Het
KASTEELDOMEIN VAN SCHRIEK
en
de familie
VAN DER STEGEN DE SCHRIECK
Deel I
door Tom Stroobants

Beste Schriekenaar, historicus of andere geïnteresseerde,

Jaren ben ik al bezig de geschiedenis van dit stukje Schrieks verleden bloot te leggen. Over het kasteel van Schriek en zijn bewoners was er immers zeer weinig bekend. Het was tijd voor mij om zelf aan de slag te gaan… Archieven heb ik bezocht, adellijke families gecontacteerd, ik heb zelfs met metaaldetectors rondgezocht… en ik mag gerust zeggen dat het resultaat er mag wezen. Na verschillende jaren opzoekwerk is het me grotendeels gelukt om dit kasteel, waar (bijna) niets over bekend was, een geschiedenis te geven. En wat voor een geschiedenis…
Via deze site wil ik twee doelen bereiken. Ten eerste wil ik dit kasteel, dat anno 2006, 60 jaar geleden uit het Schriekse straatbeeld verdween, weer uit het stof doen oprijzen. Ik wil het samen met zijn bewoners weer naambekendheid geven en dit door deze informatie te verspreiden. Ten tweede wil ik via dit medium mijn gegevensbestand over dit kasteel en zijn bewoners verder uitbreiden. Daarom wil ik al meteen een oproep richten aan de Schriekenaar, heemkundige, historicus, geïnteresseerde of aanverwanten van de vroegere eigenaars van dit kasteel. Beschikt U over informatie over het kasteel van Schriek of diens eigenaars in welke vorm dan ook (foto’s, documenten, doodsprentjes, rouwbrieven, plannen, verhalen,… ) twijfel dan niet mij te contacteren. Of merkt U dat de vroegere eigenaars van dit kasteel ook banden hebben gehad met de gemeente waar U woont, ook dat wil ik dan weten. Maar we kunnen de rollen ook omdraaien: Zit U met vragen, zoekt U meer informatie over het kasteel of één van zijn eigenaars ? Ook dan mag U me steeds contacteren. Ik zal U zo goed mogelijk proberen te helpen. Als ik in mijn opzet luk zal het kasteel van Schriek en zijn vroegere adellijke bewoners nooit in de vergetelheid belanden. En dat is toch het uiteindelijke doel van een heemkundige: “De geschiedenis in leven houden”.
U kan me steeds contacteren via dit e-mail adres: tom.schriek@skynet.be

U zal merken dat ik de gegevens na een bepaalde periode steeds zal actualiseren. Ik zal ook steeds een ander onderwerp behandelen. In dit eerste deel geef ik U een éérste kennismaking met het kasteel, zijn oorsprong, zijn eigenaars, zijn verleden…

Schriekstraat 49, Schriek. Je zou het misschien niet zeggen maar hier stond ooit de “trots” van Schriek. De slotgracht, de brug, de oude hoeves,… Je ziet wel dat dit van nature geen doodgewoon hoevecomplex geweest is. Nee, hier stond het “kasteel van Schriek”. Laat je echter niet beetnemen : moest het kasteel er nog staan dan stond het met zijn achterkant naar jouw gericht. Pas in het midden van de 20^ste eeuw werd de brug naar de (recentere) Schriekstraat gelegd. In oorsprong was deze vaste brug een ophaalbrug die midden twee wachttorens in lag, tussen het kasteel en de dreef. De weilanden tussen het dorp en de Schriekstraat waren tot voor de Tweede Wereldoorlog allemaal park, een lusthof dat zijn gelijke in de omgeving niet kende. Prachtige waterpartijen, reusachtige rododendrons (sommigen beweren dat de grootste rododendronstruik van België hier gestaan heeft), wandelwegeltjes, eeuwenoude bomen, bloemperkjes en een heuse doolhof: dit alles maakte dat het kasteelpark één der prachtigste van zijn soort was.

Dit kasteeldomein vindt naar alle waarschijnlijkheid zijn oorsprong in het begin van de 17de eeuw (of reeds daarvoor) toen Marie de Boisschot op 3 september 1619 grote stukken land had geërfd uit de heerlijkheid Schriek. Kort daarna werd op één van de eigendommen van Marie de Boisschot een herenhoeve gebouwd, het latere kasteel van Schriek. Door het huwelijk van Marie de Boisschot met Jean Baptiste Maes kwamen de goederen onder Schriek bij de familie Maes terecht. Hun dochter, Catherine Maes, huwde volgens contract van 13 maart 1617 met Gérard de Brouchoven, heer van Bergeijk, Westerhoven, Riethoven, etc. Hun zoon, Antoon Ferdinand de Brouchoven, erfde al de goederen onder Schriek (waaronder de herenhoeve) maar kocht op 9 oktober 1661 ook van Diederik Van der Nath de eigenlijke heerlijkheid Schriek en Grootlo aan samen met het nabijgelegen Putte.

Antoon Ferdinand de Brouchoven, nieuwe heer van Schriek, toonde meteen interesse in de herenhoeve te Schriek die hij geërfd had van zijn ouders. Hij heeft waarschijnlijk deze herenhoeve vergroot en bracht een prachtige wapensteen aan in één van de muren van deze hoeve. Deze wapensteen stelt zijn eigen wapen voor: nl. de drie molenijzers. Het wapen in het rechter vaandel was het oude wapenschild van de gemeente Putte. In 1664 verwerkte Antoon Ferdinand de Brouchoven dit wapen in zijn persoonlijk wapenschild omdat hij vanaf dat jaar de titel van baron verkreeg over Putte. De aanvang van de vergroting van de herenhoeve te Schriek moeten we dan ook iets na 1664 situeren.
Uit oude kaarten leren we dat deze herenhoeve omwatert was en dat deze na haar vergroting op een “klein kasteeltje” begon te lijken. Het was dus de veilige thuisbasis voor de familie Brouchoven als ze in Schriek vertoefden.
Antoon Ferdinand de Brouchoven huwde met Marie de Caluart. Uit dit huwelijk kwamen drie kinderen voort.

