Eindelijk, ruim een half jaar later dan dat hier mijn sporenplan verscheen, krijgt mijn baan min of meer haar definitieve vorm! Er is nogal wat veranderd ondertussen aan dat oorspronkelijke baanplan. Terwijl je bezig bent met de opbouw van je baan, bekijk je de dingen soms toch vanuit een heel ander oogpunt dan wat er op het stukje papier tevoorschijn is gekomen tijdens de "ontwerpfase"... Daardoor worden soms beslissingen genomen om die of gene hoek toch maar een andere plaats toe te wijzen, dan oorspronkelijk de bedoeling was. Door bvb een voorlopige plaatsing van een aantal huizen/gebouwen in het "stadsgedeelte", kwam ik tot de vaststelling dat de industrie beter een plaats zou krijgen, waar de boerderij/landbouwzone voorzien was (ook uit praktisch oogpunt-sporenverloop). De landbouwzone verhuisd daardoor naar de rechterzijkant, in de hoek vóór de ingemaakte kast. Waar aanvankelijk de industrie gepland was volgens het baanplan, zijn de sporen lichtjes verhoogd gelegd om een beetje glooïing te krijgen, en in het middendeel van deze langgerekte 180°-bocht is een autosloperij gekomen, en een spoor-onderdoorgang voor de toegangsweg naar de treinwerkplaatsen/loodsen. Het stadsgedeelte komt volledig op de "mangat"-plaat, zodat deze indien nodig volledig kan worden weggenomen, zonder veel gedoe met sporen, en/of andere leidingen/bedradingen. De voeding voor de huisjes- en straatverlichting op dit gedeelte kan gemakkelijk door middel van twee stekkers worden opgevangen, waardoor het geheel eenvoudig en snel los te koppelen blijft voor eventuele werkzaamheden. Het stations- en rangeergedeelte heeft ook enkele wijzigingen ondergaan, waardoor ondermeer het bevoorradings- en onderhoudsgedeelte voor de stomers beter uitkomt, en er plaats voor 3 overdekte perrons is gecreëerd. Daarnaast blijven er nog een aantal opstelsporen over, waarvan er twee werden voorzien van een ontkoppelingsrail, om indien nodig de loc's te kunnen ontkoppelen om te wisselen, te keren of te voorzien in onderhoud/bevoorrading. Het keren van de (stoom)loc's kan nodig zijn, daar uiteindelijk toch werd gekozen voor tweerichtingverkeer, dat ook in tegenstelling van wat in een eerste ontwerpfase de bedoeling was. Tweerichtingsverkeer is echter zoveel realistischer (en boeiender), dat er uiteindelijk toch toe werd besloten. Dat wil ook zeggen dat er nog een draaischijf dient voorzien te worden. Het zal een kleine functionele draaischijf worden van het merk peco, voor loc's tot een lengte van ong. 15 cm. . De grotere merken (fleischmann, arnold) bieden enkel veel grotere draaischijven aan (ong. 22 cm), die te overheersend zouden zijn in mijn stationsbeeld (meestal gemaakt naar duits voorbeeld trouwens!), en waarvoor te veel plaats opgeofferd dient te worden (welke eigenlijk niet voorhanden is!). Deze draaischijf zal trouwens uitsluitend een loc-draai-functie hebben, met slechts één toegangsspoor, en zal manueel bediend worden. Verder is er nog een extra wissel voorzien, welke later eventueel toegang zal verschaffen naar een (nog te bouwen) fiddle-yard, die de mogelijkheid moet voorzien tot het wegbergen van nog meer rollend materiaal (buiten de baan). Maar dat is voorlopig nog toekomstmuziek.
Gisteren had ik blijkbaar een wat meer kreatieve dag dan anders. En dan moet je daar uiteraard iets mee doen! Ik had nog wat kleinigheden nodig om de baan (nog) verder aan te kleden, en zo kwam ik als vanzelf bij de idee om een stapeltje brandhout voor de houtkachel aan een woning neer te leggen. En daaruit voortbordurend denk je dan, het hoeft niet enkel brandhout te zijn. Waar de wat grotere formaten aan de rand van het bos liggen te wachten op transport, kan je natuurlijk ook wat kwijt. En als we dan toch bezig zijn, het transport ervan moet ook nog eens bekeken worden. Ik heb in het verleden al vershillende malen op zo' mooie ouderwetse houtcamion geboden, maar nog nooit een exemplaar vastgekregen. Ze gaan soms ook wel erg duur, en dan denk ik, dat zal ik ooit zelf dan wel eens maken...
Het stapeltje brandhout: Je trekt met een tang/snoeischaar de tuin in, zoekt wat goed verdroogde, zeer dunne twijgjes (enkele is méér dan voldoende!), en trekt daarmee van slag. Verder heb je een tube universele lijm, een pincet, , en een snijplaat/onderlegger om op te werken nodig. Je knipt twee iets dikkere twijgjes op een lengte van ong. 2,5 à 3 cm, en twee idem op ong. 1,50 à 2 cm (alles improvisatie hoor!). De dunste twijgjes knip je in lengtes van 0,5-0,7 cm. Korter dan 0,5 cm is om praktische reden bijna ondoenbaar.
