Druk oponderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
Valerie's blogspot
Het reilen en zeilen op Trainingscentrum Spirit www.trainingspirit.be
Als je net inpikt met het lezen van de berichten, klik je best op een titel aan de linkerkant (het onderwerp waar je over zou willen lezen). vervolgens scrol je eerst helemaal naar beneden, zodat je kan starten met lezen, het eerste bericht dat er in is gepost. Want vaak is de bovenstaande post een vervolg van die dat eronder staat..
27-06-2014
Karsten en Flame
Als mens en dier elkaar ontmoeten en van plan zijn om in de toekomst nauw te gaan samenwerken, zijn er twee grote sleutelwoorden: Respect en Vertrouwen. Als deze beide sleutels goed bevestigd zijn, zal er een sterke band opgebouwd worden en kan het leerproces (in beide richtingen) stabiel verlopen. Uiteraard zal zowel het respect en het vertrouwen groeien naarmate er ommegang is tussen beiden.
Deze verhalenreeks zal gaan over het groeiproces tussen de mens, genaamd Karsten, een jongen van zeven jaar en grote dierenvriend, en zijn Appaloosaruin, Flame, van juist vijf jaar oud. Via deze weg zal ik aantonen dat zelfs zulk een jonge en groene combinatie toch een succes kan zijn/worden, mits de juiste en nauwgezette begeleiding.
Er zal stap voor stap uitgelegd worden welke opdrachten/oefeningen gemaakt worden om de wederzijdse band vanuit respect en vertrouwen te ontwikkelen en te versterken.
Karsten heeft op vijfjarige leeftijd enkele privérijlessen bij mij gevolgd. Hij was toen zo ver dat hij goed kon lichtrijden in draf en sturen, stoppen en vertrekken in stap. Dit allemaal aan de longe. Wegens verhuis is dit niet meer kunnen doorgaan, tot recent. Na slechts twee rijlesjes op een pony die ik ter beschikking had, ging de pony weg en was Karsten zijn hartje gebroken, omdat hij alweer niet kon paardrijden. En dat is iets wat hij enorm graag doet.
Daarom ben ik, in samenspraak met zijn ouders, naar een geschikt pony/paardje gaan zoeken. Eentje dat van hem is en waar hij samen mee kan leren en kan groeien. Dat is dus Flame geworden, een jonge, vijfjarige Appaloosaruin. Flame is een paardje van 1,50 m met een zachtaardig karakter. Zijn vorige eigenaresse ging er heel vaak mee wandelen. Hij heeft dus al best wat gezien en is niet gauw bang of onder de indruk.
Zoals elk jong paard dient Flame natuurlijk nog goed opgevolgd/doorgetraind te worden (zoals oa het dressuurmatig rechtrichten). Dit zal gebeuren door mezelf en/of door een leerlinge van mij die reeds ver gevorderd is in het rijden.
Desalniettemin is het van groot belang dat Karsten zelf elke stap doorloopt met Flame om de twee sleutels te ontwikkelen en te versterken. Deze stappen (te lezen in volgende verhalen) zijn van ongezien belang naar een verdere, goede samenwerking toe.
Onlangs een zeer interessant telefoongesprek gehad met iemand die, en ik citeer: "toch wel aanzienlijk lang bezig is met paarden". Die persoon belde met de vraag of ik wat tips had om een hengst zijn 'probleemgedrag' te corrigeren. Altijd leuk, interessant en zeker leerzaam voor mezelf ook. (en het is fijn als je hopelijk iemand kan helpen om het paard beter te verstaan en omgekeerd)
Het paard draait, bij het openen van zijn staldeur, zijn kont naar de mens en dreigt te trappen. Echt trappen heeft hij echter nog nooit gedaan.
Het gesprek verliep, voor mezelf dan toch, best moeizaam. Vooral dan omdat we beiden op een andere golflengte zaten.
Wat wil die persoon bereiken: Dat hij overmacht kan hebben over het paard en dat het paard bij een lichte druk van de zweep met zijn kont aan de kant gaat. Als hij de hengst een tik van de zweep geeft op zijn achterste dan gaat die vanachter in de stal staan en komt hij ook niet dichter.
Nu, in bovenstaande alinea, staan toch al een aantal zaken waar mijn wenkbrauwen van gaan fronsen.. -Overmacht hebben over een paard, staat bij mij gelijk aan het paard onderwerpen en het doen luisteren vanuit angst voor de gevolgen. Ik streef naar een wederzijds respect en vertrouwen, een samenwerking waarbij de communicatie in twee richtingen loopt. -Het paard dat dient te wijken voor lichte druk van de zweep. Wel, dan spreken we al van aangeleerd gedrag vanuit conditionering en is verre van het natuurlijk gedrag van het paard. Een paard gaat immers van nature tegen druk in. -Als een paard bij een correctie (lees: tik van de zweep) vanachter in zijn box gaat staan en niet meer van zijn plek durft komen, is het in mijn ogen een paard dat bang heeft. Een bang paard kan je niets leren, laat staan respect en vertrouwen opbouwen.
Als je dus als trainer in zulk een situatie komt, is doorgaans het werken met het paard geen uitdaging, maar eerder het feit dat je de mens dient bij te brengen dat je helemaal geen overmacht dient te hebben over een paard, maar dat je je manier van communiceren dient aan te passen.
