Het feestcomité van Moerbrugge, o.a. met Ides
Cornellie als voorzitter en Willy Franssens, als feestleider, stelden aan
het toenmalige gemeentebestuur in 1993 voor om een tank, inzonderheid de
legendarische Shermantank, op sokkel te plaatsen aan de Brug van
Moerbrugge . Die tank zou als monument het symbool zijn van de Slag om
Moerbrugge, zoals er nog tanks staan in Bastogne en Houffalize voor de Slag om
de Ardennen of in Wibrin nabij Achouffe, eveneens op sokkel in het
centrum van dit dorpje.
Deze blog bespreekt de Slag om Moerbrugge en het bouwen van een monument ter herinnering aan deze Slag.
Eerst
ging de tank hersteld worden maar dit werd
afgekeurd door de gemeenteraad. Resultaat: een monument van maken.Onder impuls van Willy Franssens kon een Sherman tank op de kop getikt worden in Itegem, in de nabijheid
van Heist-op-den-Berg. Aanvankelijk was
er een voorstel dat de tank zou hersteld worden, zoals die in
Bastogne, Houffalize en Wibrin.
De gemeenteraad kon dit voorstel
van restauratie niet goedkeuren en dacht
daarbij aan een kunstige benadering van de tank als monument. Resultaat: een jonge kunstenaar, Ben
Snauwaert uit Beernem kreeg de opdracht én ook de volle vrijheid om creatief te
handelen, m.a.w. het hanteren van de snijbrander. Met een grote oplegger van de
Brugse firma Gheysens werd de tank van Itegem bij nv Seykens-Quick naar
Moerbrugge getransporteerd. Ter plaatse in Moerbrugge was het ook met een kraan van
bvba Gheysens dat de tank afgeladen werd. In de dagen daarna begon het werk van de
kunstenaar, nl punten en lijnen uitzetten alwaar een Oostendse firma met
snijbranders de tank zou vierendelen. Het was natuurlijk wel in véél méér stukken dan vier. Daarna
plaatste diezelfde kraan de stukken op elkaar en werden die dan één voor één gelast
overeenkomstig de aanwijzingen van Ben Snauwaert.
Hier zien we het afladen van de Shermantank vanop de
oplegger met een mobiele kraan, eveneens van de firma Gheyssens
Op de foto hierboven zien we
Willy Franssens bij de afgeladen Shermantank. Op de achtergrond zien we nog de enige resterende rupsen,
die spijtig genoeg een tijd later in Moerbrugge ontvreemd werden en als oud
ijzer verkocht werden.
De kunstenaar, Ben Snauwaert, heeft, toen de
tank aangekomen was in Oostkamp, de volgende artistieke opties
genomen:
De
plaats van het monument is beneden-dijks van het kanaal, dus ruim lager gelegen. Vandaar zijn keuze om het beeld
boven het landschap en boven de kanaaldijk
te verheffen via een sokkel.
er werden tanks stukgeschoten
in de oorlog. Een ongeschonden tank geeft de indruk niet deelgenomen te hebben aan
de strijd en roept dus geen drama op. Een stukgeschoten tank wijst op de slachtoffers die erin zaten en
gesneuveld zijn. Vandaar zijn idee om het drama van de oorlog op te roepen via een in
stukken gebrande tank.
Gelet op de dichterlijke vrijheid die hij van het Schepencollege, ad
rem gemeenteraad, verkreeg, kon hij opbouwend
werken tot boven de kanaaloevers. Zoals hij zelf citeert: Alles begint met
het geheel, de tank, waarop ik mijn lijnen uitzet. Die lijnen en merktekens bepalen
waar de snijbrander zijn vernietigende werk kan doen. Van bij de eerste snijlijn is
reeds bepaald hoe het beeld er gaat uitzien. Bij ieder nieuw afgesneden stuk,
weet ik precies waar dit ergens zijn plaats gaat krijgen. Dit alles gebeurt louter
intuïtief.
Het blok of de sokkel waarop
het monument staat is van beton en meet 3 op 3m en is 2,5 m hoog. Het
beton werd nog speciaal behandeld in functie van het beeld. Een gekleurde patinelaag diende
het geheel te verzachten. Op die sokkel
staat in bronzen letters: smeed oorlog om tot eeuwige vrede Slag om
Moerbrugge september 1944 Er is ook een steen op de
grond met de wapenschilden van Oostkamp en van Canada.