Je legt de twee langste parallel naast elkaar, met max 2mm tussen, en aan de bovenkant breng je een beetje lijm aan, tot 2 à 3 mm van de einden. In de verse lijm leg je mooi strak naast elkaar een rij van de dunste twijgjes (dwars op de onderste liggers uiteraard). Op dezelfde manier een tweede rij. Dan neem je de twee overgebleven "iets dikkere" van 1,50 à 2 cm, en die zet je (na aanbrengen van beetje lijm) op de koppen van je "houtmijt", met hun voet tussen de dwarsliggers. Dan kan je verder gaan met het aanbrengen van rij 3-4-.... zoveel je wil. Desgevallend kan je de houtmijt knu afdekken met een oude golfplaat, of zieldoek, of dergelijke...
De boomstamstapels aan de bosrand zijn pricipieel hetzelfde opzet. Hier gebruiken we uiteraard aangepaste twijgdiktes! We leggen weer 2 lange stukken als basis, en ipv één rechtstaande stopper op de koppen, nemen we er 2 (per kant).
De houtcamion dan maar: 't Is goed dat een mens (knutselaar) niets weggooit! In mijn doos met oude rommel (of onderdelen...) vond ik een "dumptruck"; zo'n grote zandverzetcamion. Aartslelijk van kleur, zéér erg plastiekerig, in één woord afschuwelijk. Ook nog een oude gele bulldozer, (maar dan alles geel) niet om aan te zien. Met wat nadenken en de nodige fantasie dacht ik toch iets te kunnen aanvangen met die beide monsters. De truck werd gesloopt tot enkel de cabine met wielen overbleef, en van de bulldozer werden enkel de 4 wielen met assen behouden. De (enkele band) bulldozerwielen kwamen onder de achterassen van de truck, en de twee dubbele wielen (en assen), dit werd de basis voor de achterste meeloper van de houtcamion! De verbinding tussen die twee is een mix van satéstokje, en overschotjes balsahout. De dremels (die u-vormige metalen raamwerken waarop- en tussen de boomstammen worden geladen) heb ik gerecupereerd van 2 oude lima-dremelwagons, waar ze hun werk toch niet naar tevredenhoed volbrachten (slecht draaien, waardoor steeds spontane ontsporingen). Verder zijn de 2 lima-wagons onbeschadigd, en zullen nog dienen als platte wagen, of om later één of andere opbouw te ontvangen. Een achterste "signaalbalk" met achterlichten en nummerplaat (nep) , een ander lekker oud kleurtje voor de cabine, zwart schilderen van het chassis, en het beladen (verlijmen) met zgz boomstammen, en de zaak kan zo op de baan! Gratis! Tot slot was er nog (dringend, want het stoorde mij al lang, en nu zou het er eindelijk komen!) een waterkraam in het stoomlocdepot. Weer zoiets waarvan ik al maanden dacht, dat kom ik ooit wel eens tegen. En op die manier krijg je het dus nooit vast, tot op zo'n dag als gisteren, dat je je eigen verplicht van: nu onmiddellijk en direct wordt die waterkraan gemaakt. Na een tijd op het net foto's van locdepots, waterkranen e.d. te hebben bestudeerd, zat het ongeveer in mijn hoofd wat ik wilde. Ik had nog enkele (reeds lang afgewerkte bouwdozen), met nog de resten erin, waaronder bvb alle "frame's" waaraan de diverse onderdelen zijn bevestigd. Als je die frame's goed bekijkt (of een deel ervan), dan kan je daar bij sommigen bijna zó meteen een waterkraan uitsnijden. Met links en rechts nog een klein aanvullend onderdeeltje is de kraan klaar om op een (beton) sokkel te plaatsen. Deze haal ik weer uit een overschotje balsahout. De zaak nu nog de juiste kleur(en) geven, en klaar. De sokkel op de ene foto (met alle losse atributen) is niet de definitieve, want dat is er eentje uit één stuk, deze zijn maar "voorlopige" probeersels, en tevens een manier om een voetje te hebben om hem neer te zetten. Op de foto (van de baan) zie je wél een exemplaar met de juiste voet, en verlek. Ook een bokkraan (satéstokjes/prikkertjes/balsahout), en een "zandbak met golfplaatbedekking" (sokkel van balsa, bak van lucifers, golfplaten bewerkt papier, echt gedroogd witzand). Sorry voor de kwaliteit van de foto's. Ik hoop er toch een indruk mee te kunnen weergeven van hetgeen ik heb beschreven in dit artikel.
