Zoals we de vorige keer hadden beloofd
zouden wij ook eens een beetje info geven over
de bolbaan zelf en het aanleggen van de baan
hieronder dan ook meer uitleg daarover:
De bolbaan
We moeten een onderscheid maken tussen "buitenbanen" (in open lucht) en "binnenbanen" (overdekt). Aan de aanleg van een "buitenbaan" wordt doorgaans niet de uiterste zorg besteed. Men zoekt een vlakke plaats uit, maakt die meestal lichtjes trogvormig en verwijdert alle oneffenheden (gras, steentjes, e.d.). Op ongeveer 7 meter afstand worden de twee staken (van hout, 5 à 10 cm dik en 15 à 30 cm boven de grond uitstekend) in de grond geslagen.
Het aanleggen van en "binnenbaan" is eigenlijk specialistenwerk. Niet zelden wordt de bovenlaag van de grond speciaal bewerkt (gespit, fijngeharkt en "getrampeld") en veranderd van samenstelling door toevoeging van zaagmeel; op die manier heeft de vloer doorgaans een ideale droogtegraad. Doorgaans wordt een binnenbaan ook iets sterk trogvormig aangelegd, maar er zijn ook "platte" binnenbanen. Binnen worden de staken gewoonlijk iets verder van elkaar in de grond geplant: op ongeveer 8 m afstand.
Ongeveer 2 meter na elke staak wordt nog een afsluiting (gewoonlijk van houten palen) aangebracht. De benamingen hiervan verdienen even onze speciale aandacht. In Merendree, net als in het grootste deel van het Meetjesland noemt men dat de
tuin. In feite is dit (nl. omheining, afsluiting) nog de oorspronkelijke betekenis van dit oude, Germaanse woord
(vgl. Duits Zaun = omheining); in het Nederlands heeft tuin een afgeleide betekenis door betekenisverruiming:
van "omheining" tot "wat omheind is" (vgl. Engels town = stad: was vroeger ook ommuurd en/of omwald). In mijn geboortedorp Kleit heb ik voor de afsluiting achter een bolbaan altijd andere woorden gehoord: den dender of 't gelend. Geen enkele van die termen heb ik in een dialectwoordenboek of in een etymologisch woordenboek aangetroffen. Een zekere verklaring
kan ik niet geven, wel een gissing. Te gemakkelijk lijkt mij de verklaring van dender als "voorwerp waar de bollen tegen denderen bij het schieten". Veel meer denk ik aan verwantschap met een oud dialectwoord denne (= kuil, ruim, bergzolder), dat op zijn beurt verwant is met den (Duits Tanne), dat vroeger ook de algemene betekenis "hout" had. Gelénd is ongetwijfeld verwant met het werkwoord belenden, dat in het Middelnederlands twee betekenissen heeft: ergens heengaan en grenzen aan. Gelend zou dus in oorsprong kunnen betekenen "plaats waar de bollen naartoe komen" of ook "voorwerp dat iets afgrenst, omheining".
De Krulbolbaan:
Materialen: onderlaag van betonslijpsel en bosgrond deze mengen met een betonmolen
4:1 slijpsel / grond op een molen .
Denders zijn 1,50 m hoog en gemaakt van ronde palen horizontaal bekleed met oude transportbanden.
De staken zijn gemaakt van eik of beukenhout en bekleed met zwarte HDPE mantelbuis 8-10mm dik (gebruikt in waterleiding net)
Geen bevestiging materialen zoals spijkers en bouten gebruiken binnen het speelvlak om beschadiging van de krulbol te voorkomen.
Aanleg:
De baan is ongeveer 11 a 13 m lang en 3.10m breed de aanloop 2.75m indien de aanloop niet lang genoeg is kan de (meet) of startlijn 0.50m voor de staak geplaatst worden. Normaal is de startlijn gelijk aan voorkant staak.
De bosgrond mengen met betonslijpsel ongeveer 25 cm dikke laag.
Dit waterpas in de breedte met een hark en afrij materiaal verspreiden op de baan.
Goed rollen met een zware rol die ook gebruikt word op tennis velden.
De baan wat naar boven leggen beginnend ongeveer 50 a 100 cm voor de staak (zie de bruine vlakken).
De staken uitmeten 7m tussen de beide staken en deze boren met een fijne grondboor ongeveer 2cm kleiner dan de dikte van de staak.
Zorgen dat je op de plek van boren een groot stuk karton legt zodat het boorsel niet vermengd word met de goede gemengde grond van de baan!
Daarna de staak op min 25 cm max 35cm de grond in slaan met een houten hamer.
Gebruik een oud blik over de kop van de staak om de bovenkant niet te beschadigen!
De denders kunnen aan de zijkanten nog wat langer gemaakt worden ongeveer 1.50 m verder voor de staak.
De beginlijn of voetpunt of meet is op ongeveer 50 cm voor de staak en word aangegeven door 2 witte lijnen geschilderd op de zijkant van de omheining.
Zoals je kunt zien in het bruine loopt de bolbaan iets ovaal maar wel waterpas in het middenstuk naar de staak toe. Dit is in de tekening sterk overdreven om de bedoeling te laten zien. Rond de staak zie: bovenste tekening wat minimaal wegrollen.
De toplaag afwerken met rode bosgrond, vermengd met zilverzand, zout (om het vocht vast te houden) en stof van slijpsel en kolenkachel as.
Indien afwerken met een vloertrekker om de oneffenheden in de baan op te vullen.
In het begin goed putten vullen en zorgen, dat er veel op gespeeld word.Geen schoenen gebruiken met profiel maar platte zool. De spelers maken gebruik van hun voeten om oneffenheden op te vullen.
Het onderhoud is met de vloertrekker en het mengsel van fijn zilverzand en as van kolenkachels (witte as) om een sterke toplaag te krijgen.
Hopelijk zijn jullie nu allen een beetje beter op de hoogte
van de Krulbolsport,dit aangaande een krulbol,de
bolbaan en de aanleg van een bolbaan.
