Virussen opletten hier voor!

Een computervirus (in het dagelijks taalgebruik wordt meestal kortweg over virus gesproken) is een vorm van schadelijke software (malware). Het is een computerprogramma dat zich in een bestand kan nestelen, bijvoorbeeld in bestanden van een besturingssysteem. Computervirussen worden als schadelijk beschouwd omdat ze schijfruimte en computertijd in beslag nemen van de besmette computers. In ernstige gevallen kunnen virussen binnenin de computer schade aanrichten, bijvoorbeeld het wissen en verspreiden van gevoelige gegevens. In zeer ernstige gevallen kan de gebruiker zelfs de totale controle over de computer verliezen.

Hoewel er veel verschillende computervirussen bekend zijn, komt er slechts een fractie daarvan "in het wild" voor. De Wildlist Organization International houdt een maandelijkse lijst bij van de virussen die in het wild zijn aangetroffen. Maandelijks worden er enkele duizenden verschillende virussen in het wild aangetroffen. Veel bestaande virussen zijn niet virulent genoeg om zich zelfstandig te verspreiden.

Het in omloop brengen van een computervirus is een misdrijf, zowel in het Nederlandse Wetboek van Strafrecht als in het Belgische Strafwetboek.

Andere soorten malware

Computervirussen die zich ongemerkt in een computersysteem nestelen en vermenigvuldigen moeten onderscheiden worden van Trojan horses. Trojaanse paarden zijn programma's die andere dingen doen dan ze voorgeven, bijvoorbeeld de computer gemakkelijker toegankelijk maken voor andere virussen of spam versturen. Wormen zijn geen virussen maar worden wel vaak zo genoemd. Het zijn zelfstandige programma's die zich direct over het netwerk verspreiden. Als de schade pas aangebracht wordt op een vooraf bepaald tijdstip, zoals bij een tijdbom of op het moment dat de software een bepaalde - vooraf vastgelegde - verandering waarneemt, spreekt men van een logic bomb.

Geschiedenis

In 1984 beschreef de Amerikaan Fred Cohen in zijn thesis Computer Viruses – Theory and Experiments een functioneel computervirus voor het Unix-besturingssysteem. In 1987 publiceerde de Duitser Ralph Burger in het boek "Computer Viruses, a high tech disease" de complete broncode van een werkend virus voor MS-DOS. Bijna alle computervirussen uit de periode 1987 tot circa 1991 zijn gebaseerd op de publicaties van Cohen en Burger. De Nederlander Jan Terpstra pionierde in deze periode via zijn BBS als een van de eersten met het opsporen en onschadelijk maken van computervirussen. Hij wordt gezien als één van de grondleggers van de antivirusindustrie.[bron?]

Oorspronkelijk (vanaf circa 1988) verspreidden virussen zich vooral via software op diskettes en (illegale) cd-roms. Sinds e-mail een grote vlucht genomen heeft verspreiden virussen zich vooral via e-mailprogramma's en dragen zij bij aan de hoeveelheid junkmail die de doorsnee internetgebruiker ontvangt. Ze maken daarbij vaak gebruik van het adresboek dat de gebruiker in zijn e-mailprogramma heeft gemaakt. De meest gebruikte en daardoor gevoeligste e-mailprogramma's zijn Microsoft Office Outlook, Outlook Express, Windows Mail, Google Mail en Windows Live Mail. Macrovirussen verspreiden zich voornamelijk via Office-bestanden.

Uit een verslag van IBM bleek dat het aantal bekende computervirussen in 2004 met 25 procent toegenomen was tot 112438. Ongeveer 6 procent van de gescande e-mails in 2004 bevatten een virus. Het aantal geïnfecteerde e-mails ligt daarmee dubbel zo hoog als in 2003 (3 procent). In 2002 was dat slechts een half procent.