Hier ben ik (eindelijk) nog een keer. Ik weet, het is reeds een hele poos geleden dat ik nog eens op mijn blog verzeild ben geraakt... De feestdagen, familiale verplichtingen, gezondheidszorgen, een aanval van "treintjes-moeheid" misschien ook wel even?! Nochthans is er ondertussen toch nog wel één en ander opgeschoten. De grote baan heb ik even gelaten voor wat ze was. Met de steeds weerkerende problemen en het niet, of slechts zeer traag zien vorderen van de werken, was ik er even op uitgekeken, en heb toen beslist om misschien toch beter eerst mijn kleine (eerste) "salontafelbaan", welke destijds een beetje onafgewerkt is achtergebleven, toen ze moest plaats ruimen voor het nieuwe, grotere project, verder af te werken. Lang heb ik getwijfeld, om het materiaal van deze baan te recupereren, en te hergebruiken in het nieuwe project. Maar met zekerheid ben je bij zo'n ingreep een heel deel van je materiaal onherroepelijk kwijt, wegens teveel beschadiging door het loswrikken e.d. (bvb de volledig met alleslijm verkleefde sporen). Ook alle op maat gemaakte items kun je voor het grootste deel vergeten. Mede daardoor was het er nog niet van gekomen om aan die ontmanteling te beginnen. Gelukkig, zeg ik nu, want ondertussen heb ik de afwerking voor misschien negentig procent achter de rug, en komt de finish echt wel in zicht. Alhoewel, is zo'n baan ooit écht af? Ik denk dat je op een bepaald ogenblik moet beslissen en aanvaarden van "dat is het nu, en zo blijft het!". Uit mijn ervaring van de laatste weken kan u ik u wel vertellen dat de afwerking, de details, (de kers op de taart) misschien wel hét leukste onderdeel is bij het bouwen van een modelbaan, al zal dat voor elke modelbouwer wel weer anders zijn. Waarschijnlijk zijn er mensen die liever met het technische gedeelte bezig zijn, en/of aan de scenery weinig eisen stellen, maar het liefst van al rijden, al is het op een blote plaat met enkel (veel) sporen. Evenveel respect voor deze mensen. Maar om terug te komen op mijn keuze's, ik heb de laatste dagen (weken) enorm genoten van al die fijne werkjes, die kleine details, die verbazend genoeg bijna telkens weer voor een hele andere look zorgden, en die uiteindelijk het gezicht van uw baan, het eindresultaat, veel meer hebben bepaald dan ik ooit had durven denken. Het zijn nochthans soms kinderlijk eenvoudige dingen(tjes), die je gemakkelijk zelf, en voor "bijna niets" zelf kan maken. Met een dun reepje balsahout en enkele houtkleurige luciferstukjes maak je bvb prachtige tuinmuren. Het (nieuwe) schuursponsje (voor de afwas) van moeder de vrouw is zo een ander atribuut wat een tweede leven is begonnen op de spoorbaan. Pruts het groene "schuur" gedeelte er voorzichtig af (enkele milimeter dik), en snij het in dunne reepjes. Je kan je geen mooiere tuinhaag inbeelden! Uit enkele verdorde droge takjes uit de tuin knip je zonder verdere bewerking de meest natuurgetrouwe boomstammen. Je legt twee dwarsliggertjes van hetzelfde materiaal als bodem (uiteraard haaks), en je kan beginnen lijmen, laagje voor laagje, zoveel, zo groot en lang als je zelf wil. Tenslotte aan beide kopse kanten even twee stutbalkjes kleven, en je stapel(s) gerooide bomen ligt te wachten op transport. Het is eigenlijk slechts enkele minuten werk, en geeft een verbluffend realistisch resultaat. Idem, maar dan met (véél) kleinere stukjes, maak je een tas brandhout, welke in vele tuinen te zien zijn om de houtkachel in de winter te voeden, en de bewoners van de nodige warmte te voorzien. Door een (zacht) zwart podlood af te schrapen met een cuttermesje verkrijg je fijn zwart "grafietpoeder", wat een ideaal pigment is om dakpannen, betonoppervlakken enz... mee te verouderen. Kleurpotloden hebben op dezelfde wijze ook wel links of rechts hun nut. Creatief denken moet je misschien een beetje leren, maar als je met de afwerking van je baan bezig bent, komt het soms als vanzelf...
Er komt toch wel schot in de baan nu. Zowat alle ellendestukken zijn opgespoord, en aangepast. De ene keer door middel van een betere spoorverbinding, de andere keer door het vlakker leggen van een rail, ergens is er zelfs een volledige bocht herlegd, die niet naar mijn volle zin was, en in de wisselstraat is de dubbele kruiswissel vervangen en aangepast, wegens niet tevreden over het functioneren. De nieuwe railverbinders die ik onlangs via ebay gekocht had komen nu echt wel goed van pas, want bij de tweedehandse zaten er toch een redelijk aantal welke niet meer de ideale verbinding maakten, met alle nare gevolgen vandien... Ik vrees zelfs dat ik nog een tweede lading railverbinders zal moeten laten aanrukken! Er hangt teveel af van een goede verbinding/elektrische geleiding, om daarop te bezuinigen, heb ik ondertussen geleerd. Inmiddels is er ook een nieuw dieseltreinstel bijgekomen: het betreft een duitse VT 04.5 ( of SVT 137, of "vliegende hamburger", zoals hij ook genoemd wordt). Het gaat om het minitrix-model 12433. Het is dus een model van de "deutsche bundesbahn" (1935), maar een vergelijkbare versie heeft ook bij ons rondgereden, onder de benaming AR 652.02. Het is de bedoeling om het duitse model mettertijd om te schilderen naar belgische kleuren, maar voorlopig zal hij af en toe zijn rondjes draaien op mijn baan in duitse livrei. Verder ben ik vandaag begonnen (met een schuchtere poging!) aan een zgn "rolbrug". Een beetje de tegenhanger van een draaischijf, alhoewel er toch wel wat verschil in functie zit tussen de beiden... Gezien de prijs, en de verkrijgbaarheid van een arnold (electrische) draaischijf, en het feit dat zo'n (grote) draaischijf, met daarbij horende lokloodsen in een cirkelsegment, in het belgische grootbedrijf niet meteen de meest-gebruikelijke oplossing was, wil ik een poging doen om een (kleine) rolbrug in te bouwen op mijn baan, en deze te koppelen aan lokloodsen à la Mariënbourg. Dat lijkt mij realistischer, en het zal daarenboven goedkoper zijn. Wanneer het dan nog lukt, heb ik bovendien iets wat ik zelf ontworpen en gemaakt heb, en dat geeft alleszins (véél) meer voldoening dan gelijk welk aangekocht alternatief. Maar zover zijn we nog niet, eerst kijken of we de klus geklaard krijgen...!
