Het Houthalens is een LIMBURGS dialekt(NEDERFRANKISCH)
LES II is SCHRIJVEN en dat kunnen we hier niet .....We hebben geen HOTELSE schrijftekens op ons machien ...DUS..(zelf komen) Op het telefoontje(IEDEREEN mag bellen OII/522792) wil ik opmerken...In de vorm van het adnominale woord is er een oppositie van
-dn tegenover-d. Bij het bezittelijk voornaamwoord zijn er echter meerdere mogelijkheden,die verschillen van de gevallen die onder l.l. behandeld werden(zie les II op oude muziekcasette)of maak een afspraak..HET IS GRATIS.
Vandaag komen we nog eens terug op de VERWANTSCHAPSNAMEN uw,haar,onze,hun VADER
"oere,huure,ooze;hunne v^µder"...de uitgangsloze vorm wordt het meest gebruikt behalve als men nadruk wil leggen..BIJVOORBEELD
"das me*nev^ader,ni den oere "Het weg laten van de -n op het einde en de toevoeging van -d of -n d is DE basisvorm bij verwantschapsnamen
Bij volgende maskuliene verwantschapsnamen komt alleen de uitgangsloze vorm van het bezittelijk voornaamwoord voor....
Een phonetische casette en de bijhorende historische studie van houtalendse sprekers op RADIO LAMBDA(LAMBDA's hystorie)Leert U alles
We hebben vroeger op de radio gewerkt met L.VANDICKELEN(VORMLEER VAN HET ZONHOVENS)...dat waren, nachtuitzendingen en
LACHEN LACHEN Van 2 tot 4 lachen en plezier....we hebben nog van die banden ...moppen zonhovens hotels lambda's en de RADIOGIDS met verhalen in het dialekt over "oozen TEUT en hUNNNen HOLSTIEN????HOE SCHRIJVEN ZE DAT ???tot morgen
Het Houthalens is een LIMBURGS dialekt(NEDERFRANKISCH)
Houthalens is een aangeboren volkstaal met eerder beperkt omvangsgebied.Houthalens wordt gesproken en niet gedrukt tenzij okkasioneel b.v. voor 't hoteleerke en onze folkloristische en humoristische samenbundelingen..."Een lach en een waarheid...info 3530 " door LOEKY STEK Het is onjuist te beweren dat dialekten verbasteringen van de kultuurtaal,het A.B.N.,zijn of dat ze minderwaardig zijn.We kunnen nog verder gaan en zeggen dat het Houthalens een Nederlands dialekt is.Niet algemeen beschaafd maar"DIASYSTEEM"....we bedoelen.. EENLINGUISTISCHE CONSTRUCTIE(zie de nederlandse dialecten van J.GOOSSENS I968)...ter inzage bij ons archief(OII/522792) Maskuliene zelfstandige naamwoorden... Een ADNOMINAAL WOORD kan zijn: bepalend of onbepalend lidwoord of het voornaamwoord dat aanwijzend,bezittelijk of vragend is. Wanneer het substantief begint met een klinker,h,ofd,t,,dan wordt aan de adnomale een -N toegevoegd... VOORBEELD de word "d 'n " aap ezel hoed dag tak een word "n'n" elleboog invloed dans hof teen deze word"de zen" os otter haan toren die word"di jen"omtrek uil held danser tram welke word"welleken"arm heer ingenieur dader telefonist
de moeilijkheden mijn aard ="menen" aard ,uw album word "oeren album en zijnen helm, huren drank ozen huurder en hunnen tram ???
Er is ook "kleen" klein almoes,"grutte " hond "dikken derm" of zwart'n taksi(kom maar eens naar het klankbord luisteren in studio "L")
Onthouden dat als het substantief met een andere medeklinker begint dan h,d,t, dan wordt aan het adnominale woord geen -N toegevoegd.
Het blijft "de" bak film gang jas "ne" kabel knoop lepel mens "dijè"pot raad ring sabel....ONZE GIDS MET ZIJN BAARD MAAKT UW WENS OVER AAN HUN ZOON..."oze gits mé zeine bo:rt mekt oere wins euver on hunne zo:n tot de volgende les(HOTELSE LES)
U vraagt wij draaien...de radiogids.over...Masy...voor 1948...1958EN
onder den oorlog en juist erna waren we komen wonen in de MEEUWERWEG op een paar honderd meter van de toenmalige schietvelden van Cockerill-Polygon...de duitsers(vooral die zwarten die op Masy sliepen en woonden) schoten op alles en zeker op weglopers..... als ge pal staan bleeft...deden ze niks...we mochten zefs lege hulzen en obussen rapen...Koper stelen dat mocht toen en nu nog altijd niet...... Op het einde van de straat met de kruissing van de postweg naar Helchteren en aan den anderen kant richting kelchteren en de hutte stond nog de helft van wat eens een prachtige villa was geweest"DE SLIEEP"...moet ooit een van de luikse bazen geweest zijn??? Richting siberie-sonnis gebeurde nooit veel tenzij vuurstoken???RICHTING WIJSHAGEN MEEUWEN daar vlogen de kanonskogels of de mittrailleurs....De zandkuilen opzij kelchteren werden alsmaar groter en dieper want zand,zand dat er versleept werd,tonnen en tonnen zand....... maar ook stenen prachtige rode bakstenen en puinblokken van kapotgeschoten muren...Als er niet geschoten werd leek het eerder een metsbedrijf Overal stenen gemetste muren ,schuilmuren ,dikke en heel dikke muren....tussen al die gemetste huizen zonder dak liepen treinrails met "BERLENGS van de put"....Met die treinwagons reden ze de munitie(kogels & granaten )tot bij de pantsers,tanks en kanonnen.....De schutters hadden een koptelefoon en een zwingel telefoon(niet draad loos maar met telefoondraad soms dikverbrandde koperen leidingen) want ze hadden ook zo een soort waterleidingssysteem voor brand en verzorgingswagen(hospitaalwagen)... De ondergang van het schietveld en Masy was niet zo zeer het stelen van brikken,cement en ijzer door de plaatselijke en toenmalige heropbouwers....in de FIFTY's deden de burgemeester en het schepencollege immers wat ze wilden;;;;ZE WAREN ZO ZEGDEN ZE;;;terug de wettelijke eigenaars(1948-1950)
PUUR VANDALISME....BENDES van allerlei soorten....AFREKENINGEN in het milieu...die werden op EIKENBRG MASY uitgevochten???Niet ontplofte kogels en landmijnen(dynamiet) lieten ze overal ontploffen;;;meermaals in de kapel(lijkenpikkers)in het kasteel enz enz; ONDER den oorlog zelf..werden de missen in de kapel verstoord...werden er landmijnen in de serres tot ontploffing gebracht,bomen gedynamiteerd enz;enz; PATER LAUDET kon die ellende toen al niet meer aan(8O j)....beetje bij beetje verkoopt hij aan particulieren,verhuurt hij dezelde panden enz Toen het kamp van HELCHTEREN(de belgische staat)het grootste deel kocht wist men de juiste grenzen van het "oefen en schietplein " niet???) IN 1943 toen de pater de GEHAVENDE KAPEL plus een huis verkocht aan de LUIKSE INGENIEUR L.L.HUARD-MANGER waren er al vele vragen over de juiste grenzen?Het werd nog erger bij het tweede huis dat rond dezelfde tijd verkocht werd aan(een nijveraar uit DIEST)??? PATER PASTOOR LAUDET werd geboren op 3Iaug.1872 in ALGERIJE.Als neef en erfgenaam van de tweede vrouw van Masy regelde hij alles en nog wat hier(vooral kapel en schaapsherdershuis).HIJ stierf zelf aan kanker in I949....en toen begonnen"de hoogdringende onteigeningen. De processie van ECHTERNACHT op en rond het kasteel van MASY???maar dat is voor I958.....zie expo in HOUTHALEN???Masy in 1958??
