Deze blog beschrijft films vanuit een analytische psychologische interpretatie. U wordt vriendelijk uitgenodigd uw commentaren, bedenkingen en eigen invalshoeken te delen als reactie.
Dit schept de mogelijkheid het "verstehen" te vervolledigen vanuit nieuwe invalshoeken en benaderingen.
Let op: dit is geen exacte wetenschap, maar slecht een interpretatie, en het interessante eraan is dat die, volgens de theorie, waarschijnlijk meer zegt over mezelf dan over de films. ;-)
28-08-2010
Shelter (2010)
Beknopte inhoud:
Een psychologe (Cara
Jessup) ontdekt dat al de alteregos van haar aan DIS/MPS lijdende patiënt
(David/Adam) slachtoffers zijn van moord. Overtuigd en vastberaden haar patiënt
te genezen brengt ze zichzelf en haar omgeving in gevaar.
Thema:
Shelter behoort tot de categorie
van films waar individuen met Dissociatieve Identiteit Stoornis (DIS) of multipele
persoonlijkheidsstoornis (MPS) aan bod komen. Andere voorbeelden binnen
dit zelfde thema zijn: Identity (eveneens geschreven door Michael Cooney, de
schrijver van Shelter) en Shutter Island.
Interpretatie:
Shelter is een film die
wetenschap plaatst tegenover geloof. Of om het met de woorden van Adam te
zeggen: how about you? You got your Faith. Of elders: I would first like
to ask you a question? Do you hold that doctor in the name of science or God?
Volgens Jung heeft de
mens een aangeboren religieus besef dat behoort tot het collectief onbewuste. De
geestelijke gezondheid en stabiliteit van de mens is afhankelijk van een
gepaste religieuze expressie. Dit staat in een schril contrast met de evolutie
van de wetenschap die steeds meer als eerder religieuze geëtiketteerde
fenomenen weet te verklaren en zo het geloof kan laten wankelen. Religieuze
fanatici omschrijven wetenschap als des mensen en vandaar misschien wel
interessant, maar vooral ondergeschikt aan het geloof en de wetten van God
zoals ondermeer in de Heilige Schriften beschreven.
Ook de Psychologie is
er sinds de 19de eeuw op wetenschappelijke wijze in geslaagd
persoonlijkheidsstoornissen te ontdoen van religieuze ladingen als bezetenheid,
en individuen te genezen of het psychische lijden te verzachten al dan niet met
medicatie en therapieën.
Dissociatieve Identiteit
Stoornis (DIS) of multipele persoonlijkheidsstoornis
(MPS) is volgens DSM IVeen
psychische aandoening met de volgende kenmerken:
1.De
aanwezigheid van twee of meer scherp van elkaar te onderscheiden identiteiten
of persoonlijkheidstoestanden (elk met een eigen betrekkelijk langdurig patroon
van het waarnemen van, het omgaan met en het denken over de omgeving en
zichzelf).
2.Ten
minste twee van deze identiteiten of persoonlijkheidstoestanden bepalen
geregeld het gedrag van betrokkene.
3.Onvermogen
zich belangrijke persoonlijke gegevens te herinneren dat te uitgebreid is om
verklaard te worden door gewone vergeetachtigheid.
4.De
stoornis is niet het gevolg van de directe fysiologische effecten van een
middel (bijvoorbeeld black-outs of chaotisch gedrag tijdens een
alcoholintoxicatie) of een somatische aandoening (bijvoorbeeld complexe
partiële insulten).
Deze aandoening wordt in
de volksmond vaak verkeerdelijk omschreven als schizofrenie.
Ook de patient waar Dr.
Jessup mee geconfronteerd wordt lijkt op het eerste zicht te lijden aan
DIS/MPS. De alters blijken op merkwaardige wijze oproepbaar via de telefoon
(persoonlijk vind ik dit een vrij onzinnige manier). Ze geeft ook een
verklaring van het ontstaan van deze alters en is overtuigd Adam te genezen.