Daarnaast is er nog het gegeven dat, het paard zijn gedrag corrigeren (lees: respect en vertrouwen opbouwen), tijd kost. En dat is iets wat veel mensen niet (genoeg) hebben.
Hoewel het er altijd op neerkomt dat, als men er geen tijd in wil steken, het doorgaans lang(er) duurt vooraleer je je doel bereikt. En wanneer je juist alle tijd van de wereld neemt, het wonderbaarlijk snel vooruitgaat. Denk maar aan je paard van de weide willen halen als je gehaast bent of net van een luie, vrije dag geniet. Het straffe is, dat het behalen van een succes niet afhangt van het paard, maar van jezelf en vooral hoe je overkomt. Paarden zijn ultra gevoelig wat betreft aanvoelen van jouw energie en emoties. Ben je onrustig en/of nerveus (je lichaamstaal zal je uiteraard ook verraden), dan zal je paard het liefst zo ver mogelijk van je weg willen blijven. Ben je zowel vanbinnen als vanbuiten kalm en assertief, dan zal het je verbazen hoeveel en hoe snel je iets gedaan krijgt van je edele viervoeter.
De persoon aan de telefoon zag er ook niet veel in om er tijd in te steken. Hij zou me contacteren wanneer het paard terug bij hem op stal stond, zodat ik er mee aan de slag kon.
Laat me nog even uiteen zetten wat ik als mogelijke oplossing naar voren bracht (een probleem bijsturen zonder het geval live gezien te hebben is zowiezo best moeilijk): Ik refereerde in eerste instantie naar het grondwerk in vrijheid waarbij de mens zijn persoonlijke ruimte claimt. Eén van de eerste stappen bij het opbouwen van wederzijds respect en vertrouwen. De persoon werkt al lange tijd met paarden, maar had niet echt ervaring met een paard werken in vrijheid. (want dan liep het paard toch wel in een omheinde ruimte?) De bedoeling zal zijn van, bij het openen van de staldeur wanneer het paard zijn achterhand naar de mens draait, de ruimte aan de doorgang op te eisen. Dit eventueel met behulp van leadrope of zweep. Als het paard met zijn achterhand even wegdraait, wordt de vraag onmiddellijk gestaakt en geef je het paard even tijd om te verwerken. Goed mogelijk dat het meerdere malen moet herhaald worden. Ook hier is het van uiterste belang dat de mens kalm en assertief blijft. De hengst kan allerhande reacties geven, waaronder agressief worden, zenuwachtig rondjes draaien, bang worden, enz. Al die negativiteit mag de mens niet raken of hem niet van zijn stuk brengen. Men mag het zeker ook niet persoonlijk opnemen. Het paard zit immers in een nieuwe situatie en wordt even van zijn stuk gebracht. Zodra het paard de te geven ruimte geeft en zelf rustig is, kan de mens het paard uitnodigen om hem te benaderen, zodat het paard in de ruimte van de mens komt. Dit door zich zijwaarts (de flank tonen) en iets kleiner op te stellen met daarbij de hand uitnodigend naar het paard. Soms kan het ook helpen om een stapje weg te gaan van het paard. Elke beweging die het paard zet met zijn voorbenen richting de mens, dient beloond te worden. Dit met stem en eventueel met een voerbeloning als dat mogelijk is. Uiteraard enkel als het paard op een positieve en rustige manier naar voren komt. Anders dient de persoonlijke ruimte opnieuw opgeëist te worden. Dit wordt herhaald en geoefend totdat het paard uit zichzelf met zijn hoofd naar je toe komt als de staldeur geopend wordt.
Maar let op, volgens die persoon, zit dat probleemgedrag in de bloedlijn van die hengst. Of ... is het niet gewoon zo dat al die paarden toevallig de verkeerde mensen zijn tegengekomen...?
Concrete voederen en persoonlijke ruimte (vervolg)
Onderstaand een filmpje om de vorderingen te laten zien tijdens het voederen (ongeveer na vijf weken training). De training bestond uit: krachtvoer geven uit de emmer, hooi geven en soms ook in zijn hooi gaan staan en het even uit de hand geven, halster aan en uit doen en zich braaf laten begeleiden naar de paddock en terug naar de stal.
Concrete hoeft nu dus geen halster meer aan in de stal. Hij laat zich gewillig en vrijwillig het halster aandoen. Ook de leadrope blijft achterwege. Er is nu voldoende respect en vertrouwen om het zo te doen. Hij staat ook al wat zachter waardoor hij in staat is de fijnere signalen van lichaamstaal en energie op te vangen.
