Niks is frustrerender voor een lezer dan overvallen worden door het einde van een verhaal dat gespeend is van alle logica en waarbij God de reddende engel is. Of een of andere superkracht, of superman, of superwapen.
Wij zeggen dan: vooral de reddende engel voor de schrijver zelf. Schrijvers die moedeloos vastlopen (en dat zijn er gelukkig weinig) kiezen weleens voor Deus ex Machina als einde voor hun verhaal. Een echte afrader, zoals Aristoteles al beschreef in Poetica.
Plompverloren bovennatuurlijke krachten, superwapens, of God introduceren in je verhaal om je hoofdpersonen uit de problemen te helpen wordt zelden of nooit gewaardeerd. Niet door lezers (en dus niet door uitgevers), niet door schrijfexperts en niet door schrijfcoaches.
Deus ex Machina vermijden
Maak een boekplan en een schrijfplan voor je begint te schrijven. Zorg dat je het eind al weet (of in ieder geval voor ogen hebt) voor je gaat schrijven. Dat is de beste manier om te voorkomen dat je vastloopt.
Zoals we ook aangeven in de schrijfmodule over Vertellen & Vertonen, moet je als schrijver waardering hebben voor de intelligentie van de lezer. Een goed voorbereide schrijver weet waar hij het over heeft en kan dingen weglaten. Die schrijver heeft geen flauwe trucjes zoals een Deus ex Machina nodig om zijn verhaal of boek tot een spetterend eind te brengen.
Een Deus ex Machina gebruiken is eigenlijk een brevet van onvermogen. Er is er maar één die het goed doet in de moderne literatuur. Wil je weten wie? Word dan lid van Schrijven.Community. Dan leggen we je uit wat dit schrijfvehikel is en wat het niet is en hoe je een verhaal of boek wel tot een knetterend einde kunt brengen.
Persoonlijk ben ik dol op dialogen schrijven. Een van de sterkste is, naar mijn mening, het gesprek tussen Bond (Daniel Craig) en Vesper Lynd (Eva Green) in een hogesnelheidstrein in Montenegro in de film "Casino Royale". Vesper opent het gesprek met Bond, aan wie ze op voorhand een hekel heeft, met "I'm the money", waarop Bond snedig antwoordt, na een uitgebreide studie van haar figuur: "Every penny of it".
Hierop volgt een steekspel met woorden waaruit je kunt opmaken dat de tijd dat alle vrouwen in katzwijm vallen zodra Bond in de buurt is, definitief voorbij is.
Voor schrijvers is Vespers opening een prachtig voorbeeld van subtekst: ze bedoelt iets anders dan ze zegt. Hetzelfde geldt voor Bonds reactie. Als je goed bent in dialogen schrijven, kun je eindeloos doorvertellen zonder dat je de lezer verveelt.
Met impliciete betekenissen, addertjes onder het gras, krachtsverhoudingen, of relatieverhoudingen, tussen mensen tot uitdrukking brengen in dialoog, geef je personages stem en karakter. Het geeft je ook de mogelijkheid veel meer te vertonen dan te vertellen.
Dialoog is een van de belangrijkste gereedschappen van de schrijver. Zeker ook omdat mensen zelden zeggen wat ze precies willen. Als je dat tot uitdrukking kunt brengen en je dialogen je plot, personages en / of thema ondersteunen, dan ben je goed op weg als schrijver.
Dat geldt ook als je stem en karakter wilt bepalen voor je personages. Ze hebben niet allemaal een of ander raar accent nodig of zo. Het gaat erom dat jij ervoor zorgt dat hun manier van praten bij ze past en dat je zo hun karakter weerspiegelt.
Dialoog is suggestief, impliceert achtergrondverhalen, versterkt, of verzwakt juist. Een goede dialoog dient één doel, een geweldige dialoog dient vele.
Oefening in dialogen schrijven
Schrijf, of zoek, de mooiste dialoog. Zelf schrijven is het leukste natuurlijk. Post hem in de community en geef aan waarom je deze dialoog geschreven hebt zoals je hem geschreven hebt. Of als je een bestaande dialoog gebruikt, geef aan waarom dit volgens jou de allerbeste dialoog is die ooit is geschreven.
Plaats jouw dialoog in de community, of deel de mooiste uitleg over een dialoog ter lering ende vermaak. Wil je meer weten over dialogen? Volg dan in de verschillende modules in Schrijven.Community de training in dialogen schrijven.
