Toen ik een tiental jaar geleden met mijn gezin naar Indonesië ging werd ik in een hotel op een klein eilandje 's nachts gestoken door een groot insect. De pijn was zwaar om te verduren en omdat ik niet meer kon slapen ging ik op het terras van het hotel zitten, dat uitkeek op de zee. De pijn ging weg maar mijn lichaam en geest waren klaarwakker. Ik zag de zon opkomen en las verder in het boek dat ik mee had genomen. Het verhaal ging over een man die na zijn dood in de hemel terecht was gekomen.
Hij vulde zijn dagen met uitgebreid ontbijten, gesprekken met bepalende figuren uit de geschiedenis, golfen, seksuele avonturen... Na meer dan honderd jaar in deze hemel te hebben geleefd werd hij dit zo beu dat hij ervoor koos om ook uit dit tweede leven te stappen en definitief te sterven. De idee van leven na de dood heeft me nooit echt bezig gehouden, dat zien we dan wel weer (of ook weer niet), maar de idee dat er een god zou bestaan heeft me altijd al beziggehouden. Waarom zijn er zoveel mensen op deze wereld die er geen moment aan twijfelen en waarom zijn zovelen in België en omstreken zo zeker dat er niets goddelijks bestaat?
Hierover nadenkend kwam ik tot de conclusie dat alles een oorzaak en een gevolg heeft, niets staat op zichzelf. Een oorzaak zelf is dan weer het gevolg van een andere oorzaak en een gevolg is dan weer een oorzaak van iets anders. Een gevolg heeft ook nooit een enkele oorzaak, maar een samenwerking van oneindig veel oorzaken tezamen die effect hebben op één enkel punt in de geschiedenis. De wereld is met andere woorden een ongelooflijk complexe plaatst, die dan nog eens onder invloed staat van oneindig veel factoren in het heelal.
Mensen hebben hebben nood aan verklaringen voor de manier waarop de wereld in elkaar zit. Op dit ogenblik wordt in onze contreien vooral gekeken naar wetenschappelijke verklaringen. Deze zijn niet zo uitgewerkt (en hebben dat ook niet tot doel) dat ze een aannemelijk antwoord kunnen bieden op de vele existentiële vragen en ook op dit moment blijft de wetenschap nog vele antwoorden schuldig. Bovendien zijn er zoveel wetenschappelijke categorieën dat het moeilijk wordt om hieruit een coherent wereldbeeld te vormen, hoewel de afzonderlijke domeinen uiteraard uitermate interessante bevindingen bevatten, die allen nuttig zijn.
Ik zie een mogelijke verklaring tussen het verdwijnen van het gedeeld geloof in onze contreien en de vele psychologische problemen die zich in onze maatschappij voordoen. De reden om te leven kan voor velen niet meer gegeven worden door de kerk. Maar met het afwijzen van de Katholieke Kerk werd voor velen meteen ook heel het christelijke geloof afgewezen, wat twee geheel verschillende zaken zijn. Het christelijk geloof kan helpen om het eigen leven vorm te geven en de geschiedenis van onze voorouders beter te begrijpen. Gooi het kind niet met het badwater weg met andere woorden, waarbij de kerk dus het water en kinneke Jezus dus het kinneke is.
Het is normaal dat een geloofsbeweging na verloop van tijd veranderd in een religie, aangezien het niet meer duidelijk is wat precies verzonnen is en wat wel degelijk gezegd werd door bijvoorbeeld Jezus of profeet Mohammed (vrede zij met hem) en er nood komt aan een structuur. Dit probleem is er echter niet (of toch niet in die grote mate) met Haile Selassie (hij is nu eenmaal nog niet zolang dood, waarvan vele speeches en quotes werden bewaard. Uit deze speeches, quotes, de studie van de geschiedenis en het feit dat hij een enorm gerespecteerd staatsman was is het voor mij duidelijk dat hij op eenzaam hoog niveau stond op spiritueel, intellectueel en statelijk niveau.
Terwijl staatshoofden in democratieën meestal slechts enkele jaren krijgen om hun visie uit te werken en ze er dikwijls meer aan doen om opnieuw verkozen te worden in plaats van om goed te besturen (twee totaal verschillende dingen spijtig genoeg), kon Zijne Keizerlijke Majesteit zich een heel leven lang voorbereiden op zijn taak. Hij kon bovendien ook niet machtiger worden omdat hij nu eenmaal al de machtigste man in Ethiopië was. Hij heeft er ook niet voor gekozen, het was zijn lot om de troon te bestijgen. Hij was de definitie van een filosoof-koning, wat Plato reeds omschreef als de best mogelijke staatsvorm. De enorme vooruitgang die Ethiopië maakte onder zijn bewind was hiervan het gevolg.
