|
Deel 4xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Inleiding
(achtergrondmuziek CD In Flanders Fields ensemble Grupetto nr. 19: Roses of Picardy)
11 november 1919. Eindelijk was de oorlog voorbij en kon iedereen weer op adem komen. De vader was weer thuis, en bij het gezin kwam alles weer stilaan op zijn plooi. De oudste dochter stopte met haar dagboek en verzegelde het met een slot. Ze legde het op een plaats waar niemand het ooit nog kon vinden. Alleen zij wist waar het lag.
De reiziger en zijn reisgenoot waren in Italië en hadden besloten daar te blijven. Het volgende gedichtje zinderde bij hen nog na:
Daar alleen kan liefde wonen
Daar alleen is t leven zoet
Waar men stil en ongedwongen
Alles voor elkander doet
De vader zelf had het erg druk met allerhande herstellingen aan hun huisje, want al die tijd had moeder het huishouden gedaan en had geen tijd gevonden om timmerwerk te verrichten.
Vader had wel enkele verwondingen overgehouden door het ploeteren in het slijk. Hij had een gedicht geschreven voor zijn dochter terwijl hij daar zat te lijden:
(gedicht van de site http://www.gedichten-freaks.nl/183883/)
Zij aan zij tuurden we over de rand,
kijkend naar het Niemandsland.
Toen er plots een schot weerklonk
en mijn beste vriend in elkaar zonk.
Tussen zijn ogen was er een gat, rond en rood.
Kort daarop schonk die verdomde kogel hem de dood.
Toen zat ik opgezadeld met mijn ontroostbaar verdriet
terwijl mijn beste vriend mij achterliet.
We stonden aan de rand en hoorden
hoe verschillende kogels zich voor onze neus in het zand boorden.
Toen plots een helse pijn mij overmande.
Mijn vriend begroef mijn gezicht in zijn handen.
Terwijl zijn tranen vielen op mijn gezicht
zag ik in de verte een wit licht.
Net voor ik vertrok hoorde ik zijn getreur
dat verging in de storm van een mitrailleur.
Ze stonden met hun tweeën te kijken
over het slagveld, bezaaid met vele lijken.
Dan tekende zich op de een zijn gezicht een rode klodder,
waarna zijn bloed zich vermengde met de modder.
De ander had zich over zijn vriend gebogen,
en jankte een regen tranen uit zijn ogen.
Toen kwam de vijand die uit zijn loopgracht kreten kraaide
tot ik hem met suizende kogels genadeloos neermaaide.
___________________________________________________________________________
Eindelijk. Vader is terug thuis. Moeder heeft meteen het boek getoond dat ze geschreven had over de stilte. Het volgende fragmentje dat ze geschreven had vond ik heel mooi:
Hoor, het ruisen van het water.
Hoor, de stilte van de zee.
Hoor, de stemmen in de verte.
Wie reist er met me mee?
Zie, het water dat er voor ons is.
Zie, de mensen die zwijgen om het geweld.
Zie, hoe God de wereld wil.
En wij moeten er aan werken, al zijn de dagen nog zo kil.
Mijn dagboek ligt vanaf nu op een veilige plaats. Het is verzegeld en niemand weet waar het ligt, alleen ik. Maar wat mijn ouders niet weten, is dat ik nog iets aan het schrijven ben. Ik ben namelijk iets aan het schrijven over de liefde, en hoe gaarne je elkaar moet leren zien. Zo wil God het, en zo zal het gebeuren.
......................................................................................................................................................
Het gezin was weer herenigd. Maar na dagen van goede gezondheid brak er een griep uit binnen het gezin. Dit was weer een tegenslag die ze moesten overwinnen, maar geen nood. De oudste dochter had weer een gedicht geschreven om toch wat afleiding te hebben.
(gedicht van de site http://www.gedichtensite.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=10552&Itemid=132)
Breek de tijd van machteloosheid
tijd van boosheid en verdriet
breek de tijd van alle hardheid
en de stugheid die je ziet.
God wil werken dwars door alles
tonen Zijn barmhartigheid
tijden breken, doen verdwijnen
leer en luister en belijdt.
Breek de tijd van de terugval
alle kloven die er zijn
door moeilijkheden, zware tijden
liep ook jij aan Hem voorbij.
Dwaal jij nog op duistere wegen
keer terug en ga tot God
laat Zijn licht jouw hart bereiken
donkere tijden zet Hij stop.
