Deze morgen zijn we geland op onze nationale luchthaven in Brussel en zetten we weer voet op Belgische bodem. De check-in Kinshasa verliep vlekkeloos, alleen een tape (die van onze Johan) en een muskietenet konden de heren controleurs duidelijk gebruiken, want deze werden als 'ongeschikt' bevonden om in onze valiezen mee te reizen en dat laatste zal dus binnenkort hopelijk boven een Kongolees kinderbed hangen, zoals beloofd ...
De vlucht was er een eentje met heel veel turbulentie, omwille van de 'donderstormen' zoals onze piloot die noemde maar ook omdat er een medepassagier plots onwel werd. er was geen dokter onder de passagiers, dus sprongen 2 dapperen en wakkeren van ons Memisa-team ten strijde en dank zij hun deskundige hulp en raad kon de passagier op eigen kracht het vliegtuig verlaten. Van slapen kwam er dus niet veel in huis, temeer omdat we geterroriseerd werden door iemand die zo zwaar zat te snurken, dat ik soms vreesde dat hij de vleugels van het vliegtuig er ging afzagen !
De voorbije veertien dagen waren voor Johan en mij een overdonderende en verrijkende ervaring. We hopen een beetje van de Konngolese warmte (en niet alleen letterlijk) die we hebben ervaren, over te kunnen brengen naar onze werkplek, onze familie en vrienden. We zijn ontzettend blij terug in België te zijn temidden van ons gezin, onze familie, collega's en vrienden maar tegelijkertijd deed het afscheid nemen van hen op wiens levenspad we eventjes mochten meewandelen, een beetje pijn.
We nemen nu eventjes een break, want zowel de reis als de confrontatie met een wereld die zo vreemd is aan de onze, kruipen niet in de kleren. Het is belangrijk dat we voor onszelf onze ervaringen, onze emoties eventjes op een rijtje kunnen zetten om zo vol nieuwe moed en met een vracht aan Kongolese ervaringen, maandag terug op de werkvloer te kunnen staan. We hopen dat, als het zwart er bij ons dan letterlijk is afgewassen, we jullie kunnen beroeren met onze verhalen en jullie allemaal kunnen overtuigen van de noodzaak van onze hulp. Want ja, soms lijkt het wel een druppel op een hete plaat, maar als wij zelfs de druppel niet kunnen (willen) zijn, hoe met het dan met de mensen, met patiënten, arbeiders, verpleegkundigen en artsen ? Zij hebben onze hulp broodnodig (letterlijk!) !
Tot heel binnenkort in levende lijve
Uw reporters (tot gisteren ter plaatse, maar onze plaats is daar nu ingenomen door onze minister)
Gisteren een dagje Kinshasa overleefd. Een lesje hoe te overleven op en vuilnisbelt. Nog een beetje Kongo meegenomen in onze valiezen op de Marche des Voleurs. Ontvangst door ambassade België met dr.JP Nooterman stond in schril contrast met hetgeen we in het binnenland meemaakten. Niettemin lieten we het ons welgevallen, al deed het raar om hier in Kinshasa een steak de veau te kunnen eten.
Vandaag pre-check in en straks vertrekken we met z'n allen naar de luchthaven. Nog één keer het verkeer door in Kinshasa en we stappen in het vliegtuig richting Westerse beschaving. We hebben naast deze blog nog heel wat te vertellen, maar dat vernemen jullie rechtstreeks uit onze mond héél binnenkort !
Zet de frieten, de bloemkool, den biefstuk en de dame Blanche maar al klaar !
Het was nog pikdonker als we in onze jeep kropen, klaar om de tweede etappe van onze terugreis aan te vatten. En het was een geluk dat we überhaupt in de jeep konden! Gisterenavond had tata Niko bij het manueel afsluiten van zijn jeep de sleutels op de passagierszetel laten liggen. Ja, je raad het al, de Bob de Bauwer kwam weer in Johan boven en met zijn mes, een portie gezond verstand en beperkte schade aan de jeep kon zowaar de deur worden geopend en kunnen we dus deze morgen vertrekken. Misschien moeten we volgende week er toch eens over nadenken om Johan een bij-jobke als medewerker technische dienst aan te bieden ? Of, iedereen die vanaf nu nog een klusje heeft, één adres, zou ik zeggen !