SCHOOLFEEST bij de nonnen met KNEPKESORGEL(...194..?)
Welk jaar het was???Zuster THEODORA ...zo ne pinguin met grote kap...??? en meester sokernoenna(suiker en nougat)
ONDER DEN OORLOG....Schoolfeest met vlaamse kermis(allemaal zo barakskes) met vissen vangen potten gooien enz...
en dit jaar JAZZ-orkest met DRIE MAN???Maar,maar,het mocht niet ,het kon niet...de PASTOOR was er TEGEN!!! Het arm nonneke(ik zal het nooit vergeten)weendeMeester VITAL en Meester SOKERNOENA(Lijnen)stonden daar en keken Tot "het smokkeleerke" er bij kwam...Voor zijne fruitwinkel had hij een grote stootkar(hij woonde waar nu MARIO MATHY 't schuurke,dat toen de jongenschool was!!! werd na de boekenleendag een vergaderplaats voor de EERSTE OUDERRAAD De mannen van MELS en van SMEYER die zouden heffen en met de stootkar verhuizen we de KNEPKESORGEL............; In café "'t SCHUURKE" stond de allereerste knepkesorgel !In feite was het een "KNABBENORGEL" want een knepke was 't kleinste munstukske van 5 centiemen en de orgel werkte alleen met stukskes van 1O centiemen(groter met ook een kot in........ Er was ook een heel grote van 25 centiemen (wij noemden dat een kwart en de brussellaar,logeur,12 cents en half???) Ze hebben er nogal aan gesleurd en gezwoegd maar die "mansminsen",toen waren er nog mans en vrouwminsen,die konden nog echt zwaar werkskes aan ...en van de pastoor kregen we ookal zijne zegen..... Van de munten hebben we in ons archief(ruiclubL) nog AL HET BELGISCH MUNTGELD en van de muziek(orgelmuziek) heb ben we nog kartonnen en andere banden met orgelmuziek...ooit gebruikt in BOKRIJK met een kleine DRAAIORGEL...... Later,veel later...toen de burgemeester van KORTESSEM en zijn vriend KRIS THIJS(VOORZITTER radio lambda)toen ja toen ,toen hadden we in de nachtstudio DE LIMBURGSE ORGELCLUB...we speelden die oude orgelmuziek,VLAAMSE 78 TOERENPLATEN,HONNER,DECAP en vooral de prachtigeWERSIORGELMUZIEK(24/24 muziek)altijd orgel........ Er is veel verhuisd naar de vrije radio ALKEN DECIBEL maar Loesje(wie is loesje)heeft toch nog veel bijgehouden 011/52279
Ze had een vragenuurtje met Casettes,ook onze goeie vriend LEONIE heeft kisten orgelmuziek verzameld,gespeeld.... Maar TUUR(van de gewestelijke zender HASSELT)heeft ook veel orgelmuziek van ons gespeeld... Toen NATURA LIMBURG VIJF JAAR BESTOND...maakten we radio-causeries....WIJ DE MUZIEK....en onze vriend jos Hiemeleers(Landbouwingenieur en INGENIEURBROUWER) de TEKSTEN... Als ge die bandjes nu hoort dan wordt ge effe stil....JOS van MOOSherk over BIER en FRUIT...en VANGEEL van WUUSTherk over boomkweken De lachende zon,hoofdfiguur op het wereldtoneel van toen,kwam via de radio(orgelmuziek)achter de wolken te voorschijn!
over GRONDEN langs de grote baan met EINDHOVEN in I92O!
In de jaren 20;;;was het al even erg;;;juist na den oorlog;;;MASY,de DUMONTGROEP en de SOCIETTE Générale;;;en er zijn er nog???
1911...concessieHOUTHALEN...3250 ha.toegekend aan 3 maatschappijen met kapitaalinbreng van 35 MILJOEN ..startAUGUSTUS 1923
STUDIES van kolenvelden met boortoren op de plaats die wij nu de ouwe cité noemen en boringen op MEULENBERG(definitieveproefboor) maakten dat "ZE" weer een 100-tal hectaren aldaar bij kochten....In I923 kwam er dubbelwoost in de diepeststraat...daar woonde vanaf toen de "INGENIEUR en de CONTABLE" van de put en de cité in opbouw langs de grote baan naar Eindhoven toen zei men 'shertogenbos???