De gedenkplaat is een
arduinen plaat met als opschrift: Moerbrugge gedenkt de Canadezen + 8-12 sept 1944 en
zijn burgerlijke slachtoffers 1944
(alle namen zijn alfabetisch
gerangschikt)
Kwamen om : 53 canadezen
104 duitsers
12 burgers
De met de snijbranders in stukken gesneden Shermantank klaar om op elkaar gelast te worden overeenkomstig de aanwijzingen van de kunstenaar, dhr Ben Snauwaert.
Een werkman van de
technische dienst van de gemeente Oostkamp, een lasser, in volle actie op de ladder
Even nadenken of de opbouw van het monument voltooid is
Het feestcomité van Moerbrugge, o.a.
met Ides Cornellie als voorzitter en Willy Franssens, als feestleider,
stelden aan het toenmalige gemeentebestuur in 1993 voor om een tank,
inzonderheid de legendarische Shermantank, op sokkel te plaatsen aan de
Brug van Moerbrugge . Die tank zou als monument het symbool zijn van de
Slag om Moerbrugge, zoals er nog tanks staan in Bastogne en Houffalize voor
de Slag om de Ardennen of in Wibrin nabij Achouffe, eveneens op sokkel in
het centrum van dit dorpje.
Op deze foto ziet
men de sokkel met de vermelding Smeed oorlog om tot eeuwige vrede
Op deze gedenksteen staat bovenaan de naam van Malvina
Bonny als vermist opgegeven. Ze is nooit terug gevonden na wij ze afgegeven hebben aan het legerhospitaal in het klooster te Oostkamp. Zij was in haar buik geschoten en bloede uit. Zij ging eten halen in het ouderlijk huis voor haar kleinkinderen. Malevina was de moeder van Henri Franssens en de meter van Willy Franssens
Deze gedenkplaat herinnert aan de gesneuvelde Canadese
soldaten met de vermelding van hun regiment
Het Feestcomité en het
College van Burgemeester en Schepenen
hebben het mogelijk gemaakt om dit
monument te plaatsen en het in te huldigen op zaterdag 10 september 1994, de
50-jarige bevrijdingsherdenking. Volgens
de NSB voorzitter Boudewijn Lauwers
is het monument een blijvende herinnering aan zovele canadezen welke hun
jonge leven gaven om ons de vrijheid terug te schenken. De luisterrijke inhuldiging ging door in aanwezigheid van de Minister van Landsverdediging dhr Leo Delcroix. Verder waren er nog:
Canadese Pipes & Drums, Canadese militairen (54),
Canadese Oudstrijders (12), Oorlogsvrijwilligers 1025, Oud-Strijders NSB, Aglaja (vlaggezwaaiers), en verder oude
legervoertuigen, de schoolkinderen van Moerbrugge,
Vrij en Blijuit Oostkamp, het Godelievekoor enz.
Oudstrijder en sekretaris van de NSB Oostkamp Huidig
burgemeester Luc Vanparys
Marcel Dezutter op het spreekgestoelte, naast hem tijdens zijn toespraak
Mevr Gert Stevens van de gemeentelijke diensten
Optocht van de vele Willy Jeeps. Merk op: devele Canadese vlaggen
Rechts op de foto, de voorzitter van de NSB oudstrijders,
dhr Leopold Van der Borght (°1924) met
naast hem, in aanslag, dhr Felix Hennico,(+2005) ondervoorzitter (detail: op de achtergrond de persoon met het rode hemd: Rudolf Dezutter, de zoon van
NSB-Sekretaris Marcel Dezutter met voor hem in de rolstoel
zijn moeder Julienne Standaert en echtgenote van Marcel.
oudstrijder in Willyjeep Een Canadese delegatie Sekretaris NSB Oostkamp Marcel Dezutter tijdens
zijn toespraak
Optocht van de vriendenkring Oorlogsvrijwilligers 1025
De oudstrijders van Canada met in hun midden Willy Franssens en naast Willy, de
schepen Mevr Els Roelof van Moerbrugge
De vaandeldragers van de verschillende
oudstrijdersverenigingen
Uiterst links Willy Franssens met een delegatie van het
Oostkamps gemeentebestuur ( + Eric Eeckman, Lisette Vandeputte, Dirk Dezutter)
Schoolgaande kinderen in de stoet met Canadese
vlaggetjes
De kinderen beleven het feestelijk Ook de juf is enthousiast
Willy Franssens bij de door de Canadese Generale Staf
aangeduide verbindingsofficier, die verantwoordelijk was voor het militair protocol
Hier zien we van links naar rechts: Toenmalig Gouverneur
Paul Breyne, naast
hem de West-Vlaamse provinciecommandant Hugo Boden, dan de
militaire gezant van de Koning en er naast Willy Franssens
Hier burgemeester Luc Vanparys, gouverneur Paul Breyne,
Willy en provinciecommandant Hugo Boden
De gouverneur van West-Vlaanderen en de fanfare van Oostkamp (Vrij en Blij) rechts op de foto de ambassadeur van Canada en in het midden de minister van Canada.
