Onderzoeksjournalistiek is in Vlaanderen een ondergeschoven kind

Onderzoeksjournalistiek is de moeder van de journalistiek maar in Vlaanderen een ondergeschoven kind.

Ik zat 5 jaar in de jury van Het Fonds Pascal Decroos dat in Vlaanderen onderzoeksjournalistiek promoot.

Veel projectvoorstellen gingen over verre landen, onbekende volkeren en samenzweringstheorieën.

Veilig en vrijblijvend. Bij het Belgisch politieke machtssysteem werd de spoeling dun. Te riskant. J

ournalisten vreesden de lange arm van de politiek. Van den Eynde en Pauwels durfden het, met steun van het fonds.

De lange arm volgde.

Wat is het resultaat van 18 jaar Johan Vande Lanotte in Oostende? Dat is de legitieme vraag die VRT-journalisten

Wim Van den Eynde en Luc Pauwels zich stelden in hun boek De keizer van Oostende. De keizer van Oostende is een van de

beste boeken over de werking van het Belgische politieke systeem van de afgelopen 25 jaar. Het boek toont hoe de uit de klei

getrokken machtspoliticus Johan Vande Lanotte Oostende tot zijn bastion maakte. Het vestigt, zoals de PS deed in Wallonië,

een staat in de staat en gebruikt (of misbruikt) alle middelen van het lokale, regionale en federale systeem. Zulke figuren kunnen veel

bereiken, tenzij hun macht wordt beperkt door tegenmacht. Maar hij heeft alle correctiemechanismen afgeschaft: de gemeenteraad is

een nakaartclub, oppositie gesmoord, de lokale pers een gezelschap schrijvende sufferdjes, in het Vlaams Gewest dekken zijn

socialistische paladijnen hem in en als federaal minister van de Noordzee krijgt hij vrije vaart.

Politieke monocultuur leidt tot economische uitdroging, en dat gebeurt nu met Oostende. De stadsmonitor 2011 laat duidelijk zien hoe

pover Oostende scoort in de nettogroei van ondernemingen. Met de werkgelegenheidsgraad is het al even slecht gesteld, terwijl de

kansarmoede ruim 25 procent bedraagt. Dat staat in schril contrast met de grootspraak van 'the Godfather'. Naast water uit de

Noordzee spoelden nog twee zaken aan in Oostende: schulden en subsidies. De stad drijft daar nu op via de 'autonome' gemeentelijke

bedrijven waarvan de belangrijkste enkel schulden accumuleren. De Vismijn ging failliet. Op welke deur men ook klopt: overal is Vande Lanotte.

Johan is de subsidieman die de weg naar de vetpotten van Brussel kent. Johan is de constructieman die projectontwikkelaars rijk maakt

terwijl er voor daklozen geen plaats meer is. Johan is de prestigeman die bij bedrijven geld aftroggelt voor zijn basketbalclub.

De burgers kennen het devies van the Godfather: "Rood of geen brood!". Johan de businessman heeft een commanditair vennootschap voor

zijn verdiensten uit de vele bestuursfuncties. Rood en veel brood? De kustsocialist weigert te zeggen hoeveel.

De tweede keizer zonder kleren is Luc Rademakers, hoofd van de VRT Nieuwsdienst. Hij brengt geen nieuws maar smoort het en dumpt zijn journalisten.

Het getuigt van een zeldzame onderkruiperigheid. Natuurlijk komt hij met statutaire bezwaren: het boek was buiten de VRT-werkuren geschreven.

Dat gold voor alle VRT-journalisten die projecten indienden bij het Pascal Decroosfonds. Nooit iets over gehoord, maar die gingen niet over een boegbeeld

van het Vlaamse socialisme. De twee auteurs hebben voldaan aan de principes van de onderzoeksjournalistiek. Vande Lanotte wordt in het laatste

hoofdstuk van het boek geïnterviewd. Dus: hoor en wederhoor. De auteurs gebruiken cijfers uit officiële bronnen, voor zover mogelijk, want het systeem

van Vande Lanotte is een ondoorzichtig kluwen. Rademakers beschuldigde de auteurs van opiniërend onderzoek en insinuaties.

