|
Jongeren op straat kunnen voor veel overlast zorgen. In het verleden was er vaak een onterechte tolerantie voor dit soort overlast. De ervaring heeft inmiddels geleerd dat negeren niet werkt, omdat jongeren behoefte hebben aan grenzen. Bestuurders staan nu onder druk om daadkrachtig op te treden tegen hangjongeren omdat de reacties nu naar de andere kant doorschieten. De oorlogstaal van opinieleiders over hangjongeren en de schreeuw naar een repressiever beleid klinken steeds luider.
Politici en beleidsmakers moeten zich echter niet te gemakkelijk laten leiden door hypes en incidenten rond hangjongeren. Ze verleiden gemakkelijk tot snelle interventies die niet echt iets oplossen. En niemand moet de pretentie hebben te roepen dat enkel repressieve maatregelen leiden tot een duurzame oplossing.
Wie heeft er een probleem?
Het is belangrijk om te analyseren hoe de samenleving tegen hangjongeren aankijkt. De manier waarop we het probleem kaderen, is bepalend voor de richting waarin men naar oplossingen zoekt. Het overlastvraagstuk lijkt in eerste instantie een probleem van de jongere zelf. Maar is dat wel zo?
Zijn de oorzaken alleen terug te brengen tot de jongeren zelf? Of vinden we ze ook in de context waarin problemen met jongeren ontstaan zoals in de interactie met de bewoners in de omgeving? Tenslotte zijn er voor overlast minimaal twee partijen nodig: iemand die de last produceert en iemand die dat ervaart. Misschien schuilt de sleutel voor mogelijke oplossingen dan ook net daar. In de interactie met de omgeving.
Jongeren, overlast en de interactie met de buurt
Jongeren aanspreken op overlastgevend gedrag heeft zin. Omwonenden die regelmatig een kort praatje maken met de jongeren op straat, hebben de ervaring dat jongeren wel degelijk bereid zijn hun gedrag aan te passen als je daarom vraagt. En omgekeerd telt dat ook: als goede gesprekken uitblijven, neemt de kans op problemen toe want jongeren concluderen uit het vermijden van contact dat de omwonenden hen aanzien als criminelen. Feit is hoe dan ook dat hangjongeren dan geen signaal krijgen dat wat zij doen maatschappelijk onacceptabel is.
Omwonenden die geen gesprek aangaan met de jongeren maar wel overlast ervaren, schakelen vaak de politie in. Dit zorgt ervoor dat de context nog meer gespannen geraakt. Dit komt onder meer doordat de communicatie tussen jongeren en politie gepaard gaat met problemen. En vaak blijkt dat de aanwezigheid van politie ook bij de omwonenden niet altijd het gewenste effect heeft, namelijk dat ze daarmee de onveiligheidsgevoelens terugdringt.
Een negatieve spiraal of ?
Door de berichtgeving in uiteenlopende media en de uitspraken van politici spiegelen mensen elkaar beelden voor die ontdaan zijn van elke vorm van nuance. Zij zorgen mee voor een negatieve dynamiek tussen jongeren en omwonenden waardoor zij elkaar argwanend benaderen. Hoe buig je dit om tot een positief verhaal?
- Geef jongeren ruimte en stel grenzen aan onacceptabel gedrag.
Flaneren, ontmoeten, gezien worden zijn maatschappelijke verschijnselen in de publieke ruimte en dat hoort ook zo. Flaneergedrag is acceptabel gedrag en komt voort uit de authentieke behoefte van jongeren om elkaar te ontmoeten. Politici kunnen expliciet uitdragen dat dat normaal is en daarmee een positief onderscheid maken tussen acceptabel en ongewenst gedrag. De publieke ruimte moet ook mogelijkheden bieden voor flaneren. Anders zijn jongeren aangewezen op locaties die voor andere doeleinden zijn ingericht. Waarom deze jongeren en omwonenden niet betrekken bij het inrichten van de publieke ruimte die niet alleen voorziet in de behoeften van jongeren maar juist in het rijke scala aan behoeften van verschillende doelgroepen?
- Toon wellevendheid naar de andere en kom op voor het eigen belang
De publieke ruimte is van iedereen. Jongeren, omwonenden en professionals kunnen op een constructieve manier met elkaar in gesprek gaan over het gebruik ervan. Op deze manier kunnen omwonenden jongeren duidelijk maken welke behoeften zij hebben en waarom ze vinden dat jongeren daar inbreuk op maken. Andersom kunnen jongeren de omwonenden uitleggen dat ook zij rechten hebben om de publieke ruimte te benutten.
Niet alleen vanuit sociaal oogpunt, maar ook op basis van financiële overwegingen zijn investeringen in wellevendheid de moeite waard. De politieoptredens brengen kosten met zich mee en leiden soms tot verdere escalatie. Investeren in wellevendheid zorgt dat mensen belangentegenstellingen en kleine incidenten samen weten te plooien.
Bovendien is het belangrijk jongeren een stem te geven en actief te betrekken bij alle fasen van de vorming van ruimtelijk beleid. Op deze manier kunnen zij hun belangen naar voren brengen en mee praten over problemen en oplossingen. De gemeente zal wel actief contact moeten zoeken met zoveel mogelijk jongeren via scholen en jongerenwerkers.
- Zorg dat jongeren participeren én vergroot hun vrijheden.
Eén mogelijkheid om te bewerkstelligen dat jongeren hun vrije tijd op een positieve manier benutten, is ze uit te dagen om zich in te zetten voor de samenleving of de eigen buurt. Participatie en vrijheid worden dan op een constructieve wijze gecombineerd. Denk aan vrijwilligerswerk, maar zeker ook aan projecten waar jongeren zelf direct iets mee opschieten. Zo zijn er diverse succesvolle wedstrijden bekend waarmee jongeren een geldbedrag kunnen winnen om het eigen plan uit te voeren.
Daarnaast hebben ook niet-competitieve projecten jongeren weten te prikkelen tot inzet. De gemeente, jongerenwerk, goede doelen, maar ook bijvoorbeeld politie, winkeliers en scholen in de buurt hebben vaak de mogelijkheden om dergelijke projecten te organiseren. En om deze, als zij succesvol zijn, onderdeel te maken van het structurele beleid.
- Straf jongeren die zich misdragen én geef hen de steun zich te beteren.
Ruimte en grenzen voor hangende jeugd zijn beide nodig. Maar op het moment dat jongeren over de schreef gaan door grovere overtredingen en misdrijven te begaan, is een pleidooi voor sociale en fysieke ruimte niet langer gepast. Straf en correctie zijn noodzakelijke middelen. Het is echter wel belangrijk dat de wijze waarop de straf wordt ingevuld ook effectief en efficiënt is.
Bron: Tussen flaneren en schofferen. Een constructieve aanpak van het fenomeen hangjongeren.
14-04-2009 om 19:49
geschreven door Phaedra
|
