Er is iets vreemds aan de gang. Zowel in teksten van studenten en lectoren als in krantenartikels zie ik vaker dan vroeger zinnen als *Dat is iets apart. (Het sterretje voor de zin betekent dat hij in de standaardtaal fout is.) De schrijver bedoelt: Dat is iets aparts.Die -s moet er staan. Er is immers een belangrijk verschil tussen iets hard willen en iets hards willen. In het eerste geval wil de student bijvoorbeeld hard dat hij slaagt. In het tweede geval wil hij tegen de zenuwen een wortel om in te bijten. Het is dus: iets concreets, iets aparts, iets vreemds... En ook: allerlei fraais, veel liefs, niets moois, weinig opbeurends, genoeg zoets, voldoende hartigs... We hebben te maken met een bezits-s, met 'partitieve genitieven'. Het bijvoeglijke naamwoord (bn: vreemd, apart, fraai...) is als nabepaling gebruikt bij een niet-collectiverend onbepaald voornaamwoord: iets, niets, wat, allerlei, veel, weinig, genoeg, voldoende. Van *Dat is een vreemd iets maken we Dat is iets vreemds. (Vergelijk het met andere genitieven als grootmoeders groentesoep of 's Winters als het regent. Daar kan je de -s toch ook niet weglaten.)
Dat is een apart geval. (bn, attributief gebruikt) Dat geval is apart. (bn, predicatief gebruikt) Dat is iets aparts.(partititieve genitief: onbepaald vn + bn met bezits-s)
Ik wil graag een harde wortel. (bn, attributief gebruikt) Die wortel is hard. (bn, predicatief gebruikt) Ik wil graag wat hards. (partititieve genitief: onbepaald vn + bn met bezits-s)
Alleen na sisklanken voegen we natuurlijk geen -s toe: Ik drink graag iets fris. Genoeg complex voor vandaag. Is dat iets Nederlands of iets Vlaams?
En soms moeten we een apostrof toevoegen: iets cru's. (Zie de Taalunielink.)
Of het iets wezenlijks is zal de evolutie in het taalgebruik wel uitmaken. Ik heb de indruk dat de -s meer en meer verdwijnt. Toch iets spijtigs, vind ik.
Bronnen: E-ANS 14.5.3.9 ii Adjectivische constituenten in de partitieve genitief Taalunie
Als lector in de Lerarenopleiding Lager Onderwijs van de Karel de Grote-Hogeschool in Antwerpen begin ik vandaag met een blog. Hoofdthema's zijn taalvaardigheid en dramatische werkvormen. Ik doceer immers die twee vakken: Taalvaardigheid in het eerste jaar en workshops Drama in het derde jaar, maar ongetwijfeld zullen hier ook andere min of meer aanverwante zaken ter sprake komen. Een beetje plankenkoorts heb ik wel. Bloggen is nieuw voor me. Wel heb ik eerder al aan websites meegewerkt (www.kdg.be, www.klasse.be), gebruik ik het elektronische leerplatform http://bb.kdg.be en publiceer ik af en toe iets op Wikipedia. Nu, uit ervaring op niet-digitale planken weet ik gelukkig dat die koorts vlug verdwijnt. Deze blog heeft als url www.bloggen.be/bekend. Waarom 'bekend'? Ik ben helemaal niet bekend. Dat is gewoon een afkorting van Beken, D(irk Vander), een leuke gebruikersnaam die ik sinds een jaar of tien kreeg en die ik gemakkelijk onthoud. Tot binnenkort
