Het boek 'de helaasheid der dingen' is eigenlijk een biografie van de schrijver, Dimitri Verhulst, die opgroeit in Reetveerdegem met zijn vader, 3 nonkels en zijn moeder. Het gaat dus ongeveer over hoe hij zijn jeugd meegemaakt heeft -over zijn vader die aan de drank zit, alsook zijn nonkels, en hoe het dagdagelijkse leven eruit zag met drank, sigaretten en seks- en hoe zijn huidige leven er uitzien. Naar het einde van het boek toe verspringt het jaartal ineens een jaar of 20, en ik had het niet echt door, wat maakte dat ik dat stuk opnieuw moest lezen om het goed te verstaan. De vergelijking tussen de film en het boek is trouwens erg op elkaar gelijkend. Vele scènes van de film lees je terug in het boek, en vice versa. Ik moest toch soms enkele keren lachen, met enkele annecdotes en gebeurtenissen uit het boek/film. Maar tergelijke tijd besef je wel dat deze situaties tot op vandaag nog steeds voorkomen. Het is voor zo'n kinderen dan zeker niet gemakkelijk om uit die cirkel te stappen. Het boek las nog redelijk vlot, en ik heb het toch met plezier gelezen.
Donderdagavond ben ik naar de voorstelling van De helaasheid der dingen geweest in kinepolis brugge. Het was echt een aangename verrassing. In feite zit er niet echt een verhaal in, maar je ziet toch hoe sommige kinderen, toen en vandaag nog altijd, opgroeien in zulke erbarmelijke omstandigheden. Het eerste uur van de film zijn ongeveer de eerste 30 pagina's van het boek, maar het bleef zeker en vast boeien. Vandaag moeten er dringend wat pagina's van het boek doorgejaagd worden. Ik wil zondagavond zeker het boek uit hebben.
Enkele dagen geleden ging ik om het boek van Dimitri Verhulst. Vandaag, 18 november, zit ik aan pg 23. Er is niet zo veel gebeurt. Er is vooral de geschiedenis van de personages en het dorpje Reetveerdegem uit de doeken gedaan. Tot dusver heb ik een goede indruk. Goed boek, goed geschreven. Vanavond zou ik graag aan pagina 50 zitten. Dan zit ik goed op schema.
In 'De helaasheid der dingen' (Contact) zoekt dertiger Dimitri Verhulst naar de mooiste woorden voor het lelijkste Vlaanderen. In Reetveerdegem, het Aalsterse barakkendorp dat als locus terribilis
van deze autobiografische schetsen fungeert, laten vaders bulderend
bierscheten, heffen straalbezopen dwergvrouwen hun rokken op en wint
men drie bakken bier wanneer men er als eerste in slaagt de onderbroek
van het meisje van de Bijzondere Jeugdzorg van nabij te bekijken. Als
men al werkt, is het als facteur, en valt men doorgaans voor tien uur 's ochtends van zijn fiets.
Als weinig andere Vlaamse schrijvers slaagt Verhulst erin
dialect te laten klinken als Nederlands, dat bovendien rijmt met zijn
nostalgische, soms wat hooggestemde inborst. Wanneer Dimmetrieken in
een arcadische scène aan de dorpsvijver de borsten van een zekere
Helene 'met een plop' te voorschijn ziet springen, krijgt hij een
'gevoel dat men, indien mogelijk, in potjes zou willen doen'. Alinea's
beginnen met de zin 'Ook aan die avond is een eind gekomen', en wanneer
Verhulst aan het slot nog eens naar Reetveerdegem terugkeert, is het
vol afschuw, onaangepastheid en weemoed.
Anders dan in 'Problemski Hotel' (zijn korte roman over het
asielzoekerscentrum in Arendonk) beperkt Verhulst zich hier tot zijn
eigen verleden. Dat perkt de thematiek nogal in, maar geeft hem
tegelijk de gelegenheid om met hart en ziel te lachen en te huilen,
bijvoorbeeld met de alternatieve Tour de France van achttien
enthousiaste zuipers - één pint per vijf kilometer, en whisky en wodka
voor de Tourmalet. In het heden van Verhulst is er een vaste vriendin
en een kind en verantwoordelijkheidszin, en toch ook weer veel
verleden: 'Een zetel voor een vertelling is ook waar wij ons naar toe
slepen, wij worden elkanders vertelling die één van ons twee zal moeten
doen, en ik stel er mij misschien te sterk op in dat zij het zal zijn
die het laatste woord zal nemen.' 'De helaasheid der dingen' is een
lelijke titel voor een bijwijlen ontroerend boek.
Dimitri Verhulst wordt in 1972 in Aalst geboren. Zijn jeugdjaren
zijn erg bewogen en triest. Hij verwoordt het zelf als volgt: Moeder
nam medicijnen tegen kinderen. Ik was haar enige ziekte. Dimitri is
een onverwacht en ongewenst kind. Zijn vader is alcoholist en pleegt
huishoudelijk geweld. Zijn moeder trekt eruit en laat Dimitri achter.
