Kenmerken van AS (HFA), en hoe ermee om te gaan

Het is geen toestand om je voor te schamen, maar een om met trots uit te dragen. Ze zijn over het algemeen : eerlijk, loyaal, betrouwbaar, recht door zee, ze hebben een hoge morele code en een groot gevoel voor rechtvaardigheid, een goed geheugen, enthousiasme en kennis van een speciaal onderwerp en een originele manier van denken, goede verbeeldingskracht en een opmerkelijk vermogen in beelden te denken. Dit geldt ook voor alle andere hoogfunctionerende autisme varianten en niet alleen voor het etiket Asperger. Vergeet nooit dat ieder mens uniek is.

Sociaal gedrag:
Zich niet bewust van de ongeschreven regels van het sociale spel.
Onvermogen en geen zin met leeftijdgenoten op te trekken vanuit de wens controle op de activiteit te houden.
Self-centered, niet egoïstisch.
Kan het speciale gedrag voor een bepaalde situatie / omgeving niet goed beoordelen. Daardoor sociaal en emotioneel oneigenlijk gedrag [op school daardoor vroeger "vreemd gedrag" uitdagend en provocerend]
Door gebrek aan sociale en emotionele wederkerigheid kan het kind de interactie domineren: het sociale contact wordt getolereerd zolang zijn regels gehanteerd worden.
Niet geïnteresseerd in teamspel met competitie.
Emoties: ze kunnen door de emoties van anderen in de war raken en moeite hebben eigen gevoel uit te drukken. (soms giechelen bij verdriet of pijn)

Het is merkwaardig dat de geschreven taal gemakkelijker gaat in tegenstelling tot gesproken taal.
Hoe verminder je het niveau van bezorgdheid? Ieder sociaal contact kan onzekerheid / angst teweeg brengen, met betrekking tot hoe de handeling, c.q. de conversatie begonnen moet worden, gehandhaafd of beëindigd. De natuurlijke veranderingen in dagelijkse routines veroorzaken een intens geestelijk ongemak, terwijl bepaalde zintuiglijke ervaringen ondraaglijk kunnen zijn. Dat samen maakt de persoon angstig en onzeker. De indruk bestaat dat de persoon met AS inherente gevoelens van onzekerheid heeft, die naar een oorzaak zoeken. Wanneer de ene bezorgdheid gerationaliseerd is, vloeit die angst naar iets anders. De persoon kan de angst hanteren door zich terug te trekken in de speciale interesse. De intensiteit van manier waarop je ermee bezig bent is de maat van de angst. Hoe onzekerder de persoon, hoe intenser de interesse, en ook hoe meer rigide is het gedachteproces. Dat wil zeggen hij houdt meer vast aan routines. Wat je kunt doen:
Ontspanning aanmoedigen (massage, diep ademen, met iets leuks bezig zijn).
Iets doen op het gebied van prestaties. Aandacht op iets anders richten.
Activiteiten die fysieke energie kosten.
Nodig zijn eilandjes van alleen zijn door de dag.

Taal:
- In de eerste plaats moeite met pragmatisch taalgebruik: Dus in een sociale context: Hoe voer je een gesprek?
- Hoe een gesprek te beginnen.
- Hoe om te gaan met onzekerheid of fouten
- Uitdrukkingen worden soms letterlijk opgevat.
- Soms wat deftig taalgebruik.
- Praat teveel of te weinig.
- Kan herhalend patroon van spraak hebben.
- De neiging om niet ter zake doende opmerkingen te maken.
- De neiging om lange pauzes te hebben voor denken, en dan niet te vragen waarom.
- De neiging over te stappen naar het bekende onderwerp waardoor het lijkt alsof het gesprek steeds uitdraait op de specifieke interesse van de persoon maar dat doet hij omdat het gesprek daarover vloeiend gaat.
- Als hij antwoorden niet weet, onvoldoende zelfvertrouwen om te zeggen "ik weet het niet" of "leg eens uit".
- Groot verlangen om niet stom geworden te worden.
- Neiging om te interrumperen.
- Ze beweren vaak dat anderen net zo denken en voelen als zij.
- Geen spontane sympathie.
- Verwarring bij plagen, sarcasme, doen alsof, leugens.
- Anderen kunnen misbruik van hun naïviteit maken.
- Zelf originele woorden vinden.
- Soms stotteren (bij anxiety = bezorgdheid).

Interesses een routines.
Er zijn nog twee karakteristieken van AS:
Neiging om gefascineerd te raken door een bijzondere interesse, die alle tijd en conversatie beheerst. De fascinatie kan plaatsmaken voor een andere.
Routines die moeten worden afgemaakt.
De routine kan verbonden zijn, of niet, aan de speciale interesse. Als eenmaal een patroon is ontstaan moet het gehandhaafd worden, anders leidt dat tot grote bezorgdheid. De componenten van de routine kunnen in de loop van de tijd sterker worden.