Ik heb het hele boek zorgvuldig gelezen en zou graag weten welke passages Rademakers bedoelt. De verhaallijn wordt onderbouwd door feiten en interviews.

De auteurs brengen de machtspiramide van Vande Lanotte in kaart. Kortom: de vlag dekt de lading. Een VRT dat een budget van 300 miljoen euro waard wil zijn,

zou dit boek moeten oppikken als een badge of honour.

Toen ik bij NRC Handelsblad werkte, werd de lichtgeraakte Hans van Mierlo ooit razend over een paginagroot artikel dat ik over hem produceerde.

Hij belde de hoofdredacteur en eiste mijn ontslag. Antwoord van de hoofdredacteur: "if you cannot stand the heat, get out of the kitchen". Einde incident.

Dat had het antwoord moeten zijn van Rademakers. Maar neen, in plaats van ruggengraat te tonen, kronkelde hij zich in partijpolitieke bochten en in de

morsige omroepbureaucratie met als eindresultaat: de doodsteek voor de Vlaamse onderzoekjournalistiek. Rademakers: wrong man on the wrong place.

Auteur: Derk-Jan Eppink

22-06-2012, 15:13 geschreven door Vanhoutte guy  

Een radicale aanval op de vrijheid

22-06-2012, 10:16 geschreven door Vanhoutte guy  

Toen Karl Marx eind 1847 in Brussel het Communistisch Manifest schreef, had hij nooit kunnen vermoeden hoe België het beste voorbeeld zou worden

van zijn politieke theorie – de socio-economische onderbouw determineert de politiek-culturele bovenbouw. In België stelde de ‘bovenbouw’ zich moeiteloos

in op de veranderende ‘onderbouw’. Wallonië was ooit rijk, maar werd arm. Vlaanderen was arm, maar werd rijk. Brussel is de hoofdstad van vergane glorie.

Toch is er een transformatieproces waarop België mogelijk stukbreekt: Vlaamse natievorming.

Het Belgische establishment staat oog in oog met Bart De Wever, leider van de Vlaamse nationalisten, die het Vlaams autonomiestreven verpersoonlijkt.

Het establishment, met aan het hoofd de koning, zijn entourage en de heersende elite, is altijd geslaagd in het beheersen van transformaties, door zijn

exponenten een belang te geven in België. Waalse socialisten, ooit staatsgevaarlijk, werden trouwe landgenoten dankzij de gulle subsidiekassen van de

Belgische staat. Links Vlaanderen, socialisten en groenen, werden bondgenoten. Ze wonen liever in een links België dan in een rechts Vlaanderen.

De Vlaamse culturele elite werd ingepalmd door een België dat zich afficheerde als multicultureel. Dat was stijlvoller dan kneuterige Vlaamse dorpstrots

met pensenkermissen rondom parochiezalen.

De Wever is een probleem. Hoe kan het Belgische establishment een politicus incorporeren die geen voorstander is van België? De Wever noemt zelfs

het koningshuis een „poppenkast”. De meeste Vlaamse politici koesteren ontzag voor het gezag en zijn gemakkelijk te paaien met audiënties, eretitels

en erebanen. België heeft circa vijftig ministers van staat. Succesvolle Vlamingen, van charmezanger tot zakenman, maken kans op een adellijke titel

 – baronnen bij de vleet. Het Belgische establishment kon zo voorkomen dat zich een politiek-cultureel zelfbewuste Vlaamse bovenlaag ontwikkelde.

