Wat is nu het verschil wanneer we over suiker spreken of
over suikers? Wanneer we suiker zeggen bedoelen we in feite de geraffineerde
riet- of bietsuiker die we kennen als klontjessuiker, strooisuiker,
poedersuiker, Wanneer we over suikers spreken gaat het over de hele groep van
de koolhydraten. Zijn alle koolhydraten dan ongezond?? Neen, integendeel,
koolhydraten heb je hard nodig als voornaamste energiebron, samen met eiwitten
en vetten. Maar alle nodige energie kun je eigenlijk uit natuurlijke bronnen
halen als granen, groenten, fruit, deze zitten namelijk vol koolhydraten, dus
suiker heb je helemaal nergens voor nodig!
Een koolhydraat is een bepaalde binding tussen koolstof,
waterstof en zuurstof die in vele soorten en maten kan voorkomen. Wat al deze
varianten gemeen hebben is dat ze energie leveren aan het lichaam en voor
sommige functies, zoals bijvoorbeeld de hersenen, zelfs onmisbaar zijn. Vooral
de korte koolhydraten zijn verteerbaar en opneembaar als energie, maar niet
alle koolhydraten zijn voor de mens verteerbaar. Dit wil echter niet zeggen dat
ze niet nuttig zijn, deze onverteerbare koolhydraten behoren namelijk tot de
voedingsvezels die we nodig hebben in onze darmen.
De suiker zoals we die in de winkel kunnen kopen is dus
meestal sacharose. En sacharose of sucrose is een disacharide bestaande uit
een molecule glucose en een molecule fructose.
Het raffinageproces bij bietsuiker kan in één doorlopend
geheel uitgevoerd worden, wat bij
rietsuiker niet het geval is. Bij het raffineren van bietsuiker beginnen ze
met het grondig wassen en in dunne schijfjes snijden van de bieten. Deze
schijfjes worden samen met een antischuimmiddel in een waterbad gedaan. De
schijfjes en het warme water worden in tegenovergestelde richting bewogen om op
die manier zoveel mogelijk suikers uit de bieten te onttrekken. Dit water, wat
nu voor 10 à 15 % uit suikers bestaat wordt achteraf nog verrijkt met het sap
dat uit de natte bietschijfjes geperst is. Vervolgens wordt dit sap vaak met
formaldehyde behandeld om bacteriën en gisten te vernietigen.
Op dit moment in het proces bevat het sap nog veel
nutriënten van de suikerbiet (vitaminen, mineralen en eiwitten). Deze nutriënten worden echter als
onzuiverheden beschouwd omdat ze het uitkristalliseren van de suiker beletten.
Daarom wordt net als bij de rietsuiker een klaringsproces via carbonatatie
uitgevoerd. Hierna ondergaat het sap een aantal verdampingen om zo een dikke
geconcentreerde suikersiroop te bekomen. Eens dit gebeurt is wordt het vaak nog eens met
zwaveldioxide gebleekt. Nu is de siroop klaar om te kristalliseren.
Deze kristallisatie gebeurd echter niet vanzelf, om het op
gang te brengen moeten er een aantal suikerkorrels in de siroop 'gezaaid' worden. Na
dit proces gaat het nog eens door een centrifuge waarbij de pure, witte
geraffineerde suikerkorrels gescheiden worden van alles wat er nog aan
restmateriaal in zat. Hiermee bedoelen we de nog overige voedingsstoffen, het
antischuimmiddel dat eerder werd gebruikt, de bacteriedodende stoffen, en giften
uit de chemische landbouw. Deze overschot wordt de bietmelasse genoemd en is
niet geschikt voor menselijk gebruik.
Na een laatste drogingsproces zijn de witte suikerkristallen
klaar voor consumptie. Ze kunnen gewoon zo (als kristalsuiker) verkocht worden, of verder
fijngemalen tot de gewenste korrelgrootte (fijn, extra fijn, superfijn,
ultrafijn, poedersuiker, ), of ze worden als klontjes verpakt. Wanneer ze
bruine suiker willen bekomen wordt er gebrande suiker (karamel) of
rietsuikermelasse aan toegevoegd.
