Een vlijmscherpe pijl kliefde de lucht. De koning smeet zich voor zijn zoon. Wat hierop volgt kan alle kanten uit.  De koning sterft een vreselijke dood maar deze daad schenkte de prins het verdere leven. Hij verenigde de twistende provinciën en versloeg al zijn vijanden. De koning ging de geschiedenis in als het voorbeeld van moed en zelf-opoffering. Mogelijkheid nummer 2: De koning sterft een vreselijke dood. Zonder zijn leiding maakt de prins vele fouten en werd weldra vermoord in een complot. De koning zelf had een einde kunnen maken aan de 1000-jarige oorlog en het koningrijk de langverlangde vrede geven. Zijn daad ging te boek als een emotionele dwaasheid.

Een generaal twijfelt, aanvallen en alles op het spel zetten, of consolideren en voorzichtig verder de provisielinies van de vijand aanvallen. Hij valt aan en boekt een duidelijke overwinning. Hij wordt geprezen voor zijn “gewaagde aanval”. Anderzijds, hij valt aan en wordt verslaan. Mensen verwijten hem zijn gebrek aan zelfbeheersing , een verdere uitputtingsstrategie had zeker een overwinning gebracht op de lange termijn. Tweede mogelijkheid: hij besluit niet door te zetten maar ziet de vijand met zijn leger ontkomen. Heel de wereld vraagt zich af waarom hij niet doorzette, alles op alles zette. Hij valt niet aan, blijft druk zetten en wint doordat het vijandige leger uitgeput is door hun tekort aan provisies. Heel de wereld roemt zijn zelfbeheersing, zijn strategisch inzicht.

Twee verhalen, een zelfde daad, twee andere uitkomsten en twee percepties. Was de daad moedig of dwaas?  Je hoort wel eens “geschiedenis wordt geschreven door de winnaar”. Wat bepaald of een actie goed of slecht, dapper of dwaas is. De perceptie alleen. Kan er een objectief oordeel over geveld worden? Dat hangt af van welke criteria je aan de objectiviteit hangt. En de te kiezen criteria hangt dan weer af van je standpunt.

Goede redenering of gebazel?