Naarmate de film vordert worden we geconfronteerd met het falen van de
wetenschap: enkele indicaties:
1.Kleurenblindheid: hoe kan het dat de
ene alter onafhankelijk van de andere kleurenblind is?
2.Verlamming: hoe kan het dat de ene
alter onafhankelijk van de andere verlamd is?
3.Röntgenfotos
van de nek: bij het bestuderen van de Röntgenfotos zegt de radiologe dat
het bedrog is: dit zijn Röntgenfotos van twee verschillende personen en
twijfelt zelfs aan de dokter. Ook Dr. Jessup zegt na bestudering van de
fotos: dit zijn niet zijn fotos, het
kan gewoon niet.
Ook Davids moeder
beschrijft het wanneer Dr. Jessup vraagt hoe dat ongeluk is gebeurd?
Hij is gevallen. Natte
bladeren en een stenen stoep. Net op het moment dat zijn leven pas begon. Maar
hij accepteerde zijn lot op zo'n moedige wijze. Drie jaar lang liet David de
wereld zien hoe fel de Heilige Geest in hem zat. Maar toen begon David de weg
kwijt te raken. Hij vond een dokter in de stad die experimenteerde met ruggengraatvervanging
of zoiets. David begon te geloven dat deze kwakzalver ervoor ging zorgen dat
hij weer kon lopen. Iedere maand, pakte hij weer de bus naar de stad, vol hoop.
Maar hij werd alleen maar geïnjecteerd en opengesneden om weer thuis te komen
met een gebroken hart. Totdat hij op een maand het huis verliet en nooit meer
terug kwam. Eén week later, vonden ze pas zijn lichaam. Hij was het bos
ingenomen en misbruikt. Gemarteld. Kun je dat voorstellen? David die daar zit,
afwachtend. Omdat hij niet terug kan vechten. En toekijken terwijl ze afschuwelijke
dingen met hem deden? David keerde zijn
rug naar God, voor een antwoord van de wetenschap. De Heer vertelde het ons zeer
duidelijk. "Keert u niet van mijn geloof af."
Ook een prachtige scene
is die waar Dr. Jessup David herenigt met zijn moeder in de hoop een doorbraak
te bekomen in Adams genezingsproces: David probeert zijn moeder te overtuigen
dat hij het is die voor haar zit met dingen die enkel hijzelf en zijn moeder
weten. Volgende dialoog tussen David en zijn moeder geeft dit verrassend weer:
Je hebt een spijker
in je zak.
Hoe kun jij dat nou
weten? Niemand weet ervan, behalve...
We hebben het
gevonden in de Askern mijn. Je hebt het altijd bij je, mama. IJzer uit de grond
om het kwaad te verjagen.
Om het kwaad te
verjagen. Ja. Dan werkt het niet.
En ze geeft hem een
slag in zijn gezicht. Je zou verwachten dat de moeder breekt en eindelijk
erkent dat dit haar zoon is, maar neen, deze vrouw houdt vast aan haar geloof:
dit kan onmogelijk haar zoon zijn!
Enkel de mensen die
geloven worden gered. De slachtoffers zijn allen personen die hun geloof in God
verloren hebben.
Zeker op het einde
wanneer Dr. Jessup hulp vraagt aan de Granny voor haar dochtertje krijgt ze als
antwoord:
Je bent de weg kwijt,
of niet kind? Van God?
Mijn papa is
gestorven.
Vreselijk, om een
dierbare te verliezen. Maar je geloof verliezen, is nog veel erger. Het spijt
me, kind.
Ze is nog maar een
kind
We zijn allemaal
kinderen van God.
Dominee Christian Moore:
Het archetype van een
dominee of priester ziet het goddelijke in elk aspect van het leven. Het is zijn
taak om anderen te leiden in hun spirituele/religieuze beleving en hun
spirituele/religieuze beleving aan te wakkeren en inzichten te leveren. In de
schaduwzijde staat de overdrijving in de toewijzing van het Goddelijke
bijvoorbeeld door de ziekte te zien als een bewust doel van God en inentingen
(wetenschap) als ontoelaatbaar te veroordelen. Hij kan ook de controle nemen
over de vrije wil en keuzes van hun volgelingen die zich blind overgeven aan
vertrouwen. Ook wordt verwacht dat de dominee of priester leeft naar hetgene
hij preekt en uitdraagt. In dit geval heeft hij zijn eigen kinderen toch
stiekem ingeënt tegen de griep, terwijl hij aan zijn volgelingen preekt om zich
over te geven aan de willekeur van God. Gevolg is dat de anderen sterven in
blind vertrouwen en geloof.