Ik wil zelf een boek schrijven (maar hoe ga ik dat in vredesnaam doen?)
Dus jij wilt zelf een boek schrijven? Strak plan. Auteur worden kan je leven veranderen - om nog maar te zwijgen van de kans om duizenden, zelfs miljoenen mensen te beïnvloeden. Een boek schrijven is alleen geen appeltje-eitje. Ik kan je vertellen: het is tien keer makkelijker om te ermee kappen dan om Einde te schrijven.
Je zult in de verleiding komen om op te houden met je boek schrijven als je geen ideeën meer hebt, als je verhaal je verveelt, als je afgeleid raakt of als je overweldigd raakt door de enorme omvang van de taak.
Als je nou precies zou weten:
Waar je moet beginnen...
Wat elke stap precies inhoudt...
Hoe je ruimte om te schrijven in je hoofd creëert...
Hoe je uitstelgedrag en schrijversblokkade overwint en...
Hoe je voorkomt dat de heuvel een onbedwingbare berg wordt...
kun je zelf een boek schrijven - en sneller dan je denkt, want er is meer schrijfhulp dan ooit. Het punt is, je hebt een plan nodig. Een plan voor het schrijven, het uitgeven en voor je boekmarketing. Want ook als je een uitgever vindt voor je boek, zul je veel zelf moeten doen.
En dat is leuk!
In Schrijven.Community bieden we je de kans om precies uit te vogelen hoe je ervoor zorgt dat jouw boek er wel komt. Geloof me met onze schrijfmodules ga jij het beste verhaal, of boek schrijven dat in je zit. Met je persoonlijke blauwdruk ontdek jij wat jouw reis van schrijver naar auteur is.
In Schrijven.Community is alles erop gericht om jou een beter boek te laten schrijven. Of het beste verhaal, wat je maar wilt. Want het gaat om het verhaal. Als je een verhaal schrijft, wil je dat zo goed mogelijk doen. Technisch (d's en t's en zo) en verhaaltechnisch (tijd, opening, opbouw, personages, dialogen et cetera). Met onze modules over schrijven train je jezelf in het zo goed mogelijk schrijven van jouw verhaal.
Boekmarketing
Als je een verhaal of boek wilt publiceren, heb je zeker iets aan onze modules over boekmarketing. Je komt goed beslagen ten ijs als je verdiept in de mogelijkheden voor het opzetten van je auteurswebsite en de social mediakanalen die geschikt zijn. Je krijgt houvast bij branding (van jezelf én je boek) en bijvoorbeeld hoe je met je boekomslag en je flaptekst lezers gaat over tuigen dat ze echt jouw boek moeten kopen.
Publiceren
Zelf een boek schrijven is al een pens vol werk. Zelf een boek publiceren is nog veel meer werk. Laten we wel wezen: we zijn schrijvers, geen uitgevers. Je kunt tegenwoordig best makkelijk zelf een boek uitgeven. Maar er zijn 1700 uitgevers in Nederland en ook het aantal mogelijkheden om zelf uit te geven neemt snel toe. Via onze publicatiemodules zetten we de mogelijkheden voor je op een rij.
Pitchen moet je altijd. Tijdens een voorstelrondje met nieuwe collegas, een stap eerder bij je sollicitatie, of als je lid wordt van een nieuwe sportclub, muziekvereniging of operettegezelschap.
Niks nieuws onder de zon. Je kunt zelfs meedoen aan een Nederlands kampioenschap pitchen. Pitchen betekent dat je jezelf, je boek, of je idee kort en krachtig overbrengt.
Alleen, zodra het over hun boek gaat lijken veel auteurs te blokkeren. Misschien omdat het te dichtbij komt? Omdat er zoveel werk in je boek zit dat je niet wilt worden afgewezen? Omdat het vol raakt aan je creatieve proces? Of omdat je bang bent dat je niet serieus wordt genomen als schrijver?
Ergens maakt het ook verrekte weinig uit. Je moet je verhaal altijd pitchen. Of je boek. Richting lezers in elk geval en als je het in boekvorm wilt publiceren (e-book kan natuurlijk ook) ook richting uitgevers.
Zeker als je de Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg mentaliteit hebt, raden we je aan om onze module over pitchen goed door te nemen. Maak gebruik van de ideeën die we voor je hebben neergezet. Denk na over je helikopterview ten aanzien van je eigen boek. Zorg dat je lezer of een uitgever je uniek vindt. En oefen, oefen, oefen.