Voor de liefhebbers van Top Gear of de echte autofreaks We rijden met een witte landcruiser van Toyota met een zes cilinder motor die vaak alles moet geven om op de steile, glibberige wegen die vaak overvloedig bedekt zijn met massas zand, vooruit te komen. Bovendien zeult dit beestje daarvoor 2 benzinetanks met elk 90 liter met zich mee.
Het werd vandaag een dag van bijna
Bijna moest Johan een heel bamboebos omhakken. Omdat het fel geregend had deze nacht moest onze arme klusser reeds om 5:30 uur, toen we net waren vertrokken, uit de auto springen om ons al kappend een weg te banen in het dicht begroeide bamboebos en de bamboetakken die de weg versperden, te verwijderen.
Bijna werden we zeeziek toen onze auto zigzaggend over de weg het eerste deel van deze tocht, de juiste sporen zocht. We voelden ons een beetje als op een kermisattractie, aan het stuur van een autootje dat het spoor moet volgen en waarbij je alleen aan het stuurtje naar links en rechts kan draaien.
Bijna belandden we in een riviertje, toen we één van de weinige (2) tegenliggers moesten passeren en dat net voor een piepklein bruggetje moest gebeuren
Bijna kwam een kind onder de wielen van onze auto terecht toen het als een pijl uit een boog plots van de ene kant van het bos naar de andere, de weg opschoot.
Bijna kwam een gordeldier in onze magen terecht. Gisteren gekocht langs de weg, vers en net gevangen, gisterenavond in de pan en vandaag tijdens de eerste stop op ons bord. Omdat onze magen protesteerden, aten we het niet op. Gaia zal content zijn. Maar onze Kongolese medereizigers lieten het zich smaken, zelfs de kop werd als een delicatesse naar binnen gewerkt.
Bijna viel ik eventjes in slaap, maar de Kongolese muziek die via een cassetteke uit de autoradio schalt en de overal even effen weg zorgden ervoor dat zelfs een uiltje onmogelijk was.
Bijna, Zijn we er bijna, tata Niko ? Is het nog ver ? In de middle of niets duikt plots een verkeersbord op, 45 staat op een wit rond bord met rode rand. Maximumsnelheid dachten wij, maar nee hoor het wil zeggen nog 45 km alvorens we de asfaltweg bereiken. Wij content, zo gepiept ! Ik kijk stiekem op de kilometerteller en bereken dat we er moeten zijn als die op 675 staat. Ik zeg tegen Johan, geniet ervan de laatste kilometers op erbarmelijke wegen. De laatste loodjes wegen echter zwaar, want het pas bijna 3 uur later en inderdaad 45 km verder dat we de asfaltweg bereiken.
Bijna twaalf uur duurde onze tweede tocht, maar uiteindelijk werden we veilig en wel gedropt in de vijfde straat, hier in mierennest Kinshasa. Onze poepen doen wat pijn, onze spieren ter hoogte van rug en schouders protesteren maar een echte douche waarbij ik mijn haar met stromend water kan wassen en er zelfs een maskertje kan opleggen, doen wonderen. Een WC mét bril en een spoelsysteem, ongekende luxe !
PS. Weten jullie wat het allereerste was wat we hier deden toen we aankwamen ? Dit computertje opstarten en bliksemsnel alle reacties nalezen. En het is hartverwarmend dat zoveel mensen deze blog kunnen volgen en er ook op reageren. Het doet ongelofelijk veel deugd na 14 dagen weg van de wereld eventjes terug wat van onze familie, collegas en vrienden te horen. (lezen)
Bijna kruipen we nu in bed want we zijn moe en onze oogjes vallen toe !
Om half vijf uit bed, ben onmiddellijk klaarwakker, zoals altijd hier op een onteigelijk vroeg uur omdat het belletje van de zusters onverbiddellijk rinkelt Ik zing (alléé, ik doe alsof) vandaag mee met de zusters en ga nadien samen met hen naar de eucharistieviering (waar ik trouwens niets van begrijp want volledig in het Kyaka). Gelukkig kan ik er meedansen en klappen op het ritme dat zij mij aangeven, er is altijd (ook s morgens vroeg) iets te beleven in een viering, het is dus een belevenis in de echte betekenis van het woord.
