Traag maar gestaag takelt het af – het vlees rond onze botten – het vlees gekregen voor één enkele reis. Bij leven en bij welzijn wordt het vlees tegelijkertijd mishandelt en verwaarloosd, geprezen en bewondert. Tijdens en na het sterven wordt er om vergeving gebeden en om genade gepreveld. Bij het beëindigen van elke reis, bij het afbreken van elke begonnen tocht lonkt het lange rusten, het bijkomen van vele inspanningen, het verpozen tussen gelijkgestemden. Wat ieder van ons rest is een laatste zoektocht naar een slaapplaats in een bed van aarde of een ledikant van steen. Ons lichaam laat zich gewillig het vlees ontnemen, terwijl ons denken zich hardnekkig in beweging zet en krampachtig in discussie gaat met metgezellen van allerlei allooi. Met het sterven eindigt het leven, niet of nauwelijks. 

‘Denkers in de grond’ is een koortsachtige tocht met een razende vaart ondernomen, alsof de dood in hoogsteigen persoon de schrijver op de hielen zat, alsof even stilstaan bij een graf het dagelijks gejaagde ritme zou kunnen verstoren. Het boek sleurt je mee langs verschillende obscure en pittoreske begraafplaatsen, het tracht een verbondenheid tot stand te brengen tussen uiteenlopende ideeën en gedachten, waarbij het nauwelijks rekening houdt met grenzen en barricades. Zo overheersend de filosofie van deze denkers ook mogen geweest zijn, zo verweesd is vaak hun nagedachtenis in de vorm van een steen, een beeld, of zelf een slak of een huwelijk. Deze begraafplaatsen werden enerzijds met een zachte en warme hand onderhouden door lieflijke oude dames of innemende geestelijken, werden dagelijks bezocht met een buitengewoon eerbied en respect, maar werden anderzijds doorheen de geschiedenis gemassacreerd en geterroriseerd door andersgestemden, door zij die meenden het gelijk aan hun kant te hebben. 

Maarten Doorman, samen met beeldend kunstenaar Fredie Beckmans, tracht aan de hand van enkele scherpe observaties het aanzienlijke oeuvre van deze geprezen denkers in kaart te brengen. Een handvol emoties en gedachten worden samengebundeld tot een leesbaar verhaal dat op zijn beurt ondersteund wordt door enkele foto’s. Foto’s die meer uitstralen dan enkel het moment van de dag, het ogenblik van het vastleggen ervan. Zowel in het vertellen als in het beeldmateriaal schuilt een zielsverwantschap, een verlangen naar een aanwezigheid van de filosoof, een hunker naar een samenwerking, het opstarten van een discussie. Van tijd tot tijd is er haast een perfecte samenhang voelbaar tussen het leven van de filosoof, de desbetreffende rustplaats die hij gekregen of verdient heeft en de toevallige passant, hij of zij die om welke reden dan ook de bezoeker van de rustplaats geworden is. De nauwelijks voelbare wind en de zilte geur van enkele naburige bloemen zijn de stille getuigen van het dagelijks tafereel langs deze grafstenen van ons modern denken. De schrijver weet deze harmonie uitmuntend te schetsen. 

‘Denkers in de grond’ is een leesbaar boekje geworden voor iedereen die in de toekomst zelf een toevallige passant wens te zijn langs de begraafplaatsen van deze grote denkers (oa. Hegel, Nietzsche, Marx, Hume, Descartes, Voltaire, Sartre, …). Het ideeëngoed van deze denkers wordt zeer summier omschreven en kan bijgevolg een interessante aanvulling zijn tijdens het mijmeren aan de voet van een grafsteen.

28-12-2012, 16:02 Geschreven door Johan