Vanaf de dag dat C op zijn nieuwe stal kwam te staan, zijn we begonnen met de eerste stap in zijn rehabilitatieproces. Namelijk respect voor persoonlijke ruimte en voedernijd. (lees meer over persoonlijke ruimte in voorgaande blog over Concrete)
Op onderstaand filmpje is te zien hoe C voor de eerste keer krachtvoer krijgt. Hij krijgt dit rechtstreeks van de mens, uit een emmer. Het wordt bewust niet gewoonweg in zijn voederbak gekieperd vanuit de gang. Om zijn vertrouwen te winnen en hem te laten inzien dat mensen postieve dingen kunnen aanbrengen in zijn leven, wordt zijn voer dus enkel en alleen aangebracht door de mens. Het hooi wordt wel in de box op de grond gegeven, maar hij krijgt het enkel wanneer hij ons, de mens, meer ruimte geeft door wat meer achter in de stal te staan, vanuit een rustige gemoedstoestand. Hij zal dus geen hooi krijgen wanneer hij agressief doet en zijn hoofd in de gang heeft of tegen de tralies aanvliegt. We gaan hem ook niet vanachter in de stal 'jagen'. We gaan hem leren dat, als hij respect heeft voor de mens en die zijn persoonlijke ruimte en hij kan in een rustige gemoedstoestand zijn, dat de beloning daarop volgt, eten. Een paard wegjagen en gauw eten in de stal gooien en het paard de ruimte geven terwijl hij nog in die agressieve 'state of mind' zit, zal dat negatieve gedrag alleen maar voeden en versterken en de situatie elke keer weer erger maken.
Welk gedrag wordt er van de mens verwacht: Kalmte en assertiviteit. DE leidraad in het opleren, trainen en rehabiliteren van paarden.
In eerste instantie kan je zien op het filmpje dat C het heel moeilijk heeft als iemand in zijn persoonlijke ruimte komt: Hij wordt onrustig, gespannen en onzeker. Hij kan niet vluchten (of de mens biedt hem, in zijn ogen, niet voldoende ruimte), dus staat klaar om toe te slaan indien nodig. Als trainer is het op dat moment van groot belang om rustig te blijven, goed te ademen, bewust te blijven van jezelf, zodat het paard zijn spanning niet kan overbrengen op jou. Maar dat jij juist jouw rustige en kalme energie kan gaan overbrengen op het paard. Het gaat vooral om een mentale oefening. Je wil je gaan profileren als leider. Je wil een voorbeeld gaan vormen voor je paard. Concrete kent enkel (hij staat als het ware zo geprogrammeerd), bij aanwezigheid van de mens en als die mens dan ook in zijn persoonlijke ruimte komt, van in die agressieve modus te komen. Hij heeft in het verleden geleerd dat hij op die manier van de mens (gauw) verlost geraakt. Hij heeft ook veel mensen ontmoet die zelf onzeker en bang waren, dus waarom zou hij van een mens die hij niet kent gelijk leiderschap accepteren en zich overgeven aan iemand die hij absoluut niet vertrouwt?
Als je als mens in een kalme, zelfzekere en zachte energie kan blijven, dan zal je dit ook fysiek zo gaan uitstralen. Een persoon die bang is maakt zich kleiner en mijdt oogcontact. Vaak wordt de ademhaling oppervlakkiger. Een zelfzeker persoon maakt zich groot (hij wil en mag gezien worden), kijkt de ander recht aan (met zachte ogen) en ademt goed vanuit zijn buik, met de voeten stevig op de grond.
In het filmpje zal ook te zien zijn dat ik gebruik maak van een touw (leadrope). Deze wordt gebruikt als een verlengstuk van mijn arm. Dit voor mijn eigen veiligheid en om mijn beweging te kunnen vergroten. Het touw dient absoluut NIET om het paard te slaan of op te jagen. Het dient om mijn eigen persoonlijke ruimte te kunnen vergroten op een veilige manier.
Een paard wat in zulk een agressieve toestand zit, kan en mag je niet bekijken als een paard of hoe dat paard in wezen is. Wat bedoel ik daar juist mee? Wel, als je even nagaat is een paard van nature absoluut geen roofdier, maar een prooidier. Prooidieren slaan op de vlucht bij enige dreiging. Echter indien het paard zal weerhouden worden van te vluchten, rest hen nog twee opties: bevriezen of vechten. Vechten is hun laatste optie. Ergens in C zijn verleden zal hij waarschijnlijk ook aangegeven hebben (op een zachte manier) dat hij zich niet comfortabel voelt bij hoe de mensen hem benaderen en/of met hem omgaan. De mens heeft toen, zonder het te weten, die kleine signalen niet begrepen en opgevangen. Wat doet men als je fluistert en ze horen je niet? Luider praten en uiteindelijk roepen! Totdat je gehoord wordt. Bij C was het al zo ver gevorderd dat de brug naar respect, vertrouwen en communicatie met de mens zo goed als volledig opgeblazen was.
Bovenstaand filmpje toont C hoe hij in wezen is. In samenzijn met een ander individu, die hem begrijpt, waar hij mee kan communiceren en die hij vertrouwt. Hier kan je zien dat C een normaal paard is en een normaal paard kan zijn. Enkel in samenzijn met de mens zijn er serieuze problemen.
Ligt de oorzaak dan bij het paard, bij Concrete? Of dienen we, als mens, even diep in de spiegel te kijken?
Concrete gaat naar andere locatie voor rehabilitatie
Onderaan deze tekst kan je een filmpje terugvinden van C toen we hem net gingen ophalen op de plaats waar hij gestald was bij de vorige eigenares. Hij stond toen al enkele uren op de wei, samen met een ander paard. Zijn dagelijkse routine was: overdag buiten met een ander paard en 's avonds op stal om de nacht door te brengen. De stalbaas zelf zorgde er voor dat hij dagelijks zowel binnen als buiten werd gezet. Via de methode van Parelli, met gebruik van de carrotstick, was hij er in geslaagd om op een aanvaardbare manier C min of meer veilig van en naar de stal te brengen.