Hij was zijn hele leven lid van de Ethiopische Orthodoxe Kerk, die vrijwillig en zonder dat het land ooit gekoloniseerd werd Ethiopië is binnengekomen en leefde bescheiden en voor zijn volk. Een quote die dit (gedeeltelijk) kan bevestigen is de volgende: "There is no protection from the demand that a man's worth be assessed by achievements."
In mijn zoektocht naar inspiratie heeft H.I.M. (His Imperial Majesty) de laatste jaren zo'n indruk op me gemaakt dat ik niet anders kan dan zijn werk van eenheid tussen volkeren en ontwikkeling van de mensheid op fysiek en spiritueel vlak mee te helpen voortzetten, hij zei namelijk: "It is not enough for children to be recipients of education. They should never forget that the responsibility for passing on this knowledge to others and or handing it over to the next generation rests on them."
Een oordeel is een mening die je vormt na nadenken of overleg. Meningen zijn nodig om onze levenswereld vorm te geven, wat stabiliteit geeft aan je bestaan. Ieder zijn belevingswereld, maar het is maar hoeveel belang je eraan hecht. Een mening die rigide is vormt de oorzaak van vele problemen. De capaciteit om de eigen meningen kritisch te blijven bevragen is een grote sterkte, omdat we op deze manier de weg inslagen van wijsheid. Alles is relatief, zoals Einstein heeft aangetoond.
Filosoferen is een levenswijze, het bijhouden van wat we als waarheid beschouwen en het schrappen van wat fout blijkt zorgt evenzeer voor een stabiliteit, die evenwel onderhevig is aan verandering. Dit maakt het leven interessant, het weten dat je eigenlijk niets zeker weet zorgt ervoor dat de weg die we voor onszelf uitstippelen niet zorgt voor een beperking van de eigen mogelijkheden. Wie de ketenen van de eigen waargenomen realiteit wegneemt komt in een wereld vol mogelijkheden.
Om te overleven in die wereld waarin niets zeker blijkt hebben we een sterk vertrouwen in de eigen mogelijkheden nodig. We geloven dikwijls pas dat we iets kunnen wanneer we positieve commentaar ontvangen over onze verwezenlijkingen. Net om deze reden is het belangrijk voorzichtig te zijn met negatieve kritiek naar anderen toe. Want zoals een kogel ons lichaam kan verwoesten kan harde kritiek onze ziel ernstig beschadigen.
Geen kwaad zien, horen of spreken is een persoonlijk streefdoel. Dit wil zeggen dat ik probeer om in alles het potentieel te zien of te horen en dat zo ook probeer over te brengen naar anderen. Positieve kritiek met andere woorden, opbouwend maar niet blind voor de tekortkomingen. Mijn vader leerde me ooit hoe je best negatieve kritiek kan brengen als het echt niet anders kan. Dat gaat als volgt: je begint met een compliment te geven over bijvoorbeeld de vorderingen die iemand al heeft gemaakt, waarna je de kritiek zo objectief mogelijk uit, om vervolgens terug te eindigen met een positieve noot, over bijvoorbeeld het potentieel dat je nog ziet.
Iedereen oordeelt, maar de manier waarop we deze oordelen uiten is van essentieel belang om de kritiek geen onderdeel van het probleem te laten worden. Inzicht in de oorzaak van problemen is dus belangrijk, want het is makkelijk om kritiek te geven, maar wie geen deel is van de oplossing, is deel van het probleem. Wie graag kritiek geeft op een ander laat merken dat hij of zij zich wil profileren door zich boven de andere te plaatsen, wat dikwijls een teken van weinig vertrouwen in het eigen kunnen is. Dit is dan weer regelmatig dankzij kritiek die ze zelf te verduren hebben gehad, van zichzelf of van anderen.
Luister zeker ook naar bijgevoegde link alsjeblieft:
Antwerpen is de mooiste stad van van de wereld, daar zijn de meeste Antwerpenaren het over eens. Dit is geheel subjectief, maar de liefde voor de plaats waar je woont is hoe dan ook iets positiefs. Hoewel ik graag zou geloven dat Antwerpen nu al de mooiste stad van de wereld is zijn er op dit ogenblik teveel factoren die het enorme potentieel van onze geliefde stad remmen. Het onvermogen van vele Antwerpenaren om te communiceren met mensen van andere culturen is in mijn ogen ons grootste probleem.