Hij trekt samen met zijn vader bij zijn grootmoeder in. Daar woont hij
samen met zijn vaders broers, die ook een drankprobleem heeft. Hij
besluit de ellende te ontvluchten en belandt in een internaat en daarna
tot zijn zestiende in een pleeggezin. Dat rijke pleeggezin vervangt de
sloten bier van zijn familie door liters exquise wijn. Hij vlucht
opnieuw en komt in een gezinsvervangend tehuis terecht, vol met
geprobeerde kinderen die nu op hun beurt aan het proberen zijn.
Hij probeert zo snel mogelijk op eigen benen te staan en gaat aan de
slag als pizzaleverancier in Gent, toeristische gids op plezierbootjes,
duivenstrontschraper op kerken en animator (of animatras, zoals hij
het zelf noemt) in Mallorca. Hij maakt er een erezaak van om rond te
komen met zeer weinig geld en toch genereus te zijn.
Hij debuteert in 1999 met de verhalenbundel De kamer hiernaast. Hij
schrijft enorm veel en zegt daarover: Ik heb het tegendeel van
writers block. Ik heb weleens gehoord over een wetenschapper die zowel
links- als rechtshandig was en met twee handen tegelijk op een
schoolbord kon schrijven. Dat lijkt me geweldig, tegelijkertijd aan
twee boeken kunnen schrijven. Dimitri Verhulst verhuist naar Wallonië
en schrijft daar verder vanop een Waalse heuvel.
Dimitri Verhulsts werk is erg controversieel. Zo wordt hij twee keer
voor de rechtbank gedaagd. Een eerste keer door zijn moeder n.a.v. zijn
debuut De kamer hiernaast, waarin hij haar zeer grof portretteert als
een enorm dikke vrouw. Hij wordt ook aangeklaagd na het schrijven van
het toneelstuk Aalst, over twee ouders die hun kinderen vermoorden. De
veroordeelde ouders vinden dat Verhulst te ver is gegaan in zijn zin
voor realisme.
Hij laat zich in 2003 voor het Vlaamse tijdschrift Deus ex Machina
enkele dagen opsluiten in het asielcentrum van Arendonk. Het resultaat
is een tijdschriftreportage, maar wat hij heeft gezien, laat hem niet
meer los. Het resultaat is Problemski hotel. Hij zegt daarover: Ik
kwam in dat centrum binnen met de gedachte dat het belangrijk was om te
weten wat er in een asielzoeker omgaat. Vervolgens was ik zo eerlijk om
te vertellen dat er binnen racisme is en dat mij dat choqueert. De
engerds zitten overal, ook daar. Het boek is in negen talen
verkrijgbaar en staat op de lijst van Werelderfgoed van Unesco.
Verhulsts grote doorbraak komt er met De helaasheid der dingen, een
hilarische, autobiografische afrekening met zijn geboortedorp. Daarin
beschrijft hij op een wrange, komische manier zijn jeugdjaren bij zijn
grootmoeder en zatte nonkels. Hij wint met dit boek de Publieksprijs
Gouden Uil in 2007 en het boek is ook genomineerd voor de Inktaap 2008.
De helaasheid der dingen zal ook verfilmd worden door Felix van
Groeningen.
Zijn laatste boek, Mevrouw Verona daalt de heuvel af, zijn achtste boek
in zeven jaar, is heel anders van toonaard. Het is een idyllisch
dorpsverhaal over een weduwe, die twintig jaar na de dood van haar man
weer naar huis komt. Hij zegt daarover: Ik wilde niet nog een keer
hetzelfde doen. Mijn ambitie was om een stationsroman te schrijven. In
de literatuur wordt heel cynisch gedaan over de liefde. Eigenlijk zijn
de opvattingen heel kleinburgerlijk: geluk ziet er overal hetzelfde
uit, ongeluk is een thema dat je kunt waarderen. Kennelijk is er een
taboe. Geluk is een van de weinige grote uitdagingen die er nog liggen
in de literatuur. Ik ben ongelooflijk tevreden met mijn stationsroman.
Zijn stijl en taalgebruik worden getypeerd als sarcastisch maar
meedogend, volks, expliciet, hilarisch. Zijn grote voorbeeld is Louis
Paul Boon. Net als zijn stadsgenoot Boon toont ook Verhulst een groot
maatschappelijk engagement. Als progressief denker schrijft hij o.a.
columns voor De Morgen en ook redevoeringen. Hij zegt daarover: Ik ben
een geëngageerd schrijver, ja. Als ik zin heb. Als men mij vraagt voor
de verkiezingen iets te doen voor verdraagzaamheid verschrikkelijk
woord is dat trouwens dan doe ik dat.
Bekijk ook zijn komst in terzake door de volgende link te gebruiken. Klik