Dat kan heel goed in Schrijven.Community. Uiteindelijk zijn we hier allemaal schrijvers en lezers onder elkaar. Ga direct aan de slag en volg de module Smakelijk pitchen. Of overleg in de community met andere schrijvers hoe zij pitchen. Succes.
Show, don't Tell is een gevleugeld gegeven onder schrijvers. Het zorgt ervoor dat je lezer je boek of verhaal ervaart door actie, het gebruik van zintuigen, gevoelens en gedachten. Lezers vinden ze meestal beter dan verhalen geschreven vanuit de expositie, samenvatting en beschrijving door de auteur.
Als je via het Show, don't Tell principe schrijft, vermijdt je bijvoeglijke naamwoorden die de stem van de auteur volgen. Je schrijft je scènes zo dat lezers zelf hun conclusies trekken. Scenarioschrijvers zijn er meesters in (Quentin Tarantino bijvoorbeeld).
Chuck Palahniuk, schrijver van het boek "Fight Club", raadt alle schrijvers aan het gebruik van gedachtenwerkwoorden, zoals "denk, weet, begrijpt, realiseert, gelooft, wil, herinnert zich, stelt zich voor, verlangens etc." te mijden. Hij vindt dat je alleen werkwoorden zou moeten gebruiken die zintuiglijke details zoals geur, smaak, geluid en gevoel en zo weergeven.
Show, dont Tell à la Tsjechov
Het show, dont Tell idee wordt vaak toegeschreven aan de Russische toneelschrijver Anton Tsjechov. Hij heeft, naar verluidt, gezegd: "Vertel me niet dat de maan schijnt; laat me de glinstering van het licht op gebroken glas zien."
Wat hij bedoelde was: "In beschrijvingen van de natuur moet je details grijpen en ze zo groeperen dat zodra de lezer zijn ogen sluit hij een foto ziet. Een heldere nacht met volle maan zie je zo voor je als je schrijft 'Op de dam van de molen ligt een stuk glas uit een gebroken fles te glinsteren als een heldere ster en de zwarte schaduw van een hond of een wolf rolt eraan voorbij als een bal.' (Yarmolinsky, 1954 in "The unknown Chekhov": Stories and other Writings hitherto untranslated by Anton Chekhov, pagina 14, Noonday Press New York).
Het onderscheid tussen vertellen en vertonen werd pas echt populair na het verschijnen van "The Craft of Fiction" van Percy Lubbock (1921). Vanaf dat moment wordt het Show, dont Tell principe toonaangevend in de Angelsaksische vertellingen.
Hemingway
Ernest Hemingway was een absolute voorstander van de "Show, don't Tell" -stijl. Zijn ijsbergtheorie, ook bekend als de "theorie van het weglaten", kwam voort vanuit zijn achtergrond als krantenverslaggever. De term zelf komt uit zijn verhandeling over stierenvechten, "Dood in de Namiddag". Hierin beschrijft hij de ceremonies en tradities van het Spaanse stierenvechten.
"Als de schrijver goed genoeg weet waar hij over schrijft, kan hij dingen die hij weet weglaten. De lezer zal, als de schrijver echt geloofwaardig weet te schrijven, deze dingen even sterk voelen alsof de schrijver ze had geschreven."
Volgens Hemingway hangt creatief schrijven in het algemeen af van het kunstig gebruik van een breed scala aan technieken (zoals inferentie, metafoor, understatement, de onbetrouwbare verteller en ambiguïteit) die de waardering van de zorgvuldige lezer voor sub-tekst en extrapolatie van wat de auteur kiest om onuitgesproken, onverteld en / of niet te tonen, toont.
Dit suggereert respect voor de lezer. Een soort vertrouwen om zelf een gevoel voor de betekenis achter de actie te ontwikkelen, zonder dat het punt pijnlijk voor hen is vastgelegd. (Conrad Jones, 21 oktober 2013: "How to Write a Novel in 90 Days". Andrews UK Limited).
Ga zelf aan de slag met Show, don't tell. Aan de hand van tips vertellen we je de "Do's en Don'ts" van vertellen of vertonen. Je opmerkingen en tips lezen we graag terug in Schrijven.Community.
Het romantische genre is springlevend. Zowel bij echte boeken als digitaal is de romantische roman populair. Dus is het slim dat je leert hoe je romantische verhalen kunt schrijven.
