|
Auteur: Jens Franssen
Tijdens een reis door Syrië voor een reeks portretten van
mensen die al vier jaar leven in een oorlog, kan je niet anders dan
nadenken over oorzaak en gevolgen van dit bloedige conflict. Een
zoektocht naar 10 antwoorden op 10 vragen, want na vier jaar zien
mensen, denk ik, door de bomen het bos niet meer.
1. Is dit één van de grootste humanitaire crisissen?
Ja. Volgens de Verenigde Naties en verschillende hulporganisaties
wel. Er vielen de voorbije vier jaar zeker 200.000 doden. Zeven miljoen
Syriërs zijn op de vlucht voor het geweld. Het merendeel vluchtte binnen
Syrië. Maar ook in de buurlanden Libanon, Jordanië en Turkije zijn heel
wat vluchtelingen. In Libanon alleen zijn er meer dan een miljoen.
Volgens mensenrechtenorganisaties schenden alle partijen de
mensenrechten. Het regime van president Assad heeft tot nu toe het
grootste aantal burgerslachtoffers gemaakt.
2. Gaat de oorlog zijn vijfde jaar in?
Ja. In 2011 kwamen honderdduizenden Syriërs vreedzaam op straat.
Officieus is de startdatum van 15 maart 2011 naar voor geschoven, de dag
van de eerste demonstraties in Derraa. Veel Syriërs wilden meer
vrijheid, minder corruptie en gelijkheid. Het onderdrukte de
demonstraties met geweld, waarop demonstranten de wapens opnamen. Al
gauw ontaarde het conflict en viel de oppositie uiteen. Na twee jaar
kregen extreme religieuze strijders de overhand bij de oppositie. Zij
zijn nu de grootste groep die het opneemt tegen het regime, maar
evengoed tegen de Syrische Koerden.
3. Is de oorlog in Syrië een oorlog tegen het terrorisme?
Neen. Het gaat in Syrië niet meer om één oorlog met twee partijen. De
drie grootste gewapende groepen in Syrië zijn de aanhangers van
president Assad, de Koerden en terreurgroep Islamitische Staat. Alle
groepen zijn onderling slaags met elkaar. Verder zijn er nog tientallen
lokale milities.
4. Is ons land betrokken in de strijd in Syrië?
Ja. De voorbije jaren trokken tientallen Belgen naar Syrië om er mee
te gaan vechten, de zogenaamde Syriëstrijders. Maar er trokken ook
Belgen naar Syrië om er mee te gaan vechten met de Koerdische strijders.
Verschillende landgenoten sneuvelden al in Syrië. Ons land zet F-16
gevechtsvliegtuigen in tegen terreurorganisatie IS, maar die mogen enkel
missies uitvoeren boven buurland Irak, niet boven Syrië.
5. Is de oorlog in Syrië bijna afgelopen?
Neen. Het ziet er niet naar uit dat er snel een einde aan komt. Er is
op dit ogenblik geen enkele partij die de andere militair kan verslaan.
Omdat er zoveel versnipperde fracties zijn lijkt het onwaarschijnlijk
dat die allemaal snel ontwapend kunnen worden. Door de buitenlandse
toevloed van geld en wapens en strijders kan het conflict wel nog even
doorgaan. Om een vergelijking te maken, in buurland Libanon duurde de
burgeroorlog 15 jaar.
6. Is er hoop op vrede?
Neen. Een groot allesomvattend akkoord zit er nu niet in (zie ook
vraag 5). De Verenigde Naties zetten nu in op kleine regionale
bestanden. Als die lokaal standhouden kan dat aanzienlijk het leven
verbeteren van de Syrische burgers. Op termijn kunnen veel lokale
bestanden misschien wel regionale akkoorden opleveren. Voorwaarde is wel
dat alle partijen iets te winnen hebben bij vrede.
7. Is president Assad nog de president van alle Syriërs?
Ja. Volgens de Verenigde Naties is de president nog steeds officieel
de staatsleider van de Syrische Arabische Republiek. Volgens het Westen
is hij echter moreel verantwoordelijk voor de burgeroorlog. Sinds de
opkomst van terreurorganisatie IS is de roep om de val van Assad wat
verstild. Het regime van Assad controleert zon 35% van Syrië, goed voor
65% van de bevolking. De Koerden in het Oosten en Noorden hebben zich
semi-onafhankelijk verklaard. In het centrum heeft terreurgroep IS een
eigen staat uitgeroepen.
8. Vechten er nog andere landen mee in de oorlog in Syrië?
Ja. Aan de kant van het regime van president Assad vechten milities
uit Libanon en soldaten uit Iran mee. Bij terreurgroep IS vechten
duizenden buitenlandse strijders mee. De Verenigde Staten bombarderen
samen met enkele Arabische landen, zoals Jordanië, stellingen en
strijders van IS. Verschillende partijen krijgen financiële en
logistieke steun uit het buitenland.
9. Had de oorlog vermeden kunnen worden?
Ja en neen. Toen het regime de vreedzame opstand hardhandig de kop
indrukte was de internationale gemeenschap diep verdeeld over een
interventie. Rusland en China verhinderden in de Veiligheidsraad moties
tot interventie. President Obama was weigerachtig om weer als
internationale politieman op te treden. Na Irak en Afghanistan zijn de
VS oorlogsmoe. Europa had de handen vol met de bankencrisis. Het
conflict verdeelt ook diep de Arabische landen.
10. Slaat de oorlog over naar andere landen?
Ja. Het conflict zorgt intussen voor spanningen in Libanon, waar veel
vluchtelingen zijn. Daar zijn de voorbije jaren al tientallen doden bij
gevallen. Libanon heeft een bloedige burgeroorlog achter de rug en de
vrede is er fragiel. Vanuit Syrië heeft terreurgroep IS een
blitzoffensief gevoerd tot aan de poorten van de Iraakse hoofdstad
Bagdad. In verschillende Europese landen zijn de voorbije twee jaar
aanslagen gepleegd, waarbij vaak een link kon worden gelegd naar de
oorlog in Syrië.
|
