Oude heidevlakten
Tijdens het Ancien Régime behoorden de heidevlakten, waarop later Hoeverheide zou ontstaan, aan de Benedictijnen te St-Truiden. De zandweg aan de westrand van het domein vormde tot aan de fusie van beide gemeenten de grens tussen Houthalen en Helchteren. Deze grens dateert van de 16° eeuw en was vastgesteld door de Prinsbisschop van Luik, na herhaalde schermutselingen tussen de bewoners van beide dorpen om het graasrecht.
In de onmiddellijke nabijheid van het domein ligt de Lilloschans die tijdens de 17°-eeuwse godsdienstoorlogen diende om de bevolking te beveiligen tegen plunderende troepen. Het gaat om een rechthoekig met grachten omringd stuk land dat vandaag beplant is met oude eiken.
De Kraenberg - een hogergelegen duin - ligt aan de zuidkant van het domein. De overlevering wil dat hier veroordeelden werden terechtgesteld (oorspronkelijk was de naam overigens Kraaienberg).

Omvorming tot akkers en aanplant productiehout
Na de verbeurdverklaring van de kerkelijke goederen rond 1800 werden de heidegronden eigendom van de gemeente Helchteren. Kort na de onafhankelijkheid van België voerde de regering een belasting in op niet ontgonnen land - belasting die door de gemeenten moest gedragen worden. Bedoeling was deze grond zo snel mogelijk te ontwikkelen, hetgeen gebeurde door de verkoop aan gunstige voorwaarden. De nieuwe eigenaars vormden de grond om tot akkers en weilanden.

Bouw kasteeltje en aanleg Engels park
De Aalsterse senator Léon Leirens - Eliaert kocht (in 1860) 550 hectaren van de gemeente Helchteren en bouwde, op een hogergelegen plek, een vakantiewoning in de vorm van neorenaissance kasteeltje, geïnspireerd door de Toscaanse bouwstijl. Daarnaast werden er een boswachterswoning, stallingen en een wagenschuur gebouwd.

Senator Leirens legde ook een klein Engels park aan met sequoia, thuyadreef, paardekastanjes, rode en groene beuken, Picea orientalis, robinia, evenals een groenten- en fruittuin, afgeboord door twee buxushagen. Hij plantte een voor die tijd nieuwe soort, de Amerikaanse eik, waarvan gezegd werd dat deze op korte termijn uitstekend productiehout zou leveren. Op het domein staan ook twee mammoetbomen, nu zo'n 135 jaar oud. De een heeft een stamomtrek van ca 5,2 meter en is 36 meter hoog, de ander kent een stamomtrek van 3,05 meter en is 25 meter hoog.

In 1896 ging het domein over naar de schoonzoon van de senator, nl. Charles-Anne Lienart (1847 - 1921), zelf senator en bankier. Deze is vooral bekend als sponsor van de fanfare (nu harmonie) Hoeverheidegalm van Lillo, in 1903 gesticht met de fondsen van de familie.

De eerste grove dennenbossen (Pinus sylvestris) werden door Ch.-A. Lienart op heidepercelen geplant rond 1919, enkele jaren na de ontdekking van steenkool te As. Het hout van deze bestanden moest op termijn dienen als mijnhout. Dit hout had een kraak-eigenschap die naderende instorting van mijngangen aankondigde en aldus de levens van de mijnwerkers redde. Vanaf de jaren 1940 - 1950 werd een nieuwe - exotische - soort, Pinus nigra of Corsicaanse den, geplant met dezelfde bedoeling.

In 1921, na de dood van zijn vader, werden de heer en mevrouw Albert Lienart - de Coen de nieuwe eigenaars van het domein. Na de beurscrash van 1929 werden ze verplicht om hun bezittingen een voor een te verkopen om in hun levensonderhoud te voorzien. Zo werden ook tientallen hectaren ondertussen vruchtbaar gemaakte grond van het domein Hoeverheide verkocht.

Na de oorlog werd de toestand van de familie Lienart onhoudbaar en werden de laatste 200 hectaren verkocht, o.a. aan de Hasseltse zakenman Werner Lippens. Deze laatste verkocht het domein reeds in 1951 door aan zijn neef Luc Coolens toen hij naar het buitenland uitweek.

Hoge natuurwaarde
Het domein is op dit ogenblik 70 ha groot en bestaat voornamelijk uit naaldhoutbestanden, zoals reeds gezegd geplant met het oog op de verwerking in de mijnindustrie. Door de sluiting van de mijnen in de jaren '70, worden nieuwe afzetmogelijkheden aangeboord.

Sedert 2004 ligt het ganse domein in VEN-gebied (Vlaams Ecologisch Netwerk) en wordt het, via bosbeheerplannen die duurzaam bosbeleid beogen, langzaam omgevormd naar een gemengd naald - loofhoutbos met hoofdzakelijk inheemse houtsoorten. Open plekken zorgen voor een hogere natuurwaarde.
Kenschetsend zijn de 20 ha landduinen in het midden van het domein die na de laatste ijstijd werden gevormd. Door beplanting werden deze duinen gefixeerd, doch blijven zeer zichtbaar (men vindt er o.a. een eerder zeldzame paraboolduin). Dit gebied is sedert jaren broedplek van de nachtzwaluw.
In de oude beukenbomen achter het kasteeltje broeden zwarte specht en kauwtjes. De thuyadreef is dan weer het uitgelezen domein van goud- en vuurgoudhaantjes. De ree komt in het domein veelvuldig voor. De laatste twee jaren worden er ook everzwijnen waargenomen (waarschijnlijk uitgezet).

Het domein wordt op dit ogenblik ernstig bedreigd door de aanleg van de Noord-Zuid snelweg rond de dorpskernen van Houthalen-Helchteren. Indien deze er komt worden er ongeveer 35 ha. in het midden van het domein eraan opgeofferd en verliest het domein zijn volledige natuurwaarde.

Bezoeken?
Het domein kan bezocht worden, doch enkel na afspraak met de huidige eigenaar.

Adres :
Domein HOEVERHEIDE, de heer Guy COOLENS, Heerkensweg 2, 3530 HELCHTEREN.
tekst: http://users.telenet.be/sequoiadendron/nl/loc/758_domeinhoeverheide.html