Overal waren proefboringen(zelfs in het centrum)...overal waren grond onderhandelingen...en aankopen langs de grote steenweg naar HELCHTEREN(juni I925)...En ruzie dat er was voor de grond langs de grote baan...We hebben het ook maar ...van ene die het wist van enz??? Feit is dat de maatschappij(huisbouwers) af te rekenen kreeg met een aantal fanatieke en goed speculerende grondeigenaars...er viel gewoon niet te onderhandelen en er werd verplicht tot gedwongen onteigening(mei 1926)en men ging over tot bouwen van een NIEUWE CITE MEULENBERG.Er was toen op die berg maar ene weg ...enfin zandwegelke naar de meulen(ze noemden dat meulenbergstraatje)....???
De kolenkoorts was in LIMBURG losgebroken???CONCESSIEHOUDERS voor een vergunning waren talrijker als wij voor een vergunning van vrije radio???ZO STOND IN DE GAZET VAN GENCK 25 APRIL 1926(altijd de bronnen bekend maken,ahaa,ahem,alaaf,loeky stek!!!)
"GANSCHE boerderijen worden aangekocht en de stukken,die de koolmijn niet nodig heeft worden omgewisseld.De eigenaars die grond liggen hebben in den blok door hen gekozen,en nog niet verkocht,hebben aanzegging gekregen dat hunnen goederen zullen onteigend worden tegen de prijs van 15.OOO fr de HA. 't Is weinig voor zo goeie grond(er waren langs 't meulenbergstraatje nu Brelaerstraat meerdere echte waterbronnen
Slechte grond in onze gemeente(hij bedoelde GENCK) wordt verkocht tegen I.OOOfr. per aar.DUS,DUS.....15.OO0 fr voor de MEULENBERG...en de aanleg van "de staatsspoorweg"(werk van openbaar nut???)lag stil...EEN CHANTIER zonder sporrlijn 24 APRIL 1927
De burgemeester ontvangt aan huis(op zijn duivenkot)in 1948 !!!
Toen mijn zus café 't schuurke aan de kerk (RECHTHIELD)en wij met de schutters verhuisden naar 't genhoot(MEEUWERWEG)we woonden op twee plaatsen...Met den tram naar school in Zonhoven(DE SCHOOL)???WAS IEDEREEN ,jan en alleman,aan het metsen(VERBOUWEN) Het opstel van FONSKE ging over STEENKOOL...en ja ..."ONS" stenen(FRATERSMUSEUM) die wonnen weer de prijs(HOLSTENEN)??? "CAMBRO SILURISCH GESTEENTEBLOK"dat was toen den holsteen???EN,daaronder lag de steenkoolformatie???QUARTAIRE stenen?? We hebben nooit geweten of het juist was,maar we wonnen met ons opstel toch weer de prijs af te halen in dit geval op het gemeentehuis(Hotele) Het gemeentehuis was ookal op meedere plaatsen...dus wij van de PASTORIJSTRAAT naar het huis van de BURGEMEESTER in de ZAVEL. Tussen DERIDDER en VEURSKE VANDIJK,juist achter HET SCHUURKE,woonde CYRIELLE...de chef prion van de koolput die ook de nieuwe BURGEMEESTER geworden was...Hij was de vriend van SENATOR JACOBS en SENATOR DEGENDT van KWAADMECHELE Eerdekens(SCHRIJVER van de gemeente)ja,ja,toen moest alles nog gewoon opgeschreven worden....kon ons niet ontvangen...en hij was gans al leen en de burgemeester ontving alleen aan huis als hij niet op de put moest zijn??? We vonden de burgemeester op ne puinhoop(wat later twee huizen werden) met JEF(zijne gebuur)nen hoop stenen van MASY en een duivenkot
En op het duivenkot werden wij ontvangen door de burgemeester...hij had zelfs zijn gemeentestempels bij...een tintenkuli vulpen...en plakzegels!!!
TER herrinering in 1947 waren er in HOUTHALEN 82 kleinhandelsbedrijven en TWEE WERKKRACHTEN in dienst(aannemer VANDIJK).
De bouw steeg van 732 woningen in 1940 over 1173 in I95O...In 1945 toen 't schuurke nog schoolke was! toen waren er 887 leerlingen in't lageronderwijs...IN foorty's(hoe schrijven ze dat)was JAAK CONINX die voor en na de moeilijke oorlogsjaren alles deed en wist van VOETBAL....met THOMAS LIJNEN(bureelhoofd op de mijn )en zowat overal bestuurslid als groot grondbezitter en voorzitter van KERKFABRIEK,manesdoetalles?????(hoe schrijven ze dat)IN 1942 ontstond PAARSWIT -EENDRACHT-HOUTHALEN(ahem,alaaf)???
