De Standaard schrijft: "'Hier heb ik gewoond', zegt Piotr Kowalski terwijl hij naar een bungalow wijst. 'Het was niet gemakkelijk om met negen mannen in zo'n kleine ruimte te leven.' Vandaag wonen er Tsjechen in de bungalow. Ze zijn net terug van hun werk. English? Deutsch? Français? Neen, alleen gebarentaal. De bungalow heeft een grote centrale kamer, twee toiletten en douches en zes slaapkamertjes waarin alleen plaats is voor een stapelbed."

"Op het recreatiedomein vlakbij de Nederlandse grens staan vooral Poolse auto's, hier en daar een bedrijfswagen van een Nederlands uitzendbureau. Kowalski is schichtig, hij voelt zich niet op zijn gemak. De verhalen over verklikkers die later in de problemen geraken, zijn hem niet onbekend. Hij is - net als zoveel Polen - de armoede van zijn land ontvlucht. Als zelfstandige in de bouwsector kon hij na de val van het communistische regime zijn brood niet langer verdienen. Wervende advertenties in tijdschriften, waarin Nederlandse uitzendkantoren op zoek waren naar Polen die ook de Duitse nationaliteit hadden, hadden hem doen besluiten een bus naar Nederland te nemen. In 2002 was Polen immers nog geen lid van de Europese Unie en daarom waren de uitzendkantoren voor de bouwsector op zoek naar Polen met een dubbele nationaliteit. Met geleend geld en een zak conserven om de eerste twee weken te overleven, vertrok Kowalski richting Breda. Gedurende enkele jaren werkte hij voor twee uitzendkantoren. Hij kreeg zeven tot acht euro per uur contant uitbetaald en werkte gemiddeld tien uur per dag, zes dagen per week. Van zijn loon ging een vergoeding af voor het bed in de gemeenschappelijke bungalow en voor zijn arbeidskleding. Tijdens een bezoek aan Polen in 2006 nam hij contact op met Euroworks, een uitzendkantoor dat 'werk in België' promootte. Aan de telefoon vertelde Kowalski dat hij tegelzetter was, waarop de firma hem liet weten dat ze werk voor hem had. Via een sms vernam hij dat hij in Blaimont, in de buurt van Namen, werd verwacht. Later, toen hij bijna op zijn bestemming was, kreeg hij via zijn gsm te horen dat hij in een bungalowpark in Kasterlee zou worden opgewacht. Na een autorit van meer dan twee dagen arriveerde Kowalski om tien uur 's avonds op de parking van het bungalowpark. Twee Duits sprekende mannen vroegen zijn paspoort, namen een kopie en duwden hem een Nederlandstalig arbeidscontract onder de neus. Neen, er was geen Poolse vertaling. Neen, een kopie van het contract konden ze hem nu niet bezorgen. Maandagochtend zou Kowalski als hulparbeider in de bouw beginnen, daarna zou hij als tegelzetter aan de slag kunnen. 'Toen ik 's ochtends naar het adres reed waar ik kon beginnen, bleek het geen bouwwerf te zijn, maar een houtzagerij. Ik moest werk doen waarvoor ik niet was opgeleid en dat ik nog nooit had gedaan. Maar ik had me nu al die moeite getroost om tot hier te komen, dus ik kon er maar het beste van maken', vertelt Kowalski. Drie weken later sneed hij vier vingers van zijn rechterhand af. In het ziekenhuis waar hij naartoe werd gebracht door de baas van de houtzagerij, werd zijn middelvinger er weer aangezet. De overige vingers bleven tot de helft gereduceerd. Hoe zou de verzekering geregeld zijn? Wie zou de rekening betalen? Euroworks liet niet van zich horen en Kowalski zelf had geen geld, want hij had nog geen loon voor de drie weken werk ontvangen. Na vier dagen ziekenhuisverblijf werd Kowalski opgewacht door een medewerker van Euroworks. 'Wat was er aan de hand? Heb je liggen slapen op je zaagmachine?' Kowalski werd terug naar het bungalowpark gebracht met de mededeling dat hij een dag later moest opkrassen. 'We kunnen je niet meer gebruiken', zei de medewerker. Na lang aandringen kreeg Kowalski een kopie van het arbeidscontract dat hij had ondertekend. Tenminste, dat dacht hij, want het papier dat hij kreeg was een ander Belgisch arbeidscontract waarop vermeld stond dat het contract was beëindigd als gevolg van een arbeidsongeval. Het papier had geen enkele waarde. Naar de drie weken achterstallig loon kon hij fluiten. Toen de auto wegreed, zag Kowalski voor het eerst - aan de nummerplaat - dat hij door een Nederlandse firma was tewerkgesteld. 'Ik dacht de hele tijd dat ik met een Belgisch bedrijf te maken had.' Niet dat het voor hem enig verschil zou hebben betekend, want de ingewikkelde Europese regelgeving was hem vreemd. Wist hij veel dat Polen wél welkom zijn in Nederland, maar niet onvoorwaardelijk in België. Met zijn twee handen op tafel, zijn goede bovenop zijn slechte, vertelt Kowalski hoe hij bijna een week op de dool was. 'Ik had geen geld, geen dak boven mijn hoofd en mijn rechterhand was nog ingezwachteld.' Ten einde raad ging hij aankloppen bij het OCMW in Antwerpen, dat hem doorverwees naar een ABVV-medewerkster in Turnhout. Piotr Kowalski is een van de weinige Polen die hier illegaal hebben gewerkt, in nesten zijn geraakt en voor wie het verhaal goed afloopt. De Belgische houtzagerij heeft hem een wettelijk arbeidscontract van onbepaalde duur gegeven en hij krijgt een vergoeding voor zijn gedeeltelijke invaliditeit. 'Maar hij is lang niet de enige', zegt Cynthia Deman van het ABVV. 'In diezelfde periode hebben nog twee Polen een ongeval gehad.' Maar helaas gaan de meesten, onopvallend, terug naar Polen en ze maken nooit een zaak van het onrecht dat hen is aangedaan.' Bestaat Euroworks nog? Volgens Kowalski is het uitzendbedrijfje opgedoekt en failliet verklaard, maar op een Poolse website biedt Euroworks nog altijd werk aan in België en Nederland. Kowalski heeft horen zeggen dat dezelfde mannen hier nog steeds aan het werk zijn." Bron: De Standaard