Waarom die fascinaties en routines? En hoe kan je de uitdrukking ervan minimaliseren of een constructieve toepassing vinden? Bij de interesse is essentieel: De opstapeling van informatie. Het najagen ervan (bij AS) is meestal iets solitairs, een persoonlijke eigenaardigheid en dominant voor de tijd en conversatie van de persoon. De persoonlijk in kwestie heeft plezier in zijn speciale interesse en probeert er niet tegenin te gaan.
Waarom gebeuren ze?
Om de conversatie op gang te houden. Er is tenminste een gemakkelijk onderwerp.
Je doet tenminste iets hartstikke goed.
Om orde in de chaos te krijgen van het dagelijkse leven.
Routines zijn er om "te ontspannen in de veiligheid van de routines". Ervaring toont aan dat de mate van interesse in verhouding is met de mate van stress: Hoe groter de stress hoe intenser de interesse.
Als socialisatie voor jou iets is waar je hard aan moet werken, en je wilt geen TV aardappel worden, dan doe je iets waar je echt plezier in hebt.

Hoe de activiteit verminderen of elimineren?
De ervaring leert: De motivatie om aan interesse toe te geven is gewoonlijk groter dan welke motivatie ook om er weer mee te stoppen. Beter is: Rantsoenering van de te besteden tijd, en afwisselen met andere interessante dingen. N.B.: Als een interesse verdwijnt, komt er een andere voor in de plaats. Als de interesse gevaarlijk is, dan is een programma nodig, ontworpen door een klinisch psycholoog met ervaring in AS.
Routines:
Routines zijn nodig om ’t leven voorspelbaar te houden en te ordenen. Alles wat nieuw is, is chaos of onzekerheden, dus onverdraagbaar. Het werkt als een middel om bezorgdheid te verminderen. Aangetoond is, dat de routines dominanter worden wanneer recent veranderingen hebben plaatsgehad in de sleutelpersonen in iemands leven of hun woonomgeving, hun dagelijkse routine en verwachtingen of wanneer ze tekenen van bezorgdheid tonen. Routines zijn dus een consequentie van AS en worden gebruikt als middel om je te verzekeren van consistentie en om bezorgdheid te verminderen.
Het proces van kennis, leren, denken, geheugen en voorstellingsvermogen:
Mensen met AS hebben wel kennis van andermans gevoelens/ denken maar weten ’t niet goed toe te passen op een bepaalde situatie of ermee om te gaan (Bijv. leugentjes om andermans gevoelens te sparen lukt niet). Vandaar voorkeur voor informatieve boeken boven fictie. Verhoudingsgewijs zijn mensen met AS goed in tests die vragen:

Kennis van betekenis van woorden.
Feitelijke informatie.
Rekenen en abstracte analyse.
Vaak discrepantie tussen verbaal informatie en uitvoering ervan.
Probleem oplossen is moeilijk.
Zich herinneren van bepaalde delen of hele bladzijden (geheugen) is opvallend.
Ze zijn niet flexibel in denken: one-track mind. Geen aanpassing aan verandering of mislukking. Vaak maar een oplossing voor een probleem. Soms is onderricht nodig om alternatieven te bedenken. Gevolg: Ze zijn minder in staat om van fouten te leren (mental block). As’er wil altijd eerst zelf op eigen manier proberen. Moet aangemoedigd worden te stoppen en aan andere manier te denken of om hulp te gaan vragen. Als hij beslist iets te doen kan niets of niemand hem daar vanaf houden. Hij lijkt niet in staat om te gaan met ongelijk hebben of iets verkeerd te doen. Is eenmaal een bepaalde activiteit aangeleerd dan kunnen dan is die moeilijk te veralgemeniseren of over te brengen naar een andere situatie. Er kan een opvallende angst voor falen, kritiek of imperfectie zijn. Ze willen perfect zijn. Ze zijn eerder individu dan teamlid.

Verbeeldingskracht:
Hoewel solitair in hun verbeelding, kunnen ze opmerkelijk creatief zijn en zelfs een hele imaginaire wereld scheppen (ontsnappen aan de sociale moeilijkheden). Ze denken overwegend visueel en kunnen een buitengewoon oog voor detail hebben. Het denken is anders, potentieel heel origineel en zeker niet gebrekkig (Einstein, Wittgenstein, Bill Gates). Zintuiglijke gevoeligheid:
Ze kunnen gevoelig zijn voor aanraken.
Problemen met eten. Sommige volwassenen hebben een heel beperkt dieet, bestaande uit dezelfde essentiële elementen, voortdurend hetzelfde bereid, gedurende hun gehele leven.
Pijn en temperatuur: Hij kan stoïcijns zijn met betrekking tot pijn of ongemak. Wat anderen niet kunnen verdragen, bijvoorbeeld heet drinken gaat hem zonder problemen af.
Kleding: Op warme dagen warme kleren dragen en als het vriest zomerkleren.

Uittreksel: Asperger’s syndrome, A guide for Parents and Professionals,
Tony Attwood ISBN 1 85302 557 1

Aangepast door Paul voor AutSider 2000