U vraagt wij draaien...de radiogids..LOEKY Gids 3530 HOUTHALEN
Ze(wie is ze)moesten weten welke oud opnames er nog waren???Honderd muziecasettes moeten we nog beluisteren(wat er op staat weten we ) maar tijd,tijd,zp gepensionneerden hebben geen tijd meer....Oh ja,HOUTHALEN-OOST...VANAF I97I ...was er GRENSWIJZIGING en kwamen er 45 MANNEN en 42 vrouwen bij het bevolkingsaantal...Meeuwen -Wijshagen(MASY en omgeving)Over de grenswijziging van Klein hengel hebben we het al eens gehad en over MEULENBERG EN ONS BOERDERIJKE daar kunnen we het een week over hebben??? De verbindingsweg met OPGLABBEEK en de privé BAARS en gewone BAARSWEG dat was pasJUNI 1971 tot op de gemeentegrens... Zo tussendoor over SLUIKSTORTEN???De gemeente zelf meldt VERANDERING VAN STORTPLAATS VOOR HUISVUIL... Wegens verlopen van vergunning stopt de huidigestortplaats(?)Ze zal gesloten zijn vanaf 1.6.1976(?)en overgebracht worden naar de sanitaire stortplaats te HELCHTEREN ter hoogte van "'tHeihuisken",niet ver van het militair domein.Te bereiken langs:Helzoldstraat(rijksweg 19),Loer straat,spooroverweg,Hoeverheidestraat.Dit zal aangeduid worden met wegwijzers"Sanitaire stortplaats".Kleine private stortingen van huisvuil zijn gratis(behalve vrachtwagens).....1.6.1976 FILMCLUB3530(waar zitten die nu?)maakten fotos en wij opnamen van ALLE oude mensen van toen...vergeet niet dat er toen meer dan 3OO bouwvergunningen waren en nog eens 33 verkavelingsaanvragen in HOUTHALEN_OOST waar wij dat jaar meewerkten om BOMMA VIS SERS te vieren(90STE VERJAARDAG)Toen was de oudste inwoner van 't centrum ANNA CUPPENS(85) in LAAK FELIX ACHTEN(89) en in LILLO BONA VAN HOVE 92 jaar.OP MEULENBERG was de veteraan van gans de gemeente 99 JAAR HENRI AGTEN.......... Tot slot over de BIBLIOTHEEK VAN HOUTHALEN....toen wij voor en onder den oorlog in "'t SCHUURKE"woonden toen was er een open bare Volksbibliotheek" die opgericht was door pastoor SEGERS in 1924.PA die veel boeken van de boekerij van EVERSEL had ,LOUIS STE- VENS(de vader van NEST) en TUUR WOUTERS(weeraleens)brachten die naar de meisjesschool en de sakristie en naar het schooltje thuis..... Er was alleen daadwerkelijke inzet(nul financiele steun)Na den oorlog 1945 nam meester SCHEPERS alles over en werd het "SINT MARTINU SBoekerij"(door gemeente en provincie erkend staatsblad1947)Ze verhuisden een paar keer SAKRISTIE-PASTORIJSTRAAT-gemeentehuis... Er kwamen medewerkers vooral meester SCHRAEPEN in de fifty's en de koolmijn gaf 5.OOOF jaarlijkse toelage en natuurlijk GRATIS KO LEN...Nest STEVENS die vanaf het begin bij zijn vader al hulpbibliothecaris was en altijd was gebleven werd zelf hoofdbibliotheek in "the sixty's"Vermelden we nog dat in 1948 er 1115 boeken waren en er 1111 werden uitgeleend en dat aan 114 LEZERS(moet er nog zand zijn???)
Katrien was ooit de oudste inwooster van de gemeente(1872)
Met ons draagbaar bandopnemerke trokken we er op uit voor intervieuws op de radio.Gene kul maar wel TUUR zei de baas van omroep Limburg ...We speelden eens 4uur aaneenstuk door MUZIEK(altijd muziek) en dan kwam het splinternieuws van TUUR WOUTERS....en de intervieuws,intervieuws,de voorlopers van JOS ....,Toch bleven er KLADESTIENE NACHTRADIOS en veel heel veel CIEBIEERS???? Zo herrineren we ons nog KATRIEN VANHOUT VAN MOPPENVENNEN IN HET PARK VAN GENK(in de golden fifty's HOUTHALE Ze waren in gans GENK in alle parken geweest???ZE waren in KATTE en andere vennen geweest maar MOPPENVENNEN bestond niet???EN,toch,tochwel...wij wisten het...DE inwooster(zo stond het op het papierke)was in april 1872 geboren in de BENNEWET en woonde in de HUTTE...We wisten dat er in HOUTHALEN bewoonde barakken waren maar hebben ze daar ook nog hutten waar ze in wonen??(ahem alaaf) Ze had zes kinderen gehad en het was een zeer lief oud vrouwke dat kon vertellen,vertellen,Overal van "MOPPENVENNEN"te voet naar toe.. Ze moest van ris tot ris springen anders waren haar klompen nat van het water...gelukkig hadden ze vanaf kwalaak assewegen gemaakt tot in het dorp waar de school was...soms nam ze de kruiwagen mee vol met dennenknoppen,dan kreeg ze daarvoor "NE CENT"???In de openschouw hing de hesp te drogen voor de 1 Meifeesten?Dat doen we elk jaar zelfs vroeger toen er hier maar 4 huisjes stonden.Nu doen die van het Park zij noemden die bewoners "de nieuwe mensen van 'tKALBIONGSBOS"??? Ze sprak ook over de koeien op de MEEUWSE EN PEERSE hei ? Met zekerheid mogen we zeggen dat de gemeenteraad van 13 JUNI 1902 het uitzicht van die mensen zeg maar de geburen van MASY en omge ving aanzienlijk wijzigde...want de eigenaars van bovengrond kregen "eene vergoeding van 25 centiemen per jaar en per hectaar en van 1 tot 3 % IN DE ZUIVERE OPBRENGST DER MIJNEN.Aangezien dergelijke ontginning groot nadeel toebrengt aan den landbouw enz. enz. De grondeigennaars werden al slapend rijk en de arme pachters 8 km van HOUTHALEN en 6 km van ZWARTBERG;;;;de HEIBOERKES??? GEEN LICHT GEEN WEG In de oorlogsjaren nog alles op de bon.Bonnekes of zegels voor schoenen,fietsbanden,eten... En weereens weten we met zekerheid dat de gemeenteraad van I945 verandering bracht...OP 26/1/46 kreeg Eerste MINISTER VAN ACKER een smeekbrief voor een schooltje (een schrijven van de mensen uit de hei) en hij zei ja(2/2/46) en het schooltje kwam er op 9/9/48nee niet 58!!!
Het verleden van een schone boom dat zijn de wortels???