Op het fimpje zal duidelijk te zien zijn dat C helemaal (nog) niet van de weide wil. Het is dan ook een ander moment van de dag dan normaal en geen enkel ander paard wordt binnengehaald. De stalbaas is aanwezig, hoewel Silke zelf tracht C 'te vangen'.
Ieder individu heeft zijn eigen persoonlijke ruimte. De ene persoon heeft graag meer ruimte rond zich dan een andere, maar iedereen heeft wel die 'bubbel' waar je je comfortabel in voelt, zolang iedereen er maar uit blijft zeg maar. Als je bijvoorbeeld met iemand een conversatie voert, dan hou je automatisch een bepaalde afstand. Is een vorm van beleefdheid uiteraard, maar is ook uit respect voor elkaars persoonlijke ruimte en voelt natuurlijk aan. Men hoeft er niet bij na te denken. Een ander voorbeeld is wanneer je plaatsneemt op een overvolle bus of trein. Dat voelt voor geen enkel persoon aangenaam aan, want je wordt als het ware verplicht om in elkaars 'bubbel' te komen. Onder andere omdat het dan nog eens vreemde mensen zijn. Met mensen die je goed kent en vooral vertrouwt, zal dit beter te verdragen vallen.
Op het filmpje zal je kunnen zien dat C zijn 'bubbel' enorm groot is. Daarom rent hij telkens al weg nog voor Silke nog maar in de buurt komt. Doordat de mens in het verleden (onder andere bij het voederen) hem altijd veel ruimte gaf, was dat zijn gewoonte en zijn kracht geworden. Hij was gewend dat de mens hem steeds uit de weg ging en als de mens dat niet deed, dan zorgde zijn agressief gedrag er wel voor, dat het alsnog gebeurde. (lees hierover meer in de vorige post) Maar als jij je paard van de wei wil halen, beslis jij als mens om, in de persoonlijke ruimte te komen van het paard. En dat maakte nu net dat C over de rooie ging. Hij aanvaardde dat helemaal niet. Er was geen respect voor de mens en al zeker geen vertrouwen. De mens was in zijn ogen zwak en dus onbetrouwbaar. Als de communicatie en de band tussen mens en paard goed zit, dan kan en mag jij op elk moment in de persoonlijke ruimte van je paard komen en kan je jouw paard ook makkelijk uitnodigen om in het jouwe te komen. Vaak komt het paard dan zelf naar je toe en stopt, uit respect voor je 'bubbel' pakweg een meter voor je. Hoe groter het respect en het wederzijds vertrouwen, hoe kleiner die 'bubbel' in feite is. Iemand die je heel graag ziet, heb je ook graag heel dicht bij jou, tegenover een vreemde persoon, die houd je liever meer op een afstand.
Wat zich afspeelt in het filmpje geeft dus een duidelijk beeld over het feit hoe slecht de relatie was van C ten opzichte van de mens. Er waren in het verleden serieuze flaters geslagen, waardoor C de mens meer zag als vijand, dan als vriend. Voor mezelf werd het al gauw duidelijk welk ons eerste grote werkpunt ging worden: respect voor de persoonlijke ruimte. En dit in twee richtingen. Hij dient respect te krijgen voor de mens, maar de mens dient ook respect te houden voor het paard.
Verder in het filmpje zal je kunnen zien dat C op een kleiner zandpaddockje wordt 'gejaagd'. Dat maakte het al makkelijker om hem te kunnen 'vangen'. Hij kon dan niet zo ver weg vluchten om ons uit zijn immens grote 'bubbel' te krijgen. Silke probeert hem te doen lopen/werken om op die manier zijn aandacht te krijgen en zich te laten overgeven (kauwen, briesen, hoofd laag). Ze zag echter niet dat hij eerder aan het vluchten was en een uitweg uit de paddock zocht, dan echt contact met haar te maken. Daarom ben ik gestopt met filmen en heb haar uitgelegd van hem juist te doen stappen of zelfs stoppen en van richting te doen veranderen. Rust te brengen. Een paard dat vlucht, is geen paard wat nadenkt of contact maakt met de omgeving. Dat denkt maar aan één ding: 'wegwezen'. We moesten dus eerst zorgen dat dat instinct werd onderbroken, zodat zijn 'gezond verstand' weer terug kon komen. Toen ze hem kon kalmeren en rustig van richting doen veranderen, werd hij zachter en minder agressief, waardoor ze hem het touw kon aanklikken om hem naar de trailer te begeleiden.
Spijtig dat ik dat laatste niet op film heb kunnen vast leggen, maar het was even heel belangrijk om Silke op de voet te begeleiden, vermits het om een absoluut onveilige situatie ging. C ging vlot de trailer op en na een rustige rit kon hij kennismaken met zijn voorlopig nieuwe thuis, waar zijn training en rehabilitatie de dag nadien gestart werd. Het was van groot belang om de training aan te vatten op een volledig nieuwe accommodatie. Daar had hij tenslotte geen slechte herinneringen aan en een nieuwe plek maakt elk individu even onwennig, dat zet je even uit je kracht. Dat moment gingen we zeker aangrijpen en op inspelen.