De bijzonder productieve auteur van romantische boeken, Nora Roberts, brengt elke 45 dagen een nieuw boek uit. Ze lijkt min of meer een schrijfrobot, maar dan eentje met een overweldigende schare trouwe leesfans. De vraag is, is dat genoeg?
Haar talent is ongeëvenaard evenals haar werkethiek, dat staat buiten kijf. Het betekent ook dat jij en ik veel van haar kunnen leren. In Schrijven.Community kun je ontzettend veel te weten komen over romantische verhalen. We vertellen je ook hoe het haar lukt zoveel succesvolle romantische boeken te schrijven en uit brengen en een zeer trouwe lezersschare op te bouwen.
Jouw opmerkingen over hoe jij de romantiek aanpakt kun je kwijt in Schrijven.Community.
Het is echt super fabeltastisch als je erover nadenkt. Lezers schuiven bereidwillig hun twijfel aan de kant en onderwerpen zich zonder vorm van proces aan het palet van emoties dat jij ze voorschotelt. Ze maken zichzelf vatbaar voor intense gevoelens. Het is jouw schuld. Jij roept deze intense gevoelens op bij je lezer, want jij bent de Meesterlijke Emotiemeester.
En als je tot het ongevoelige type behoort?
Dan kan ik beter stoppen met schrijven. Ik hoor het je denken. Als je het lastig vindt om je gevoelens te onderzoeken kan je streven een meesterlijke emotiemeester te worden je zwaar op de maag liggen.
Dwing jezelf om de feiten onder ogen te zien. Lezers lezen zodat ze om een hoofdpersoon kunnen geven. Ze willen geraakt worden. Als jij een boek wilt schrijven dat hen raakt, moet je echt de emotie in jezelf vinden. In de module "De Meesterlijke Emotiemeester" vertellen we je hoe jij zorgt voor een heftige beleving bij je lezers. Jouw tips en trucs zien we natuurlijk terug graag in de community.
In je eerste hoofdstuk richt je je op vijf hoofddoelen. De manier waarop jij deze vijf hoofddoelen verwerkt in het begin van je boek of verhaal zorgt ervoor dat de lezer je boekt koopt en leest.
Trek de aandacht
Veel auteurs houden hun lezers bij de les door hun aandacht te trekken met iets ongewoons of verrassends. Als je bij de lezer vragen in het hoofd kunt oproepen, begin je goed. De lezer gaat bedenken dat jij de schrijver bent die hem gaat verrassen.
Tegen het einde van de eerste pagina moet de lezer weten wanneer en waar het verhaal speelt. Anders haakt hij af. Twee subtieler aspecten van locatie zijn je toon en het genre waarin je schrijft.
Zorg dat de lezer om je personage(s) gaat geven
Zorg dat een lezer om een of meer van je personages gaat geven. Laat ze verliefd worden, of medelijden krijgen. Ze haten is ook een leuke.
Stel indringende vragen
Eigenlijk bedoel ik hiermee: zorg voor slapeloze nachten. Letterlijk en figuurlijk. Zorg dat de lezer vragen oproept in zijn hoofd zodat ze niet kunnen slapen tot ze een antwoord hebben. Schrijf zo dat ze tot diep in de nacht moeten blijven doorlezen van zichzelf.
En de laatste van de hoofddoelen: Zorg voor conflict
Conflicten zorgen voor aangrijpende verhalen en die zorgen ervoor dat lezers pagina's omslaan. Als de lezer je verhaal kan wegleggen zonder spijt of nieuwgierigheid, dan heb je nog werk te doen. Ze moeten op het puntje van hun stoel blijven zitten, volledig geconcentreerd op jouw verhaal.
Wil je meer weten over hoe je een perfecte opening schrijft? Je leert alles over deze doelen en de 2 die we niet benoemd hebben in de Schrijven.Community. Reacties, vragen en tips kun je daar ook kwijt.
Als je broodkruimels strooit en je wordt daar een beetje goed in, gaat het je lukken lezers je verhaal in te trekken. Het idee achter het broodkruimelpad is eenvoudig en krachtig. Het gaat ervan uit dat de lezer die je eerste broodkruimel lekker vindt ook de volgende gaat proeven.