Toen we nog bij PIETER aan de Genaderse molen gingen "uchteren" stonden we aan zijn kapelleke...We hadden de nieuwe gebuur bij(dat was den derekteur van de philips)Hij had een FERRARISKAART van 1780 en daar stond dat oud kapelleke al op??Zijn villaatje stond aan de voet van den TEUT(pas gebouwd en nu moest het worden afgebroken voor de aanleg van de E39)Dat kan toch niet zei PIETER,dat kan toch niet??? die schone bomen ...hier aan uw boerderijke en aan de molen ...dat moet allemaal weg...???en dat allemaal voor nenauwe weeg???dat kan toch niiet???Van die man (grote baas van de PHILIPS )kreeg ik mijn allereerste draagbaar bandopnemerke(op pillen)nu ùmoet ge niet meer schrijven! Honderde intervieuws,duizende cassettes hebben nog uit die tijd...en Pieter verteld over zijn kapelleke??? Het is herbouwd in de jaren dertig door mijne veurganger JULES VAN STUF(LIJNEN)Den ienen zit....hier is ne sansculot vermoord en den annere zegt BIJ DE FAMILIE LIJNEN die hier op de boerderij woonden was Jules "ne coureur" en voor zijn gewonnen koers bouwde hij dit...... MAAR ACHTEN ,die na d"STUFS"en juist voor ons hier woonden die wist er veel meer van??? ZIET ge die rij "BUKELEERS"(JENEVERBESSEN)wel volgens ACHTEN groeien die zo goed omdat ze op LIJKEN groeien???Hier aan de boerderij hebben ze vermoorde mensen van de boerenkrijg begraven???Wortels ,ne schoen boem moet veel heel veel wortels hebben en die bekeleers die kunt ge niet verplanten ???want ge moet ze alle jaren achtereen verplanten ofwel staan laten op dezelde plaats bij lijken??? KIJKT maar eens op de kerkhoven (waar alles staan blijft)hoe schoon bekelaars,hoe schoon bomen,die waaien niet om...die hebben wortels..... Wortels,wortels ,dat is het verleden van de boom....ne mens die geen verleden heeft die wordt ook ziek???geen wortels,geen verleden??? We wisten het ook niet ,en we wilden eerder iets weten van de "SCHANS VAN BRELAAR"(volgens die oude ferarikaart opgericht in 1601... De mannen van de BERKENEN(ZONHOVEN )hebben die gemaakt..maar hij lag op HOUTHALENS gebied???Ja,ja,de baron van VOGELSANCK is moeten tussen komen...want de mensen wisten hier niet meer van wie de waterbeken als eigendom waren???OP de PREEKSTOEL voor in de kerk van ZONHOVEN en in HOUTHALEN hebben ze meerdere keren moeten afroepen dat de schans voor een helft van Houthalen en een helft van ZONHOVEN was...In het huis van de schans woonde eerst JEF VAES van Houthalen en daarna Corneel VANDEBEEK en zijn vrouw Clementine PLUIMERS van ZONHOVEN.Het was de ienige schans met een draaibrug en een ophaalbrug.....???
De jagers van KWALAAK onder den oorlog(dat waren helden)
Voor den oorlog waren families als Dilien ,Verslegers "Het jachtseizoen" in kwalaak?Onder den oorlog leefden de heibewooners allemaal van jacht en visvangst....Heidenen dat waren ongelovigen ,dat waren woestelingen,dat waren rondtrekkers met hutjes op de hei die als sigeuners in de openlucht op vuren alles opbranden en zelfs de gronden afstookten enz. enzMaar onder den oorlog was er nergens niks te eten dus;;;;iemand die een "Jachtpederm" had of die een "visvergunning" had die was SINTERKLAAS.....ALS HIJ KON SCHIETEN,VISSEN(NIET STRIEPEN)dan was er eten ....Everzwijn,karper,snoek,baars,konijn ree haas konijn...in kwalaak bij de jagers DAAR WAS DAT ALLEMAAL.................en als ge een beetje aan drong en veel klaagde dan "kreegt ge" een stukske(of sjachelen tegen ne bock of ne faro of ne sinalco)dat deden we ook??
JEF van HINKE en FIK van ZANDERdat waren de bazen,later was dat Hendriks en die van Jaeneke.Het is pas toen RENE Vangeneugden en de mannen van TIMMERS(staaf va leeke)en jang Vaes er bij kwam dat er echte KLOPJACHTEN gebeurden....
Veel dieren (zelfs gevaarlijke dieren)werden overal gelokaliseerd en opgejaagd door die mannen van "de slieep",het schietveld en domein MASY
Voor den oorlog en ook nog onder den oorlog was er overal HEIDEGROND te koop....ELK KOPPEL kon op de gemeente een stuk hei kopen .De "booi",wij hebben alleen FEEL gekend...van 1936 tot 1964! die kwam bij alles en nog wat toezicht houden.Hij moest da van HOGERHAND...inentingen MENS en DIER...vernietigen van distels...politiebevel voor het afbranden van heidestukken enz... enz... Na den oorlog waren er in HOUTHALEN buiten de twee domeinen geen hout meer te halen???Alleen het KERKFABRIEK en de KOOLMIJNEN die hadden nog niet ontgonne bossen,maar voor de rest???"Quaelaeck" zal toch voor de oorlogskinderen van de gemeente een naam blijven de redders van vele "voor den duits wegelopen" de partizanen de beschermers van de ondergedokelingen;met ECHTE NAMEN(namen noemen?)
Toen we bij de splitsing van de ST.LEONARDUSbaan de oude kapel (de geheime vergaderplaats van onder den oorlog )zagen afbreken,toen moesten ook wij mee janken....Een oud madammeke jankte mee??hare man hadden ze hier zo maar kapot geschoten,,Wie??den duits,ja den duits???Het was nen held,hij heeft hier als mansmins alleen ,ze bedoelde de enige man tussen ALLEMAAL VROUWEN EN KINDEREN????
En mijn fietske stond tegen de muur van HET KASTEEL MASY??