Na de ontgoochelingen van de vorige keer, en na alles even te hebben laten rusten, hebben we de draad toch weer opgepakt. Zo is onze hobby nu eenmaal, en ondanks alles begint het toch steeds weer terug te kriebelen. Ik ben begonnen met heel het baantraject nog eens te bekijken, en bijna spoor per spoor de verbindingen, plaatsing van de rails, aansluitingen, enz. ... aan een grondige inspectie te onderwerpen. En ja, dan komt er hier en daar toch wel iets boven wat niet 100% geplaatst is zoals het hoort. Met de wetenschap dat we spoor N rijden, en dat er daar, gezien de kleine schaal, geen concessies mogen gedaan worden op dat vlak, ben ik maar meteen begonnen om er deze (meestal kleine) fouten maar meteen uit te halen. Een railverbinder welke niet stug genoeg meer aansluit bvb kan al reden zijn tot verminderde stroomdoorgave, wat dan leid tot een even schokkende/inhoudende lok bij het overschrijden van deze plaats. Een enkele keer was een railverbinder aan de binnenkant wat opgeplooid (door meermaals monteren/demonteren, met mogelijk wat gewring). Daardoor gingen sommige oudere wagons, met waarschijnlijk een iets hogere wielflens, deze opgeplooide rand even raken, met soms een ontsporing tot gevolg. Ik kan je vertellen dat voor je dit in de gaten hebt, je de betreffende combinatie er al ontelbare keren hebt laten overheen rijden! Eigenlijk is het bijna toeval dat je ontdekt dat juist dat kleine krulletje de oorzaak is. Zeker wanneer dat gelegen is op een plaats op je baan, waar nu net niet de beste verlichting voorhanden is... En mijn bril-behoevende ogen laten mij op dat gebied ook reeds aardig in de steek, moet ik regelmatig ondervinden! Verder zaten er ook twee aan elkaar gekoppelde bochtenwissels in (om te kunnen overlopen van het ene spoor naar het andere, vooraleer het station in te rijden). Deze wissels zijn op die manier dus rechts/averecht tegen elkaar aan gezet, en dat wordt door sommige locs/wagons niet zonder slag of stoot aanvaard. Hier heb ik dus een klein stukje van mijn traject dienen te verleggen, waardoor ik een iets langer recht stuk creëerde vóór het binnenrijden van het station, en het overlopen aldaar kon laten geschieden door rechte wissels ipv de boogwissels. Op deze manier, met rechte wissels dus, geeft dat geen problemen meer: opgelost dus, en bijgeleerd dat het inzetten van bogenwissels op een modelbaan (veel) storingsgevoeliger is dan het gebruiken van rechte. Ondertussen heb ik via ebay een aantal nieuwe railverbinders besteld, welke eerstdaags zullen verstuurd worden. Ik heb mij voorgenomen dat alle er niet 100% goed uitziende verbinders eruit moeten, en vervangen worden door nieuwe. Na enkele keren demonteren hebben veel van deze clipjes hun beste tijd gehad, en de railverbindingen zijn van crusiaal belang voor het goed functioneren (lees: stroom doorgeven) van de baan. Je mag dan nog zoveel "ringleidingen" onder je baan leggen als je wil, één zwakke schakel in de ketting is voldoende om de ganse zaak te verknoeien. Waarschijnlijk ben ik in mijn enthousiasme bij het leggen van de sporen niet kritisch genoeg geweest op dit punt, en dat moet je dan achteraf bekopen. Beter had ik iets trager gevorderd met de werken, maar zonder de misstappen welke er nu terug uitgehaald moeten worden, en welke behoorlijk tijdrovend zijn... Inmiddels heb ik ook nog even een aankoop gedaan (tweedehands): er is een "tomix" wagon bijgekomen. Voor de mensen die niet weten waarover het hier gaat, het betrefdt een stofzuiger/railreiniger. De wagon in kwestie wordt voortgetrokken/geduwd door een loc, en ondertussen zuigt de (piepkleine, maar efficiënte) ingebouwde stofzuiger alle stof vantussen de rails en omgeving weg, naar een vergaarbakje in de wagon. Je staat ervan versteld hoeveel troep er na een rondje in de vergaarbak terechtgekomen is! Op de plaats van de stofzuiger-eenheid kan je ook een schijfje monteren, wat de rails licht opschuurt (zoals een klein rond fijn schuurpapiertje). Derde mogelijkheid is ook een rond schijfje, maar met een zachte bovenlaag, wat de rails oppoetst, al dan niet in combinatie met een reinigingsprodukt, wat je in de wagon, in een daarvoor voorzien reservoirtje kan gieten. Ik heb enkel nog maar de stofzuiger gebruikt (dat zal ook de voornaamste bezigheid worden van deze "tomix"), en ik ben er zeer tevreden over. Het is wel een lawaaierige bezigheid, en je gebruikt best een lok met de nodige trekkracht, want "het ding" maakt een herrie, en weegt behoorlijk veel, maar doet perfect waarvoor het op de markt is gebracht! En zo zijn we weer terug vertrokken...
