Uit een grootschalig, internationaal onderzoek van het pr-bureau Edelman uit 2007 blijkt dat één op zes Belgen regelmatig weblogs leest. Hoewel het aantal bloglezers in vergelijking met andere landen relatief laag ligt (in Japan bijvoorbeeld leest 74% van de bevolking heel geregeld teksten op een blog), wordt in het onderzoek benadrukt dat "there is evidence the trend is heading upwards". Bovendien blijkt uit het onderzoek dat Belgen heel geëngageerde bloglezers zijn: 43% liet ooit een beslissing afhangen van iets wat hij/zij op een blog gelezen had.
Niet enkel individuele lezers, maar ook leesgroepen vinden geleidelijk aan hun weg naar het internet. Zo startte Rita Niland in 1999 - in het kader van het project E2H (Educational Electronic Highway) van de bibliotheek Pendrecht in Rotterdam - met 'Digikringen', een initiatief waarbij lezers de kans krijgen om in een digitale leeskring over ondere andere literatuur te discussiëren. Een digikring verenigt mensen met een gemeenschappelijke interesse, met een gelijkaardig probleem, etc. Van de ondertussen tweeënzestig bestaande digitale leeskringen, hebben vijf digikringen heel specifiek betrekking op fictie en romans: Digilit, Digichicklit, Ho-DigiKring, DigiPulp en Digiroman. Eén digikring, DigiPoëzie, focust op dichtkunst. Een digikring werkt volgens de principes van een klassieke leesgroep: op een afgesproken moment (bv. maandelijks) kiezen de leden een boek - zij het een 'elektronisch' boek: een gedigitaliseerd werk of een luisterboek - waarover vervolgens gediscussieerd wordt. De discussies worden voorlopig gevoerd via een mailinglijst of via een wiki. Het merendeel van de digikringen komt ook geregeld fysiek samen om door te praten over wat ze hebben gelezen. Van blogs wordt (voorlopig) nog geen gebruik gemaakt. Ook de Haarlemse leesgroep, Pillen, Pockets & Paperbacks, maakt gebruik van een wiki om over literatuur te dialogeren.
Hoewel veel leesgroepen gebruik maken van wiki's als aanvulling op hun (twee)maandelijkse bijeenkomsten, biedt ook een weblog een uitstekende omgeving om digitaal te communiceren over literatuur. Zo stelt Conny Reijngoudt op haar blog dat een weblog de mogelijkheid biedt om "leeskringen anders vorm te geven, waardoor een medewerker van de bibliotheek wel 10, 20, 30 clubs kan leiden". In de blogosfeer treffen we interessante voorbeelden aan van leesgroepen die op verschillende manieren gebruik maken van het genre van de blog. Op de website van de leesgroep De leesclub, een club exclusief voorbehouden aan vrouwen uit 's Hertogenbosch, wordt een bespreking en één of meerdere beoordelingen van eerder gelezen romans in blogvorm aangeboden. Elke toevallige bezoeker kan zijn/haar mening over een besproken roman kwijt. De blog van Het Rotterdams Leesgenootschap gaat nog net iets verder. De blog wordt gebruikt om fysieke bijeenkomsten aan te kondigen, om aan te geven welk literair werk men de moeite waard vindt om te bespreken op een bijeenkomst, om achtergrondinformatie te geven bij een roman, om een literair evenement aan te kondigen, etc. Bovendien is men pas 'officieel' lid van de leesgroep als men zich digitaal heeft aangemeld via Yahoo Groups. Ook de blog van de Vlaamse leesgroep Kafkan biedt een mix van leessuggesties, literaire weetjes, evenementen, etc.
Dat digitale omgevingen zoals wiki's, weblogs, mailinglijsten, etc. ooit de fysieke bijeenkomsten volledig zullen vervangen, lijkt ons onwaarschijnlijk. Leesgroeplezers genieten immers niet enkel van literatuur, maar ook van het gezellig samenzijn. Op de startpagina van Pillen, Pockets & Paperbacks wordt dit alvast duidelijk aangegeven: "Pillen Pockets & Paperbacks is een enthousiaste groep Haarlemse vrouwen die niet zonder boeken, wijn en gezellige avonden kunnen. En ook al gaan we met de tijd mee, en gebruiken we nu een wiki om de info over boeken, tips en ander lief en leed te delen, we blijven ongeveer 1x per 6 weken bij elkaar komen".