Onder den oorlog en op het einde van ....woonden we op twee plaatsen."CAFE HET SCHUURKE" in 'tdurp en het huis van "JENKE STROEP" op 't genhoot(MEEUWERWEG)....we gingen met den tram naar school bij de fraters in ZONHOVEN..."het opstel van FONSKE".... En wegens het bijzondere einde van dit opstel(hoe leerde ik fietsen?) krijgt ,enfin kreeg ik ,de grote prijs van Het belang van Limburg(ahem!!!)..... In de jaren 40 was er in de zavel (voor Tercafs)alleen Jef van LEEN die veloverkoper was(nieuw fietsen)....Pa had van jef bijna 1HA achtterliggende grond gekocht...en ge gelooft het niet ...ik kreeg als erkentelijkheid via via....mijn eerste echte jongensfiets met torpedoFLANDRI A...in den oorlog was het nogal iets ne fiets hebben.......er waren geen banden...en voor alles moest ge betalen,betalen...velotaksplaten ,fietsstallin g,en als ge bagage houders(stoeleke)had dan was dat fiets met tweede zitplaats en weereens bijbetalen;;;;flexibels van de put dat waren veloban den.....Ne fiets dat was nog al iets!!!en ik ging met een kapote knie en ne schieve guidong zo gelukkig naar huis....WANT IK KON FIETSEN ?? Op het einde van den oorlog had DUITSLAND een van de twee staalbedrijven van COCKERILL in handen en zat het GROOT KOMMAN DO in het Kasteel samen met de laaste terugtrekkende HOGEROFFICIEREN S S GESTAPO DUITSE BURGERS edellieden enz.enz.......... Het stak ons (loslopende jeugd die geen school verplichting kenden)de ogen uit;;;;HET PARADIJS VAN MASY(het schietveld)...den HEMEL!! De plaatsen waar boringen werden gedaan,zeg maar ,gans de kant MEEUWEN?SONNIS?SIBERIE?WIJSHAGEN?daar lagen enorme versper-ringen(prikdraad&afval)landmijnen ,boomstronken en HOPEN NIEUWE BAKSTENEN....ge kon er niet door...LEVENSGEVAAR Lijk....Aan de kant van "de hutte" waar de kapel en de schaapsherderswoning was waren ze ook al aan het processen..Pastoor LAUDAT(80J) probeert beetje bij beetje de kapel en de omliggende grond te verkopen Voor hem was het ongehoord...LIJKENPIKKERS???Een kapel open- breken???ongehoord!!!Het grootste stuk(PAMPARANGE)koopt de belgische staat(militair kampvan Helchteren) en een huis komt in handen va n een LUIKSE INGENIEUR,maar hij moest en zou de kapel restoreren?Een ander huis kocht een nijveraar uit DIEST..de "DUURWEI" ging naar(we weten het niet meer)....Tussen het afweergeschut en de grote lichten die de hemel afzochten met kolosale lichtbundels ....zagen we met ne gepikte verrekijker mijn fietske staan tegen de muur van het kasteel.De duitsers hadden in heel het dorp de fietsen opgeeist(aangeslagen)dus.... En wij met de jagers van "KOLEK"(die durfden alles)het fietske terugvragen???En Jean van "staaf va Leeke" die kwam er mee terug ongehinderd op zijn schouder hangen.Water en bloed hadden we gezweet ...Die dag was er weereens een losgelopen koe op een landmijn gelopen...SPIJS???
Het opstel van FONSKE in 1948 en niet in I958 en niet FUNSKE ?
I948 WAS VOOR LIMBURG nog belangrijker dan I958....??? In ZONHOVEN bij de fraterschool waren we 7 jaar PRIMUS PERPETUELE De opstelwedstrijden van 't davidsfonds,de provincie,het belang,de gazet....WE WAREN ALTIJD(7jaar achtereen )de nummer 1 in Limburg....... Onze klas met kleppers als LODE ,WIEK,jacobs,kesters,rossen evers....en natuurlijk FONSKE zelf('t LOEKSKE) we waren ONKLOPBAAR LIMBURG haalde door onze reklaam(dat dachten we toen toch)de volstrekte meerderheid in HEEL DE PROVINCIE ....IEDEREEN C.V.P Frater LIBERTUS,werd gehuldigd met zijn klas...en vooral FONSKE..."Het opstel van FONSKE kwam in het belang"...viering in HASSELT !
We werkten met "TENAX"(een gecoopteerde senator van de C.V.P. die het zelfs tot kamervoorzitter schopte),met provincieraadslid ROPPE
Op de redaktie met "den archivaris" ook ne FONS...die later SNEPPEKE werd mochten we ook over het FRATERSMUSEUM schrijven enz...
Op den HOLSTEEN leerden we zwemmen,ook bij ne fons maar dat was FUNSKE...En stenen dat we van die man mee kregen...holle en andere stenen,rolkeien,heistennen,fosielen...ONGELOOFLIJK...geen mijn of zijn stenen...."echte museumstukken "FOSIELEN 1ste KEUS"
Het fratersmuseum in de fifty's(met ook padestoelen op sterk water van broeder BERTINUS)werd in gans de provincie geprezen en geroemd
en "HET OPSTEL VAN FONSKE" een monument uit de VROLIJKE LIMBURGSE JAREN I948...ja,jaa,wij hebben daar nog fotos van......
Ook van de school uitstappen met de bussen en de flanderiaboot in ANTWERPEN .een heel valies oude schoolfotos met opstellen nog te lezen??Toen later de C.V.P. het niet meer voor het zeggen had in LIMBURG zeg maar 1958....bleef de OUD LEERLINGEN BIJEENKOMST
toch nog altijd frontpagina's halen ....maar daar mogen we geen opstel meer over maken van wege de SCHOOLCENSUUR(ahem,ahem,alaaf)!!
Hoe kwamen ze toch aan zoveel heide vroeger en nog vroeger?