Breek de tijden van verdrukking
laat een ieder mens toch vrij
vrij de keuze zelf bepalen
blijf in Hem en bid en strijd.
Weg jaloersheid, tijd van afgunst
alle hebzucht, alle pijn
door de mensen Hem te tonen
kan de wereld anders zijn.
Breek de tijd die nog gaat komen
door er anders in te staan
breek het met Gods grote liefde
door Zijn Geest reik jij Hem aan.
Weg de tijden van verdrukking
van de zelfzucht, oorlog, haat
Hij wil nú jouw tijden breken
wanneer jij Gods weg inslaat.
......................................................................................................................................................
Nu de oorlog definitief voorbij is zijn mijn reisgenoot en ikzelf toch nog verder getrokken naar Ierland. Daar hebben we een vredeswens gehoord die zeer toepasselijk is voor heel de wereld en misschien nog wel veel verder.
(gedicht van de site http://www.kuleuven.be/thomas/pastoraal/vieringen_archief/4ing_volledig/volwassene/Campagnes/Welzijnszorg/WZZ_2001/kerst4ing.htm)
Niet dat geen enkele wolk van smart over jou mag komen,
niet dat je toekomstig leven een lang pad van rozen zij
niet dat je nooit een traan van spijt zou vergieten,
niet dat je nooit pijn zou voelen, neen,
dit alles wens ik je niet.
Want tranen zuiveren het hart, smart adelt het gemoed,
pijn en nood brengen ons dichter bij de liefdevolle moeder
van het kind van Betlehem en verzekeren ons de troost van haar glimlach.
Mijn wens voor jou is: dat je voor altijd
in je hart de gouden herinnering bewaren moogt
van elke rijke dag die je hebt gekend.
Dat je dapper moogt zijn in het uur van beproeving
wanneer het kruis je op de schouders wordt gelegd,
wanneer de berg die je moet beklimmen heel hoog schijnt
en de lichtbakens van hoop zeer ver.
Dat iedere gave die God je schonk mag groeien met de jaren
en de harten van hen die je liefhebt met hun vreugde vervult,
dat je in ieder uur een vriend mag hebben
die je vriendschap waard is,
die je vertrouwend de hand kunt reiken wanneer het moeilijk is,
met wie je stortvloeden kunt trotseren en de toppen kunt bereiken.
En dat in ieder uur van vreugde of leed
de vredebrengende glimlach van het kerstkind met jou mag zijn,
en je dicht bij God mag blijven.
......................................................................................................................................................
We zijn allemaal ziek. Ik denk dat vader die ziektekiemen meegebracht heeft uit de loopgraven. De dokter is al langsgekomen en heeft ons de raad gegeven om veel te rusten en niet meer te denken aan die gruwelijke oorlog. Ik herinner me nog steeds wat de dokter tegen ons zei:
Al zouden wij zelf een breekijzer hebben en proberen alles te breken, dan zou het ons nog niet lukken. Maar zoals je zegt: door zijn Geest kunnen wij en zal God de tijden breken van oorlog, haat en liefdeloosheid.
Zo wil God door ons heen zijn weg banen tot dit alles gebroken is.
De dokter zei dat hij dit ergens gelezen had op een steen. Blijkbaar hadden ze die steen gemaakt omdat de oorlog eindelijk voorbij was. Ze wilden protesteren tegen de wreedheid die de oorlog met zich meebracht.
We deden wat de dokter zei, en na enkele dagen waren we al stukken beter. Na vele dagen van wreedheid, spot en geweld konden we nu eindelijk gezond verdergaan met ons leven.
Eén zinnetje uit de bezinningstekst die moeder geschreven had kon ik mij goed herinneren:
God steunt ons en gaat met ons op weg. Doorheen de wereld waar er hopelijk nooit meer gruwel zal zijn.
......................................................................................................................................................
De griep die binnen het gezin heerste, bereikte nu zijn hoogtepunt. Iedereen lag in bed met hoge koorts en een verschrikkelijk zware hoest. Gelukkig waren ze na een drietal dagen al een heel stuk beter en kon het leven weer verdergaan. Iedereen was uiteraard blij dat de oorlog eindelijk voorbij was en weer naar vrede kon gestreefd worden. Vader vertelde elke avond aan de kinderen wat hij zoal had meegemaakt in de loopgraven. Zo vertelde hij dat als ze een fluitsignaal hoorden iedereen moest gaan liggen omdat er een aanval was door de vijanden. Het hele regiment was doodsbang, en niemand kon één woord uitbrengen. Als de aanvallen ophielden kon iedereen weer gewoon doen. In de loopgraaf zelf kon je niet veel doen. Het was er erg krap en de hygiëne liet vaak te wensen over. De vader vertelde onder het volgende op 1 december 1919:
......................................................................................................................................................