Onze valiezen staan klaar, ze zijn gehalveerd. We hebben er elk nog eentje mee én bovendien denk ik dat we nog niet aan 1/3 van het gewicht komen dat we meehadden toen we naar hier kwamen. De kaartjes van heavy mogen we er rustig afhalen. Veel was zullen we ook niet hebben thuis, dus Goedele ook Johan heeft aan jou gedacht, want we lieten hier zoveel mogelijk achter. Zij kunnen het beter gebruiken dan wijzelf
Het wordt weer Kongolees uur, wij staan netjes klaar op het afgesproken uur, maar onze chauffeur, de dokter die ons zal begeleiden en Jules, afgevaardigde van Memisa Kinshasa, zijn in geen velden of wegen te bespeuren. Als ze toch opduiken, nadat zuster Ria al rusteloos heen en weer heeft getelefoneerd, is het al ruim over negen en dan moeten ze nog de hele boel inladen en dat blijkt altijd een hele klus. Naast 6 passagiers, 2 valiezen en wat losse pakjes moet er tot wanhoop van Johan ook nog gedroogde vis op een stokje mee Kwestie van het een aantal uren echt fris te laten ruiken op onze avontuurlijke tocht !
We vertrekken uiteindelijk ruim drie kwartier na onze afspraak. We nemen afscheid van de zusters. Er vloeien traantjes. Ik ben blij dat ik terug naar huis kan, maar t is altijd met een beetje weemoed dat ik deze mensen terug achterlaat. Goed wetende dat jij terugkeert naar een wereld waar alles in overvloed aanwezig is, terwijl zij (vrienden ondertussen) hier elke dag moeten vechten om een beetje maniok voor hun kinderen of zoals gisteren in de centre de santé een gezondheidscentrum draaiende houden zonder dat er ook maar één paar handschoenen of een spuit aanwezig is
We zijn blij dat we terug met tata Niko, onze chauffeur mogen reizen. Hij bracht ons op een voortreffelijke Paris-Dakar-achtige (de brave man had er nog nooit van gehoord) manier naar hier en zal ons hopelijk ook nu weer veilig naar Popokabakka en later naar Kinshasa brengen.
Alles verloopt vlot en ondanks de erbarmelijke wegen, het feit dat twee tovenaars in opleiding, helemaal in het wit en vol amuletten rond de hals ons pad kruisen, kunnen we na een rit van zes uur, welliswaar zwaar vermoeid ons bedje opzoeken. t Is van daaruit dat ik dit berichtje schrijf maar t zal julie pas morgen bereiken, want de internetverbinding lukt weer eens niet
Het is hier ondertussen hevig beginnen onweren en its raining cats and dogs voor uren nu. Iedereen zegt hier dat we geluk hebben dat we niet nu nog moesten vertrekken vanuit Kasong-Lunda, we waren hier anders nooit geraakt Wil iedereen duimen voor morgen ?! Het houdt hopelijk op met regenen zodat we na sowiezo een dagrit morgenavond Kinshasa zullen bereiken.
Na een (verplicht) bezoek aan de administrateur du territoire de Kasongo-Lunda (=burgemeester), werden we op ons eigen afscheidsfeestje bij de zusters verwacht Wat de burgemeester betreft, hij is de officiele afgevaardigde van de politieke machthebbers in Kongo en je kan hem dus maar beter aan jouw kant hebben. Het is bijna niet te geloven, maar wat lijken Deinze en zelfs Gent toch klein. Je zal immers zoals deze burgervader maar een territorium zo groot als twee keer België onderje hoede hebben? Hoe kan één man een overzicht hebben, of bezig zijn met al de inwoners van zijn gebied als dat twee keer zo groot als België en daarbij ook nog eens moeilijk bereikbaar is Misschien ligt hier één van de sleutels waarom alles hier vaak een beetje vierkant lijkt te draaien. Wie zal het zeggen?