(SV/PV)
Reacties op bericht (6)
09-04-2008
Publiek en makers van weblogs
Publiek en makers van weblogs
De doelgroep varieert van een kleine groep vrienden tot de hele wereld; van gelijkgezinden, van specialisten tot een algemeen publiek. Er zijn zeer publieksgerichte weblogs en weblogs die zich lijken te beperken tot persoonlijke getuigenissen. Grof gesteld kunnen weblogs twee doelen op het oog hebben: communicatie met de buitenwereld óf het schrijven om het schrijven zelf en het presenteren van zichzelf. Via een weblog proberen mensen zo greep te krijgen op aspecten van hun leven.
De meeste weblogs worden opgezet en onderhouden door een individu, maar er zijn ook weblogs van groepen, gemeenschappen en instituties. Zo ventileren mensen wat ze belangrijk vinden en bouwen ze de mogelijkheid in tot commentaar en interactie. Vroeger schreef men een dagboek of ging men de straat op, nu markeren sommige mensen hun bestaan via een weblog.
Van belang is verder dat de webloggers zelf de communicatie sturen en de inhouden bepalen. Ze gebruiken de digitale omgevingen niet alleen om iets te downloaden, ze doen ook aan
uploaden: het presenteren van zichzelf. Gewone mensen krijgen de kans om zich in het openbaar te uiten. Steeds meer verschillende mensen maken gebruik van een weblog en ze bespreken steeds meer onderwerpen. De makers van weblogs verenigen zich in netwerken en er ontstaat een hiërarchie onder de gebruikers. Met de bloei van de weblog kent schrijven en lezen dus een onverwachte opleving.
Het verbaast me dat niemand totnogtoe fora vermeld heeft als medium om digitaal te communiceren over literatuur. Ik ben even op zoek gegaan naar enkele Nederlandstalige fora en heb de volgende gevonden: Literair Nederland, Flanor, Leestafel, Boekmeter, ...
Een forum dat discussies over lezen én zelf schrijven combineert, is bijvoorbeeld dat van De Minderheid
Verder zijn er ook fora die (in de eerste plaats) dienen om eigen schrijfwerk te plaatsen en te laten beoordelen enerzijds, en dat van medeforumleden te becommentariëren anderzijds. Zo bijvoorbeeld Pomgedichten, Schrijversplaza en Schrijvenonline.
Ten slotte bestaan er ook nog verschillende fora die wel een discussieplatform aanbieden voor literatuur (eventueel samen met cultuur in het algemeen) maar die niet in de eerste plaats opgericht zijn met literaire doeleinden. Zo bijvoorbeeld op Czechoslovakforum, Weerwoord en op het forum van een letterkundige studentenvereniging zoals Filologica.
Een echt levendig forum zit daar echter niet bij, toch niet onder de puur literaire fora. Lezers/bezoekers lijken er meestal genoeg te zijn, te zien aan het aantal lezers dat bij elk topic getoond wordt. Maar tot reageren lijken de meeste van die lezers gek genoeg niet te komen. Op Literair Nederland bijvoorbeeld had het topic over 'De Joodse Messias' van Grunberg 1549 lezers en slechts 22 reacties. En 22 reacties is dan nog bijna een record in vergelijking met de reacties op andere topics. 0 commentaren zijn geen uitzondering.
05-04-2008 om 10:49
geschreven door Eveline Van Schandevijl
03-04-2008
Laagdrempelig
Een voorbeeld van een heel laagdrempelige digitale
leesgroep, is het initiatief van Stichting Lezen: www.iedereenleest.be. Iedereen kan
boeken aanraden, reageren op geplaatste evaluaties en zelf op zoek gaan naar
een boek. De doelstelling zoals door SL geformuleerd werd:
Via
de website www.iedereenleest.be
wil Stichting Lezen enerzijds mensen een plaats geven om over boeken te praten.
Het debat over boeken gebeurt vaak nog via de traditionele media: recensies,
literaire bijlages, gespecialiseerde tijdschriften...
Via nieuwe media is het publiek meer en meer in staat deel te nemen aan het
publieke/culturele debat. Anderzijds zorgt de verzameling aan leesgetuigenissen
voor een rijke bron aan inspiratie.
De site zorgt dus voor een netwerk aan persoonlijke
aanbevelingen. Ook kan je een lijst downloaden die meer dan 50 leesgroepen
bevat.
Voor jongeren is er een aangepaste site, waar leeftijdsgenoten elkaar boeken
kunnen aanraden: www.boekenzoeker.org.
Er zijn drie leeftijdscategorieën, 8-11 jaar, 12-15 jaar en 15-18 jaar. Het
systeem is hetzelfde: je kunt zoeken op onderwerp of op gevoel, reacties lezen,
stemmen, een boek toevoegen aan je persoonlijke lijst,
Deze sites gaan niet zo diep als leesgroepen, maar kunnen er
wel de smaakmaker voor zijn.
