’s
Middags doorwerken en dan vroeger naar huis gaan omdat je geen
middagpauze hebt genomen. Te mooi om waar te zijn of mag dat?
Velen doen het: de boterhammen ’s middags aan de
bureau of in de auto opeten. Maar is het ook slim, of zijn het gewoon
extra uren die je onbetaald presteert?
Het geven van een middagpauze is wettelijk verplicht.
“De werknemer laten doorwerken kan in principe
niet”. De pauzes moeten bovendien - net zoals het
uurrooster - vermeld worden in het arbeidsreglement. Dat betekent ook
dat het omgekeerde niet mag: een werknemer moet zijn middagpauze nemen,
want dat is een wettelijke verplichting en het moet worden
nageleefd.
De middagpauze overslaan of je boterhammen achter je bureau
opeten en vroeger naar huis gaan, mag dus niet.
Onbetaalde middagpauze
Er moet een pauze worden gegeven aan een werknemer vanaf die
zes uur aan een stuk heeft gewerkt. “Die pauze kan worden
toegekend voordat die limiet bereikt is, maar moet ten laatste gegeven
worden op het moment dat die zes uur wordt bereikt. Meestal zijn
middagpauzes onbetaald”.
“Bij prestaties van minder dan zes uur is er geen
verplichte pauze. Maar een cao kan ook bij kortere werkperiodes een
pauze toekennen, de regels kunnen dus verschillen per sector of
bedrijf.”
Voorbeelden
Werknemers van schoonmaakbedrijven (paritair
comité 121) krijgen na vier uur werk een onbezoldigde pauze
van 15 minuten.
Wanneer in bouwbedrijven (paritair comité 124)
in drie opeenvolgende ploegen wordt gewerkt, krijgt elke ploeg een half
uur lunchpauze waarvoor het normale loon wordt doorbetaald.
Voor een gewone arbeider in de bouw (die niet in drie
opeenvolgende ploegen werkt) wordt de pauze niet betaald.
In drukkerijen (paritair comité 130) moeten de
normale dagprestaties worden onderbroken door een onbetaalde rusttijd
van minimaal een half uur.
Als er geen cao is, dan krijgt een werknemer minimaal een
kwartier pauze, ten laatste op het moment dat er zes uur gewerkt is.
Voor de meeste bedienden is dit bijvoorbeeld zo (paritair
comité 218). Al kunnen in bedrijven zelf specifieke regels
worden vastgelegd.
Meer pauze voor jongeren
Voor jeugdige werknemers zijn er strengere regels. Het gaat om
minderjarigen die 15 jaar of ouder zijn en die niet meer onderworpen
zijn aan de voltijdse leerplicht. Jobstudenten jonger dan 18 jaar
vallen dus onder de strengere regels.
Wanneer de arbeidstijd meer dan 4,5 uur bedraagt, hebben ze
recht op een half uur rust.
Wanneer de arbeidstijd meer dan 6 uur bedraagt, dan duurt
de rusttijd een uur, waarvan een half uur in een keer moet worden
opgenomen.
De werkgever zal zich klassiek op deze rechtsfiguur beroepen
om loon terug te vorderen. Hij zal moeten aantonen dat hij loon heeft
betaald voor prestaties die je niet hebt geleverd. De rechtbanken gaan
hier niet licht over, zeker wanneer gedurende een lange periode foutief
loon werd betaald.
De rechtbank gaat er immers vanuit dat het de verplichting van
de werkgever is om correct loon uit te betalen en dat het niet aan de
werknemer toekomt om na te gaan of correct loon werd uitbetaald. Je
werkgever kan dus niet volstaan met de bewering dat hij zich vergist
heeft. Hij zal concreet moeten aantonen welke fout hij heeft gemaakt.
Slaagt hij in dit bewijs, dan zal je in principe het teveel betaalde
moeten terugbetalen.
Niet zomaar
Je werkgever kan echter niet zomaar het teveel betaalde
inhouden op je volgende loonbetalingen. De Loonbeschermingswet laat
slechts in een limitatief aantal gevallen looninhoudingen toe. Het gaat
onder meer om de inhouding van sociale bijdragen, bedrijfsvoorheffing,
voorschotten op loon, schadevergoeding en geldboetes die voorzien zijn
in het arbeidsreglement.
De inhouding van teveel betaald loon kan enkel met je
toestemming en bovendien slechts in beperkte mate. Zonder je
toestemming zal de werkgever verplicht naar de rechtbank moeten om een
vonnis in zijn voordeel te bekomen.
Gespreid
In principe zal de werkgever trouwens enkel het teveel
betaalde nettoloon kunnen terugvorderen. De bedrijfsvoorheffing kan nog
gemakkelijk worden geregulariseerd in de loop van het jaar. De teveel
betaalde sociale bijdragen zullen dan van de RSZ zelf worden
teruggevorderd.