C kwam enorm agressief over. Echt levensgevaarlijk. En toch is het belangrijk van daar te kunnen doorkijken. In wezen heeft hij Silke aangevallen, maar niet geraakt of gekwetst. Een paard wat echt schade wil berokkenen, zal zijn doel niet missen. Daaruit kan je afleiden dat C ook best onzeker was en van daaruit agressief gedrag ging vertonen. Agressie vanuit onzekerheid dus. Je kon ook zien dat er een ander paard bij hem op de weide stond. En dat paard leek zich totaal aan niets te storen. Dat paard wist dus dat C een hele show aan het opvoeren was en dat het niet 'echt' was. Want dan was dat ander paard ook wel mee gaan rennen, weg van de mens. C is dus zeker geen dominant paard.
Hier volgt het verhaal van Concrete, kortweg C (Sie uitgesproken). (foto is van Concrete op pensionstal bij de vorige eigenares)
Ik werd benaderd door Silke, een jonge amazone die C als verzorgpaard had. Er zaten echter enkele serieuze haren in de boter. Maar eerst even een korte schets van C zijn verleden (geschreven door de vorige eigenares. Silke is ondertussen de nieuwe eigenares van Concrete):
"Concrete stond aangeboden op internet (Sporthorses) met het volgende
filmpje:
10-02-2013
Hoe met iemand met HFA omgaan?
tip 1: Voorstellen wat er in de ander omgaat.
Faq: de persoon met het aspergersyndroom/HFA heeft de grootste moeite zich voor te stellen wat er in de ander omgaat. Hij/zij kan zich nauwelijks een andere manier van denken, voelen en ervaren voorstellen dan die welke hij/zij zelf kent of heeft meegemaakt.
Tips:
# Dwing jezelf afstand te nemen van het idee, dat je hem/haar kan veranderen.
# Richt je op zijn/haar positieve eigenschappen
# Irritaties, boosheid of depressief gedrag hebben geen enkel effect, de vriendschap/zakenrelatie verslechtert en belandt in een neerwaartse spiraal
# Ben jezelf er van bewust, dat je te maken hebt met een volwassen persoon; behandel hem/haar op de zelfde wijze zoals je zelf ook behandeld wenst te worden
tip 2: Excuses hoort vaak niet bij Ass
Faq: de persoon met het aspergersyndroom/HFA zal jou niet achterna lopen, proberen je humeur te verbeteren of zijn excuus aan te bieden. Hij/zij zal dergelijk gedrag ook niet bij jou herkennen. Hij/zij zal er ook niet gauw op uit zijn om jouw gevoelens te kwetsen. Wanneer hij/zij dit doet zal het zelden voorkomen dat dit met opzet is. Hij/zij is er op gericht de dingen te doen zoals het hoort.
Tips:
# Ga nooit in discussie, dit werkt averechts, omdat hij/zij dan overspoeld wordt met een waterval van woorden die alleen nog maar meer verwarring geven.
# Relativeer en bewaar je rust en kalmte, voel je niet onmiddellijk aangesproken.
tip 3: Delen van gevoelens en privacy
Faq: de persoon met het aspergersyndroom/HFA heeft een sterke behoefte aan privacy, en heeft minder behoefte om zijn belevingen met jou te delen. Het is voor hem/haar ook erg moeilijk om onmiddellijk op gebeurtenissen te reageren, deze moeten eerst stukje bij beetje verwerkt worden.
Tips:
# Respecteer jouw en zijn privacy, reserveer voor elke dag momenten dat je elkaar met rust laat.
# Zet geen druk op hem/haar, als hij/zij niet in geuren en kleuren zijn belevenissen deelt met jou.
Tip 4: Tonen emotie en Ass
Faq: het afstandelijke, zakelijke taalgebruik bij een persoon met het aspergersyndroom/HFA kan bij jou een verkeerde indruk wekken. Hij/zij gebruikt vaak weinig emotie in zijn woorden en uitlatingen. Zijn uitspraken kunnen daardoor gevoelloos en koel overkomen. Je denkt heel gemakkelijk dat het ten onrechte wijst op gebrek aan emotie. De emoties zijn er wel degelijk, maar het gemak dat wij kennen om ze uit te spreken is bij de persoon met het aspergersyndroom/HFA niet zo vanzelfsprekend.
Tips:
# Leer hem/haar de gevoelens (niet overdrijven hierin) op papier uit te drukken, bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht.
# Ontdek op wat voor manier hij/zij laat zien, dat jij belangrijk bent voor hem/haar en geniet daarvan.
Tip 5: Zin en onzin van koetjes en kalfjes
Faq: het afstandelijke, zakelijke taalgebruik bij een persoon met het aspergersyndroom/HFA kan bij jou een verkeerde indruk wekken. Hij/zij gebruikt vaak weinig emotie in zijn woorden en uitlatingen. Zijn uitspraken kunnen daardoor gevoelloos en koel overkomen. Je denkt heel gemakkelijk dat het ten onrechte wijst op gebrek aan emotie. De emoties zijn er wel degelijk, maar het gemak dat wij kennen om ze uit te spreken is bij de persoon met het aspergersyndroom/HFA niet zo vanzelfsprekend
Tips:
# Leer hem/haar de gevoelens (niet overdrijven hierin) op papier uit te drukken, bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht.