Hier zijn verschillende oorzaken voor. Sommigen hebben simpelweg geen nood aan contact met andere culturen, anderen hebben er schrik van en voor velen is de taalbarrière een probleem. Wie geen nood heeft aan contact met andere culturen zal in ieder geval niet in Antwerpen Noord wonen, waar dit contact onontbeerlijk is door de hoge diversiteit aan gemeenschappen. Velen die schrik hebben om te communiceren met 'allochtonen' hebben schrik dat zij de stad zullen overnemen, maar wanneer we kijken naar steden zoals NY zien we dat deze schrik ongegrond is en de diversiteit een potentiële goudmijn is. De taalbarrière blijft natuurlijk de grootste drempel en de moeilijkste om weg te werken.
Onlangs heb ik een enquête afgenomen bij vele honderden Antwerpenaren in opdracht van de stad, onder de ondervraagden waren vele 'nieuwe Belgen' die veel moeite deden om de taal te leren. Hun grootste probleem bleek dikwijls dat ze het Nederlands weinig konden oefenen met mensen die de taal wel vloeiend spreken. Antwerpenaren hebben dikwijls de gewoonte om snel in het Engels of Frans te spreken tegen mensen die de eigen taal niet kennen. Het heeft geen nut om hier schuldigen aan te duiden voor de grote taalachterstand die vele Antwerpenaren hebben, de verantwoordelijkheid ligt bij de leerlingen om hard te studeren en bij de 'autochtonen' om hun daarbij te helpen.
Maar wanneer we kijken naar het nieuwe beleid in onze geliefde stad zien we dat vele initiatieven die onze nieuwe buren proberen te helpen bij de integratie financiële steun wordt afgenomen. Hierdoor worden vele organisaties verplicht om enkel op vrijwilligers te steunen, maar dit maakt het uiteraard veel ingewikkelder.
Ik heb echter een groot vertrouwen in de toekomst van onze stad, omdat ons potentieel ongekend is. We zijn economisch, cultureel en historisch een wereldstad en dorp tegelijkertijd, dit is een enorme kracht die we de komende jaren en decennia voluit tot ontwikkeling moeten brengen. En daarbij heeft elke Antwerpenaar de verantwoordelijkheid om deze kracht ook bij zichzelf tot ontplooiing te brengen, want een stad is maar zo sterk als de som van zijn inwoners.
Geloof is eer ruim begrip, een begrip dat dikwijls wordt verward met religie. Geloof is iets wat eigen is aan alle mensen, elke persoon gelooft in iets, of dit nu in zichzelf, iemand anders, liefde, optimisme, wetenschap of God is. Een religie daarentegen gaat uit van dogma's, dit zijn bepaalde onveranderlijke principes waarmee men moet instemmen om zich bijvoorbeeld christen, moslim of praktiserend jood te noemen. Hoewel deze principes dikwijls tegenstrijdig lijken aan elkaar is dit niet noodzakelijk het geval.
De joodse godsdienst is de oudste van deze drie religies en handelt over gebeurtenissen die tot 4000 jaar terug gaan. Abraham is volgens de overlevering de eerste Jood en het was zijn taak om de wereld te bevrijden van de afgodendiensten. Mozes was dan weer diegene die het joodse volk uit slavernij bevrijdde in Egypte, waarna de Thora op de berg Sinaï werd ontvangen. Vervolgens werd Saul de eerste koning van de joden en nam koning David zijn plaats in. Zijn zoon Salomo bouwde de eerste tempel in Jeruzalem en na zijn dood werd het koninkrijk in twee delen gesplitst, namelijk in Israël en Judea.
Israël werd veroverd door de Assyriërs en Judea enkele eeuwen later door Babylon. De Thora blijft hun heilig geschrift en om bepaalde details van het joodse geloof niet verloren te laten gaan werden ook de Misjna, de Talmoed en andere heilige boeken geschreven. Het eerste kenmerk van dit geloof is het monotheïsme, wat impliceert dat God de mensheid heeft geschapen en voor hen zorgt. Ten tweede maakt de Thora bepaalde wetten kenbaar die gevolgd dienen te worden. Dit volk werd reeds door de Grieken en Romeinen beschouwd als zeer filosofisch, omwille van hun geloof in een abstracte God.