Het was op een zonnige maandagmorgen toen we allen werden gewekt door de commandant. Er bleek geen vuiltje aan de lucht. Dus wat dachten we: laten we vandaag eens iets leuks doen. Maar onze woorden waren nog niet koud, of de vijand kwam weer toeslaan. Voor ons kwam dit totaal onverwacht. Eén van mijn kameraden dacht dat het niet echt was, en stak even zijn hoofd boven om te zien wat er gaande was. Dit was natuurlijk niet slim. Meteen klonk een schot, en mijn beste vriend zonk als een pudding in elkaar. Iedereen was geschokt. Ze renden allen op de gewonde af om te zien of ze hem nog konden redden, maar het was tevergeefs. Zoals gewoonlijk was het mijn taak om het lijk te begraven. Omdat het mijn beste vriend was heb ik een kleine plechtigheid gehouden.
......................................................................................................................................................
De kinderen luisterden aandachtig naar de verhalen die vader vertelde. De oudste dochter had samen met haar zus een gedicht geschreven voor hun vader die ze met trots voorlazen.
(gedicht van de site: http://www.wereldoorlog1418.nl/oorlogsverzen/gedichten/gedicht-verwey-loopgraaf.html)
Wie in de loopgraaf ligt, wie hoop op leven
En liefde en lust voor goed heeft opgegeven,
Kan zich niet langer troosten met de droom
Dat door zijn dood hij land en volk zal baten:
Want alle volken, alle staten
Zijn één als golven van een stroom.
Het leed, de vreugd van d'een doorcirklen d'ander,
Bloed, hier gestort, kleurt ginds de spiegling rood,
De baar rolt voort, schoon gij met zwaard en stander
Hem aan uw grens stilstand geboodt.
Waar strijdt gij voor? Alleen opdat de volken
Zich te eerder eenen in hun nieuw verband.
Geen haat duurt voort. Een god maakt in de kolken
Van zijn bedoeling al uw doen te schand.
Omdat de machtgen die u leiden meenen
Dat zij het volk zijn dat gij zijt,
Omdat gij dwaas zijt en uw bloed en weenen
Getroost aan 't waanbeeld van hun wijsheid wijdt,
Omdat de droomen van uw vaadren woelen
In u die eigen wereld niet verstaat,
Omdat de glimring rottende op uw poelen
U blind maakt voor de gloor die vóór u gaat,
Daarom verdwaalt ge en stort in woede en wrijten,
Volk tegen volk, naar de einder waar uw schaar,
Gaande naast andre schaar, de kimmen moest doen splijten
Van het gemeenzaam juichen om 't vereenings-jaar.
Nu komt ge, in bloed en wonden, tusschen graven
Van vriend en vreemd, erheen.
Nu komt ge, als vrijen niet, maar als geslagen slaven,
Naar d'eigen einder heen.
Van broedervolken die ge er thans zult vinden
Dooddet ge de zonen,
Rookwolken vlammen op de winden
Uit de steden waar zij wonen,
Gij hebt de kindren, de vrouwen
Van uw nieuwe genooten
Doen hongren en rouwen,
Verkracht en verstooten:
Klaag het nu, klaag het nu voor elkaar,
Nu uw nieuwe jaar,
Het jaar van de menschheid zich heeft ontsloten,
En vraag: "welk een dwaasheid heeft ons bevangen?
Een eeuw en langer ging ons verlangen
Naar een droom van gemeenschap: nu werd hij waar,
En nu zijn we onwaardig hem te ontvangen!"
Wie in de loopgraaf ligt, wie hoop op leven
En liefde en lust verloor,
Hij wete dat zijn dood geen baat zal geven
Aan 't volk dat zich hem uitverkoor
Als strijder tegen zijn naasten;
Hopen kan hij alleen
De komst te verhaasten
Van het rijk dat ons allen vereen.
......................................................................................................................................................
Jammer genoeg krijg ik ook veel nachtmerries over die wrede tijd die ik doorgebracht heb in de loopgraven. Zo hoor ik nog altijd het geluid van de marcherende soldaten.