De zusters ze hadden een feestje gebouwd. De tafelwas buiten gedekt en naast de Kongolese boule national was er kip, Tilapia (vis met heel weing vis en veel graat), gedroogde vis (die we niet aten omwille van onze ervaring in Kin met de plaatselijke vismarkt die vooral door vliegen werd bevolkt), gebakken bananen, apennoten, saka-saka, mi-ampoul (iets met kokosnoot én heel lekker), zelfgemaakte popcorn (nee, helaas geen cinemaatje erbij, alhoewel de show van de zusters mocht er wel zijn ) en zelfs oliebollen (beignets noemen ze die hier en ze lijken alleen uiterlijk op oliebollen maar liggen net als de boule national bijzonder zwaar op de maag). Na het eten barstte het gezang los, en daar kunnen ze hier wat van in Kongo. Zingen en dansen, de levensvreugde die ze blijven heel werden we bedankt en in de watten gelegd. Jammer dat we de muziek niet kunnen meesturen, maar het werd nog beter ! Plotseling begonnen de zusters, 10 stuks in totaal en op zuster Ria na allemaal Kongelese, in een andere toonaard te zingen, het tamtam ritme vertraagde en ongelofelijk maar waar kwam plots uit die Kongolese kelen het lied Ken jij Jan de mosselman. We moesten beiden heel diep graven in ons geheugen, en t is vermoedelijk van in onze kindertijd geleden dat we dit lied zelf nog zongen, maar om het hier in Kongo door 10 Kongolese zusters te horen zingen, ik kan jullie verzekeren, we lagen plat van het lachen. Temidden van de brousse, hoor je uit het niets een oer-vlaams kinderlied
We wandelen wat rond in het ziekenhuis, een eerste kennismaking voor Johan. Voor mij een blij weerzien. Wat me onmiddellijk opvalt, is dat er veel meer patiënten zijn. Op pediatrie blijkt er een bezetting van 100 % te zijn, ook op de materniteit zijn 85% van de bedden bezet. Alleen op soins intensifs, maar stel je daar absoluut niet te veel van voor, want om eerlijk te zijn, merk ik geen verschil met een gewone afdeling, is het wat rustiger. Overal hetzelfde troosteloze verhaal van bedden zonder of met heel slechte veringen, zonder of met een tot op de draad versleten matras. Afgebladderde zuilen en muren ook, véél meer dan de vorige keren. Alles is duidelijk toe aan een nieuwe laag verf en moest het alleen dat maar zijn, zouden we dat wel eens vlug onder handen nemen, maar helaas, t zal véél te véél werk zijn voor 1 week Bovendien vraagt het klimaat, zeg maar de verschroeiende hitte ons om regelamtig wat rust te nemen vooral veel te drinken.
Een vrouw van 20 kijkt ons smekend aan op de afdeling chirurgie vrouwen. Zij ligt in het enige bed met een muskietennet in het ziekenhuis. Ze ligt op haar buik en werpt haar hoofd in haar nek en probeert zich zo wat op te richten. Wat we zien als we het muskietennet opheffen, grenst aan het ongelofelijke. Mukakwe, want zo noemt ze, slaat met haar handen de vliegen weg. Haar twee armen zijn van aan de ellebogen tot de handen, bedekt met enorme brandwonden, volledig opgedroogd welliswaar. Van aan haar middel tot aan haar voeten, zijn het één massa stinkende verbanden die je ziet. De vliegen, weet je wel ? Blijkt dat deze vrouw hier in juni 1 jaar (!!!!) zal liggen, op haar buik met brandwonden die niet willen helen, omdat er geen doeltreffend materiaal is, met volledig verstijfde gewrichten omdat ze bijna onbeweeglijk, nooit klagend, met vragende ogen voor zich uit staart, met een ongelofelijke dankbaarheid omdat mensen haar te eten brengen en verpleegkundigen en artsen haar zo goed mogelijk proberen te helpen, omdat ze nog leeft !? Ik weet het wel, het verbandmateriaal dat we mee hebben zal nooit voldoende zijn, hetgeen we voor haar kunnen doen met Flaminal en Mepitel zal misschien een druppel op een hete plaat zijn, maar mijn hart breekt als ik de zalf over haar wonden strijk en wéét dat dit waarschijnlijk (zeker !) nooit meer goed komt.
