VERKIEZINGEN NEDERLAND
CDA gehalveerd, VVD voor het eerst grootste
Balkenende CDA-leider af, Rutte op weg naar premierschap
De verkiezingen in Nederland hebben een enorme politieke aardverschuiving veroorzaakt. Het CDA van uittredend premier Jan Peter Balkenende lijdt een historische nederlaag en wordt zowaar gehalveerd. Meteen het einde van Balkenende als CDA-leider. De grote winnaars zijn de liberale VVD van Mark Rutte (31 zetels) en de PVV van Geert Wilders, die van 9 naar 24 zetels gaat en groter wordt dan het CDA. De PvdA van Job Cohen haalt 30 zetels.
LINKSBOVEN De VVD van Mark Rutte is de grote winnaar.
RECHTSBOVEN De Amsterdamse burgemeester Job Cohen (PvdA) aasde ook op het premierschap.
Wilders bouwde alvast een feestje.
In Vlaanderen staan zondag ook grote verschuivingen op stapel, maar even straf als in Nederland lijkt onwaarschijnlijk, al zullen ze vooral bij de CD&V de adem inhouden na deze uitslag.
Zetels
De christendemocraten van Jan Peter Balkenende zakken van 41 naar 21 zetels, zowat een halvering. De grootste winnaar in zetels is Geert Wilders. Zijn islamofobe PVV komt op de derde plaats met 24 zetels, een winst van liefst 15 stuks.
De liberalen van de VVD halen na een spannende nacht uiteindelijk een zetel meer dan de centrumlinkse PvdA van de Amsterdamse burgemeester Job Cohen. Die verliest 3 zetels en strandt op 30. De VVD van coming man Mark Rutte lost de verwachtingen in, en wint 9 zetels.
Bij de kleinere partijen verandert weinig. ChristenUnie heeft 5 zetels (-1), terwijl SGP en Partij voor de Dieren allebei stabiel blijven op 2 zetels. Rita Verdonk verdwijnt uit de Kamer.
Eerste liberale premier in 100 jaar
VVD-leider Mark Rutte kan nu de eerste liberale premier worden in bijna honderd jaar. Cort van der Linden was de laatste, en regeerde van 1913 tot 1918. Rutte zegt dat hij zijn uiterste best zal doen om toch voor 1 juli een nieuw kabinet in de Kamer te kunnen presenteren. Dat wordt echter "heel moeilijk", onder meer doordat het politieke landschap volkomen versplinterd is. Volgens Rutte is het uniek dat de grootste partij na de verkiezingen slechts 31 zetels heeft.
Doordat de linkse partijen een coalitie met de PVV van Wilders uitsluiten, lijken de VVD en de PvdA tot elkaar veroordeeld in een paars kabinet. Om aan de noodzakelijke 75 zetels te geraken, hebben ze dan wel de steun nodig van de SP (15 zetels, -10) of GroenLinks (10, +3) én D66 (10, +7). Probleem voor die laatste combinatie is dat Rutte dat zogenaamde paars-plus al buitengewoon onwaarschijnlijk heeft genoemd. Een combinatie met het CDA is in principe ook mogelijk, maar het is dan de vraag of de zwaar afgestrafte christendemocraten daar nog zin in hebben.
"Wij zullen onze verantwoordelijkheid nemen", zegt Job Cohen alvast. Hij wil snel in gesprek "met partijen die dicht bij ons staan" (GroenLinks en D66). Later noemde hij ook de SP, "maar die staan ietsje verder weg".
Een andere mogelijkheid is een rechts kabinet van VVD, PVV en CDA, dat een nipte meerderheid van 76 zetels haalt. De VVD stelde gisteren dat het logisch lijkt om met de PVV van Geert Wilders te praten omdat die de grootste zetelwinst van alle partijen heeft behaald. Maar daarvoor is het CDA dan weer nodig.
Balkenende stapt op
Het CDA scoorde nog nooit zo laag, en maakt in geen enkele gemeente winst. De partij van Balkenende komt na drie opeenvolgende overwinningen zo pas op de vierde plaats, een enorme vernedering. Het grootste verlies leed de partij in Edam-Volendam, waar de christen-democraten 28,8 procent verloren. In Tubbergen verloor de partij 23,2 procent van de stemmen. Het beste ging het nog in het Groningse Menterwolde. Daar hoefde de partij maar 3,76 procent van de stemmen in te leveren.
Balkenende treedt dan ook af als CDA-leider. "Deze uitslag noopt tot het nemen van politieke verantwoordelijkheid", zei Balkenende in Den Haag voor zijn eigen achterban. "De kiezer heeft gesproken, de uitkomst is helder. De uitslag van deze verkiezingen is zeer, zeer teleurstellend. Het is een klap voor ons." Balkenende zei ook dat hij niet zal plaatsnemen in de nieuwe Tweede Kamer. Hij maakt de komende tijd zijn werk als premier af met het demissionaire kabinet totdat een nieuwe regering is gevormd.
Wilders
Voor de PVV van Geert Wilders was het wel feest. Een regeringsdeelname lijkt er echter niet in te zitten, hoewel Wilders "dolgraag" zou regeren. Hij meent dat andere partijen niet meer om hem heen kunnen, en acht het niet verstandig en niet democratisch als de PvdA of de VVD hem zouden negeren. Wilders noemt de winst van zijn partij "een glorieuze dag voor heel Nederland".
De PVV gaat trouwens vooruit in elke gemeente. In Haren (Groningen) boekt Wilders met 'slechts' 3,84 procent de meest bescheiden vooruitgang. De grootste winst viel te rapen in Rucphen (Noord-Brabant): bijna 24 procent. In de voorlopige uitslag stijgt de PVV van 5,8 naar 15,3 procent van de stemmen.
|
< / a > 