Het establishment heeft het autonomiestreven in Vlaanderen, de ‘onderbouw’, onderschat. Jarenlang werd het Vlaamse nationalisme, samen met het Vlaams Blok,

veilig verbannen achter een cordon sanitaire – de uitsluiting van de macht. Het werd geblokt, met etiketten als ‘fascisme’ en ‘racisme’. Vlaamse,

traditionele partijen hadden een eigen recept om het autonomiegevoel electoraal op te vangen. Voor de verkiezingen voerden ze een luidruchtige

 ‘pro-Vlaamse campagne’, om de dag na de verkiezingen te verstommen. Het establishment vond het prima. De Vlaming die Belgisch premier werd, verloochende

toch alles wat hij zei. De liberale premier Guy Verhofstadt (1999-2008) deed dat met verve.

In die periode ging het mis. De christen-democratische CD&V, de natuurlijke regeringspartij, kwam in de oppositie en volgde een ‘pro-Vlaamse koers’.

Dat deed zij in kartel met een Vlaams nationalistische partij (N-VA). CD&V-partijleider Yves Leterme sloeg, onder luid applaus van zijn junior

kartelgenoot De Wever, op de Vlaamse trommel. België moest confederaal worden. De christen-democraten boorden zo de bron van het Vlaams nationalisme aan.

Het werd een eclatant succes. In 2007 zegevierde het koppel Leterme-De Wever. Leterme kwam voor de keus te staan: Vlaams minister-president blijven of

Belgisch premier worden. Hij koos voor het laatste en verloochende zijn ‘Vlaamse beloften’. Het kartel ontplofte.

De christen-democraten hadden wel het Vlaamse autonomiestreven gelegitimeerd. De N-VA begon te groeien. Het CD&V zakte weg. De Vlamingen zijn trots.

Ze zien in De Wever een man die pal staat voor de Vlaamse autonomie en die het ‘durft te zeggen’. De Vlaamse partijen die het Belgische establishment altijd hielpen,

liggen intussen in puin.

Wat kan het establishment nog doen? Interne correctiemiddelen – afkopen, inkopen, omkopen – werken niet bij De Wever. Wat resteert, is externe druk,

bangmakerij. Het establishment kent de psyche van de Vlaming – moedig aan de toog, maar minder strijdvaardig naarmate het gevaar dichterbij komt.

Daarom verschijnen in de media verhalen over speculanten die het als aasgieren hebben voorzien op België. De schuldige is bekend: De Wever.

Hij kan „geen compromissen sluiten”. Oproepen voor een „noodregering” volgen, zonder N-VA. Ook Europa wordt erbij gesleept. Europees Commissievoorzitter

Barroso zegt dat België snel een regering moet hebben. De Europaus heeft gesproken.

De vraag is hoe koel De Wever blijft in het politieke schaakspel met het establishment. Marx zou dit waarschijnlijk zien als de klassieke spanningen die onvermijdelijk

een einde maken aan het regerend systeem. Zijn historische wetmatigheid zegt dat de politiek-culturele bovenbouw niet ontsnapt aan de wurggreep van de

socio-economische onderbouw. De tijd speelt in De Wevers voordeel. De Belgische staat verkeert in politieke en financiële ademnood. Wallonië en Brussel

zitten structureel krap bij kas. Van nieuwe verkiezingen is het gevolg dat zowel Vlaanderen als Wallonië radicaliseert. De Wever haalt 40 procent in Vlaanderen.

Socialistenleider Di Rupo haalt 40 procent in Wallonië. De twee kunnen om tafel zitten om de koek te verdelen. Wallonië wil geld, Vlaanderen zijn eigen ‘bovenbouw’.

Marx wees erop dat de instemming van het establishment niet is vereist voor een politieke omwenteling, integendeel.

Geen establishment is gezelliger en minzamer dan het Belgische, dat de beste champagne schenkt, maar de geschiedenis kent geen genade met wie zich de leerrijke lessen

 van het Marxisme niet eigen maakt.

Dit artikel werd gepubliceerd in NRC Handelsblad op Dinsdag 18 januari 2011, pagina 9

21-06-2012, 19:56 geschreven door Vanhoutte guy  



L’Europe, faites vos jeux!

Een kritische bijdrage van Jean Vanempten in De Tijd over Europa begint met de bewering dat Europa leeft in een permanente staat van ontkenning.

