PAROCHIEKERK VAN SINT-JAN BAPTIST TE SCHRIEK.

KORTE BOUWGESCHIEDEN1S

Naar alle waarschijnlijkheid is het Gilis Berthout, Heer van Mechelen, die na 1303 de kerk van Schriek heeft laten oprichten omdat wij in de oprichtingsverslagen van onze parochie uit 1309 lezen dat zij vonden te Schriek : een CAPELLA en een ECCLESIA TOEGEWIJD AAN SINT-JAN BAPTIST, dus enerzijds de oude kapel en anderzijds de nieuwe kerk.
Van deze eerste kerk, die destijds ook reeds vijf altaren bezat, wat vrij enig is in deze streek, is alleen de wit zandstenen toren overgebleven en de rondboogvormige portaaldeur herinnert nog aan de Romaanse bouwstijl. Een blikseminslag in 1654 en herstellingswerken aan de toren en voorgevel in 1687 en 1688 brengen gotische elementen (spitsboogvormige galmgaten en venster) en renaissance structuren (speklagen van baksteen op de linker steunbeer) aan op deze toren.
De eerste grote veranderingen situeren zich tijdens de Franse Revolutie in de jaren 1794-95-96. De zijbeuken werden verbreed, verhoogd en tot vooraan met de toren doorgetrokken. Het geheel kwam zo onder een groot zadeldak. In dit gedeelte vinden we dan ook de meeste elementen die aanleunen bij de Brabantse barok.
Tijdens de vergroting van 1844 werden de brede kruisbeuk, een verhoogd en lichtjes vergroot hoogkoor met ronde absis en twee ingewerkte zijaltaren bijgebouwd, zodat het grondplan terug een Latijns kruis vormt zoals voorheen, en dit alles met neoclassicistische elementen als zuilen en bogen.
Dit betekent dat in deze kerk zowat alle bouw- en kunststijlen tot een geheel zijn verwerkt.

HET INTERIEUR VAN DE KERK

1. HET HOOFDALTAAR TOEGEWIJD AAN JOHANNES DE DOPER
Dit prachtig altaar in barokstijl werd in verschillende fasen opgebouwd. Na de plunderingen van 1634-35-36 door de Hollandse Calvinisten uit Bergen-op-Zoom enerzijds en de Fransen anderzijds, bleven er in onze kerk slechts zeer weinig religieuze voorwerpen over. Zelfs een nieuw schilderij van Peter Ceulemens te Mechelen uit 1611 werd gestolen of vernietigd. Daarom besloot pastoor Petrus Adriaensens (1613-1655) in 1646 een nieuw altaar te bestellen bij schrijnwerker Frans Van Roey. Voor de beelden en de nis van St.-Jan deed men een beroep op Thomas Lorent. Ook een nieuw "St.-Janstafereel" werd aangekocht. Dit was helaas niet wat men ervan had verwacht, het bleek een ‘verkeerde Johannes’ te zijn. Toch werd besloten het schilderij te behouden. Of het een echte Antoon Van Dyck is of niet, het schilderij komt zeker uit zijn atelier.
Het was in 1777 dat er bij beeldhouwer P. Valckx te Mechelen twee levensgrote heiligen werden besteld, voorstellend Maria met het kind Jezus en haar nicht Elisabeth met de kleine Johannes.
De houten altaartafel werd in 1817 vervangen door een mamieren tombe, met een altaarsteen uit één stuk. De marmeren treden werden pas in 1892 aangebracht.
Voordien was er in 1829 een nieuwe godslamp opgehangen en in 1832 werd een nieuw tabernakel met de beeltenis van Johannes de Doper en het Lam van de Apocalypsis, op het altaar aangebracht.
Boven het altaar kwam er in 1845 een oog met stralen, een wolkenkrans met zes engelenkopjes van de hand van J. Servais uit Antwerpen.

2. DE COMMUNIEBANK
Deze prachtige bank is van de hand van beeldlhouwer Lodewijk Mortelmans uit Antwerpen, en werd in onze kerk geplaatst in het jaar 1871 als afsluiting van het hoogkoor. Ze bestaat uit 5 panelen met verschillende taferelen in bas-relief. Van links naar rechts zien we : de Ark van het Verbond : een draagbare kist met de stenen tafelen der wet ; de pelikaan die zijn jongen voedt met eigen bloed : symbool van de zelfopofferende liefde van Jezus; de aanbidding van de Eucharistie of het Hoogwaardig ; het Lam van de Apocalypsis of Agnus Dei : Hij die wegneemt de zonden der wereld en de tafel met de twaalf Toonbroden : brood, een heilig teken, een offergave voor Jahwe.