We meten de pediatrie op, gewapend met een echte rolmeter, een stylo en wat papier (rariteiten hier in Kongo) proberen we een schets te maken van de afmetingen van dit gebouw. De renovatie van deze afdeling, lijkt topprioriteit. Er zijn natuurlijk véél wensen, véél noden en vooral véel dromen, maar één ding tegelijkertijd, kwestie van belangrijke zaken van iets minder belangrijke te onderscheiden. Géén sinecure, want is het ontbreken van water en elektriciteit in een ziekenhuis nog denkbaar in deze tijd ? Dat patiënten en garde-malades (= diegene die voor hun zieken zorgen, die eten voor hen maken, die hen begeleiden) en verpleegkundigen geen toiletten hebben en ze dus maar lukraak, hier en daar rieten matjes hebben rechtgezet kwestie van een beetje privacy te hebben, is dat géén prioriteit, herstellen van vervallen sanitaire installaties ? De klusser in Johan lijkt te zijn wakker geworden, hij voelt zich duidelijk in zijn sas als hij nauwkeurig alle maten neemt. Ik loop er achter en noteer. Ik probeer ook ondertussen wat contact te maken met de patiëntjes, neem wat fotos, probeer te peilen naar het verdriet van een kind dat hier werd binnen gebracht met ernstige ondervoedingsverschijnselen. Ik moet glimlachen als ik een klein meisje zie, ik schat zo ongeveer een jaar of 6. Ze draagt haar kleine broertje op haar rug, ze lacht haar mooie tanden bloot naar het fototoestel, of hoe ook dit kind op een eenvoudige manier, geniet van het leven !
Dit gelooft niemand, maar t is kwart over acht en ik lig al in mijn Kongolees bedje, goed afgeschermd van de malariamuggen met een muskietennet, een walm van Deet-spray en een Malarone-ke dat zwemt in mijn overigens niet hongerige maag. Net nog wat gegrilde maïs gegeten, alhoewel Johan dat maar voor de kippen vond en omdat hij geen kip is er dus niet heeft van gegeten, heeft het mij toch gesmaakt evenals de gebakken bananen die we deze namiddag op bezoek bij Pere Joelle kregen voorgeschoteld.
Pikdonker, is het hier, met een sterrenhemel waar we niet over uitgepraat raken. Het is net of alle sterren naar hier zijn geïmporteerd. Johan is ondertussen, lieve Goedele en co, wees niet bevreesd, begeleid door een verpleger, vertrokken naar zijn slaapplek in het college. In een klooster zou het toch een beetje ondenkbaar zijn dat er mannen logeren, alhoewel Johan door de zusters op handen wordt gedragen, want hij brengt hen voortdurend aan het lachen en hij spreekt ondertussen ook een aardig woordje Kyaka.hou je dus maar vast als we binnenkort in het ziekenhuis een warrig taaltje uitbrabbelen Je wordt verkocht waar je bijstaat !
Een dag in het ziekenhuis. We zoeken beiden onze eigen weg, leggen elk onze prioriteiten en dat wordt hier duidelijk geapprecieerd. Johan heeft vandaag de poupinel kunnen herstellen, die hier door Memisa (deels dus ook met ons geld) werd geleverd enkele maanden geleden, maar hier werkloos stond te zijn omdat er een onoplosbaar probleem leek mee te zijn Niet dus voor Johan, die al zijn klussercapaciteiten maar vooral zijn boerenverstand moest gebruiken om de poupinel aan de praat te krijgen. Iedereen hier dus supercontent ! Bij de ijskast, die eigenlijk moet dienst doen als bloedbank, stelde Johan (of zou het toch Bob zijn ?) na een grondige check-up volgende diagnose : foutief ingelegde rubberafdichting waardoor de temperatuur van de ijskast natuurlijk pijlsnel de hoogte in ging doordat ze niet voldoende werd afgesloten. Misschien kan deze overigens spiksplinternieuwe ijskast nu dus in de heel nabije toekomst gebruikt worden waarvoor ze nodig is. Natuurlijk loopt Johan niet altijd rond met zijn Bob de Bouwer outfit en zet hij zo af en toe ook het petje van inspecteur op. Op zoek naar ieders noden en behoeften, peilend naar ieders wensen en dromen. En dat zijn er veel, heel veel
Een ziekenhuis waar er geen enkele sanitaire voorziening is, waar kinderen op de pediatrie, die overigens tot de nok gevuld is, slapen op een bed zonder matras, waar iemand op intensieve zorgen voor ons duidelijk ligt te sterven, terwijl iedereen hier doet alsof deze mangewoon maar een epilepsie-aanval heeft gehad en ze hem dus een infuus geven en een spatel tussen zijn tanden steken en voor de rest gewoon weer doorgaan met het schoonmaken van de hele zaal, het is duidelijk dat dit ziekenhuis grote noden heeft !
