BESCHRIJVING DER PAROCHIEN
VAN HET AARTSBISDOM
HOE DIE BESCHRIJVING KAN OPGEVAT WORDEN.

Men zal voor elke parochie nagaan wat zij nu is en wat zij vroeger was. Daaruit volgt eene tweevoudige verdeeling : de opgave van al hetgene waaruit zij thans bestaat, en de geschiedenis of de beschrijving der parochie in vroegere tijden.

I. OPGAVE VAN HET BESTAANDE.
A. In godsdienstig opzicht.

Beschrijving der Parochie van Schrieck
1. Aan wien is de parochiale kerk toegewijd ? – telt zij één of meer bijgevoegde patronen ?
  1. De Parochiale Kerk is toegewijd aan den H. Jan Baptist (4). Zij telt maar een patroon.

(4) Sint-Jan Baptist of Sint-Jan de Doper was reeds de patroonheilige van de kapel waarvan sprake omstreeks 1265. Men mag hem echter niet verwarren met Sint- Jan de Evangelist, één van de twaalf apostelen, zoals meer dan 350 jaar geleden, de toenmalige pastoor Petrus Adriaensens overkwam. Hij bestelde te Mechelen een nieuw Sint-Janstafereel voor het nieuwe hoofdaltaar. Toen in 1646 alles werd geplaatst, moet hij raar hebben opgekeken naar het nieuwe schilderij. Niet de verwachte Sint-Jan Baptist, maar de apostel Johannes ( man met het rode kleed ) prijkt nog steeds boven op het hoogkoor.
Onze patroonheilige is de zoon van Zacharias, priester, en Elisabeth, de nicht van Maria. Beiden waren reeds op een hoge leeftijd en Elisabeth had steeds gedacht dat zij onvruchtbaar was. Doch de engel Gabriël had voor Zacharias een wonderlijke boodschap. Zijn vrouw zou hem nog een zoon schenken, die hij Johannes moest noemen. (Johannes is een Hebreeuwse naam en betekent : Jahweh is genadig “) Zacharias vond deze boodschap ongeloofwaardig en vroeg daarom om een teken als bewijs. De engel ontnam Zacharias zijn stem, welke hij pas zou terugkrijgen bij de geboorte van zijn zoon. En zo geschiedde het. Toen op 24 juni zijn kind het levenslicht zag en iedereen, buren, vrienden en familie dachten dat ze hem Zacharias zouden noemen, naar zijn vader, sprak Elisabeth : “Hij zal Johannes heten”. Stomverbaasd over deze naam – niemand in de familie droeg die naam – gaf men een schrijfbord aan Zacharias, en vroeg men of hij de naam van zijn zoon wou noteren. De oude priester schreef : “ Johannes is zijn naam ”, en toen verkreeg hij zijn spraak terug.
Johannes is dus ongeveer een half jaar voor Jezus geboren en groeide op als elke jonge knaap. Omstreeks zijn dertigste levensjaar trekt hij de woestijn in om zich voor te bereiden op zijn taak. Daarom noemde men hem ook Johannes Prodomos, wat voorloper betekent. Anderen noemden hem : “ de roepende in de woestijn ”, verwijzende naar zijn opdracht : ‘ de komst van de Messias aankondigen ’. Omdat hij tijdens zijn prediking de mensen doopte om hen van hun zonden te verlossen, iets wat hij later in de Jordaan ook met Jezus moest doen, kreeg hij als naam : “ het Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld ”. Deze omschrijving zullen kunstenaars later gebruiken om een beeld van Johannes te maken : een stoere dertiger, meestal met baard, gekleed als een schaapherder met een lam aan zijn voeten, op zijn arm of op zijn schouder, en een wandelstok. Dit laatste attribuut heeft reeds voor vele foutvoorstellingen gezorgd, nl in de plaats van een herderstaf kreeg hij een kruisstaf in de hand, zoals in de voorstelling van het wapen van Schriek. Het kruis als symbool kan maar worden gebruikt na Jezus’kruisdood, niet daarvoor. Aan de herderstaf is soms een banderol bevestigd met het opschrift “ Ecce Agnus Dei “ (= zie het Lam Gods).
Zijn prediking maakte hem bekend, niet alleen bij zijn volgelingen, maar ook in hogere kringen. Toen Joannes viervorst Herodes Antipas beschuldigde van overspel en bloedschande met Herodias, de vrouw van zijn broer, werd hij om deze uitlating gevangen genomen en in een kerker opgesloten. Even later werd hij onthoofd op vraag van Salomé, de dochter van Herodias, die haar dochter had opgemaakt het hoofd van Johannes te eisen als beloning voor haar geslaagd dansoptreden ter gelegenheid van Herodes’ verjaardag. Toen zijn leerlingen hier van hoorden, kwamen ze zijn lijk ophalen om het daarna te begraven te Sabaste in Samaria, een plaats waar Herodes toen geen gezag kon laten gelden. Op het graf werd later een kapel gebouwd, die nog bezocht is door de H.Paulus.
Hoe sprak Jezus over Johannes : “ Onder alle mensenkinderen is geen grotere opgestaan dan Joannes de Doper “
Is het om deze uitspraak dat hij twee feestdagen op de kerkelijke kalender heeft gekregen nl. :
-zijn geboorte op 24 juni
-zijn marteldood door onthoofding op 29 augustus
Joannes de Doper is de patroon van de wevers, kleermakers, leerlooiers, bontwerkers, ( denk aan zijn kleding in dierenhuiden ), smeden, kuipers, timmerlui, herbergiers, zangers,dansers, muzikanten, architecten, enz…; hij is ook de patroon van de gevangenen en terdoodveroordeelden omwille van zijn gevangenschap en marteldood.
Hij werd aanbeden :
Þ tegen de ziekten van de dieren ( hier ligt de assosiatie bij het lam dat hij draagt),
Þ tegen ziekten van het hoofd als epilepsie, hoofdpijn, duizeligheid, heesheid (omwille van zijn onthoofding),
Þ tegen schreeuwende kinderen en alle kinderziekten wat hem te Leuven de bijnaam opleverde “ Johannes de Grijzer “,
Þ tegen natuurrampen als bliksem en hagel.