“Het is alsof iemand ongemerkt de Europese hymne van Beethoven heeft afgevoerd en in plaats daarvan 'Tout va très bien, madame la marquise' tot

Europees lijflied heeft gemaakt. (…) De aanstormende problemen werden te laat onderkend, te veel onderschat en te traag aangepakt.

Het zou tot mei 2010 duren voor sprake was van een Grieks reddingsplan. Iets wat de Griekse politici in de maanden vooraf nog van tafel hadden geveegd.

En toen het plan er was, bleek het meteen al te licht.”

De auteur heeft het over politici die de problemen pas aanpakken als ze zich stellen en daardoor eigenlijk altijd achter de feiten aan lopen.

Verder in de tekst staat volgende bedenking: “Het onvermogen is niet alleen politiek of intellectueel, maar is vooral een onvermogen om buiten de

traditionele kaders te gaan. Het slopen van taboes is nog een van de grootste taboes van de Europese bank- en schuldencrisis, en daarom blijft

radicaal ingrijpen moeilijk. (…) De permanente staat van ontkenning staat wel een snelle oplossing van de eurocrisis in de weg.

Telkens opnieuw moet Europa tegemoetkomen als er al een brandhaard is. Zelfs als iedereen wist dat die brandhaard er zou komen, zoals bij de Spaanse banken.

En in plaats van een zorgvuldig uitgekiend plan, komt er dan een oplossing die afhangt van de beperkingen van het moment.

Met het traject dat inmiddels is afgelegd, lijkt het vanzelfsprekend dat er op zijn minst een masterplan voor de Europese constructie moet klaarliggen.

Dat is nog altijd niet het geval. 'A part ça, madame la marquise, tout va très bien, tout va très bien!'

Ook in België was hoerageroep te horen, maar die verstomde nogal snel. Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank, verklaarde dat de EU-steunmaatregelen

voor de Spaande banken de crisis zouden oplossen. Het duurde nauwelijks enkele uren of hij werd door de markten in het ongelijk gesteld.

Ontkenning en overschatting van de publieke inbreng vormen een constante in deze crisisaanpak. In zijn rustige vastheid speculeert Europa op tijdswinst:

om de getroffen landen de tijd te geven om hun ziekte te laten uitzieken.

Anders Gelezen, dacht ik bij mezelf hoe moeilijk het is voor mensen die geen tijd hebben om verschillende kranten te lezen om te begrijpen wat er gebeurt.

De kloof overbruggen tussen de onheilsprofeten en zij die menen dat het allemaal wel goed komt. Dan zijn De Tijd en Knack wel aanraders.

De Tijd is zakelijk en sober, zelfs als het gaat over politieke thema’s. Maar er blijven veel vragen. Bij voorbeeld, of het correct is om de bankencrisis

op één hoopje te gooien met de totaal vastgelopen monetaire politiek van sommige EU lidstaten die dateert van lang voor deze bankencrisis?

Wanneer de leidende klasse van een staat een beleid voert door schulden te maken en de media daar géén kritische vragen bij stellen, kunnen de kiezers niet weten

dat ze bergaf aan het rijden zijn. Het gaat immers zo gemakkelijk en de problemen zullen zich wel vanzelf oplossen? Vergeten of genegeerd: de weg bergop is

altijd lastiger en duurt ook langer. Vandaar het grote belang van een kritische ‘Vierde Macht’ die niet aanschurkt tegen de gevestigde macht.

Maar welke Vlaamse krant – laat staan de staatszenders -  durft nu nog in te gaan tegen dergelijk beleid, wanneer ze zelf afhankelijk geworden zijn voor hun

overleven van staatssubsidies? Waar zit de moed van de salonjournalisten die oh zo graag vooraanstaand willen zijn en de hoge toon voeren in elk debat,

maar vooral blijven zweren bij de status-quo en elke verandering afkeuren?