't Is alweer een tijdje geleden dat ik hier nog wat neerschreef, dus leek het mij het moment om nog eens achter het klavier te kruipen voor een up-to-date. Ondertussen ligt het spoortraject zowat op zijn plaats, en worden er regelmatig "proefritten" gereden, met het oog op eventuele veranderingen/verbeteringen. Hieruit is gebleken dat dit écht wel nodig is. Je rijdt een traject met een bepaalde loc, en alles loopt als een zonnetje. Nog eens proberen met enkele andere loc's, en weer euforie: het loopt perfect! Nu gaan we er eens een sleep pasagiers- en goederenwagens aan koppelen, en hop, we rijden weer.... maar voor niet lang!? Wat is dit? Dat kan toch niet? De vorige ritten gingen zo beloftevol, zo probleemloos, en nu dit. Zit er misschien een wagonnetje tussen dat een mankement vertoond? Misschien is er een asje dat wat vastloopt? Is er ergens een koppeling tussen de wagons die niet "volgens de regels van de kunst" is, en zorgt dat er in de bocht(en) wrijving ontstaat, of door een zekere stugheid het andere wagonnetje naast de sporen duwt? Proberen, terug proberen, en nogmaals, en nog.... Sneller, trager, voorwaarts, achterwaarts... Het is soms een raadsel! Ergens op het sporentraject zat er een railverbinder niet helemaal goed gemonteerd, de (zwaardere) loc's namen deze kleine hobbel wel, maar de soms veel lichtere wagons wippen hierop letterlijk even omhoog, en hop, ze liggen ernast. Of om één of andere reden is er een spoorstaaf welke op het uiteinde niet 100% recht meer is, of die in een vorig leven in een helling moet gelegen hebben, met tot gevolg dat de uiteinden een beetje "opkrullen", of weet ik veel wat andere redenen nog allemaal (we werken met tweedehands materiaal, remember), maar ik kan u verzekeren dat het bij momenten dik enerverend is om de juiste reden van werkweigering op te sporen! Uiteindelijk zijn de meeste problemen van de baan. Ha, we nemen eindelijk eens die treinsamenstelling met dat nieuwe stel wat we maanden geleden reeds gekocht hebben, maar wat tot vandaag dus nog niet uit de doos is geweest.... rijden maar!! Verbazing alom! Bij de eerste wissel lig de hele boel in de kant: godv*****!! Dit is de grootste ontgoocheling van de laatste maanden! Hoe kan dat nu?! Even bekruipt mij de goesting om met alles te stoppen, de boel volledig af te breken, misschien moet ik gewoon opnieuw beginnen. Heb ik te vlug gewerkt? Te onnauwkeurig? Komt het door het materiaal? De zaak even laten bezinken, de stekker eruit, en een avondje TV kijken bij een goede pint! Sorry, even geen treinen meer!!! De volgende dag zit je alweer terug op die treinenzolder, en zoek je gedreven verder naar al wat maar zou kunnen mis lopen. Zo zijn "kleine treinen"-mensen nu éénmaal. Er komt een dag dat (bijna) alles zal rijden zoals ik het wil. Wel ben ik er mij ondertussen van bewust dat enkele van mijn "collectie-stukken" niet echt geschikt (meer) zijn om behoorlijk te functioneren in combinatie met sommige andere/modernere loc's/wagons. Ook al is alles in schaal N zgz compatibel, de praktijk wijst uit dat dit een niet sluitende slagzin is! Ander punt van (zelf)kritiek is dat mijn baan enkele "gevoelige" plekken heeft. Dankzij vroegere proefritjes was ik mij terdege bewust van het feitr dat R1 bochten niet altijd kunnen, dat dat deze verbannen dienden te worden in mijn recentste baanplan. Wat ook gebeurde. Tijdens de opbouw van de baan echter, kwam ik uiteindelijk hier of daar toch in conflict met mijn afmetingen, en werd ik alzo min of meer gedwongen om toch, zij het slechts enkele losse exemplaren, korte bochtelementen in te bouwen a rato van R1 straal, of benaderend met flex-spoor. En laat het nu net daar zijn dat de problemen zich (meestal) voordoen! Nu kan je twee kanten op: -ofwel laat je alles zoals het nu is gebouwd, en vermijd je gewoon de slechtlopende combinaties (want we spreken hier echt wel van slechts enkele "dwarsliggers") -ofwel zet je er de bijl in, en moet er (serieus) bijgeschaafd worden aan sporenplan/traject. Bij de tweede versie moeten er waarschijnlijk behoorlijke concessies gedaan worden, en valt mogelijk zowat alles te herzien, want wanneer je gaat schuiven in een puzzel, dan krijg je meestal de stukjes nooit meer perfect bij elkaar... Tijd brengt raad! Vandaag had de vrouw een vrije dag, en zijn we gezellig met zijn tweetjes naar zeeland gereden. Da's eens wat anders, hoor ik je zeggen. Ja hoor: we zijn er een airbrush set gaan kopen. Daarmee kan ik dan vanaf morgen op de treinenzolder aan de slag....