In 1836 zei KONING LEOPOLD 1....de hei en de heibewoners..."ze zijn ONGELOVIGEN en bezetten onmetelijke woeste gronden ...en LAP...er kwam een wet!De ontginningswet(1847)Wet op het ontginnen van woeste grond...DE HEIDE...! Minister van binnenlandse zaken J.B.NOTHOMB en Barthélemy Theodore GRAAF de THEUX de MEYLANDT(1874) HEUSDEN,volksvertegenwoordiger, werd de vertrouwensman van de KONING....de hei was van hem??? Toch vinden we pas vanaf 1850 beroepsvermeldingen als heidebewerker,besembinder,dagloner enz. JONGE GROTE GEZINNEN worden gesticht op de heide...Meestal gepacht..maar kleine keuterboerkes die een onroerend goed in eigendom verwierven kregen als FAMILIEHOOFD een stemgerechtigde plaats(meervoudig kiesstel van toen)dus... Het franse woord "cabane" of leemhuisbewoners waren cabagnols of zij die op't KABALJON woonden.;;de HUTTEN;; Een kabeljong was dus een kind van de hutten op de hei volgens de franstalige bourgeoisie(eigenaars-verhuurders-pacht) In 1917 kwam Maatschappij COCKERILL onder Duits commando en men noemde het schietveld POLYGOON.... En weer maar eens begon in Houthalen den oorlog...DUITSERS hielden grootscheepse oefeningen met een nieuw soort munitie munitie.Op het schietveld deed men proeven met GAS(het werd uitgetest op SCHAPEN gepikt op Masy)..... De huizen op "den DONDERSLAG" moesten worden ontruimd en ook de familie Masy moest ontruimd ..zware kanonnen... Toen de gevluchte families na den oorlog terug kwamen was alles kapotgeschoten,vernield,geplunderd(ONGELOOFELIJK) Gelukkig voor de mensen op de boerderijtjes van na den oorlog...ze kregen hulp van de mijn van ZWARTBERG............... Een vaste opdracht voor de schoolkinderen van de mijn was het beplanten van aardappelvelden achter THORN,MASY Jongens van nog geen 16 moesten soms vanaf DRIE UUR S'MORGENS opstaan om te hooien...ja,ja,er werd GEWERKT Langs de paar aarde of zandwegeltjes van toen moesten ze bomen planten voor het water van de weg droog te houden want als het dagen aan een stuk regende dan kon de fakteur(postbode)of de wijsvrouw(vroedvrouw per fiets)niet komen..... De twee enige postbodes van toen (SMEYERS§SERVAES)kwamen met een ronde van 2OKILOMETER niet toe,het was zo erg dat SERVAES de eerste(misschien wel de enigste)FAKTEUR TE PAARD was van de gemeenteHOUTHALEN???
Lommeke en de dans en jazz orkesten van HOUTHALEN 1958
IN de golden fifty's was muziek spelen "het van het" PIETER REKKERS,VIKTORBARTHOLOMEUS betaalden alles voor den oorlog maar LEFRERE § MOORS van na den oorlog al wat minder...en in de fifty's met HOUBEN §VERDONCK was de enigste oplossing financiele steun van de gemeente.....en die kwam er...zelfs wij(de kluchtmacht van PAMPARANGE) Wij deden ook mee....op mijn verjaardag 2 AUG 1953 op het festival van LILLO onderbraken we de concerten voor een
SCHIETWEDSTRIJD OP VLIEGENDE SCHOTELS.....de oude fanfarezaal moest groter...met onze hulp werd hem wel
25 OP 10 METER OF NOG GROTER???Zand was er genoeg ...en stenen op MASY(RADIO PAMPARANGE helpt???)
ALLE zondagen waren er festiviteiten en historische stoeten"de fanfare van honger en dorst"Danszalen dus ook dansorkesten
groeiden als paddestoelen uit de grond...Lommeke maakte orkesten(hij speelde zelf klarinet)...de fanfare had toen al op deradio bij
OMROEP LIMBURG waar tuur(gene CUL zei tuur wel tuur)ALTIJD MUZIEK zonder woord...EN DE HOUTHALENSE
BLAZERS werden wereldberoemd tot op den teut??Lommeke speelde op de kluis bij zee(ze hadden daar ook al n
ne zender (als 't NIR en den RTT het niet wisten)Het orkest heette"de notenkrakers"met zangeres,onder een andere naam
speelden ze bij "de groene krekels"met hawaaiaanse gitaar...en wij maar versterkers en micro's maken;;;;radio lambda?
Lommeke en de dans en jazz orkesten van HOUTHALEN 1958
IN 1922 zag het er naar uit dat op MASY de driehoeven (via gronden van barones HENGELHOEF)een KOLENTRANSPORTKANAAL
TRANSPORTKANAAL zou komen???GELUKKIG(namen noemen)...INGENIEURVAN CAENEGHEM,volksvertegenwoordiger
Deze man (later minister)was er op tegen en MASY en omgeving was gered???
"'t hooggeprezen park zou onherroepelijk vernield worden"bovendien de "TIR DE COCKERILL"zo heette het schiet-
veld,waar de LUIKSE kanonnenfabrikanten zijn zwaar geschut testte had vele andere plannen??WAREN we er ???
In 1936 begon men aan het graven van het ALBERTKANAAL.MASY overleefde de zaak niet en 't werd OORLOG
Na den oorlog werd de opengebroken kapel(grafschending) en de woning van de schaapherder met stallingen en grond verkocht...ONGELOOFLIJK wat er gebeurde...KAMEONS kwamen sluikstorten ...en om niet leeg tertug te moeten rijden kwamen er ZOWEL NAAR MASSY als TERUGKEREND VAN MASY ....de kamions waren vol,vol,heel vol VUILIGHEID en afbraakmateriaal werd gebracht(meestal van de heropbouw van krotwoningen) en om niet leeg terug te bollen NIET LEEG TERUG KOMEN....dat was de boodschap....Bruikbare stenen en vooral "poutrels" steunpalen(steunberen)... We hadden rollen fotos en MARTIN den ornitoloog had kisten dias en film....NAMEN NOEMEN...TURELUURS,HOP wielewaal,duinpieper,wulpen....WE MOCHTEN NIET MEER KOMEN GEEN TOEGANG GEEN FOTOS MEER???? PROCESSEN ...de gemeente tegen Meeuwen,tegen zwartberg,zelfs TEGEN DE BELGISCHE STAAT....'t was OORLOG
Namen noemen bij oude fotos van I948 tot 1958 bij PIETER