Als de lezer je eerste zin leuk vindt zal hij waarschijnlijk ook de eerste alinea lezen. En als ze de eerste alinea leuk vinden, is de kans groot dat ze doorgaan tot het einde van de eerste pagina. Als ze nog steeds overtuigd zijn, lezen ze verder tot het einde van de scène, dan het eerste hoofdstuk, enzovoort.
Schrijf daarom een reeks broodkruimels die je lezer tot in de diepten van je verhaal brengen, totdat ze geen andere keus hebben dan het pad tot het einde te volgen. Schrijf met M&M's of drop in gedachten: als je eenmaal begint te eten moet de zak leeg. Kijk naar alle aspecten van je opening en probeer te bepalen of er voldoende in zit om lezers te verleiden door te lezen.
Oefening
De beste manier om te leren wat een opening geweldig maakt is door de meesters te bestuderen. Vind minimaal drie van je favoriete boeken in het genre waarin je schrijft of wilt schrijven. Of pak je favoriete verhaal. Bestudeer de eerste hoofdstukken en stel jezelf vragen over het hoe en waarom van die hoofdstukken.
Wij hebben de eerste vragen al voor je bedacht. Volg daarvoor de schrijfmodules De Perfecte Opening en "Schrijfinstinct". Deel andere vragen en tips die je bedenkt in de Schrijven.Community. Aan de hand van de eerste twee modules ga ook jij de perfecte opening schrijven voor jouw verhaal of boek.
Schrappen is heilig. De trend bij uitgevers, en ook bij lezers, anno 2020 is korte, hapklare brokken. Dat betekent korte manuscripten, gevuld met korte hoofdstukken. Dan kun je denken aan zon 60.000 70.000 woorden voor een manuscript en gemiddeld 1500 woorden voor een hoofdstuk.
Dat heeft met productiekosten en met de concentratiecurve van de lezer te maken.
Uitzonderingen zijn er altijd natuurlijk, want je kunt slechts het aantal woorden gebruiken dat je nodig hebt om je verhaal te vertellen. Als dat alleen lukt in meer dan 100.000 woorden, dan is dat zo.
Lezers blijven boeien door te schrappen
Toch moet je als schrijver continu kritisch blijven op je werk. Het is jouw taak als schrijver om je lezer(s) te blijven boeien. Dat betekent dat je steeds aan het balanceren bent tussen actie, beschrijving, personages, dialoog, conflict en positie.
Kritische schrijvers stellen regelmatig vast dat ze teveel woorden gebruiken. Schrap bijvoorbeeld alles in je dialogen wat echt overbodig is voor het gesprek. Het kan bijna altijd korter zonder dat je je werk geweld aandoet. Vandaar de volgende tips over de Kunst van het Schrappen. Doe er je voordeel mee. Je verhaal wordt er sterker van.
Als schrijver kijk je automatisch de hele dag om je heen. Je gluurt en observeert. Overal kan een verhaal in zitten, nieuwe personages, een leuke of juist irritante karaktertrek. Je ziet en hoort en voelt. En dat schrijf je natuurlijk allemaal op.
Want de kans is groot dat je als schrijver niet over jezelf schrijft en dat je hoofdpersoon zowel fysiek als qua gedachten best ver van je afstaat. Je schrijft bijvoorbeeld over een man terwijl je een vrouw bent, over een Nazi terwijl je Joods bent, of over Mexicanen terwijl je een WASP bent.
Een bekend voorbeeld is J.K. Rowling. Zij schreef over een jonge tovenaarsleerling en moest zich dus verplaatsen in de belevingswereld van een tienerjongen die zich met toveren bezighoudt.
Aan de hand van de volgende 5 supertips ga jij ook schrijven over personages die voor geen meter op je lijken. Geloof me, het is spannend en gaaf tegelijk.
Ben je nog geen lid van Schrijven.Community? Meld je dan direct aan voor de beste tips over schrijven en boekmarketing. Heb je tips voor je collega schrijvers over hoe je personages verzint en karakters opbouwt? Deel ze in de community.
Boekmarketing. De één likt zijn vingers erbij af, de ander wordt al misselijk als hij eraan denkt. Hoe je het ook wend of keert, elke schrijver die zijn werk wil verkopen krijgt ermee te maken: boekmarketing.
Waarom boekmarketing?
Stel jezelf de volgende vraag: Hoe gaat jouw boek opvallen tussen de 25.000 andere boeken in de winkel en op internet?