Conclusie (zowel van riet- als van bietsuiker)
We kunnen nu dus stellen dat geraffineerde suikers geen
natuurlijk product meet zijn. Ze zijn namelijk zodanig gezuiverd dat alle
mogelijk voedingsstoffen eruit zijn weggehaald. Bovendien werden hiervoor nog
eens allerlei chemische stoffen gebruikt om bijvoorbeeld de suiker te bleken of
om het plantenmateriaal er aan te onttrekken. Het heeft dus geen enkele
voedingswaarde meer, in tegendeel het onttrekt de voeding uit jou eigen lichaam. Om deze suikers te kunnen verteren heeft ons lichaam namelijk mineralen, vitaminen, eiwitten en vezels nodig, maar omdat deze niet meer in het product aanwezig zijn haalt het lichaam die dus uit onze eigen gezonde cellen. Vandaar komt dus de bijnaam 'nutriëntenrover' die suiker wel eens krijgt.
Hoe verloopt dat raffinageproces nu precies? Laten we dat
eens nader bekijken om zo inzicht te krijgen in wat we eigenlijk binnen steken
wanneer we geraffineerde suikers eten.
Om rietsuiker te maken wordt er vertrokken van suikerriet dat wordt gewassen, gesneden,
gemalen en geperst. Zo bekomen ze een suikerrijk sap dat vervolgens gefilterd
wordt om er de resterende vaste deeltjes uit te halen. Nu worden in een eerste
raffinageproces, dat affinatie genoemd word, een dikke siroop met
suikerkristallen, en een en siroop met veel niet-suikerdelen (vitaminen,
mineralen, eiwitten), van elkaar gescheiden. Deze laatste is dan de lichte
melasse. De dikke siroop kunnen ze nu laten uitkristalliseren en dan krijg je
ruwe rietsuiker of bruine rietsuiker. Maar ze kunnen er ook voor kiezen om de
siroop nog verder te raffineren en dus te klaren om zo een witte kleur te bekomen.
Dit wordt meestal gedaan via carbonatatie en/of fosfatatie. Dit wil zeggen
dat er kleine krijtdeeltjes of fosfaten aan de siroop toegevoegd worden. Deze
hechten zich dan aan de niet-suikerdelen in de siroop en worden er achteraf weer uitgefilterd.
Vervolgens wordt het bekomen sap ingedikt d.m.v. verdamping.
Nu kunnen ze het nog verder ontkleuren tot het een vrij helder sap wordt. Dit
sap wordt dan opnieuw ingedikt via verdamping en ondergaat nu een nieuwe
kristallisatie. Als laatste proces worden de kristallen nogmaals in een
centrifuge gestoken om ze zo ook nog eens te scheiden van een donkere siroop
die dan de ruwe of zwarte melasse wordt genoemd. Na een finaal droogproces
onder invloed van warme lucht zijn de suikerkristallen nu klaar om ingepakt en
verkocht te worden.
Mensen hebben heel lang gelukkig geleefd zonder ook maar
enige beschikking tot suiker te hebben. Suiker kwam namelijk maar op rond de
zesde eeuw na Christus. Wat aten die mensen dan wel als ze eens zin hadden in
iets zoets? Bessen, fruit, noten, zoete granen en groenten en soms eens wat
honing uit een bijenkorf. Dat was meer dan genoeg om samen met het vlees dat ze
aten te zorgen voor gebalanceerde voeding en dus een gezond en goed
functionerend lichaam.
Alexander de Grote was vermoedelijk een van de eerste europanen die kennis maakte met het zoete sap van rietstengels die ze al enige tijd kenden in Oost India en China. Daar was immers al geweten dat deze zeer zeldzame rietstengels een zoete smaak afgaven als je erop kauwde. Ze pletten het zelfs al om er sap van te maken dat je zo, of gestold kon mengen met andere voedingsstoffen. Het was met dit laatste, qua uiterlijk op zout lijkende goedje dat Alexander en zijn legers te maken kregen. Zij beschreven het onder meer als zout dat naar honing smaakte, of honing die uit rietstengels kwam.
In het begin was dit suikerriet zo zeldzaam dat het
werkelijk een luxeproduct was. In het Perzische rijk echter begonnen ze ook
suikerriet te verbouwen en omstreeks 600 n. C. ontstond daar voor het eerst een
raffinageproces. Het was nog heel basis, maar er konden brokjes suiker gemaakt
worden die al iets beter bewaarden dan voorheen. Het bleef nog steeds een
luxeproduct dat bijna zijn gewicht in goud waard was. Maar later kregen ook de
Arabieren suikerriet in handen en daar zien we voor het eerst iets heel
merkwaardig gebeuren.