Willy Franssens opende het portier voor de militaire gezant
van de koning
Overzicht op de plechtigheid aan het monument. Merk de 50
opgelaten ballonnen
(50 jaar geleden) waarop gedrukt werd: Nooit geen oorlog meer
De delegatie van Canada samen met de gemeenteraadsleden
Jacqueline Uyttenhove, Herman Himpens, Filip Beernaert en KatrienTalloen.
Links Eric Eeckman(+), Luc Vanparys, een kolonel-oudstrijder
en Willy
Willy en Jan Roose tonen een plaket met de insignes van de Canadese regimenten die aan de slag hebben deelgenomen en/of door Moerbrugge zijn
gepasseerd
Een gezellig samenzijn
De minister van Landsverdediging, Leo Delcroix en
burgemeester Ward Demuyt leggen kransen neer aan het monument
De militaire helikopter waarmee de minister gekomen was
Na het tekenen van het Gulden Boek
overhandigt burgemeester Ward Demuyt een aandenken
aan minister Delcroix, in bijzijn van
feestleider Willy Franssens met naast hem de
kunstenaar Ben Snauwaert
De Canadese
oudstrijders maakten van de gelegenheid gebruik om in Adegem de militaire
begraafplaats te bezoeken, alwaar alle, in Moerbrugge gesneuvelde Canadese soldaten begraven
liggen.
Drie overgebleven vrienden van Eeklo, Moerbrugge en Canada,
nl Georges Spitael, schrijver van diverse boeken over de oorlog, Willy Franssens
en dhr MacClou
Terug een Canadese oudstrijder
Burgemeester Ward Demuyt in
close-up
Op het spreekgestoelte:
Dhr Baudouin Lauwers (+), die voorzitter van de Oostkampse Nationale Strijders Bond (NSB) is
geweest van 1970 tot 2000. Daarna werd hij
opgevolgd als voorzitter door Leopold Van der Borght (°1924)
We kunnen met zekerheid zeggen dat dit een wieltje is die tijdens de oorlog werd gebruikt. Meer specifiek werd dit onderdeel gebruikt tijdens de gevechten in Moerbrugge om over de brug te rijden.
Het is afkomstig van een brancard. Vandemoortele bouwmaterialen heeft dit kunnen bemachtigen.
Ook is er een foto toegevoegd van een Carrier waarvan het wieltje afkomstig is.
De tank is een Sherman type M10 3-inch Gun Motor Carriagebouwjaar 1943/USA. Volgens het type motor woog hij tussen de 26 en 30 ton. Er werden GM-motoren ingebouwd alsook Ford motoren. GM-motoren hadden 2x6 cylinders met 13,9 liter cylinderinhoud, 410 pk en draaiend op diesel. De Ford-motoren waren op benzine, hadden 8 cylinders met een totale inhoud van 18 liter, 500 pk bij 2600 toeren/min.
De tank beschikte over een Houwitserkanon van 75 mm in de draaibare geschuts- koepel. Achteraan nog een mitrailleur. Rijbereik was 300 km met de dieselmotor. Vanaf 1941 tot einde productie in 1946 werden er om en bij de 49.000 stuks gemaakt of ongeveer 25 per werkdag. Uiteraard niet steeds dezelfde M10, maar ook de verbeterde versies als M4A3, enz. naargelang de opgedane ervaringen op het terrein.
Omdat de Shermantank oorspronkelijk voorzien was als tankjager (dwz de vijandelijke tanks uitschakelen) maar op het terrein te zwaar was uitgevallen (26 ton) ten overstaan van de snelle duitse Panther, werd hij dus als infanterie-ondersteunend ingezet. De Moerbrugse Shermantank is hier afgeleverd zonder ijzeren rupsbanden. Willy heeft nog een poging gedaan bij de kolonel van de Afdeling Verkoop van het militair depot te Evere bij Brussel om alsnog rupsen te vinden. Tevergeefs, geen voorraad meer.