Bekende Journalisten

In mijn boek “dS anders gelezen” (www.andersnieuws.eu) wijdde ik een hoofdstuk aan de Bekende Journalisten – BJ - die het voor en met elkaar doen in de media.

Een frappant voorbeeld hiervan was het artikel van drie bladzijden in dS van 28 november 2009 waarin Tom Naegels het eerste boekje van barones Mia Doornaert

mocht de hemel in prijzen. Wel erbij vermelden dat er één paginagrote zwart-wit foto bij was. Toch nog een vraag die Naegels als ombudsman zou kunnen beantwoorden:

zou het wel betamelijk zijn dat een journaliste de kennis die ze opdeed op kosten van dS gebruikt voor een privé-boek?

Was dat niet een van de pertinente bedenkingen bij het boek over de Keizer van Oostende geschreven door journalisten van de VRT? 

Nu kan de aanzwellende kritiek ook al in Knack waar Mark Van de Voorde het heeft over de “mediadel”. Media die enkel nog met zichzelf bezig zijn en rondjes draaien

in een cirkel van zelfbewieroking. Het zal wel even slikken geweest zijn bij het gild van de BJ en ook niet terecht voor sommigen, maar wel toepasselijk op heel veel

 BJ die het beeldscherm avond na avond vullen met hun ongelooflijk interessante anekdotes; liefst buiten hun vakgebied. Even citeren uit het artikel:

 “BV's vormen de nieuwe adel van het land, de nieuwe elite. En ze eisen alle aandacht op. Ze krijgen die ook. (…) Deze fase van 'je hoort erbij omdat je erbij hoort'

is de mediadel ook ingetreden. Sommige BV's hebben hun bekendheid gewoon te danken aan hun BV-schap, hun bekendheid dus. Of ze worden uitvoerig in de media opgevoerd,

 omdat ze in de media komen. Onze talkshows, of ze Vanthilt heten of De Laatste Show, of straks zelfs nog een andere naam dragen, zijn die fase ingetreden:

of je wat te zeggen hebt of niet, je krijgt het woord omdat je een bekend smoel bent.”

Anders Gelezen: Ik herinner mij dat de ombudsman van dS, aan een lezer van AG die het moeilijk had met een stukje scheldproza, schreef dat een scheldpartij van een BV

wel nieuws is omdat het om een BV gaat. Blijkbaar een kwestie van afwijkende normen voor BV.

Het artikel in Knack sluit af met een citaat van de Franse journalist-essayist Jean-Claude Guillebaud in het weekblad La Vie: "Er steekt nogal wat kinderachtigheid

in deze zelfverheerlijking die ons journalisten ziet als 'einddoel', terwijl we ons zouden moeten beperken tot de rol van 'middel'." 

Waarvan akte.

Di Rupo en zijn Vlaamse vazallen   

Di Rupo doet in zijn eerste half jaar Europa na: vooral de mensen niet tegen de regeringspartijen in het harnas jagen door structurele maatregelen die de mensen zouden pijn doen.

Tout va très bien. In DT schreef Jos Bouveroux, gewezen Wetstraatjournalist en ex-hoofdredacteur van de VRT-nieuwsdienst, hierover het volgende:

“Juicht, Belgen, juicht. Ons roemrijke land heeft al een half jaar lang een heuse federale regering. Is dat geen verbazingwekkende prestatie na het wereldrecord

van de langste kabinetsformatie? Premier Elio Di Rupo was vorige week bijna euforisch over deze halfjaarlijkse verjaardag. Ei zo na knalden de champagneflessen.

Maar is er - behalve dit ene feit - wel veel reden tot feesten? (…) Akkoord, de coalitiepartners hebben het vaste voornemen om het vermaledijde BHV-dossier,

dat al zolang het politieke leven domineert, op te lossen. Maar volgens mij is daarvoor een hoge prijs betaald: een onvoldragen staatshervorming en een budgettair beleid

waarin vooral de forse belastingtoename opvalt. De geplande staatshervorming zal er de structuren niet doorzichtiger op maken. Van bijna elke bevoegdheid blijft een stukje federale materie.