Dat het hier in het ziekenhuis overigens stukken properder is dan de vorige keren dat ik dit ziekenhuis bezocht, is overduidelijk. Hier en daar vind je nog wel eens een verloren spuit, trousse of naald, maar in het algemeen is het geen vuilnisbelt meer en ligt het vuil in de doorgesneden vaten (= vuilnisbak). De mannen van de technische diensten onderhoudsploeg zijn trouwens alom aanwezig en houden met man en macht de terreinen rond het ziekenhuis proper. Geen sinecure met al de geiten uit de cité die hier een rustig plekje opzoeken tot zelfs in de ziekenzalen Ik kan het echter niet nalaten tegen onze mensen van de TD en onderhoudsploeg te zeggen dat de efficiëntie waarmee in Deinze wordt gewerkt ongeveer zon 80% hoger ligt ! Dat als je het gras eerst afdoet met een machete en het dan bij deze temperaturen in brand steekt, net naast de klaslokalen waar ondertussen student-verpleegkunde leskrijgen, dat deze leelringen dan uitgerookt en hoestend naar buiten moeten lopen, dat was in de hoofden van de heren tuinmannen nog niet opgekomen. Misschien moet er hier wel dringend een vrouw aan de slag ?
Ik heb vandaag ook mijn kruistocht voor handhygiëne verdergezet. Nadat ik de vroedvrouwen heb gebruikt als proefkonijnen, kon ik vandaag op de zaal met de chirurgie patiënten en op de inwendige dienst samenmet verpleegkundigen en studenten een oefening maken rond het handen wassen. Iets wat hier toch wel dringend nodig en op zijn plaats is. Volgens hun statistieken (die hebben we ondertussen ook gecheckt) is hier de laatste 5 maanden geen enkele wondinfectie geweest. Lijkt me toch eigenaardig als ik gisteren een moeder op de materniteit zag waarbij ter hoogte van haar sectiowonde zon gat was dat ik er een vuist kon inleggen. Of wat te zeggen van de vrouw die na een sectio na 2 maand nog steeds op de dienst chirurgie is omdat ze ter hoogte van de navel een fistel heeft ? Dus ik met mijn pulleke handalcohol, een kommetje water en zeep, op kruistocht. Eerst wat theorie over het belang van de handen te wassen en nadien de praktijk. Iedereen moest zijn handen wassen, leerling verpleegkunde die overvloedig aanwezig zijn en het aantal verpleegkundigen duidelijk numeriek overstijgen, moeten hetgeen ik heb verteld, herhalen of toch stukken ervan. Zo gaat hier immers nog altijd het doceren zijn gang, met tucht en discipline. Een lesje opzeggen, rechtop naast de bank, alles noteren in een klein schrift, het laatste woord van de zin die de leerkracht net heeft gezegd, herhalen, afdreunen, het behoort hier allemaal tot de didactiek. Onze kinderen zouden nogal eens moeten kijken, zeggen Johan en ik dikwijls tegen elkaar, hier zijn geen voorgedrukte cursussen met oefeningen om in te vullen, hier is geen les via een blackboard of een computer. Er werden in het college net 7 leerlingen van het vijfde jaar weggestuurd, vlak voor de examens, een tuchtmaatregel avant la lettre. Wat hadden de heren uitgespookt ? Ze hadden een aantal meisjes naar een klaslokaal gelokt met een smoesje, eentje had dan de deur gesloten, had het licht uitgedaan en was voor de lichtschakelaar gaan staan. De anderen ? Zij konden hun gang gaan, dwz. voor het eerst in hun jonge leven een vrouwenborst van heel dichtbij betasten De paters konden er niet mee lachen, dat mag duidelijk zijn.
Handen wassen zonder stromend, lees proper water, is natuurlijk geen evidente zaak en de vraag naar handalcohol is dan ook groot. Opnieuw iets wat we moeten onderzoeken wat hier de mogelijkheden zijn, want het belang hiervan is vanzelfsrekend niet te onderschatten. Morgen neem ik de pediatrie onder handen !