De Arabieren bouwden de suikerproductie namelijk zo ver uit
dat het niet langer een luxeproduct was. Nu konden dus niet alleen de rijke
officieren, maar ook het leger zelf ruimschoots meegenieten van het goedje. Met
alle gevolgen van dien. De Arabieren hadden namelijk een zeer groot rijk
uitgebouwd dat zich uitstrekte van de Indus tot de Atlantische oceaan. Maar
toen hun legers suiker kregen werden ze slap en verloren hun vechtlust en moed.
Uiteindelijk moesten ze een groot deel van hun rijk opgeven aan de vijanden en
zich terugtrekken. De suiker zorgde niet alleen dat de soldaten hierdoor hun
opdracht vergaten, maar ze lieten zich er zelfs door omkopen!
In de tijd van Napoleon werd er gezocht naar een nieuwe
suikerbron. Deze werd gevonden door een Duitse geleerde die de Babylonische
suikerbieten ontdekte. Zijn leerling slaagde erin om ook van deze de suiker te
isoleren uit de plant. Toen Napoleon Duitsland binnenviel en hier hoor van
kreeg, stelde hij meteen Franse geleerden aan het werk om een rendabele manier
te vinden om uit deze bieten suiker te halen. In 1812 slaagde Benjamin Delesset er in om een vrij goedkope manier te vinden om suikerbiet te raffineren. Vanaf dat
moment werden er massaal suikerbieten verbouwd en raffinaderijen opgezet om zo
een nieuwe gigantische suikerindustrie te ontwikkelen. Dit zorgde er echter
voor dat suiker niet langer een luxeproduct was omdat bietsuiker veel goedkoper
produceerbaar was. Met als gevold dat de legers van Napoleon ruime rantsoenen
kregen van de suiker en zo speelde zich hetzelfde verhaal af als bij de
Arabieren. In hun tocht op Moskou werden de suikerzoete Fransen in de pan
gehakt door een achterlijk volk, maar wel een volk dat nog geen suiker kende.
Van alle smaken die er zijn is zoet nu toch wel de meest
geliefde. Daar zijn toch veel mensen het over eens. Lekkere taartjes, en
koekjes, en snoepjes, en gebakjes, noem maar op. En vergeet vooral niet dat ook
de ketchup die het zoetste smaakt toch wel vaak de lekkerste is! En eten we
niet allemaal graag choco, confituur, honing,.. op onze boterham?
Wat hebben al deze voedingsmiddelen nu gemeen dat ze zo
aantrekkelijk maakt? Het antwoord is simpel: SUIKER!
Is daar dan iets mis mee? vraag je je nu misschien af.
Ik geloof van wel, maar oordeel vooral zelf! Ik heb de
voorbije zes maanden onderzoek gedaan naar de invloed van suiker op ons lichaam
en ons immuunsysteem, en ik heb tevens die zes maanden zelf geen toegevoegde
suikers gegeten.
Heb je helemaal geen suiker gegeten?, Ik zou dat niet
kunnen hoor!, en Wat kun je dan wel nog eten??. Dit waren de reacties die ik
regelmatig te horen kreeg als ik mensen vertelde waarom ik nu geen stukje van
die taart nam of het koekje liever liet liggen.
Nu ik zal het je eens vertellen, ik heb wel wat suiker
gegeten, één keer per maand wel bepaald. En dit heb ik gedaan zodat ik dan kon
voelen wat voor effect dit had op mijn lichaam dat na verloop van tijd de
suiker niet meer gewoon was. De gevolgen waren niet bepaald fijn! Maar meer
hierover vertel ik later meer. Nu om te antwoorden op de vraag wat ik dan wel nog kan
eten: ontzettend veel! Het voornaamste wat in feite wegvalt is fastfood,
frisdranken en comfort food. Maar alles van vruchten, groenten, bessen, granen,
melkproducten en raw food, mag ik wel nog eten. Dit betekend uiteraard wel dat
je goed moet opletten wanneer je verwerkte producten koopt, want daar zit het
gevaar. Hoe de verhouding in België precies ligt weet ik niet, maar in Amerika
bijvoorbeeld is aan 80% van alle voedingsproducten suiker toegevoegd!
Als je nu denkt dat een leven zonder suiker voor jou te hoog
gegrepen is, wacht nog even met oordelen tot je weet wat voor gevolgen het eten
van suiker allemaal op je lichaam kan hebben. Hoe langer hoe meer wetenschappers
en universiteiten beginnen onderzoek te doen naar suiker in verband met
obesitas, met diabetes type 2, met de ziekte van Alzheimer, met hart- en
vaatziekten, noem maar op, en zelfs met kanker! Het is bijvoorbeeld al bewezen
dat suiker de kankercellen voedt!