Als je deze vraag kunt beantwoorden, heb je de helft van het werk al gedaan. Natuurlijk heb je al een auteurswebsite met bijbehorend Twitter- en Insta-account. Uiteraard heb je een onvergetelijke titel en een spetterende cover.
Titel, omslag en flaptekst moeten snuffelaars in de winkel en op internet ervan overtuigen dat dit boek in hun boekenkast moet staan. Ze vormen een soort heilige drie-eenheid in je boekmarketingplan. Lees de tips over titel, omslag en flaptekst.
Hoe pak jij je boekmarketing aan? Deel je tips met collega schrijvers in de community. Ben je nog geen lid van Schrijven.Community? Meld je dan vooral aan als ook jij serieus bezig bent om het allermooiste, allerbeste keigave verhaal te schrijven.
Een van de leukste dingen als schrijver is karakters bedenken. Vervolgens wil je dat dat karakter zich gaat ontwikkelen. Maar hoe doe je dat nou? Hoe wordt een lieve moeder een psychopatische moordenares? Hoe verandert die kwal van een vent in een sexy bink? Wie bevolkt de wereld die jij beschrijft? Woont er een Donald Trump? Een Malala Yousafzay of Sabatini James? Wat dacht je van een Hitler of Stalin?
Jouw wereld heeft karakters nodig
We hebben politieke, religieuze, atletische en populaire types. Jouw wereld heeft ze ook nodig: heksen op elektrische bezemstelen, Spiderman of een eigen Darth Vader. In de wereld die jij aan het schrijven bent zijn er schurken, helden, gewone mensen, protagonisten en antagonisten. Denk aan toverkollen, jonkvrouwen, huurmoordenaars, kneuzen, ridders, leugenaars, menseneters, leiders, ridders, dictators, gladiatoren, antroposofen, topsporters en buitenbeentjes.
Populair of gehaat
Ze zijn populair, gehaat, held tegen wil en dank, of schurk door omstandigheden. In alle gevallen vormen ze mede jouw wereld, geven er kleur aan. Jij moet hun verhaal kennen om te weten hoe jouw wereld in elkaar steekt. Zij definiëren je wereld door de achtergrond die jij ze geeft. Jij beschrijft welke details in hun leven hun roem of schande veroorzaken. In onze schrijfmodules geven we je tips voor het invullen van hun levens.
Ben je al lid van Schrijven.Community? Anders kun je je hier aanmelden. Volg onze schrijfmodules een nog betere schrijver te worden. En om je te helpen je verhaal of je boek aan de man te brengen. Heb je vragen, ideeën of tips over karakters en hun ontwikkeling? Deel ze in Schrijven.Community.
Als schrijver wil je mensen bij de strot grijpen. Ze drenken in je verhaal. Knal erin, zodat ze je boek oppakken, de eerste bladzijde lezen en zonder verder na te denken naar de kassa rennen, naar huis gaan, je boek lezen en dezelfde avond nog een vijf sterren recensie schrijven op Bol, Sweek of Hebban. Of op alle drie. Klinkt perfect, of niet dan?
Als het begin van je verhaal of boek minder is dan superstrak, uitnodigend, dwingend om door te lezen en zonder supersonisch personage, is de kans klein dat iemand je boek koopt. Voor jouw boek tien anderen, dus moet je ervoor zorgen dat lezers zich verplicht voelen om jouw verhaal voorrang te geven. Daar heb je in elk geval deze drie instrumenten voor:
1. Bewijs dat je de tijd van de lezer waard bent
2. De eerste indruk drukt een stempel
3. Het begin is het einde
Een boek lezen kost tijd. Overtuig je lezers ervan dat je hun tijdsinvestering gaat belonen. Als dat in de eerste paar paragrafen mislukt, is hun vertrouwen weg dat het je later wel lukt. En als je de lezers niet kunt overtuigen, hoe doe je dat dan met een agent of uitgever?
De eerste indruk is bepalend. Ontwerp het begin van je verhaal of boek zorgvuldig. Je hebt er de rest van het traject plezier van. Bovendien, een dijk van een begin legt de basis voor een spetterende climax. Het eind van je boek moet je in de eerste alineas al voor ogen hebben.
Knal erin met de perfecte opening. Wil je meer weten over hoe je de perfecte opening schrijft? Wordt dan lid van Schrijven.Community en volg onze module "De Perfecte Opening. Stap voor stap werk je in je eigen tempo toe naar het moment dat jij het allerbeste boek gaat schrijven dat in je zit.