Het christendom is eveneens een Abrahamitische, monotheïstische religie die Jezus evenwel als de messias beschouwt die in het Oude Testament wordt voorspeld. Het is gebaseerd op de evangeliën zoals die werden opgeschreven door enkele van de eerste volgers van Jezus Christus, met name Mattheüs, Lucas, Johannes en Marcus. Centraal in het geloof staan onderwijs, de kruisdood en de opstanding van Jezus. In de loop der tijd ontstonden er twee grote stromingen binnen het christendom, namelijk het oosterse en het westerse christendom.
De derde grote Abrahamitische, monotheïstische godsdienst is de islam, die Mohammed als profeet heeft. Islam betekent onderwerping en betekent dus dat moslims zich onderwerpen aan Gods wil en wetten (sharia). Hun heilig boek de Koran bestaat uit teksten die de profeet (vrede zij met hem) werden ingegeven door de aartsengel Gabriël. De soenna van Mohammed beschrijft de levenswijze, gezegden en standpunten van de profeet. De islam bestaat uit vijf zuilen, namelijk de geloofsbelijdenis (sjahada), de rituele gebeden (salat), aalmoezen (zakat), de ramadan (saum) en een pelgrimstocht naar Mekka (hadj).
Wat elke van deze religies verbindt is de verwachting dat er een Messias zal komen die vrede zal brengen na tijden van grote rampspoed. De joden hebben Jezus van Nazareth niet aanvaard als deze Messias (met uitzondering van enkele kleine stromingen), maar volgens de christenen én de moslims zal Jezus (die bij de moslims een van de profeten is en wordt aangeduid met de naam Isa) (nogmaals) reïncarneren.
De laatste monotheïstische geloofsbelevenis die ik wil bespreken is rastafari. De naam komt van Ras Tafari Makonnen, de laatste Ethiopische keizer, die gekroond werd als Haile Selassie en als een goddelijke reïncarnatie van Jezus Christus wordt beschouwd. Ook kreeg hij bij zijn kroning de namen King of Kings, Lord of Lords, Conquering Lion of the Tribe of Judah en Elect of God. Bovendien was hij een nakomeling van koning Salomo en koningen Sheba van Ethiopië. Rasta's beschouwen hun geloof niet als een religie, maar als een manier van leven, gebaseerd op de Bijbel, dat naast de Kebre Negest (waarin de overleveringen van de Ethiopische koningen werd opgetekend) het heilige boek is.
Het geloof is gebaseerd op de voorspellingen van de profeet Marcus Garvey, die zei dat er een koning zou opstaan die alle (zwarte) mensen zal terugleiden naar het moederland Ethiopië (geboorteplaats van de eerste mens). De westerse beschaving wordt dikwijls omschreven als verdorven en krijgt de naam Babylon, naar het Babylonische rijk, waar de joden naartoe werden verdreven en er 'onheilige' gewoonten op na werden gehouden. De dreadlocks die rasta's dikwijls typeren stammen uit een tekst van het Oude Testament, waarin staat dat de haren niet mogen geknipt worden.
Voor vele Vlamingen is geloof iets van het verleden, iets dat we dankzij de Verlichting en het (dikwijls terecht) afwijzen van de Katholieke Kerk niet meer nodig hebben. De Katholieke Kerk deed/doet zich namelijk tegoed aan het vergaren van een enorme materiële rijkdom en een hiërarchie die machtsstrijd en intriges in de hand werkt, wat geheel tegen de leer van Jezus Christus indruist.
Maar mede dankzij de Verlichting en het huidige kapitalistisch denksysteem zijn velen in onze maatschappij uitermate individualistisch en egoïstisch geworden. We vergaren materiële rijkdom die we niet nodig hebben en kijken op naar mensen die het (dikwijls enkel financieel) 'gemaakt' hebben. Het individu gaat boven het maatschappelijke en concurrentie is geen modewoord, maar een inherente eigenschap van ons economisch systeem.