# Ontdek op wat voor manier hij/zij laat zien, dat jij belangrijk bent voor hem/haar en geniet daarvan.
tip 6: Omgaan met schijnbare desinteresse
Faq: de persoon met het aspergersyndroom/HFA kan zich moeilijk in jou verplaatsen. Hij/zij wordt vaak als een persoon zonder warmte en interesse ervaren wanneer hij/zij niet aanvoelt wat er in jou omgaat of wat iets voor jou betekent. Dit is echter heel iets anders dan bereid zijn om te geven als je het nodig hebt.
Tips:
# Geef op een korte en duidelijke manier aan (als het kan met humor, want daar zijn ze gevoelig voor) wat je denkt of voelt.
# Leer jezelf aan om op een gezellige en luchtige manier met hem/haar om te gaan, dat bevordert de bereidheid om te geven wat je nodig hebt.
# Over het algemeen houden mensen van een opgeruimd en vrolijk karakter, dit geldt in het bijzonder bij de persoon met het aspergersyndroom/HFA.
tip 7: Schijnbare passiviteit
Faq: de persoon met het aspergersyndroom/HFA houdt zich vaak hardnekkig aan een patroon vast. De weerstand tegen veranderingen betekent niet dat er geen nieuwe dingen ondernomen worden, maar de weerstand is tegen het onderbreken van de eigen activiteit, het eigen programma. De oorzaak is dat een omschakeling betekent, een verwerking van nieuwe prikkels, wat problematisch is. Als plotseling een afspraak niet doorgaat uit zich dat in verzet.
Tips:
# Gebruik een kalender voor alle afspraken die je (samen) maakt, en hang het zo dat de persoon met aspergersyndroom/HFA de kalender niet over het hoofd kan zien.
# Schrijf de taken op die door de persoon met aspergersyndroom/HFA verricht moeten worden. Geef hem/haar de ruimte en de keuze op welk tijdstip hij/zij die wil gaan doen. Zet er geen druk op en laat de taken ook daadwerkelijk voor hem/haar liggen, neem ze dus niet over.
tip 8: De functie van nee-zeggen
Faq: de persoon met het aspergersyndroom/HFA zegt 'nee' als je iets vraagt. Dit antwoord helpt hem/haar tijd te winnen om na te denken over wat er van hem/haar wordt verlangd. Het tempo van jou manier van leven kan hij/zij niet bijhouden, het gaat te snel voor hem/haar. Hij/zij probeert dit af te remmen door 'nee' te zeggen. Vervolgens wordt er alsnog geprobeerd om hem/haar over te halen de vraag te beantwoorden of de taak te vervullen. Dit stimuleert het denken niet, maar stagneert dit proces. Hij/zij heeft tijd nodig om de situatie te overzien en in zich op te nemen.
Tips:
# Gebruik de tips van de kalender en het werklijstje.
# Laat de persoon met aspergersyndroom/HFA in zijn eigen tempo, zonder moeten of dwingen, denken en functioneren.
# Geef ruimte om de vraag te laten bezinken en daarna te komen tot een ja-antwoord. Waardeer dat, en doe dat niet af met: Jij weet niet wat je wilt.
tip 9: Functie van boosheid
Faq: onaangenaam, geïrriteerd, boos of agressief gedrag bij de persoon met het aspergersyndroom/HFA heeft in de meeste gevallen te maken met het misverstaan in de communicatie met elkaar of wanneer je plotseling een vraag stelt of iets verlangt van hem/haar, terwijl hij/zij iets anders aan het doen was.
Tips:
# Vraag eenmaal op een rustige toon, wat hij/zij precies bedoelt. Als dit geen enkel effect heeft negeer je zijn gedrag en toon geen verzet. Verzet geeft aanleiding tot nog meer onaanvaardbaar gedrag. Laat blijken dat het voor jou over is, kom dan niet meer terug op het voorval, gedraag je weer zoals je gewend bent te doen.
Hoogfunctionerend autisme (HFA) is een veel gebruikte term voor een autistische stoornis (klassiek autisme) zonder verstandelijke handicap (IQ > 75-85). HFA lijkt erg op het syndroom van Asperger (SvA), en veel onderzoekers beweren dan ook dat beide begrippen eigenlijk hetzelfde betekenen. Andere wetenschappers beweren dat er neurologische verschillen zijnen een andere oorzaak.
Punten waarop mensen met hoogfunctionerend autisme zich van mensen met het syndroom van Asperger onderscheiden zijn onder andere de volgende:
Minder goede verbale vaardigheden (lager verbaal IQ) dan bij SvA
Betere visueel-ruimtelijke vaardigheden (hoger uitvoerings-IQ) dan bij SvA
Minder afwijkende motoriek dan bij SvA
Personen met het SvA kunnen zich beter in een ander inleven of hanteren hiervoor andere strategieën dan mensen met HFA
Mensen met HFA hebben vaker problemen met zelfstandigheid
Nieuwsgierigheid en interesse voor veel verschillende dingen, dit in tegenstelling tot mensen met asperger.