Er zijn wel meer beleidsdomeinen naar de deelstaten toegeschoven, maar als puntje bij paaltje komt, is de Belgische staat helemaal niet ontmanteld.

De financieringswet zorgt ervoor dat de deelstaten niet al te ver uiteengroeien en er is een ruime overgangsperiode afgesproken. Dat betekent concreet dat een volgende

staatshervorming zich al aankondigt. Di Rupo heeft handig een pak zaken voor zich uitgeschoven. Hetzelfde op sociaal-economisch vlak.

Ingrijpende maatregelen zijn er niet gekomen. (…) Opmerkelijk vind ik dat de zes partijen van de coalitie koste wat het kost de rit willen uitdoen, ondanks alle interne tegenstellingen. (…)

Maar een en ander betekent ook dat er tot en met 2014 geen erg ingrijpende maatregelen genomen zullen worden. Di Rupo is, zeker na de socialistische overwinning in Frankrijk,

 niet van plan om het roer drastisch om te gooien. Hoezeer de liberalen en de rechtervleugel van CD&V ook aandringen, de PS zweert bij de behoedzame aanpak.

Of dat ook voor het land goed is, zal de erg nabije toekomst uitwijzen. Ik vrees wel dat een dergelijke politiek van pappen en nathouden uiteindelijk geen fundamentele oplossing

zal brengen voor de Belgische problemen. (…) Voorlopig surfen we mee op de Duitse golven en proberen we ons onzichtbaar te maken voor Europa en de markten.

Erg moedig is dat niet. En dat verdient zeker geen champagne.

Nog in DT heeft Wim Van De Velden het over schuldig verzuim van de Vlaamse partijen (CD&V, Groen!, OVLD en SP.A)  in verband met het akkoord over de splitsing van BHV.

Even meelezen: “U houdt er niet van in korte broek rond te lopen en met vlaggen te zwaaien? En dus laat de 'historische' splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde (BHV) u eigenlijk koud?

U zou zich wel eens kunnen vergissen, zeker als u een van die 200.000 Vlaamse pendelaars bent die elke dag komt werken in Brussel. Want als u straks, na de splitsing,

een conflict met uw werkgever hebt en geen andere uitweg meer ziet dan naar de Brusselse arbeidsrechtbank te trekken, dreigt u van een kale reis terug te komen.

Niet alleen voor de arbeidsrechtbank, ook voor de politierechtbank en voor de rechtbank van eerste aanleg is de verdeelsleutel van 80-20, die gebruikt werd om het aantal Franstalige

en Nederlandstalige rechters in Brussel te bepalen na de splitsing, een ramp. Dat komt niet overeen met de verdeling van de werklast. Het is schuldig verzuim van alle Vlaamse partijen,

want ook al ontkennen sommigen nog altijd het licht van de zon, ze weten intussen dat verkeerde cijfers zijn gebruikt.

Eveneens in DT verwijst Lars Bové naar de emails over BHV, waaruit blijkt

 dat men vooraf wist dat de cijfers over de werklast van het gerecht in Brussel fout waren en toch hebben de Vlaamse partijen dit akkoord in de Senaat goedgekeurd.

De ontkenning van deze fout door Servais Verherstraeten ( in Terzake) zorgde ervoor dat rechtbankvoorzitster Van den Bossche in een mail aan Verherstraeten insinueert

dat de staatssecretaris heeft gelogen in de tv-studio. Het artikel sluit af met een uiterst belangrijk vaststelling: “Als de Kamer het wetsvoorstel goedkeurt,

kunnen de 'essentiële elementen' van de hervorming alleen nog bij bijzondere meerderheid gewijzigd worden.” Ook hier kunnen de Franstaligen elke wijziging blokkeren.

Een mooi cadeau van onze “uitgeslapen” onderhandelaars.

PJOTR

21-06-2012, 00:00 geschreven door Vanhoutte guy