Door dit individualisme worden we blind voor het feit dat een individu enkel maar door zijn omgevingsfactoren en geschiedenis succesvol genoemd kan worden en verliezen velen elke voeling met enige vorm van spiritualiteit. Dit terwijl de idee van vrije wil die zo sterk leeft binnen het individualisme toch maar erg beperkt is. We zijn allen afhankelijk van onze genen, onze omgeving en een grote dosis geluk om het te maken. Of je deze omgevingsfactoren nu omschrijft als geluk hebben, de hand van God of je het liever wetenschappelijk wil verklaren... we hebben allemaal een helpende hand nodig om te geraken waar we willen. Daar geloof ik in.
Om te eindigen nog een quote van Zijne Keizerlijke Majesteit Haile Selassie:
"The temple of the most high begins with the body which houses our life, the essence of our existence. Africans are in bondage today because they approach spirituality through religion provided by foreign invaders and conquerors. We must stop confusing religion and spirituality. Religion is a set of rules, regulations and rituals created by humans, which was supposed to help people grow spiritually. Due to human imperfection religion has become corrupt, political, divisive and a tool for power struggle. Spirituality is not theology or ideology. It is simply a way of life, pure and original as was given by the Most High of Creation. Spirituality is a network linking us to the Most High, the universe and each other..."
Democratie is een staatsstructuur die de inspraak van de bevolking moet garanderen en is bijgevolg een mooi ideaalbeeld. Maar om een democratie vruchtbaar te maken moet de bevolking duidelijk weten waar de politici voor staan én moeten ze in staat zijn om het reilen en zeilen van de regeringen en andere machtsfunctionarissen te kunnen beoordelen. Hiervoor is een vrije media nodig die als doel heeft een zo objectief mogelijke weergave van de werkelijkheid te geven.
Objectiviteit is eveneens een ideaalbeeld dat erg moeilijk te bereiken is. Om deze objectiviteit zo goed mogelijk te benaderen is een sterk onderwijssysteem nodig dat kinderen en jongeren voorbereidt op de arbeidsmarkt, maar ze evenzeer een kritische denkwijze bijbrengt. Enkel op deze manier kan een democratie werkbaar zijn. Ons huidig educatief systeem behoort tot een van de beste ter wereld, maar is zonder twijfel nog voor verbetering vatbaar.
Om het met de woorden van Zijne Keizerlijke Majesteit Haile Selassie te zeggen:
"In all the countries We have visited, We have noted that education is the basis of greatness, the power, the pride and prosperity of a nation."
Er zijn echter veel (betere) alternatieven voor de huidige, dikwijls strakke vormen van lesgeven die momenteel worden aangeboden in ons onderwijssysteem en geen rekening houden met de verschillen tussen kinderen. Lesgeven via video's en online oefeningen zijn hiervan een goed voorbeeld, zoals de Khan Academy, een online videotheek (www.khanacademy.org). Ik vrees dat de huidige politici in ons land bij de huidige onderwijshervorming een kans hebben gemist om een grote stap voorwaarts te zetten.
Grote veranderingen blijken dan ook zeer moeilijk te zijn voor de Belgische politici, dit door de manier waarop ons kiessysteem is gevormd. Onze regeringen zijn namelijk allemaal coalitieregeringen, waarbij verschillende partijen een regering vormen. Dit zorgt voor moeilijke regeringsonderhandelingen, maar dikwijls ook voor besluiteloosheid of compromissen waar niemand echt tevreden mee kan zijn.
Grote veranderingen zijn echter nodig, en de besluiteloosheid die onze eigen politici kenmerken vinden we evengoed terug op het allerhoogste niveau. Het terugdringen van de CO2-uitstoot, ontbossing, overbevissing... zijn bijvoorbeeld essentieel voor de gezondheid van onze planeet en de mensen erop, maar het is een eigenschap van veel politici (alsook van anderen) om de belangen van het eigen land (of economie of zichzelf) als belangrijker te beschouwen dan die van de Mensheid in zijn geheel.
Het is nodig om over de partij- en landsgrenzen heen te kijken om echte vooruitgang te boeken, om politieke oorlogjes binnen een regering of echte oorlogen tussen landen of volkeren te eindigen. Hier denk ik aan de toespraak van Zijne Keizerlijke Majesteit Haile Selassie I voor de Verenigde Naties in 1963:
"Until the philosophy which holds one race superior and another inferior is finally and permanently discredited and abandoned: That until there are no longer first-class and second-class citizens of any nation; That until the color of a man's skin is of no more significance than the color of his eyes; That until the basic human rights are equally guaranteed to all without regard to race; That until that day, the dream of lasting peace and world citizenship and the rule of international morality will remain but a fleeting illusion, to be pursues but never attained."
