Een vrachtschip is een schip dat uitsluitend bedoeld is voor het vervoer van goederen.

Vrachtschepen zijn te verdelen in schepen voor rivieren en binnenwateren, en schepen voor de zeevaart. Schepen bedoeld voor de zeevaart kunnen in het algemeen niet gebruikmaken van de kleinere rivieren en/of sluizen in rivieren (of kanalen) vanwege hun afmetingen (lengte, breedte, diepgang en hoogte). De grotere rivieren zoals de Schelde en de Elbe worden zelfs zo druk bevaren door zeeschepen, dat de havens van Antwerpen en Hamburger hun bestaansrecht aan ontlenen. Vrachtschepen worden soms wel gebouwd met de maximale afmetingen waarmee het nog net een op een bepaalde route liggende kanaal, sluis, brug of ondiepte kan passeren. Schepen die bijvoorbeeld nog net door de sluizen van het Panamakanaal kunnen worden ook wel 'Panamax-schepen' genoemd. Dit zijn schepen van ongeveer 304,8 meter lang en 32,3 meter breed. Het Panamakanaal wordt momenteel wel vergroot aangezien de schaalvergroting van deepseaschepen zich doorzet. Maar ook kleinere schepen in de kustvaart en vooral de binnenvaart worden op deze basis gebouwd. Zo was bijvoorbeeld de Friese maat in Nederland welbekend. Dit scheepstype heet de Friese maatkast. Een kast is een Nederlands type binnenvaartschip uit de 20e eeuw; gebouwd op de afmetingen van de Friese sluizen heet dit dus een Friese maatkast.