) met een structureel cashoverschot zit en dat je dezer dagen normaal zou plaatsen tegen de negatieve rentetarieven waarmee we deze blog begonnen zijn. Waarom zou je met dat overschot geen voorafbetaling doen? Je leent weliswaar renteloos uit, maar, en dat is een meevaller, ze vraagt je ook geen negatieve rente. Je wint dus.

Komt daar bij dat je die voorafbetalingen op ieder moment, zolang de voorafbetaling nog niet met belastingen werd verrekend, kan terugvragen of ‘herplaatsen’. Ons wetboek voorziet dat expliciet in artikel 376, §3, 1° van het wetboek van inkomstenbelastingen 1992 http://ccff02.minfin.fgov.be/KMWeb/document.do?method=view&nav=1&id=b9cb4cb0-5098-43de-bc73-ba9ec8b70c67&disableHighlightning=true#findHighlighted . Je creëert dus als het ware een lopende rekening bij de schatkist, zonder rente en ook zonder negatieve rente.

Hooguit moet je een paar maanden wachten om het geld terug op jouw rekening te zien. Daar houd je nu al ook rekening mee bij het bepalen van je beleggingstermijn. Met een goed thesauriebeheer moet met het geld dat nu op de interbancaire markt of bij de ECB geplaatst wordt, veel geld kunnen opbrengen.

En gaat de minister van Financiën niet ongelukkig zijn?

Dat hoeft niet, Integendeel zelfs. De overheid wint. Als de Belgische financiële sector een fractie van het geld dat zij aanhoudt op de interbancaire markt voorafbetaalt, geldt dat als een baat voor de begroting en zo verkleint het begrotingstekort of is er zelfs geen meer. En we kunnen dat m.i. gerust een aantal jaren herhalen zodat er ademruimte komt om te investeren, te groeien en om een allesomvattende fiscale hervorming uit te werken.

Voor de die hards, en louter ter inspiratie, hierbij wat statistieken over de Belgische interbancaire afhankelijkheid uitgedrukt als een percentage van de totale assets. Zo kan je je een idee vormen over de miljarden waarover het gaat. http://sdw.ecb.europa.eu/quickview.do;jsessionid=55CB15C37EC6FD3E70606CA07669467C?SERIES_KEY=359.CBD2.A.BE.W0.11._Z._Z.A.F.I3004._Z._Z._Z._Z._Z._Z.PC  / http://sdw.ecb.europa.eu/quickview.do;jsessionid=55CB15C37EC6FD3E70606CA07669467C?SERIES_KEY=359.CBD2.A.BE.W0.11._Z._Z.A.A.A0000._X.ALL.CA._Z.LE._T.EUR

Ook de lokale belastinginspecteurs van de minister gaan blij zijn. De aftrekbare kosten verminderen. Het zou mij trouwens niet verbazen dat een belastingcontroleur (volstrekt ten onrechte) de aftrek van de negatieve rente zou proberen verwerpen. Waarom een kost als het ook goedkoper kan? Of zoals een controleur ooit bij een cliënt vroeg waarom hij een Apple Macbook Pro kocht en geen goedkopere PC bij Mediamarkt. Trouwens; nu ik er over schrijf, de negatieve rente die bij de ECB of bij buitenlandse banken terecht komt is een forse lekkage in ons belastingsysteem. Veel double dips kunnen er niet aan tippen.

Dus mijn tip aan minister Van Overtveldt en aan de financiële sector, bestudeer eens of je geen gentlemen’s agreement kunt sluiten tegen het einde van het jaar om er alle twee goed uit te komen.

Niet met de fanfare op kop natuurlijk, want er zijn ook een aantal ongelukkige partijen.

Op de vrije markt zijn er natuurlijk tussenpersonen natuurlijk die aan de negatieve rentetarieven geld verdienen. Hun commissieloon valt deels weg. Maar is dat in het decennium van de disruptive innovation niet het lot van veel tussenpersonen?

En wat gaat de Europese Commissie zeggen? Want laten we wel wezen, het begrotingstekort is niet structureel opgelost. Het is slechts tijdelijk, op jaarbasis niet aan de orde. En dat kan zeker een aantal jaren worden volgehouden, maar op het einde van de rit blijft een sanering van de overheidsuitgaven, en dan vooral van de sociale zekerheid, de prioriteit.

Over de toezichthouders NBB en FSMA spreek ik mij niet uit. Zij zitten volgens mij met een torenhoog conflict of interest. Dus zij moeten zich onthouden van commentaar.

We hebben dus belegd in belastingen, met winst. Meer zelfs, een win-win met de Belgische schatkist. En dat op een ethisch en solidaire wijze. De Vlaamse jezuïet Leonardus Lessius (https://nl.wikipedia.org/wiki/Leonardus_Lessius) vond dat geld lenen aan iemand met geldnood een plicht van solidariteit is. Wat moet het nog meer zijn?

Maar let op: ‘rendementen uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst’. Of zoals Tiberghien het schreef in zijn memoires: ‘It will fluctuate”.