Na de planningsperiode dus het "echte" werk: het papieren plan omzetten in werkelijkheid. Deze week zijn we dus aan de slag gegaan met de arnold-sporen. Vermits het baanplan niet is uitgetekend met één of ander wintrack-achtig pc-(ontwerp)programma, wat netjes aangeeft welke, en hoeveel sporen je juist nodig hebt van elke soort, maar gewoon op de ouderwetse manier "vanuit de losse pols", kom je in de prtaktijk dus weleens kleine probleempjes of onjuistheden tegen, welke dan met een beetje nadenken, en vooral met de nodige fantasie, kunnen worden opgelost. Dat resulteerd dan meestal wel in het niet exact nabouwen van het plan, maar iets wat er zo goed mogelijk op gelijkt. So what? Sommige mensen zouden daar misschien zwaar aan tillen, maar bij mij is het niet om die milimeter-juiste weergave te doen, het blijft een hobby! Bovendien kom je zelfs soms met een resultaat wat achteraf gezien beter blijkt dan wat gepland was... Daarbij komt ook nog dat ik een behoorlijke stock arnold materiaal in huis had, wat ik absoluut wilde gebruiken, om alzo de aankoopkosten van materiaal voor de nieuwe op die manier wat te reduceren. Dat wil dan wel zeggen dat je bij het bouwen voldoende flexibel moet zijn. Ik bedoel hiermee dat, wanneer je bvb van een bepaalde soort sporen er enkele te kort komt (of de verkeerde bochtradius) om iets af te maken, je soms even zo goed het traject een beetje kan verleggen/aanpassen, om alzo met het nog wel voorhanden zijnde materiaal de zaak verder af te bouwen. Wat me deze week al veel en goede diensten heeft bewezen, is mijn dremel! Wanneer je aan modelbouwen doet, is dit wel een qwasi onmisbaar stukje gereedschap. Het op lengte maken/doorslijpen van sporen bijvoorbeeld, wordt met de dremel een doodeenvoudig klusje, zo gebeurd! Om de reeds geplaatste sporen voorlopig op zijn plaats te houden, gebruikte ik aanvankelijk zo'n prikkers, zoals die gebruikt worden om boodschappenlijstjes aan een prikbord te hangen (duimspijkers met grotere gekleurde koppen laat ons zeggen). Maar wanneer je een bepaald stuk spoor wil gaan (proef)rijden, zitten die dingen wel in de weg natuurlijk. Ik gebruik nu dus een methode waarmee dit euvel omzeild wordt. Ik heb altijd wel ergens een rol "papieren tape" (schilderstape, afplaktape,...) bij de hand liggen, en daar scheur ik dan 2 stukjes vanaf, welke ik met de klevende zijde naar elkaar toe, op elkaar plak zodat je een kruis krijgt. De ene kant plak je dan op de tafel vast, zodat de andere helft (met zijn klevende zijde omhoog) het spoor op zijn plaats houdt. Dat is uiteraard een tijdelijke oplossing, want de tape zal door veroudering zijn kleefkracht na een tijd wel verliezen, maar het is de bedoeling dat tegen die tijd de sporen hun definitieve(re) bevestiging gekregen hebben, hetzij door het aanbregen van hier en daar wat houtlijm, of het plaatsen van het definitieve balastbed. Door het tijdelijke gebruik van de tape kan er ondertussen wel naar hartelust (proef) gereden worden op de baan, in afwachting van het definitieve resultaat. Ja, ... soms wil je eens niet bouwen aan sporen of scenery, niet bezig zijn met wisselschakelingen of blokken, nadenken over analoog of digitaal, niet beslissen of er nu seinen komen of niet, en...., en.... , maar gewoon het grote kind laten primeren, en eens gewoon lekker met de treintjes rijden, basta! Bovendien kom je op die manier soms (ongewild) op fouten uit! Een spoorstaafje wat slecht verbonden is, die ene wissel, die toch precies niet 100% glad ligt, en bij het omleggen soms hapert, één of ander stroomverlies/vermindering door een verbindingsschoentje dat wat los zit, of niet helemaal juist geplaatst (verschoven) is. Het "kind" heeft dus ook zijn voordelen. Misschien zouden we als "ernstige" volwassenen, die zichzelf zo serieus nemen, eens beter wat vaker dat kind in ons toelaten...!