Ziehier enkele oude teksten van verschillende plaatsen waar er een grote verering voor Sint-Jan de Doper bestond.
Averbode 1673 : Compt menschen viert Sint Jan tot Averbood vermaert,
                          Syt ghy met smert en pyn in lyff oft siel beswaert ;
                          Hier staet tot synder eer gebouwt een nieuwe kerck
                          Den abt Servatius Vaes, stelden dit lofbaer Werck

Ouwegem-Zingem (O-VL) ± 1700 : St.Jan Baptist patroon van de kercke der parochie ende Baronye van Auweghem, alwaer rusten de         waerachtige Reliquien van dien grooten Heyligen, die wort gheviert tegen de vallende zieckten ende andere qualen.

Hemelveerdegem – Lierde (O-VL) 19^e eeuw : Heil’ge Joannes die van in uw’ jonge jaren
                                                                     Voor Jezus ’t godlijk lam brandde van liefdegloed
                                                                     Wilt door uw tusschenkomst de Kinders hier bewaren
                                                                     Van stuipen en van al wat ’t ligchaem hinder doet.

Herentals : Verblyt u allen met Herentals, in uwen noot
                     Om ’t oprichten der Cappelle van Sint Jan
                     Ter lazaryen, want dien Propheet seer groot
                     En Christi voorlooper, Godt niet weygeren can.

Grammene-Deinze (O-VL) De h.Joannes-Baptista wordt bysonder aanroepen tegen de Seskens, Stuipen, vallende Ziekten van menschen en beesten, alsook tegen de Hoofd- en Keelpijn, de Krampen, de Hagelslag, enz…

Sint-Jan-in-Eremo – Sint-Laureins (O.VL) Op het einde van de 19e eeuw werd daar speciaal op bedevaart gegaan “ tegen de dood van kinderen voor het doopsel “

Leuven had in de 20^e eeuw twee varianten : St. Jan de Grijzer, doe onze kinderen zwijgen
                                                                  St. Jan de Grijzer, maak onze kinderen wijzer

Dat Sint-Jan Baptist een enorme verering kreeg door de landbouwers wordt nogmaals onderstreept door een massa weerspreuken die zijn naam in zich dragen. Hier volgt een kleine bloemlezing van enkele leuke oude weerspreuken.

Een landman trouw aan de mode, mist met St. Jan zijn pels nog node.

Het weer van St. Jan, houdt dertig dagen an.

Plant men kool in mei, ze worden zogroot als een ei. Maar plant ze met St. Jan, dan worden ze zo groot als een wan.

Met St. Jan, melk in de kan.

Als het regen op St. Jan, regent het veertien dagen lang.

St. Jans regen, is dertig dagen regen.

Als het regent op St. Jan, dan regent het veertig dagen aaneen.

Voor St. Jan bidt men om regen, daarna komt hij ongelegen.

Voor St. Jan moet men om regen smeken, daarna regent het vele weken.

Als Johannes is geboren, is het lengen der dagen verloren.

Met St. Jan de wind uit het noorden, het goede weer is geboren. Is op St. Baptist (=St. Jan) de hemel rein, dan zal hij het ook in juli zijn. Met St.Jan, nieuwe aardappelen in de pan. De regen voor St. Jan, brengt 's landmans zak de duit. De regen na St. Jan, haalt die er weer uit. Na St. Jan, neemt de zee de buien an. Na St. Jan, neemt de zee het onweer niet meer an. St. Jan, is een regenman. De regen van St. Jan, de oogst bederven kan. St. Jans regen, voor de oogst geen zegen. Als de linde bloeit met St. Jan, is er koren met St. Jacob. Met St. Jan, slaat de eerste maaier an. In mijn kinderjaren werd door de oude boeren, als er een buitje viel op zijn feestdag of tijdens de kermisdagen, meestal volgende uitspraak gedaan : “ Sint Jan djept ( = doopt ) ” wat zoveel betekende als de regen zal niet lang duren, maar tegelijk ook dat dit bijna elk jaar voorkwam. Gelukkig is de processie van de laatste tien jaar steeds kunnen doorgaan, maar dat heeft wellicht te maken met O.L.V. ter Zonne, die tijdens deze processie wordt meegedragen. ( foto 1 : detail van een glasraam op het hoogkoor ; foto 2 : detail van de preekstoel )  DEEL 3