(Bron: Wikipedia)
Kenmerken van AS (HFA), en hoe ermee om te
gaan
Het is geen toestand om je voor te schamen,
maar een om met trots uit te dragen. Ze zijn over het algemeen : eerlijk,
loyaal, betrouwbaar, recht door zee, ze hebben een hoge morele code en een groot
gevoel voor rechtvaardigheid, een goed geheugen, enthousiasme en kennis van een
speciaal onderwerp en een originele manier van denken, goede verbeeldingskracht
en een opmerkelijk vermogen in beelden te denken. Dit geldt ook voor alle
andere hoogfunctionerende autisme varianten en niet alleen voor het etiket
Asperger. Vergeet nooit dat ieder mens uniek is.
Sociaal gedrag: Zich niet bewust van de ongeschreven regels van het
sociale spel. Onvermogen en geen zin met leeftijdgenoten op te trekken vanuit
de wens controle op de activiteit te houden. Self-centered, niet
egoïstisch. Kan het speciale gedrag voor een bepaalde situatie / omgeving
niet goed beoordelen. Daardoor sociaal en emotioneel oneigenlijk gedrag [op
school daardoor vroeger "vreemd gedrag" uitdagend en provocerend] Door gebrek
aan sociale en emotionele wederkerigheid kan het kind de interactie domineren:
het sociale contact wordt getolereerd zolang zijn regels gehanteerd
worden. Niet geïnteresseerd in teamspel met competitie. Emoties: ze
kunnen door de emoties van anderen in de war raken en moeite hebben eigen gevoel
uit te drukken. (soms giechelen bij verdriet of pijn)
Het is merkwaardig dat de geschreven taal gemakkelijker gaat in tegenstelling
tot gesproken taal. Hoe verminder je het niveau van bezorgdheid? Ieder
sociaal contact kan onzekerheid / angst teweeg brengen, met betrekking tot hoe
de handeling, c.q. de conversatie begonnen moet worden, gehandhaafd of
beëindigd. De natuurlijke veranderingen in dagelijkse routines veroorzaken een
intens geestelijk ongemak, terwijl bepaalde zintuiglijke ervaringen ondraaglijk
kunnen zijn. Dat samen maakt de persoon angstig en onzeker. De indruk bestaat
dat de persoon met AS inherente gevoelens van onzekerheid heeft, die naar een
oorzaak zoeken. Wanneer de ene bezorgdheid gerationaliseerd is, vloeit die angst
naar iets anders. De persoon kan de angst hanteren door zich terug te trekken in
de speciale interesse. De intensiteit van manier waarop je ermee bezig bent is
de maat van de angst. Hoe onzekerder de persoon, hoe intenser de interesse, en
ook hoe meer rigide is het gedachteproces. Dat wil zeggen hij houdt meer vast aan
routines. Wat je kunt doen: Ontspanning aanmoedigen (massage, diep ademen,
met iets leuks bezig zijn). Iets doen op het gebied van prestaties. Aandacht
op iets anders richten. Activiteiten die fysieke energie kosten. Nodig
zijn eilandjes van alleen zijn door de dag.
Taal: - In de eerste plaats moeite met pragmatisch taalgebruik: Dus in een
sociale context: Hoe voer je een gesprek? - Hoe een gesprek te beginnen.
- Hoe om te gaan met onzekerheid of fouten - Uitdrukkingen worden soms
letterlijk opgevat. - Soms wat deftig taalgebruik. - Praat teveel of te
weinig. - Kan herhalend patroon van spraak hebben. - De neiging om niet
ter zake doende opmerkingen te maken. - De neiging om lange pauzes te hebben
voor denken, en dan niet te vragen waarom. - De neiging over te stappen naar
het bekende onderwerp waardoor het lijkt alsof het gesprek steeds uitdraait op
de specifieke interesse van de persoon maar dat doet hij omdat het gesprek
daarover vloeiend gaat. - Als hij antwoorden niet weet, onvoldoende
zelfvertrouwen om te zeggen "ik weet het niet" of "leg eens uit". - Groot
verlangen om niet stom geworden te worden. - Neiging om te
interrumperen. - Ze beweren vaak dat anderen net zo denken en voelen als
zij. - Geen spontane sympathie. - Verwarring bij plagen, sarcasme, doen
alsof, leugens. - Anderen kunnen misbruik van hun naïviteit maken. -
Zelf originele woorden vinden. - Soms stotteren (bij anxiety =
bezorgdheid).
Interesses een routines. Er zijn nog twee karakteristieken van
AS: Neiging om gefascineerd te raken door een bijzondere interesse, die alle
tijd en conversatie beheerst. De fascinatie kan plaatsmaken voor een
andere. Routines die moeten worden afgemaakt. De routine kan verbonden
zijn, of niet, aan de speciale interesse. Als eenmaal een patroon is ontstaan
moet het gehandhaafd worden, anders leidt dat tot grote bezorgdheid. De
componenten van de routine kunnen in de loop van de tijd sterker worden.