Na veel denken, schetsen, wijzigen, raad vragen aan collega-modelbouwers, terug beginnen, enz is het eindelijk een feit: het nieuwe baanplan is er!Ten opzichte van de vorige editie zijn er, na opmerkingen van collega's enerzijds, en vaststellingen via proefrijden anderzijds, een aantal wijzigingen doorgevoerd, die het geheel moeten verbeteren, en waardoor ik tot een aanvaardbare oplossing/eindresultaat ben gekomen. Het ideale baanplan bestaat niet! Wat voor de één belangrijk is, is voor een ander absoluut niet nodig, behoeftes, en benadering van het thema, zijn voor alle modelspoorders waarschijnlijk verschillend. Dat maakt het trouwens boeiend, iedereen zijn eigen visie. Het eerste punt wat aangepast werd is het verkorten van de linkerlus van beide hoofdsporen, welke niet meer onder de industriezone doorloopt, waardoor meer plaats vrijkomt voor industrie-scenery, en waarbij vooral een aantal (te) scherpe bochten uit het plan gehaald zijn.Zowel optisch als technisch geven krappe bochtstralen een slecht resultaat. R1 bochten kan je beter niet gebruiken op een (spoor N) modelbaan, is mijn bevinding! Dat geeft gegarandeerd problemen met sommige rijtuigen. Vooral bij (lange) stoomlocs met vier of meer vaste assen, alsmede sommige voorlopers, heeft dat een hoog ontsporingsrisico tot gevolg, zeker wanneer er ook nog een wissel of dergelijke toegevoegd wordt aan zulke bocht. Bij sommige wagons haken de buffers in elkaar, wat omkantelen tot gevolg heeft. Het probleem is dan wel dat de enige bochtstraal waar ik in praktijk kan mee werken R2 is. R3&R4 zijn te ruim op de meeste plaatsen van mijn baan (beschikbare ruimte!). Daarmee krijg je dan wel een probleem bij het leggen van dubbelspoor. Aan een R2 kun je geen R3 leggen, omdat het straalverschil (veel) te groot is. Ik zal dit moeten oplossen door het gebruik van flexrails.De industriezone heeft een aparte toegang gekregen via de rangeer/opstel/werksporen. Daardoor blijven de beide hoofdsporen ongemoeid tijdens deze treinbewegingen. Hierdoor denk ik erover om het volledige blok opstel/rangeer/werk/industrie te isoleren van de rest, en aan te sturen met een aparte bijkomende trafo. Op deze wijze kom ik uit op volgende (analoge) aansturing: trafo1 voor het eerste hoofdspoor, trafo 2 voor het tweede hoofdspoor, en trafo 3 voor het "werk"blok.Ik zou ook reeds enkele blokken willen isoleren in de beide hoofdsporen, met het oog op een (eventuele) latere plaatsing van (treinbeïnvoedbare) seinen. Het kost weinig moeite om dit nu bij het bouwen reeds te integreren, ipv het later te moeten aanpassen, wanneer het balast e.d. reeds zijn aangelegd. Een andere wijziging welke doorgevoerd is in huidige editie, is het achteruitbrengen van de decor (achter) wand. Hierdoor krijg ik veel meer dieptegevoel in de baan, en meer plaats voor scenery. Het "mangat" valt met deze opstelling wel in het "decor"gedeelte. Het luik, welke dit gat moet bedekken, zal dus de nodige aandacht vragen, om het op een aanvaardbare (lees zo onzichtbaar mogelijk) manier te integreren in het geheel. Het zal (een gedeelte van) de plattelands- en stedelijke scenery bevatten. Gezien de meeste tentoonstellingsbanen zgn modulebanen zijn, en dus met hetzelfde probleem kampen, lijkt het mij niet onmogelijk om hiervoor een aanvaardbare oplossing uit te werken. Zo, hiermee wordt het hoofdstuk planning afgesloten. Op naar een nieuwe fase: het bouwen van de baan!
Dit weekend zijn we naar Middelburg geweest, naar de treinenbeurs "Middelburg modelspoorstad". Er was (heel) weinig n-spoor, ik had er eigenlijk meer van verwacht. Op een manier ook niet erg, zo blijft je portemonnaie dicht... Op zondag ook nog naar de modelspoorclub van St.Niklaas, waar het open dagen waren, met een prachtige tijdperk III stoombaan! Uiteraard heb ik daar mijn ogen goed open gehouden (en mijn fototoestel!), want van zulke ervaren clubbouwers kan je uiteraard nog wel wat bijleren! Toch weer een aantal details gezien, die ik nog niet eerder zag, en die soms o zo simpel zijn bij nader inzicht! Je moet er maar opkomen! Toch wel inspirerend, zo'n beurs. Als je dan terug thuis bent, zou je zo direct de treinenkamer instormen om te gaan bouwen... Ja, de treinenkamer: Het leggen van het sporentrace wil niet zo opschieten. Je plant alles op voorhand, en nog eens, en nog eens, .. en in de praktijk blijken er dan toch weer een aantal zaken niet naar wens. Dan ga je hier en daar wat "kleinigheden" aanpassen, en voor je het weet rest er van de aanvankelijke plannen niet zo bijster veel meer! Eens een paar stukjes uit de puzzel verlegd worden, passen de anderen ook niet meer! Het volgen van diverse fora, lezen van modeltijdschriften, en gaan kijken bij de collega's, maakt je natuurlijk "rijker" in je hobby, maar maakt het anderzijds niet eenvoudiger. Je leest, ziet, hoort hier en daar een aantal interessante zaken, er wordt op fouten of gebreken gewezen, goede raad gegeven, en je denkt ja, dat wil ik er eigenlijk ook bij, of daar moet ik iets wat gepland was net niet uitvoeren om die of gene reden, en zo blijf je de plannen wijzigen. Ik ben nu alles terug op een rijtje aan het zetten (op papier), en na samenspraak met forumleden her en der, moet er dan maar eens een definitieve oplossing uit de bus komen. Ik denk dat, als ik het zo niet aanpakt, er binnen een jaar nog steeds geen definitieve planversie is, en dat ik dan nog steeds even ver sta: eigenlijk nergens! Ach, laat ons als troost maar denken dat de huidige fouten die er inzaten, er bij deze toch uitgegooid zijn, dat is dan toch een pluspunt, ook al zullen er weer andere in de plaats opduiken. De perfectie bestaat niet, en is het nu misschien nét dat, wat de hobby zo boeiend maakt?