(5 x geluid van de site http://www.ilovewavs.com/Effects/War/War.htm Sound Effect - Marching.wav)
Gelukkig krijg ik veel steun van iedereen om me heen. Vooral van mijn oudste dochter. Met haar gedichten en liefde ben ik al die tijd blijven aan mijn gezin denken. Ik heb het vaak moeilijk gehad, en dacht op een bepaald moment dat ik nooit meer naar huis zou komen. Nu is alles terug op zijn plooi en kunnen we streven naar een betere wereld waar iedereen verdraagzaam is.
......................................................................................................................................................
Dit zijn de laatste woorden die ik nu zeg. Ik heb nog een laatste gedicht geschreven om toch nog maar eens de VREDE te benadrukken.
(aangepast gedicht van de site http://www.vredesmuseum.nl/gedicht/gedicht4.html#stem)
Ik ben de Stem van een Kind,
ergens een kind.
Waar ook ter wereld,
Ik ben de stem van een Kind.
Onschuldig kind,
Wereldkind,
ergens een kind,
HOOR ME! LUISTER! -
Ben Ik een Kind met een Stem?
Ben Ik een Kind zonder Stem?
Ik ben de stem van een Kind,
zomaar een kind,
Ergens een kind,
Ik ben een Kind met een Stem - ZONDER STEM -
Ik ben een kind,
Mijn stem wordt niet gehoord.
Mijn stem wordt niet geteld.
Ik ben een Kind met een Stem.
Niet gehoord, niet geteld.
Ik ben een Kind, zonder stem.
Op deze aarde
Ben Ik een Zonnekind,
gekomen om te groeien - IN LIEFDE, IN VREDE -
Me ontplooien, uit te bloeien.
Mijn kindertijd te spelen.
Vrij, zonder angst te leven
Blij! Even - Kind Zijn.
Ik ben een kind met een stem,
Vol vreugde, onschuldig, blij.
Mijn stem, wil jubelen, wil zingen,
over het wonder aller dingen,
Een wolkje in de lucht, de blauwturkooise zee.
Mijn hond, de poes, de regenworm,
een vlinderdansje rond een bloem.
Een aai en een kus.
Twee veilige armen waarin ik ´s avonds rust.
Ik ben de Stem van de Droom van een kind,
Van vrede, van simpel geluk, van zomaar een kind - ERGENS
......................................................................................................................................................
Ik ben de Stem van een Kind.
Voel de dreiging die nadert.
Lucht, zwaar, geelgrijs, vol vrees.
Dondertaal rolt knallend - IK WIL HET NIET HOREN! -
Oorlogsbliksem doorklieft - IK WIL HET NIET ZIEN! -
- HAAT ONTSTAAT -
Ik ben een kind, fluister.
Ik kan niet meer spelen, niet meer slapen,
Voel dreiging, Haat.
Ik ben een kind en stilaan raakt mijn stem verloren
In die atmosfeer van Haat.
Ik ben de Stem van een Kind.
Ik ben de stem, die klaagt aan,
Jullie Groten, Groten der aarde
In jullie waan, eigenwaan, waanzin.
Mijn stem klaagt jullie aan.
De stem van een kind, mensenkind -ERGENS -
Klaagt aan!
Jullie KLEINE Groten, denkbeeldige heersers op aarde,
jullie "grote", kleine, machtswellust -JULLIE HAAT -
Jullie geweld, hebzucht, oorlogszucht.
Vernietigers der aarde, creators van Haat.
Ik, de Stem van een Kind, vraagt
Waar zijn de echte, de Groten, die weten: -REGEREN IS MOGEN DIENEN IN WIJSHEID TOT WELZIJN VAN AL -
Regeren is samen respectvol beheren,
in dienst zijn van Al.
Waar zijn jullie Groten?
Verhef jullie stem, -SAMEN
Met de Stem van ergens een Kind.
Met een stem voor de Vrede
Wordt de stem van een kind, ergens in de wereld - GEHOORD, GETELD?
OF?
Een Kind zonder Stem?
Ergens ter wereld,
Door de Groten vermoord.
Dat was wat de oudste dochter wilde zeggen. Daarna kon ze geen woord meer uitbrengen. Ze dacht aan haar vader die maandenlang in de loopgrachten moest ploeteren.
......................................................................................................................................................
Ik wil verdergaan met mijn leven. Niemand zal mij ooit nog verdriet aandoen. Niemand zal ooit nog zeggen wat ik moet doen en laten. Na de vierjarige oorlog ben ik nu eindelijk volwassen genoeg om alleen te gaan wonen. Ik ben nu 18 jaar. Ik ben van plan om op zoek te gaan naar een huisje waar ik het knus en gezellig kan maken. Geen groot huis. Neen dat wil ik niet. Verder zal ik een campagne opstarten om de vrede te promoten, en zal de mensen ervan overtuigen dat vrede HET belangrijkste is waar een mens moet voor streven.