3. ZIJALTAAR VAN ONZE LIEVE VROUW
Opgericht in 1309 en nog steeds in onze kerk aanwezig, maar totaal heringericht bij de laatste vergroting van 1844. De altaartombe heeft een schilderijtje van Jos Van Aerschot voorstellend : ‘De boodschap van de engel Gabriël’
Het oog, symbool van de H. Drievuldigheid is van J. Servais uit Antwerpen (1845) en de Serafijnen van P.C. Sylvestre.
Het beeld van Maria is van Lodewijk Mortelmans (1873).
In documenten voor 1600 noemde men haar “Lieve Vrouwe in de Zonne”

4. ZIJALTAAR VAN DE H. BARBARA
Dit altaar werd in 1754 besteld bij Henri Blondeau als nieuw altaar voor O.L.Vrouw, maar na de vergroting in 1844 hersteld en als altaar van de H. Barbara verhuisd naar zijn huidige plaats.

5. ZIJALTAAR VAN SINT-JOZEF
Van oudsher bevond zich hier het altaar van St.-Jan tot deze heilige verhuisde naar het hoogkoor in 1646. Zijn plaats werd toen ingenomen door de H. Antonius van Padua, die op zijn beurt in 1879 moest plaats maken voor St.-Jozef. De altaartombe draagt een schilderijtje van Jos Van Aerschot, voorstellend ‘ De vlucht naar Egypte’. Oog, wolkjes en engelen zijn van J. Servais (1845) en het houten beeld is van Lodewijk Mortelmans (1873).

6. ZIJALTAAR VAN S1NT-ANTON1US VAN PADUA
Dit altaar is een kopie van het altaar van Henri Blondeau door Andreas De Swert in 1779. Na herstelling en restauratie en na de vergroting in 1844 verhuisd naar zijn huidige plaats. Het beeld is in onze kerk van omstreeks 1710.

7. B1ECHTSTOELEN.
De twee nog in de zijbeuk aanwezige biechtstoelen zijn gemaakt door dezelfde mensen die ook de preekstoel hebben ontworpen en gecreëerd, nl. Fr. Van den Eynde voor het schrijnwerk en De Preter voor het beeldsnijwerk.
Onder het glasraam van St.-Jozef staat de "biechtstoel van de onderpastoor" uit het jaar 1853. Hier zien we levensgrote beelden van de Verloren Zoon met het varken en de H. Petrus of Sinte Pieter". Bovenaan een bas-reliëf van het Laatste Oordeel en de tekst "Staet op dooden komt ten oordeel". Vier engelen met trompet symboliseren de heerlijkheid bij de Vader in de hemel.
Aan de overzijde bevindt zich de biechtstoel van de pastoor uit 1850. Vooraan zien we de beelden van St.-Paulus en St.-Jan Evangelist, met bovenaan een bas-reliëf van Petrus met de haan of de Verloochening van Jezus door Petrus, vier engelen en de Sleutels van het Rijk der Hemelen.
Al deze figuren op de beide biechtstoelen staan in verband met het boetesacrament.

8. KRU1SWEG
Deze geschilderde kruisweg op doek is het werk van Johan Van Aerschot en van zijn vader Jos Van Aerschot en geschonken door gravin Julia Van der Stegen de Schrieck in 1882. Recent werden deze unieke statiën volledig gerestaureerd. Een prachtstuk ! De eiken omlijstingen werden gemaakt door Fr. Van den Eynde.

9. DE PREEKSTOEL
Onze kerk kwam in het bezit van een nieuwe prachtig gebeeldhouwde preekstoel in 1848. Voor het schrijnwerk werd beroep gedaan op Francis Van den Eynde, het beeld- en snijwerk was van de hand van De Preter uit Borgerhout.
Onderaan zien we de levensgrote beelden van Jezus en Sint-Jan Baptist bij de doop in de Jordaan, op de kuip van links naar rechts, de bustes van Maria, de Goede Herder met het schaap op zijn schouders en de H.Jozef.
Boven de kuip op het klankbord zien we volgende Maria-taferelen in bas-reliëf: De Hemelvaart van Maria of Kroning van Maria in de hemel, de Boodschap van de engel Gabriël aan Maria, het Bezoek van Maria aan haar nicht Elisabeth en de Bruiloft te Kana.
Gans bovenaan zien we de Wettafelen van Mozes, ons beter gekend als de Tien Geboden. Vermeldenswaard is zeker de dubbele toegangstrap naar de kuip, omdat dit vrij zeldzaam is.