Waarom die fascinaties en routines? En hoe kan je de uitdrukking ervan
minimaliseren of een constructieve toepassing vinden? Bij de interesse is
essentieel: De opstapeling van informatie. Het najagen ervan (bij AS) is meestal
iets solitairs, een persoonlijke eigenaardigheid en dominant voor de tijd en
conversatie van de persoon. De persoonlijk in kwestie heeft plezier in zijn
speciale interesse en probeert er niet tegenin te gaan. Waarom gebeuren
ze? Om de conversatie op gang te houden. Er is tenminste een gemakkelijk
onderwerp. Je doet tenminste iets hartstikke goed. Om orde in de chaos te
krijgen van het dagelijkse leven. Routines zijn er om "te ontspannen in de
veiligheid van de routines". Ervaring toont aan dat de mate van interesse in
verhouding is met de mate van stress: Hoe groter de stress hoe intenser de
interesse. Als socialisatie voor jou iets is waar je hard aan moet werken,
en je wilt geen TV aardappel worden, dan doe je iets waar je echt plezier in
hebt.
Hoe de activiteit verminderen of elimineren? De ervaring leert: De
motivatie om aan interesse toe te geven is gewoonlijk groter dan welke motivatie
ook om er weer mee te stoppen. Beter is: Rantsoenering van de te besteden tijd,
en afwisselen met andere interessante dingen. N.B.: Als een interesse verdwijnt,
komt er een andere voor in de plaats. Als de interesse gevaarlijk is, dan is een
programma nodig, ontworpen door een klinisch psycholoog met ervaring in
AS. Routines: Routines zijn nodig om t leven voorspelbaar te houden en te
ordenen. Alles wat nieuw is, is chaos of onzekerheden, dus onverdraagbaar. Het
werkt als een middel om bezorgdheid te verminderen. Aangetoond is, dat de
routines dominanter worden wanneer recent veranderingen hebben plaatsgehad in de
sleutelpersonen in iemands leven of hun woonomgeving, hun dagelijkse routine en
verwachtingen of wanneer ze tekenen van bezorgdheid tonen. Routines zijn dus een
consequentie van AS en worden gebruikt als middel om je te verzekeren van
consistentie en om bezorgdheid te verminderen. Het proces van kennis, leren,
denken, geheugen en voorstellingsvermogen: Mensen met AS hebben wel kennis
van andermans gevoelens/ denken maar weten t niet goed toe te passen op een
bepaalde situatie of ermee om te gaan (Bijv. leugentjes om andermans gevoelens
te sparen lukt niet). Vandaar voorkeur voor informatieve boeken boven fictie.
Verhoudingsgewijs zijn mensen met AS goed in tests die vragen:
Kennis van betekenis van woorden. Feitelijke informatie. Rekenen en
abstracte analyse. Vaak discrepantie tussen verbaal informatie en uitvoering
ervan. Probleem oplossen is moeilijk. Zich herinneren van bepaalde delen
of hele bladzijden (geheugen) is opvallend. Ze zijn niet flexibel in denken:
one-track mind. Geen aanpassing aan verandering of mislukking. Vaak maar een
oplossing voor een probleem. Soms is onderricht nodig om alternatieven te
bedenken. Gevolg: Ze zijn minder in staat om van fouten te leren (mental block).
Aser wil altijd eerst zelf op eigen manier proberen. Moet aangemoedigd worden
te stoppen en aan andere manier te denken of om hulp te gaan vragen. Als hij
beslist iets te doen kan niets of niemand hem daar vanaf houden. Hij lijkt niet
in staat om te gaan met ongelijk hebben of iets verkeerd te doen. Is eenmaal een
bepaalde activiteit aangeleerd dan kunnen dan is die moeilijk te
veralgemeniseren of over te brengen naar een andere situatie. Er kan een
opvallende angst voor falen, kritiek of imperfectie zijn. Ze willen perfect
zijn. Ze zijn eerder individu dan teamlid.
Verbeeldingskracht: Hoewel solitair in hun verbeelding, kunnen ze
opmerkelijk creatief zijn en zelfs een hele imaginaire wereld scheppen
(ontsnappen aan de sociale moeilijkheden). Ze denken overwegend visueel en
kunnen een buitengewoon oog voor detail hebben. Het denken is anders, potentieel
heel origineel en zeker niet gebrekkig (Einstein, Wittgenstein, Bill Gates).
Zintuiglijke gevoeligheid: Ze kunnen gevoelig zijn voor aanraken.
Problemen met eten. Sommige volwassenen hebben een heel beperkt dieet,
bestaande uit dezelfde essentiële elementen, voortdurend hetzelfde bereid,
gedurende hun gehele leven. Pijn en temperatuur: Hij kan stoïcijns zijn
met betrekking tot pijn of ongemak. Wat anderen niet kunnen verdragen,
bijvoorbeeld heet drinken gaat hem zonder problemen af. Kleding: Op warme
dagen warme kleren dragen en als het vriest zomerkleren.
Uittreksel: Aspergers syndrome, A guide for Parents and
Professionals, Tony Attwood ISBN 1 85302 557 1
Ik ben Valerie Bulteel
Ik ben een vrouw en woon in Geel (België) en mijn beroep is Zelfstandige trainer en lesgever in de hippische sector.
Ik ben geboren op 07/06/1982 en ben nu dus 42 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: Genieten van de paarden en mijn man, wandelen met de honden, Trekker trek en mijn Golf I..
Onderaan deze tekst kan je een filmpje terugvinden van C toen we hem net gingen ophalen op de plaats waar hij gestald was bij de vorige eigenares.
Hier volgt het verhaal van Concrete, kortweg C (Sie uitgesproken).
