Op 1 december 2006 startte het project “to Empower the Community in response to Alcohol Threats” (ECAT).) Er wordt in het project gedurende twee jaar gewerkt rond het verhogen van de efficiëntie van alcoholpreventiecampagnes. Dit dient te gebeuren door het uitvaardigen van op maat gerichte boodschappen naar verschillende doelgroepen en door het inschakelen van campagnes binnen een lokaal alcoholbeleid(splan).

Hierbij staan volgende drie actiegebieden centraal:

• het vertalen van praktijkgerichte evidenties in het voeren van alcoholpreventiecampagnes naar handvatten om campagnes uit te werken;
• het ontwikkelen en uitvoeren van een quick scan-screeningsmethode om de lokale situatie op het vlak van (problematisch) alcoholgebruik in kaart te brengen;
• de implementatie van alcoholpreventiecampagnes in een door de participerende landen gekozen commmunity en het evalueren van het bereik, de zichtbaarheid en de impact van deze lokale ECAT-projecten.

Dit alles zal uiteindelijk uitmonden in de publicatie van een conceptueel handboek voor beleidsmakers en professionelen werkzaam in de alcoholpreventie en -hulpverlening. Ter afsluiting van het project zal er in oktober 2008 een afsluitende Europese conferentie gehouden worden waarop vernoemde publicatie zal worden voorgesteld en waarop alle geïnteresseerde partijen op een interactieve manier meer kunnen leren over het ECAT-concept.

Sinds 2007 heeft het ECAT-project ook een Vlaamse poot. In vijf Vlaamse steden (Oostende, Sint-Niklaas, Leuven, Maasmechelen en Mechelen) werd gestart met een door de Vlaamse Gemeenschap gefinancierd (en door de VAD gecoördineerd) project.

Een basisonderdeel van de ECAT-methode is een Quick Scan. Dat is een vragenlijst die aan een aantal stakeholders werd bezorgd.

Een vijftigtal respondenten bezorgden ons de ingevulde QuickScan terug. Dat is een groot percentage in verhouding tot de ca. 75 potentiële stakeholders die werden geselecteerd voor dit onderzoek.

Er werd door de helft van de respondenten niet enkel gereageerd op de vragenlijst zelf, maar ze gaven ook commentaren bij de ‘open’ vragen op het einde van de QuickScan.

Doordat er werd geopteerd voor een reeks stakeholders uit tweedelijnsdiensten in de hulpverlening en een aantal scholen, mag het niet verbazen dat de resultaten enigszins ‘gekleurd’ zijn. Ongeveer de helft van de respondenten heeft vragen bij het hulpverleningsaanbod in Mechelen, of focust vooral op alcoholgerelateerde problemen bij schoolgaande jongeren. Bij lezing van deze resultaten dient daarbij rekening te worden gehouden.

Voornaamste alcoholgerelateerde problemen in Mechelen

Drie problemen worden door quasi de helft van de respondenten aangestipt : openbaar antisociaal gedrag, dronken rijden en de sociale gevolgen van problematisch alcoholgebruik. Een vierde fenomeen (ontwrichte gezinssituaties) haalt eveneens een hoge score.

Alcoholconsumptie als norm, de eenvoudige toegang tot alcohol en minderjarig drinken worden vooral door vertegenwoordigers van het onderwijs aangevinkt.

Hulpverleners leggen vaker de klemtoon op alcoholgerelateerd geweld, lichamelijke, emotionele en psychologische problemen en de sociale gevolgen van problematisch gebruik.

Mening over plaatselijke alcoholgerelateerde problemen

Wanneer we peilen naar de mening van de stakeholders over een aantal plaatselijke alcoholgerelateerde problemen krijgen we een redelijk eenduidig beeld. Opvallend is dat er een quasi algemene onzekerheid is als het gaat over een aantal stellingen : de betrokkenheid van de gemeenschap bij preventie, een eventuele daling van alcoholconsumptie in het afgelopen jaar en daarmee samenhangend of alcohol in de laatste twaalf maanden minder een probleem is geworden en de vraag of in Mechelen alcoholgerelateerde problemen goed worden aangepakt.

Er is grote eensgezindheid inzake het aantal etablissementen (er zijn er niet teveel, wat vooral wil zeggen dat het aantal rankgelegenheden niet echt als relevant wordt aanzien t.o.v. de plaatselijke alcoholgerelateerde problematiek).

Het probleem wordt niet groter ingeschat in Mechelen als elders.

De meeste respondenten zijn van mening dat jongeren nood hebben aan onderricht over alcohol. De percentages hier liggen zo hoog (86,27%) dat we deze cijfers enigszins moeten relativeren. De vraagstelling is niet helemaal neutraal. Een groep van stakeholders met een uitgebreide vertegenwoordiging vanuit de hulpverlening, het onderwijs en het jeugdwerk kán uiteraard niet tégen meer onderricht voor jongeren zijn.