Pieter was al over de negentig toen hij met zijn voeten op de leuvense stoof zat in 't BOERDERIJKE van de MEULEN "ze hemmen allemaal iets op hunne kerfstok";;;???EN...???Pieter vertelde over zijn BEKELEERS(jeneverbessen) en over zijne grote boom aan "ZIJNKAPELLEKE" en over "zijn boerderij",zijn meulen,zijn (hoogstam)fruitbomen achter enz.enz. Houthalen was een familiedorp...allemaal nichten en neven huwelijken...Ze(maar wie is ze)...ja ze willen dat zo.... UITWIJKEN en INWIJKEN van mensen is dodelijk voor opgroeiende jung(kinderen).HET worden allemaal revolutionnaire geesten geesten...In de meulen van LILLO hadden ze een papier op gehangen...ZE...wie is ze???HIER deze foto....DAT kan niet???? OP 8 THERMINOR X I(28 JULI 1803)waren dat drie3CONSCRITS VAN HOUTHALEN die weigerden te vechten........ De sansculotten en de BOERENKRIJG???dat waren er van LILLO???HENDRIK TIMMERMANS en de gebroeders PAUL en NIKOLAAS REKKERS...wij kenden alleen LOMMEKE die opzichter was en woonde aan de kapel MASY??? Toen leefde hiel hotele mee met die mannen om te ontkomen aan de sansculotten....We hebben hier aan de meulen ook een kapp kapelleke ...dat is van "ne waal" uit I870???ne sansculot???JULES van STUF(LIJNEN) die woonde hier toen wij nog van de gemeente ZONHOVEN waren met de schans van de BERKENEN en de laatste boer van de familie ACHTEN.......??? Hier op de meulen hebben hebben we eens twee wegelopen russen verstoken op het einde van den oorlog('txas al gedaan)?? Ze hebben NOOIT hun "echte namen genoemd!er waren ook "echte duitse soldaten " overal verstoken....TOEN KWAM ER en echte razzia....ze zochten duitse soldaten...het waren nog echte kinderen...DE DUITSEN ZOCHTEN DIE ZELF OVERAL OP de zolder van boerderij MELIS(bij MOEN)in kwalaak werden er vijf gevonden....DESERTEURS,DIEVEN....er was op de boerderij gestolen???ER was aan sluikstorten gedaan op de MEULENBERG????Ze waren HERKEND op de FOTOS???? "ik weet hiel zeker zei Pieter ,dat dien kleenen er niet bij was"...Schandalig ..en het was dan nog "sinkse"maandag..... OP TENHAAGDOORNHEIDE aan de voet van de HOOGSPANNINGSPAAL schoten ze "die vijf mennekes" zei Pieter
MORSDOOD(ze werden begraven op het kerkhof van Laak)...als ge dat weet...als ge dat weet ...dan zwijgt ge??????
TOEN Lommeke nog op Masy woonde....maakten we RADIO.......
IN den oorlog mochten we van de duitsers niet naar de radio luisteren....het is mischien daarom dat we zelf radio's in me kaar
knutselden met "gepikt "materiaal van het leger ???In de fifty's(alles kon alles mocht)waren we in HOUTHALEN zowat
lereerste radio???Met luc vandevenne op de koolmijnlaan leerden we tuut tuut tuut(morse)en bij de zender in HALEN(de stud dio van radioLOKSBERGEN stond in diest,maar het verzet had nog clandestiene privé zenders(o;a; op de kluis bij zee)....... RADIO maken,radio spelen....echt om te spelen ,voor het plezier...DAT WAS HET! Maar we kregen geen nieuwe vergunning meer.INSTRUKTEUR IN SAFFRAENBERG(RADIO opleider van het leger)..... NIKS...we werdeningelijfd bij de nationale openbare opmroep ...IK WAS VAN HET NIR(radio 2 moest nog komen!!!!!)
mijne goeie gebuur THUUR WOUTERS(we woonden in den oorlog in het schuurke)moest nog omroep gewest LIMBURG
uitzenden vanuit BRUSSEL.In brussel maakten we echt radio voor het plezierDe militairen(k)luchtmacht waren de staatsveilig-
heid en thuur de officiele"programator woord"IN DE FIFTY's splitsten we THUUR met LIMBURG naar het oude DR;WIL-
LEMSHUIS in HASSELT en wij naar HET NIEUWE SCHIETVELD(kasteelMASSY sic).....
rond dien tijd....waren we veel bij Lommeke die daar woonde.Ze hadden haast alles afgebroken van de"GEKKENBERG"
want op het kadastrale benamingen stond het zo opgeschreven.De horizon reikte toen tot dorpskern Meeuwen en verde
Het luchtruim is in HOUTHALEN dunner bevolkt(ook op de heide)
Je stelt meteen de vraag,en je staat er niet bij stil,maar ons luchtruim is de laatste tijd heel wat dunner bevolkt.We spreken natuurlijk over vogels!!! niet over het drukkeluchtverkeer!!!
vroeger(1958)zag je gewoon ieder jaar weer in het luchtruim van TENHOUT,terugkerende vogels...Ganse benden,terugkerend uit hun winterkwartierenin het zuiden!Als welkome gasten streken ze neer,bouwden hun nest,broedden hun eieren uit ,en waren de hele zomer lang onze discreteburen.Nu zijn ze verdwenen???Weg!Voor goed weg ???
In de fifty's waren we lid van de vlaamse explorators.Op het schietveld kon en mocht men mee wandelen met de mannen van ORTOLAAN(Peer)Ook op "den Teut"liepen we rond met de eerste conservator voor het natuurreservaat werd.)...... De ortolaan,de roerdomp,de wouwaap,de duinpieper,de klapekster,de korhaan,de hop,de draaihals,...en zovele,zoveel andere...WEG!!!
We hebben in ons archief nog waardevolle dias,wetenschappelijk gefundeerd,met hoog-technische en culturele inslag.Ze nodigen de mensen uit rondom zich te zien.Als ge naar vogels kijkt leert ge de kleine dingen van elke dag waarderen.Een onuitputtelijkebron van levensvreugde...............
We weten het...als freelance fotograaf realiseerden we ,samen met die mannen(de eerste natuurgidsen van toen) iets wat nu nooit meer in de vrije natuur te bewonderen is.Ook het wonderlijk patrimonium en de schutters van TENHOUT zijn voor altijd verdwenen!
Het koninklijk besluit van 21 Januari I957 gaf aan de gemeente Houthalen het recht een wapenschild te gebruiken....In het centrum waren er toen nog geen 40 straten en totaal in het center amper 1000 huizen.In de meeuwerweg waar wij woonden stonden geen IO woningen Alleen langs de grote baan en de stationstraat stonden meer dan IOO woningen.....zo zie je maar....Voor FOTOS van 't schuurke en de schutters...011/522792
