Ergonomie
Ergonomie is de wetenschappelijke studie van de mens in relatie tot zijn omgeving.
Dit kan een product, ruimte of werkplek
zijn. Ergonomie zit vervat in ons dagelijks leven, maar is vooral
bekend in arbeidssituaties.
Het is afgeleid van de Griekse woorden
ergon (werk) en nomos (wet) en moet ervoor zorgen dat de veiligheid
en gezondheid van de werknemers verzekerd wordt. Bij het ontwerpen van
consumentengoederen en  Variabelen bij werkplekontwerp, een onderwerp van ergonomisch onderzo
In 1857 gebruikte Jastrzebowski als eerste de term ergonomie in zijn
boek over de wetenschap van het werken. De ontwikkeling van het
vakgebied gebeurde in twee golven.
Tijdens de Industriële Revolutie is
er de opkomst van de massaproductie.
Men ontwerpt niet meer voor een
individuele klant, maar iedereen moet het product kunnen gebruiken
. Zo
groeit de aandacht voor de fysieke ergonomie en meer bepaald de antropometrie,
de leer van de menselijke lichaamsafmetingen. Nog belangrijker is de
organisatie ergonomie.
Onder invloed van het Taylorisme wordt gestreefd
naar een meer efficiënte organisatie van het werk met als doel de
productiviteit op te drijven. Dit is nu nog steeds terug te vinden in de
definitie van ergonomie.
Een tweede boost komt na de Tweede Wereldoorlog. In de militaire luchtvaart trachtte men te analyseren en te begrijpen waarom bepaalde ongevallen gebeurden om die kennis vervolgens toe te passen in het ontwerpproces
en bij het selecteren en opleiden van personeel.
Uit deze studies bleek
dat bedieningsfouten vaak te wijten zijn aan het niet aangepast zijn
van de machine aan de mens. Zo ontwikkelde de cognitieve ergonomie zich
vooral in de Angelsaksische landen en dit leidde tot de term "human
factors".
Toepassing van ergonomische kennis bij het ontwerpen van een
systeem, moet dit soort ongevallen ten gevolge van het verkeerd
inschatten, begrijpen of interpreteren van de situatie tegengaan.
Inmiddels klassieke voorbeelden van ongevallen waarin Human Factors een
belangrijke rol speelden zijn het kapseizen van de Herald of Free Enterprise en het ontploffen van de Spaceshuttle Challenger.
Buiten de ontwerpwereld speelt ergonomie sinds enkele decennia
ook een rol in de preventiewereld
. De Europese kaderrichtlijn over de
veiligheid en gezondheid op het werk creëert immers een wettelijk
draagvlak voor ergonomie. In de eerste plaats gaat de aandacht uit naar
het voorkomen van overbelastingsletsels ten gevolge van de
werkomstandigheden. De oplossingen hiervoor kunnen liggen bij de
organisatie van het werk, het technisch ontwerp van de werkpost of de
opleiding van het personeel.
|