Op mijn bijdrage 31
kwam reactie van René Beyst (Vz. H.K. Aartselaar vzw) :
Ik ben momenteel op
zoek naar mogelijke hypothesen i.v.m. de woordverklaring van deze plaatsnaam,
die zelden schijnt voor te komen in de provincie Antwerpen (voorzover mijn
huidige kennis reikt: enkel in Ranst en Koningshooikt), maar die in
Vlaams-Brabant vaker terug te vinden is. Zo vond ik drijpikkels te Wemmel
(visvijver Fortis aan de drijpikkel), Strombeek-bever
(voormalige Brouwerij nu herberg) (Boechoutlaan 246), Meise, Imde (Kwadestraat?), onder Grimbergen
Drijpikkelstraat vlakbij Wemmel (telkens dezelfde of verschillende lokaties??)
en te Laken (op de grens met Meise), te Merchtem (frituur) en te Ninove,
Brusselsestwg 343 (café).
Het zou me dus plezieren de juiste bronnen te mogen kennen waaruit de
veronderstelde woordverklaringen voortkomen.
Mogelijkheden:
driepikkel: als een plaats waar een straat een andere vervoegt naar de
vorm van een waspikkel (= T kruispunt???)
driepikkel: naar de vorm van een melkstoel (samenknooppunt van drie
straten??) of naar de vorm van een (ijzeren) driepikkel boven een open haard,
waaraan een kookpot hing boven het vuur
driepikkel: is ook een kookpot op drie pootjes om boven een klein op)en vuur te
plaatsen
driepikkel: scoutsterm (is jonger 19e/20e E.)
driepikkel: andere
???
Alle bijkomende hulp en literatuur is welkom.
Ik verwees hem door naar Marc Gillisjans en Frans Meskens.
Frans antwoordde :
Een drijpikkel of een driepikkel is eigenlijk een drievoet of een driepoot
zoals reeds werd aangegeven in WNT (Woordenboek der Nederlandsche Taal) maar de
benaming slaat op de eerste plaats op een driepotige melkstoel, toevallig ook
een waspikkel kon drie poten hebben, maar meestal vier (in gekruiste vorm, en
uitmekaar neembaar) cfr. Museum voor Oudere technieken te Grimbergen.
Figuratief ook een drijpikkel op een driesprong van wegen (een T-vorm is zeker
uitzonderlijk, maar vooral een Y-vorm komt hier in aanmerking....
Dit is het geval te Imde, en te Rossem
aan de grens met Londerzeel op de Temsesteenweg, en waarvan de herberg de naam
bewaarde van "In den Driehoek". De andere "drijpikkels"
hier in Brabant heb ikzelf niet onderzocht maar meestal zijn het ook wel
grensstraten, samen met splitsing van wegen....
Te Meise (Grimbergen, Strombeek-Bever, Wemmel) het gebouw bestaat er nog van de
Brouwerij (Brasserie) ... tegenover een vroegere herberg of speelplein "De
Meli", verhuisd naar de Kust.... hier is er zeker sprake van een grens van
(driegemeentenpunt) met Wemmel, enerzijds, Meise en Strombeek-Bever, (nu
Grimbergen) anderzijds.
Van bronnen is hier zeker geen sprake, Tenzij we Jan Verbesselt, en Jan
Lindemans (beiden voorzitters geweest van het Tijdschrift "Eigen Schoon en
De Brabander") hun geschriften raadplegen.... In de Reeks van
"Brabantse en Antwerpse Toponymies", uitgegeven door Het Instituut
voor Naamkunde te Leuven, (het moeten er wel een zestigtal zijn) en te
raadplegen in de Blijde Inkomst-straat te Leuven....zal me zeker nog "Drijpikkels
of driepikkels aantreffen.... soms ook als herbergnaam. Maar de plaatsnaam is
primordiaal op de huisbenaming..
De Drijpikkel(straat) te Imde
(Meise) was alleszins een driesprong van wegen, en er stond zelfs een
schandpaal .....Nog te bewonderen in "De Iconografie van Het Kanton
Wolvertem:Alex Verbouwe, Iconografie van
Vlaamsch-Brabant, deel IV, Kanton Wolvertem, Gezichten, Plannen en kaarten
uit vorige eeuwen, uitgegeven bij A. Hessens, Brussel, 1942....blz. 15
(tekening naar een plan van Bodumont uit 1786.
Interessant is ook dat hier nog toponiemen worden gemeld: 'Drie Wegen"
een pachthof te Wemmel (1837), enz...Later werden deze benamingen
"Drijpikkel" gebruikt om de tramhalte aan te duiden...
Mocht er nog iets niet duidelijk zijn, kan je dit gerust melden..... Bv. De
Iconografie van Vlaams-Brabant is ook gedrukt in het Tijdschrift " Eigen
Schoon en de Brabander" rond de jaren 1940-1942 of vroeger.... Frans
Meskens
Marc
Gillisjans de auteur is van Toponymie van Wolvertem in delen verschenen in
ES&DB. Hij schreef in Jg.88/1 (jan/maa 2006), blz. 39 in een deel van een reeks,
getiteld Toponymie van Wolvertem de navolgende, interessante woordverklaring:
"de driepikkel is de welbekende stoel waarop een waskuip werd geplaatst en
naar analogie hiermee noemde men de plaats waar een straat een andere vervoegt
den Driepikkel. Hij geeft er wel de attestaties bij, maar geeft niet de
bron weer, die aangeeft waarvandaan hij de woordverklaring haalt of op welke
gronden hij deze hypothese vooropstelt.
|