Tot 1727 was de heerlijkheid Schriek en Grootlo samen met verschillende hectaren grond en de herenhoeve te Schriek, (lees “kasteeltje”), in het bezit van de familie de Brouchoven. Op 1 juni 1725 huwde de enige erfgenaam van deze tak van de familie Brouchoven, nl. Marie Magdalena Clara Nicola de Brouchoven, met Karel Lodewijk Van der Stegen.
Karel Lodewijk Van der Stegen voert vanaf 1725 een proces tegen zijn schoonmoeder, Marie Claire Louise de Rietwyck, om het bezit van de heerlijkheid Schriek en Grootlo. Dit proces won hij waardoor hij vanaf 28 juni 1727 de nieuwe heer van ons Schriek werd en al de goederen aldaar verkreeg. Vanaf 1727 tot 1731 vergroot Karel Lodewijk Van der Stegen het kasteel van Schriek tot het gebouw zoals het gebouw zoals we het kennen van oude postkaarten. De slotkapel werd echter pas in het midden van de 18^de eeuw aangebouwd.


Op 22 juni 1748 stierf Karel Lodewijk Van der Stegen aan de gevolgen van een beroerte. Hij werd begraven in het koor van de kerk van Schriek. Zijn grafmonument is echter niet meer bewaard gebleven.
Tot aan de Franse Revolutie wordt Schriek nog bestuurd door Philippe Norbert Marie Van der Stegen,(zoon van Karel Lodewijk Van der Stegen en Maria Magdalena de Brouchoven) die door het overlijden van zijn grootmoeder ook nog de baronie Putte had geërfd. Philippe Norbert Marie Van der Stegen stierf te Brussel op 11 april 1799, hij werd (waarschijnlijk) begraven te Putte. Hij was in zijn leven twee keer getrouwd en tot nu toe zijn er 11 kinderen van hem bekend.
Ook na de Franse Revolutie bleven de Van der Stegens verschillende goederen te Schriek in hun bezit houden, zoals zes pachthoven onder Schriek en Grootlo en “het casteel, pachthof, vijvers, dreve, landen, weyden, bosschen, bempden ende alle voordere partyen van goederen” zoals het in een document uit het begin van de 19^de eeuw zo mooi vermeld wordt.
Volgende leden van de familie Van der Stegen (de Schrieck) werden achtereenvolgens eigenaar van het kasteel:
Þ- Joseph Constantin Philippe Van der Stegen de Schrieck. Deze kreeg van koning Willem I van Oranje Nassau op 13 maart 1816 de titel van “graaf” met de naam “de Schrieck” voor hem en zijn nakomelingen.
Þ- Adèle Gérardine Van der Stegen de Schrieck. Zij was de dochter van de bovenstaande Joseph Constantin Philippe.
Þ- Philippe Norbert Marie II Van der Stegen de Schrieck. Deze was de broer van Adèle Gérardine en liet in 1840 een grafmonument buiten op het kerkhof plaatsten met 40 begraafmogelijkheden.
Þ- Albert Joseph Marie Van der Stegen de Schrieck. Deze was de oudste zoon van de voornoemde Philippe Norbert Marie II.
Þ- Marie Julie Josephine Van der Stegen de Schrieck. Deze was de zus van de voornoemde Albert Joseph Marie. Toen zij eigenaar was verbleef ook haar jongere zus Emma Eulalie Josephine Van der Stegen de Schrieck en haar man Alexander van Oldeneel tot Oldenzeel enkele zomers op het kasteel te Schriek.
Þ- Rodolphe Alexander Odilon Philippe Van der Stegen de Schrieck. Deze was de zoon van Albert Joseph Marie. In 1926 verkocht hij het kasteel en al hun bezittingen te Schriek aan August de Roij.

Vermeldenswaard is dat in de kerk van Schriek nog 10 obiits of rouwblazoenen hangen van de familie Van der Stegen de Schrieck en aanverwanten. De oudste is van 1828 en de jongste van 1916. Ook werd er nog tot 1942 in het grafmonument van de familie Van der Stegen de Schrieck begraven. In 1970 moest dit grafmonument wijken voor de aanleg van het dorpsplein. De stoffelijke overschotten (waarvan er in het grafmonument 16 werden gevonden) en een klein deel van het grafmonument werden naar het nieuwe kerkhof  verhuisd.

Auguste de Roij en zijn vrouw Jeanne Praet, nieuwe eigenaars van het kasteel van Schriek, brachten elk jaar samen de zomer door op het kasteel van Schriek. Door het verlies van hun zoon Robert de Roij tijdens de Tweede Wereldoorlog dachten ook zij er aan het kasteeldomein van Schriek te verkopen.
Dit gebeurde dan ook in het jaar 1942. Kopers van dit alles werden Charles Van Laecke en Michiel Basyn uit Kortrijk.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het kasteel van Schriek nog bezet door eerst Duitse en nadien Engelse en Canadese soldaten. Er werd zelfs luchtafweergeschut in de tuinen geplaatst. Nog tijdens deze oorlog werd het park van enkele hectaren groot samen met de toegangsdreef volledig gekapt.
In 1946 werd uiteindelijk het kasteel afgebroken. Tot op vandaag zijn de twee witgekalkte kasteelhoeves en een deel van de slotgracht nog bewaard.

(bron: STROOBANTS T. – De heren de Brouchoven-Van der Stegen en de laatste kasteelbewoners in de heerlijkheid Schriek).