22-09-2014 om 14:13 geschreven door Philippus  

Zoon van

Franciscus , geboren/gedoopt in Vilvoorde 20 oktober 1614 , Leuvensestraat (vandaag nr.68-70 met gedenkplaat) heeft als zoon van Jan Baptist van Helmont (bekende 17de eeuwse geneesheer-filosoof en medegrondlegger van scheikundige begrippen zoals ‘gas’), altijd enigszins ten onrechte in de schaduw gestaan van zijn vader. Tekenend was dat bij voorbije huldigingen van zijn vader hij keer op keer met hem verward werd. Bij de inhuldiging van het van Helmont ziekenhuis in 1989 kreeg het ziekenhuis een schilderij (hiernaast originele versie) in bruikleen dat voorheen in het Vilvoordse stadhuis hing en verkeerdelijk voor Jan Baptist van Helmont gehouden werd die zeven jaar in Vilvoorde leefde en werkte als arts.

Hetzelfde overkwam de Belgische regering die in 1863 een borstbeeld bestelde voor J.B bij een beeldhouwer om het te schenken aan de Koninklijke Academie voor Geneeskunde. Als model gebruikte de beeldhouwer het verkeerde hoofd op een gravure (waarop vader en zoon staan) ontleend aan het titelblad van het belangrijkste werk van J.B “Ortus Medicinae” dat Franciscus postuum in Amsterdam in het jaar 1648 uitgaf en zichzelf hiermee internationale bekendheid gaf als wetenschappelijk uitgever en zo ook als filosoof-theosoof (Christelijke Kabbala) in adellijke overheidskringen.

Rondreizend diplomaat/kanselier/bemiddelaar

Franciscus onderhield contacten en vriendschappen met een hele reeks intelligentsia uit die tijd zoals Leibniz , Comenius , John Locke, Robert Boyle, Henry More, William Penn, Anne Conway,…en omwille van zijn beminnelijkheid en mystieke , vooruitstrevende inzichten op vlak van wetenschap en religie ( oecumene van godsdiensten (katholiek-protestants-80 & 30-jarige Oorlog)) werd hij aan verschillende (Duitse) Hoven en vorstendommen als diplomaat/bemiddelaar ingeschakeld voor religieuze zaken.

Het leverde Franciscus de adellijke titel van baron op door de Duitse Keizer Leopold I, op voordracht van de keurvorst van Mainz, prinsbisschop Johann Philipp. Zijn buitenlandse rondzwervingen in Duitsland ( vooral Sulzbach-waar hij kanselier van de Beierse paltsgraaf werd), Engeland , Rome en Nederland begonnen vanaf zijn dertigste na de dood van zijn vader in 1644 in Brussel. Hij ontweek de Zuidelijke Nederlanden en Vilvoorde nadien omwille van een nare ervaring met de inquisitie en opsluiting in Rome voor vermeend “judaïsme”, dit door zijn diepgaande besprekingen van de Joodse Kabbala en de taalanalyse van het Hebreeuws/Oud Testament dat hij als oorsprongstaal beschouwde in zijn eerste eigen boek “Alphabeti vere Naturales Hebraici brevissima Delineatio” (1667).

Filosoof-theosoof & wetenschapper

Franciscus sloot zich naadloos aan bij de opvattingen en lessen van zijn vader als volgeling van Paracelsus en het groeiende occultisme van de Renaissance, hij was filosofisch in de ban van het neoplatonisme, de hermetiek en de kabbalitische filosofie gekoppeld aan een geërfde vooruitstrevende visie op het vlak van het beoefenen van de geneeskunde. Experimenten waren belangrijk en noodzakelijk volgens hem in tegenstelling tot de gangbare statistische en theoretische geneeskunde van die tijd. Zelf was hij een geheelonthouder en vegetariër die zijn eigen kleren en schoenen vervaardigde. Hij ontwikkelde op basis van het Hebreeuws een methode om te communiceren met doofstommen en wou het beroep van geneesheer hervormen. Als veelzijdig wetenschapper ontwikkelde hij tevens een stoel om gekromde ruggen opnieuw te rechten en een zalf tegen hevige hoofdpijn, met zijn vriend Gottfried Leibniz maakte hij een moderner design voor het wiel van de kruiwagen, ontwikkelde hij modernere kookpotten en zelfs schoenen met veren om sneller te stappen. Ook als theosoof en Rozenkruiser was hij origineel door de Joodse Kabbala aan het Christendom te koppelen en de basis te scheppen voor een universele innerlijke godsdienst aanvaardbaar voor katholieken, protestanten en moslims. Voor de 17de eeuw geteisterd door godsdienstoorlogen en een alomtegenwoordige inquisitie ,was dit een gedurfde en moderne benadering van de inbedding van de religie in de samenleving. Hij sloot als hervormer daarom ook aan bij de Quakers in Engeland tijdens zijn verblijf en werk met de vrouwelijke filosofe Anne Conway. (maar verliet het geloofs-genootschap na een heftige discussie met de stichter Georges Fox, die de mystieke Joodse Kabbala niet zag zitten als basis leerstelling) Franciscus stierf in Ter Borg bij Doetinchem (NL) op 30 november 1698.

Zijn vriend de filosoof Gottfried Wilhem von Leibniz schreef voor hem een mooie Latijnse grafrede: “Hier rust, in niets ten achter bij zijn vader, Helmont junior, die vele gaven van verstand en vaardigheid in zich verbond. Door hem herleefden èn Pythagoras en heilige kabbala-tekens èn ook Hippias, die zelfbedruipend zich van al voorzag. Als Griekse grond en vroeger eeuwen deze man hadden geteeld, dan gold hij thans als ster van eerste grootte.”

22-09-2014 om 14:05 geschreven door Philippus