Ik schrijf deze blog in de vorm van een handleiding
voor al wie graag net als ik fit, energiek, gezond en met een gelukkig lijf
door het leven wil gaan. Een gids om suikervrij te leren leven! En jezelf te
verlossen van de verslaving die suiker (onbewust) voor velen van ons is.
Ik heb deze zes maanden niet in mijn eentje deze uitdaging
aangegaan, ik heb een paar honderd mensen aangeschreven, waarvan goeie honderd
mensen geïnteresseerd waren om mee te doen en soms zelfs heel dankbaar waren
voor de kans die ik ze hiermee bood. Ook kreeg ik een aantal reacties van
mensen die dit al gedaan hadden of er al mee bezig waren. Eentje daarvan vond
ik zo mooi en inspirerend dat ik ze hier wil delen. Het geeft ook meteen een
duidelijk beeld van wat je kunt verwachten eens je de stap zou zetten richting
een leven vrij van toegevoegde suikers!
Beste Mela,
Wat goed
dat jij over zon belangrijk onderwerp jouw eindwerk maakt! Ik ben jaren
geleden begonnen met zo suikerloos mogelijk te eten. In het begin had ik
ontwenningsverschijnselen: snakken naar suiker, het gevoel dat ik zou doodgaan
als ik geen suiker kreeg, zweten, hoofdpijn Kortom: alle ellende die je je
maar kon voorstellen. Na een week echter waren al deze symptomen weg en voelde
ik mij als herboren. Ik kon helderder zien, horen Mijn zintuigen stonden
scherper, ik voelde mij veel energieker, was veel opgewekter ook Ik heb
ongeveer een jaar heel strikt het suikerloze schema gevolgd, omdat ik er zeker
van wou zijn dat mijn lichaam het begrepen had. Daarna ben ik overgegaan tot
een milder regime, d.w.z. in de regel geen suiker, maar als ik ergens naar een
feestje moet of er is thuis een feestje, dan kan het wel. Met Pasen en
sinterklaas mag het wel, volop zelfs. Dan houd ik mij niet in. Maar wat zie ik?
Ik heb er snel genoeg van. Ik grijp spontaan niet naar zeer gesuikerde dingen,
voel er zelfs walging tegen soms. En als ik door omstandigheden (bijvoorbeeld
reizen in een ver land met een heel andere cultuur) toch meer suiker eet
dan gewoonlijk, dan heb ik al snel diarree of buikpijn. Ik voel mij dan
heel moe en futloos. Ken je het boekje suikerweeën? Moet je zeker lezen als
je met dit thema bezig bent!
Ik zal maar eens beginnen met mezelf kort voor te stellen: Ik ben Mela en ik ben een 18-jarige student. Ik maak deze blog voor mijn eindwerk, maar tegelijkertijd ook om er andere mensen mee te kunnen bereiken. Ik ben er namelijk sterk van overtuigd dat dit een zeer belangrijk onderwerp is. Mijn blog gaat dus over suiker, specifieker: over de verborgen gevaren van suiker, hoe je ze kunt leren kennen, herkennen, en vermeiden. Ik zal hier allerlei dingen in schrijven die met suiker te maken hebben, ook bijvoorbeeld gerechtjes zonder toegevoegde suikers of zelfs stukjes geschiedenis. Maar verontschuldig mij alstublieft voor eventuele kleine foutjes die in mijn werk zouden sluipen, ik ben maar een tiener en ik doe mijn best.
Verder wil ik nog graag verduidelijken dat ik het hier heb over toegevoegde suikers, dus niet de koolhydraten en suikers die van nature in vruchten, groenten en granen kunnen voorkomen. Maar hier zal ik later verder over uitweiden zodat alles mooi duidelijk wordt. Mochten er toch ergens onduidelijkheden zijn of als je verdere vragen of opmerkingen hebt, voel je dan zeker vrij om een reactie achter te laten of als het persoonlijker is mag een mailtje evengoed. Ik hoop wel dat je kunt begrijpen dat ik hier niet altijd direct op kan antwoorden, mijn schoolwerk gaat namelijk voor!
Veel leesplezier op mijn blog en ik hoop dat ik je hiermee iets kan bijleren! :)