The Granny
Het archetype van the
Granny is een medicijnvrouw of heks. Zij gebruikt haar spirituele krachten om
mensen te genezen van allerhande ziektes, kwalen, en fysieke klachten en
daarbijkan zij ook mentale groei bevorderen.
In de schaduwzijde kan zij haar kunsten gebruiken om allerhande gifmengsels te
brouwen en toverspreuken of vloeken uit te spreken die hun slachtoffers naar de
verdoemenis sturen.
Een woordje uitleg over de film:
Het woord Shelter kan
op verschillende manieren vertaald worden: beschermen, schuilen, beschutten,
onderdak, toevluchtsoord, inkapseling, ankerplaats, opvang. Mijns inziens kan
je in deze context de titel best vertalen als opvang. Wanneer de Granny een
operatie uitvoert op een oude man zuigt ze zijn adem/ziel uit zijn lichaam en
blaast deze in een urne met een soort kruisteken. Dit is ook het kruisteken dat
de Granny op de rug van de dominee aanbrengt en dat men ook op de rug van alle
slachtoffers terugvindt. Dit geeft haar de kans de man pijnloos te opereren en
achteraf zuigt ze de adem/ziel terug uit de urne en blaast deze weer in de man.
De urne is de shelter en in die zin de opvang.
In 1918 werd het land
getroffen door een griepepidemie. De dorpmensen van Holler hadden de Granny
als lokale medicijnvrouw, die met natuurlijke middeltjes de ziekte bestreed.
Plots kwam Dominee Christian Moore, een zelfbenoemde gebedsgenezer die de
Holler dorpsmensen vertelde dat zij geen voodoomedicijnen meer nodig hadden.
Enkel het geloof in de Heer was voldoende. Hij had veel Holler mensen achter
zich die zich keerden tegen de Granny. Hij gebruikte zijn eigen twee kinderen
als voorbeeld. Zij waren kerngezond en immuun tegen die verwoestende ziekte.
Het waren ook vreemde kinderen,stil.
Het bleek later dat die stilte een goede reden had. De dominee had zelf zijn
geloof verloren. Hij had zijn eigen gezin ingeënt tegen die ziekte zodat de
anderen stierven.
Daarom hebben ze de
dominee gestraft en een vloek over hem uitgesproken voor zijn ongelovige daden.
De Granny zoog de ziel van Christian Moore eruit en stopte zijn mond vol met
modder zodat deze niet meer terug kon. Dan sprak ze een vloek uit: Dominee Christian Moore vang nu de
ongelovigen op. Vandaar dat de slachtoffers enkel ongelovigen zijn.
Een voorbeeld uit de werkelijkheid:
In 1971 brak een
polio-epidemie uit in Staphorst. Hoe was dat mogelijk, ondanks het perfecte
vaccin? Eenvoudig: de orthodoxe hervormde Staphorsters hadden hun kinderen
nooit laten vaccineren. En niet alleen zij, alle bevindelijk gereformeerden
weigerden. En doen dat tot op de dag van vandaag. Ze waren, en zijn nog steeds,
principieel tegen het ingrijpen in de Voorzienigheid Gods. Net zoals ze geen
brandverzekering afsluiten, laten ze ook hun kinderen niet inenten. Want Gods
wegen zijn ondoorgrondelijk, dus als Hij ervoor kiest een ziekte op ons te
laten neerdalen, dan heeft Hij daarmee een bedoeling. De dominee uit Staphorst
dacht die bedoeling bovendien wel te kennen: polio was een straf voor de zonden
van de mensheid.
