Tijdens een bezoek aan Mozambique in 2003 beloofde Gates om uit de Bill & Melinda Gates Foundation 168 miljoen dollar te spenderen aan onderzoek naar malaria, waar uit reguliere bronnen jaarlijks al zo'n 100 miljoen dollar aan wordt besteed. Het geld van de stichting zal worden besteed aan onderzoek naar een vaccin en naar nieuwe medicijnen tegen resistente varianten van de malariaparasiet.

De Foundation heeft met de Rockefeller Foundation, enkele bedrijven (waaronder Dow Chemical) en de Noorse regering tientallen miljoenen dollars gestoken in de Svalbard Global Seed Vault. In een enorme bunker in een berg bij Longyearbyen op Spitsbergen zullen miljoenen zaden voor gewassen als graan, rijst en maïs worden opgeslagen om de 'diversiteit' voor de toekomst te waarborgen.

Op 15 juni 2006 kondigde Gates aan dat hij in 2008 zal stoppen met zijn werkzaamheden bij Microsoft.^[2] Op 6 januari 2008 gaf de 52-jarige miljardair zijn laatste grote toespraak in Las Vegas. Met een gillend slotakkoord op zijn plastic Microsoft-gitaar nam Bill Gates ´s avonds afscheid van de Consumer Electronics Show (CES). De CES is de grootste vakbeurs op het gebied van consumentenelektronica in Las Vegas. Elf keer opende de topman de beurs voor ICT- en

 elektronicafabrikanten met zijn visie op de nieuwe Microsoft-plannen. Deze keer had Gates maar één belangrijke aankondiging: hij gaat zich na de zomer wijden aan zijn leven als filantroop, samen met zijn vrouw Melinda en de hulp van een lange rij beroemde vrienden voor de Bill & Melinda Gates Foundation. Hij blijft nog wel aan als voorzitter en adviseur van de onderneming. Zijn rol als chief software architect zal dan worden overgenomen door Ray Ozzie. 27 juni 2008 was Gates' laatste werkdag