Wie modelspoort naar belgisch model in schaal N, is door de diverse fabrikanten zeker niet overbedeeld! Integendeel, het aanbod is eerder beperkt, bijna onbestaande zelfs. Met mondjesmaat is er in de loop der jaren hier en daar wel eens wat verschenen, maar om te zeggen dat de modelbouwer daar zijn baan mee kan vullen? Neen dus, absoluut niet! Tweedehands dan maar. Het probleem echter is, rekening houdende met hetgeen ik hierboven neerschrijf, dat wanneer een (schaars) model tweedehands te koop wordt aangeboden, de vraag- en biedprijzen omhoog schieten om van achterover te vallen! En of je dat nu leuk vindt of niet, het is ofwel meedoen met het spelletje, ofwel aan geen materiaal geraken... De belgische afzetmarkt is voor de fabrikanten, vergeleken met onze x-maal grotere buurlanden, niet interessant (genoeg). En kleine oplage's kosten aan ontwikkeling evenveel dan grote, dus is de rekening gauw gemaakt. Een andere mogelijkheid om alsdan nog aan de nodige attributen te komen - al is dat slechts gedeeltelijk - is een vergelijkbaar, wel goed in de markt liggend model kopen. Aan duits materiaal bvb is een enorm aanbod op de tweedehandsmarkt, aan uiteraard veel vriendelijkere prijzen, en daar zit wel eens wat bij wat mits enkele ingrepen zgn. "verbelgischt" kan worden. Veel van het belgische spoormateriaal (grootspoor) waren afgeleide modellen van ook elders in europa bestaande modellen, aangepast aan de noden en wetten van het land in kwestie. Door nu hetzelfde te doen met de schaalmodellen, kunnen we dus tot een aanneembaar compromis komen. Het grootste visueel verschil zit hem in de kleurstelling. De belgische stoomloc's hadden zwarte wielen en onderstel, ipv rood zoals bij de meeste ons omringende landen. Maar ook bvb nederland en oostenrijk hadden deze zwarte uitvoeringen. Dat zijn dan meteen ook de meest interessante modellen om te bewerken, daar het zwart overschilderen van vooral de spaakwielen en achterliggende chassisdelen, een moeilijk tot een goed einde te brengen klus is. Daarenboven zit achter deze wielen (een deel ervan althans) ook nog eens de stroomafname, welke beter ongeroerd wordt gelaten, wil je problemen vermijden! Een likje verf op de foute plaats, of een lichte verbuiging van de o zo fragiele stroomgeleiders, en je zit met (bijna) onoplosbare problemen naar functioneren toe! Dit is echt "not done"! Verder moeten ketel en stuurhuis in de gekende groene belgische kleur. Het dak blijft zwart, evenals de "snoet" van de loc, waarop trouwens ook een nieuw locnummer dient aangebracht te worden. De typenummering van buitenlandse en belgische modellen stemt uiteraard niet overeen. Deze nieuwe nummering, plus de afkorting van de stelplaats waaraan de loc werd toegewezen, dient ook op de beide flanken van de stuurhut aangebracht te worden. Het aanbrengen van deze nummering is in de schaal N een bijna onmogelijke opdracht voor de leek, daar de cijfers zo klein zijn, dat je ze zonder proffessionele middelen onmogelijk kan afdrukken/aanbrengen. Vandaar dat ik tot op heden op de door mij getransformeerde modellen nog steeds zonder deze typenummers rondtoer. Wie weet valt er ooit eens een oplossing uit de lucht, door bvb het ter beschikking stellen van decals door één of andere fabrikant... Verder zijn bij de meeste modellen hier en daar nog wel wat andere aanpassingen nodig, verschillend van model tot model, en al dan niet belangrijk. Het is allemaal maar de vraag hoe ver je wil gaan. En bij sommige van mijn collega-modelbouwers is dat hééél ver! Hierbij een foto met mijn huidige belgische collectie, van links naar rechts achtereenvolgend: -EB 3649 (K.Bay.Stb. type S 3/6) fabrieksversie -reeks 201 (bewerkte reeks 59) -type 96 (bewerkte duitse BR 74) -type 81 (fabrieksversie) -type 64 (bewerkte nederlandse NS 3800) -reeks V 260 (bewerkte duitse rangeerloc BR 361), met daarachter de fabrieksversie van de reeks 59 -reeks 202 (fabrieksversie) -type 93 (overschilderde, oorspronkelijk zwarte belgische versie) -type 59 (bewerkte duitse BR 89)
Op de "to do" lijst staan oa nog een duitse schienenbus met aanhanger, en een tweede stomer type 64.
"Kleine treintjes voor grote mensen"