De laatste bezinningstekst die moeder in haar boek geschreven had sluit zeer goed aan bij mijn droom:
Zer probetxu da bide luzeari lotzeaz, gogo duen lekhura heltzen espada?
Een toepasselijke uitdrukking uit het Baskenland die uitleg geeft over het levenspad die mensen volgen.
De betekenis van deze uitdrukking luidt als volgt: welk belang heeft het om de lange weg te volgen als men zijn bestemming niet kent?
Een mooiere weerspiegeling van onze maatschappij kan deze uitdrukking niet zijn.
Ieder heeft zijn eigen rol.
Ieder individu heeft zijn eigen wensen en dromen.
Als wij in de maatschappij daarvoor respect hebben, kan iedere droom misschien nog uitkomen.
God heeft in den beginne iets moois willen maken van onze wereld, en probeerde ervoor te zorgen dat iedere droom en wens die ter goeder trouw bedoeld was te laten uitkomen.
Mogen al diegenen die van de aarde een vredevolle plaats willen maken vertrouwen op God.
I have a dream, a song to sing.
(Lied: I have a dream - ABBA)
I have a dream, a song to sing Ik heb een droom, een lied om te zingen
To help me cope with anything Om me te helpen met alles om te gaan
If you see the wonder of a fairy-tale Als je het wonder van een sprookje ziet
You can take the future even if you fail Kun je de toekomst grijpen, ook als je faalt
I believe in angels Ik geloof in engelen
Something good in everything I see In alles wat ik zie zit iets goeds
I believe in angels Ik geloof in engelen
When I know the time is right for me Wanneer ik weet dat het mijn tijd is
I'll cross the stream - I have a dream Zal ik de stroom oversteken ik heb een droom
I have a dream, a fantasy Ik heb een droom, een fantasie
To help me through reality Om me door de werkelijkheid te helpen
And my destination makes it worth the En mijn bestemmin maakt het de moeite
while waard
Pushing through the darkness still another mile Door het donker geduwd, nog een kilometer
I believe in angels Ik geloof in engelen
Something good in everything I see In alles wat ik zie zit iets goeds
I believe in angels Ik geloof in engelen
When I know the time is right for me Wanneer ik weet dat het mijn tijd is
I'll cross the stream - I have a dream Zal ik de stroom oversteken ik heb een droom
I'll cross the stream - I have a dream Zal ik de stroom oversteken ik heb een droom
......................................................................................................................................................
Hier in Italië hebben we het nu goed samen. We zijn zelfs iemand tegengekomen die ons een gedicht heeft aangeleerd. Het is een Frans gedicht over de vrede. Ik vind het prachtig.
(gedicht van de site http://www.lexode.com/poemes/mon-imagination,43943.html)
Mon imagination m'emmène loin,
Loin de cette vie ignoble
Où la souffrance se joint
A une haine sans semblable.
Je quitte la terre pour voir
Un monde sans personne
Car seule, il m'est possible de croire
A la paix éternelle, à une vie sans bornes.
Un monde sans voix, sans guerre
Un monde sans erreur, sans rage
Juste moi et les merveilles de la Terre
Pour devenir une grande sage
Dans ce monde si réel
Le sentiment de haine fait fureur
La seule vue d'une force supérieure révèle
Chez l'Homme la peur de la dernière heure.
Wij hebben besloten om met zn drieën verder te trekken, en te gaan wonen in Frankrijk. Het land van de wijn en de champagne. Hopelijk komt er nooit meer oorlog en moeten we nooit meer vluchten.
......................................................................................................................................................
Dit is dan het einde van het 2 uur durende hoorspel. Bedankt aan iedereen die meewerkte:
Fleur Van Liefferinge die de inleidingen voorlas
Anneleen Leloup die de dagboekfragmenten voorlas
Kristof Ryckaert die de reizigersfragmenten voorlas
Sonja Cornillie die de vertelmomenten voorlas
Noël Delaere die de vaderfiguur was
En Mallory Lagaet die de vriendin van de reiziger was
Ikzelf heb ook vertelmomenten voor mijn rekening genomen.
Zonder al deze vrijwillige medewerkers zou dit project nooit tot stand zijn gekomen. DANKUWEL.
|
