Sinds 1983 zochten enkele gezinnen een pand om een woonprojekt te kunnen verwezenlijken. De Haringrokerij leek uitstekend geschikt om dit idee gestalte te geven. Door de bescherming als monument werd het - ook financieel - mogelijk ze te verbouwen tot een grote woongelegenheid, met respekt voor de monumentale elementen die haar kenmerken.

In het najaar van 1985 werd de groep definitief gevormd.

Door de verscheidenheid van de gebouwen - magazijnen, bestaande woningen en burelen - wordt de bewoners de mogelijkheid geboden hun privé-woning naar eigen wens te verbouwen en aan te passen aan hun konkrete woonbehoeften. De ruimtelijke spreiding van de gebouwen rond binnenkoer en tuin, zorgt voor extra ademruimte  én voor de mogelijke uitbouw van diverse andere voorzieningen die de onderlinge betrokkenheid kunnen bevorderen. Hoewel het woonprojekt niet uitgaat van een vooraf bepaalde en eensluidende visie - wij streven geen kollektief gedachtengoed na - delen we toch een aantal uitgangspunten.

een haalbaar projekt

We kozen voor een aangepaste schaal : geen dorp van 40 gezinnen dat helemaal op zichzelf kan leven, los van de samenleving, maar ook geen ‘samenwonen’ van twee gezinnen in hetzelfde huis. Een 8-tal wooneenheden met een 12 à 14-tal volwassenen en de kinderen die er bijhoren, leek ons ideaal.

betrokkenheid

Naast de woningen was er nog ruimte om een aantal gemeenschappelijke voorzieningen uit te werken, die het wonen een extra dimensie kunnen geven.

We zien hier drie niveaus :

* het individuele niveau met ieders privé-woongelegenheid, met eigen keuken, leef- en slaapruimte, badkamer,...

* het niveau van de direkte buren met een gezamenlijke diepvries, wasplaats, bergruimte, eventueel een biblioteek.

* het niveau van het hele projekt met voorzieningen als tuin, atelier, fietsenberging, een grote keuken en wasplaats, een speelzaal voor de kinderen, een polyvalente ruimte.

Deze strukturen, gebouwen en voorzieningen bieden de mogelijkheid tot grotere betrokkenheid tussen alle bewoners. Daarnaast blijft ruimte voor het verhuren van enkele burelen en twee appartementen.

ieder zijn woning

Er wordt veel belang gehecht aan de konkrete noden, verlangens en opvattingen van de bewoners. Het spreekt dan ook voor zich dat ieder de gelegenheid kreeg de ligging van zijn woning te kiezen, en haar vormgeving te bepalen vanuit zijn woonideeën en levensstijl, aangepast aan zijn situatie. En vermits de bewoners nogal wat verschillen, zien de woningen er ook helemaal anders uit. Een vooraf bepaald patroon is er niet, ieder kon zelf kiezen wat hij/zij wil en hoe zij/hij wil leven en wonen. Dit betekent dat er voor gezorgd werd dat ieders privacy kan worden gerespekteerd.

Toch kennen deze verbouwingen natuurlijk ook hun grenzen. Naast de evidente budgettaire beperkingen moet elke woning worden ingepast in de bestaande struktuur van de gebouwen. Zo zijn de verbouwingen in de Haringrokerij geen konfektie, maar maatwerk.

een woonvorm zoeken

Hier wonen betekent kiezen voor een grotere betrokkenheid t.o.v. de anderen, met een intensiteit die niet vooraf kan worden vastgelegd en die niet voorspelbaar is. Wellicht zal ze in de loop van de tijd spontaan groeien en wegvloeien, zoals eb en vloed. Liever dan hoge en irreële verwachtingen te koesteren, tasten we af, laten we ruimte voor de verdere uitbouw van gezelligheid, ontmoeting en gezamenlijke aktiviteiten. We zochten een flexibele woonvorm die bij ons past, en waarin elk individu zich goed kan voelen.

Wat is het ritme tussen privé en samen? Hoe springen we om met onderlinge verschillen? Hoe op elkaars kinderen reageren? We hebben het moeten ondervinden!

duidelijke afspraken

Om deze woonideeën reëel te ondersteunen, kozen we voor het mede-eigendom, een juridische struktuur die veel gebruikt wordt en ook aanpasbaar is aan eventuele toekomstige behoeften. Zo werden de grond en de gebouwen van de Haringrokerij gemeenschappelijk aangekocht en daarna pas verdeeld. Ieder koos zich een woning als privé-eigendom. De resterende gedeelten, zoals tuin, binnenkoer, kelders en rookschouwen,... bleven onverdeeld.

Ook werd een onderlinge overeenkomst uitgewerkt voor het beheer van het goed en de eventuele overdracht ervan bij overlijden of vertrek van de eigenaars. Deze overeenkomst regelt ook de verrekening van aankoop en verbouwingen tussen de eigenaars, aangezien bepaalde delen van de Rokerij meer verkrot waren dan andere. Zo draagt niemand meer of minder financiële lasten op basis van de toestand waarin zijn gekozen pand zich aanvankelijk bevond.

vertrouwen

Ons woonprojekt zoekt een evenwicht tussen betrokkenheid en privacy. Het eist daarom van de bewoners veel vertrouwen en goede wil, maar ook terughoudendheid en diskretie voor de goede gang van zaken. Het vertrouwen in de anderen, het vertrouwen in de groep als geheel, het gevoel dat het ‘klikt’ met elkaar, daarop bouwen we de Haringrokerij. Niet op één of ander ideologisch platform.

Frederik janssens

(1 mei 99)