03-04-2008 om 15:40
geschreven door Aafje Hunink
02-04-2008
over fysieke en digitale leesgroepen
Ook onder senioren zijn de (literaire) blogs al wijd verspreid. Blogs rond leesgroepen (op seniorennet) zijn minder talrijk, maar er is een voorbeeld van te vinden: http://blogs.seniorennet.be/leesclubkafkan/archief.php?ID=83. (al vermeld in de post van Mr. Vanhooren) Onder het motto "lezen doe je best in groep" komen gedichten aan bod, weetjes of schrijvers, literaire prijzen,Je kan er ook boekbesprekingen en -beoordelingen vinden en als bezoeker kan je ook nog eens het besproken boek beoordelen. Zeker een aanrader om eens op rond te neuzen!<?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Het is niet helemaal duidelijk, maar uit de besprekingen van boeken kan je toch afleiden dat deze groep eerst (fysiek) samenkomt en dat dan de berichten gepost worden.
Ook de jeugd blogt. Heel veel leesgroepen van de Kinder- en Jeugdjury maken gebruik van blogs om boeken te bespreken, om de bevindingen van de groepen te posten, louter om afspraken te maken, noem maar op. Een lijst van de leesgroepen met eventuele blogsite vind je op http://www.kjv.be/links/links2.php.
Ook hier vinden eerst (fysieke) samenkomsten plaats alvorens de informatie op de blog verschijnt.
Op het eerste zicht dus geen vervaging van de fysieke bijeenkomsten. Maar wat doen we dan met blogs waar personen boekbesprekingen publiceren, waar anderen dan kunnen op reageren? Neem nu bijvoorbeeld http://blog.seniorennet.be/voorlezers/. Daarin wordt een databank aangelegd door een groep familie en vrienden. Ze vermelden gelezen boeken, met korte inhoud en beoordeling. Daarenboven kunnen de mensen die de blog gebruiken nog eens reageren:
"Hey , ik maak een blog aan met boeken die door vrienden en/of familie gelezen zijn. Zo kunnen de anderen er ook van profiteren. Dus heb je een goed boek gelezen, laat het dan even weten via het gastenboek. Normaal geven de voorlezers ook punten (hoe goed vond ik dat boek) 1 = heel slecht (maar dan zet ik het boek niet in deze lijst) 2 = redelijk <?xml:namespace prefix = v ns = "urn:schemas-microsoft-com:vml" /> 3 = goed 4 = heel goed 5 = Dit moet je absoluut lezen "
Is dit dan geen digitale leesgroep?
02-04-2008 om 11:34
geschreven door Nina Heesakkers
01-04-2008
Leesgroepen bis
Om even te reageren op mijn eigen bericht: in de lijst die ik in mijn eerste reactie gaf stond ook de site www.oprah.com (u allen vast bekend) vermeld. Ik ben op die site gaan rondsnuffelen, en ja hoor: Oprah is ook begaan met de literaire kennis van haar aanhangers. Met "Oprah's book club" wil ze mensen aan het lezen zetten, en ze zorgt daarbij voor de nodige begeleiding. Zo reikt ze bezoekers een lijst aan van haar eigen favoriete boeken, kan je (na inloggen) deelnemen aan discussies op het net over boeken die op de site vermeld staan of die in haar tv-show aan bod kwamen, en biedt ze 'exclusive after the show discussions' aan.
"Have you read all of Oprah's Book Club books? You can always find everything you need to get the most out of your reading in our archive. Search by title or year any time you need a good book." (bron: www.oprah.com)
Waar wachten jullie nog op?!
01-04-2008 om 14:38
geschreven door Marjolein Van Alboom
Leesgroepen
Er wordt duidelijk ingespeeld op de nieuwe trend van leesgroepen. Om mensen vertrouwd te maken met het fenomeen, of om verschillende leesgroepen met elkaar in contact te brengen werd in februari een ontmoetingsdag georganiseerd in Brussel:
Ontmoetingsdag Leesgroepen - 6 februari 2007 - Brussel
Hoe gaat het eraan toe in leesgroepen? Welke boeken werden bijzonder gesmaakt door andere leesgroepen? Waar moet je aan denken als je wil starten met een leesgroep? Hoe zorg je voor goede begeleiding? Naar een antwoord op deze en vele andere vragen over leesgroepen werd gezocht op de Ontmoetingsdag Leesgroepen. Meer dan 100 mensen en begeleiders die in de bibliotheken werkzaam zijn met leesgroepen woonden deze dag bij.
Succesauteur Arthur Japin, wiens boek Een schitterend gebrek in 2006 het meest werd gelezen door leesgroepen, sloot de dag af. Japin gaf een erg gesmaakte lezing en werd aansluitend geïnterviewd door Nele Hendrickx (medewerker Radio Klara).