Hoeveel iemand drinkt is géén privé-kwestie. Ook hier spreekt de hulpverlener en zijn/haar dagelijkse praktijkervaring. Zij worden vaak geconfronteerd met de sociale en familiale gevolgen van problematisch alcoholgebruik.

Drie stellingen krijgen een diffuus antwoord. Alcohol heeft voor de meeste respondenten geen sleutelrol in het sociale leven, maar één op vijf denkt hier anders over. Veertig procent van de respondenten meent dat het veilig is om ’s avonds naar huis te wandelen, maar daar staat een ongeveer even grote groep tegenover die hierover onzeker is. En het informatieaanbod inzake alcohol is voor de meeste respondenten voldoende aanwezig, maar ook hier merken we nogal wat onzekerheid.

Voorlopige conclusies

Een eerste tussentijdse analyse in de zomermaanden bracht 4 aandachtspunten naar voor:

§ Aandacht voor de sociale gevolgen van alcoholgebruik

§ Lichamelijke gevolgen van alcoholgebruik

§ Openbare dronkenschap en antisociaal gedrag

§ Dronken rijden, voornamelijk bij 35 plussers

Als doelgroep wordt er voornamelijk gewezen op:

§ Minderjarige meisjes en overmatig alcoholgebruik

§ 35 plussers en alcohol in het verkeer

§ Verkoop van alcohol, en voornamelijk sterke drank, via nachtwinkels

De volledige resultaten van de QuickScan kunnen deze aandachtspunten en doelgroepen grotendeels bevestigen. Enkel de lichamelijke gevolgen van alcoholgebruik (23%) scoort enigszins lager. De aandacht voor de sociale gevolgen mag duidelijk zijn, aangezien twee verschillende vraagstellingen terzake beiden hoog scoren (ontwrichte gezinsituaties – 33,33% en sociale gevolgen 50, 98%)

Qua doelgroepen vallen minderjarige meisjes af. De resultaten geven geen indicatie dat daar een effectief probleem bestaat. Mogelijk is de media-aandacht voor het fenomeen van ‘bingedrinking’ hier een reden waarom deze doelgroep er oorspronkelijk mee is ingeslopen.

De eenvoudige toegang tot alcohol is een fenomeen dat vooral gekoppeld wordt aan drinken op jonge leeftijd. Oorspronkelijk werd vooral gefocust op de nachtwinkels als makkelijke verstrekkers, maar mogelijk wordt hierdoor het probleem wat te eng bekeken. Ook op andere plaatsen (supermarkten, horecazaken, …) is alcohol makkelijk verkrijgbaar.

Dus :

Aandachtspunten :

§ Aandacht voor de sociale gevolgen van alcoholgebruik, inclusief ontwrichte gezinsituaties

§ Dronken rijden, voornamelijk bij 35 plussers

§ Openbare dronkenschap en antisociaal gedrag

Doelgroepen

§ 35 plussers en alcohol in het verkeer

§ Verkoop van alcohol, en voornamelijk sterke drank, via (nacht)winkels

Op 8 oktober is er een focusgroep geweest. Hierop werd besloten om de campagne te richten naar verschillende doelgroepen en de focus te leggen op het creëren van een positief uitgaansklimaat.

We willen vertrekken vanuit verschillende café’s. Er is reeds overleg geweest met café uitbaters en deze zijn positief en willen volmondig meewerken aan de campagne.

Opzet campagne: Positief uitgaansklimaat,

“’t Bruist in Mechelen, patron geef ons een waterke”.

We gaan werken met affiches (100) die verspreid worden in de deelnemende café’s, 10.000 bierviltjes, 50 staandertjes met bruiswater en verspreiden van 100 bakken gratis bruiswater. Dit alles wordt verspreid met een korte handleiding voor de café uitbater.

We gaan werken naar een 20-tal café’s uit de sector: jongerencafé’s (omgeving station en Zandpoortvest), tavernes en uitgaanscafé’s (omgeving Korenmarkt en Vismarkt)

Op de affiches komt er een tekst waarop duidelijk staat wat de bedoeling van de campagne is, dezelfde inhoud zal kort samengavat staan op de bierviltjes.

Daarnaast wordt er op het internet een blog opgestart waarop de geïnteresseerden terecht kunnen voor meer informatie, bedenkingen, … . www.bloggen.be/tbruistinmechelen

We wensen de campagne te lanceren op de nieuwjaarsdrink van de stad Mechelen op 25/1/09. N.a.v. de lancering zal er eveneens een persmoment georganiseerd worden.

De campagneperiode loopt van 26 januari t.e.m. 8 maart 2009. Na afloop wordt er aan het personeel in de café’s gevraagd wat hun ervaringen waren, welke reacties ze hebben gekregen, … . Ook via de blog kan men heel wat informatie verzamelen en peilen naar de reacties van de burger.