Ik ben Marc Vangossum
Ik ben een man en woon in Lint (België) en mijn beroep is bediende.
Ik ben geboren op 29/01/1957 en ben nu dus 67 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: de vroegere oostbloklanden.
Sinds begin 2004 kom ik regelmatig in een asielcentrum. Daar ben ik vooral in contact gekomen met Roma's.
De cultuur va
In Slovakije , op een 25 km van Kosice bevindt zich het dorpje Jasov.
Jasov telt ongeveer 2000 mensen.Waar hun huisjes beginnen , eindigt de
asfalt en gaat die over in een zandweg ( die in de winter veranderd in
een slijkweg ). De meeste huisjes hebben geen electriciteit of
waterleiding. Er is slechts één waterkraan per straat die in de barre
Slovaakse winters vastvriest.
Freddy De Braeckeleir uit de Heirniswijk in Gent, is getrouwd met Anika, die zelf afkomstig is uit Jasov.
Hij bezocht al meerdere malen het dorp en werd er telkens getroffen
door de armoede van de mensen en vooral door het lot van de kinderen.
Het enige schooltje in Jasov moet het zonder schoolmateriaal en
speelgoed stellen. De kinderen lopen er sjofel gekleed, soms
blootvoets, zelfs in de bijtende winterkoude.
Freddy en Anika gaan twee maal per jaar naar Jasov met allerhande
hulpmateriaal. Ook dit jaar willen ze de kinderen van Jasov een hart
onder de riem steken.
Zonder hulp van derden houden ze dit engagement natuurlijk niet vol.
Vandaar deze oproep tot inzameling van :
Voor kinderen van 0 tot 14 jaar
- kleding en schoeisel ( in goede staat)
-schoolmateriaal ( schrijfgerief ,potloden, schoolborden, geen papier)
-houdbare basisvoeding
-financiële steun ( op rek.nr. 737-2251607-86, met vermelding : "kinderen van Jasov"
Ook uw vereniging of school kan dit project ondersteunen. Met hun actieve medewerking kan u een inzamelproject organiseren.
Op uw vraag geven ze bijvoorbeeld lezingen over de situatie van de Roma in Oost-Europa.
Ook een toegelichte diavoorstelling behoort tot de mogelijkheden.
In naam van de kinderen van Jasov; hartelijk dank
Freddy De Braeckeleir, tel : 0476/31.73.22
Anika De Braeckeleir , tel : 0476/34.66.47
E-mail : kinderenvanjasov@hotmail.com
je kan eveneens mailen via deze site ; ik regel dan alles met Freddy.
De Romazigeuners van Slovakije zijn kwaad. Geen werk, geen opleiding, geen fatsoenlijk huis en veel , veel discriminatie.
In 2004 hebben ze dan nog de bijstand naar beneden gehaald. En niet zo
weinig ook .Een gezin van 5 personen moet nu rondkomen met 56 euro per
maand. Ook niet-Roma's geven toe : " het beleid is slecht".
Kosice; in een andere wereld, in een andere tijd , zou de familie Holub een voorbeeldig gezinnetje zijn geweest.
Leergierige kinderen,liefdevolle moeder,verantwoordelijke vader. Maar
de 5 Holub's zijn Roma's. Daarom wonen ze in Lunik 9 ,
een buitenwijk van Kosice. Het is de grootste Romaghetto van het land , en eveneens van de Europese Unie.
Robert Holub is in feite een metselaar, maar hij is werkloos. Hij neemt
de hele dag Slovaakse nieuwsprogramma's op met de videorecorder. De
volle cassette geeft hij mee aan buitenlanders. De wereld moet weten
wat er hier in Slovakije gebeurt.
Slovakije was het afgelopen jaar toneel van hevige Roma-protesten. Soms
leidde de onrust tot plunderingen. Aanleiding was de verlaging van de
uitkeringen, een maatregel die de Roma-minderheid het meest treft.
Bratislava wou werklozen aanmoedigen om werk te zoeken ,maar heeft
vooral paniek gezaaid. Duizenden politiemensen en soldaten zijn naar
het oosten van het land gestuurd, waar de Roma's zijn geconcentreerd.
Holub laat een stapeltje betalingsbewijzen en afschriften zien. Vroeger
kreeg zijn gezin 12130 kronen( 300 euro). Nu is dit 3410 kronen.
Een daling van 72%. Ter compensatie is er een bonussysteem ingevoerd.
Als Holub per week 10 uur voor de gemeente werkt krijgt hij 1500
kronen( 37.5 euro) extra. Na afhouding van de huur houdt zijn
gezin 2270 kronen of 56 euro over om van te leven.
Het nieuwe sociaal beleid van de regering is onuitvoerbaar erkend de
burgemeester van Vtackovce , een dorpje vlakbij Kosice met bijna 90%
Roma's. Voorzichtig zegt hij ; " in principe ga ik akkoord met het
beleid ; werklozen moeten worden gestimuleerd" Maar deze toestanden
zijn onmogelijk.
Vtackovce telt ongeveer 300 werkloze zigeuners ; willen zij die bonus verdienen dan moeten ze gemeentelijke klusjes doen.
Sloten uitgraven, muren repareren, enz. Er is enorm veel
belangstelling zegt de burgemeester, maar hij kan hooguit 60 mensen
iets aanbieden.
De regering houdt geen rekening met de specifieke problemen in dorpen. Rondom Kosice zijn tientallen dorpjes zoals Vtackovce.
En dat zijn dan maar dorpjes. In Lunik9 zitten 5000 Roma's op elkaar gepakt.
De Romabuurt van Vtackovce ligt op 300 m. van het "blanke" deel van het dorp.
Kinderen spelen in de modderstraten. Mannen lopen met emmertjes naar de
centrale waterkraan, vrouwen hangen de was te drogen in de frisse
herfstzon. De burgemeester wordt vriendelijk begroet en doet hier en
daar een praatje. Maar de stemming slaat om ; de Roma's eisen werk,
onderwijs, kleding voor hun kinderen , een waterleiding , een riolering.
De sfeer blijkt als overal in Oost-Slovakije "om te snijden". " Wilt u nog steeds verder lopen ?" vraagt hij.
De regering legt de verantwoordelijkheid voor het lot van de Roma's vooral bij hen zelf.
Ze willen niet werken, ze zijn verslaafd aan uitkeringen,ze maken
ruzie,ze wurgen elkaar met woekerleningen, ze zijn onaangepast, ze
plunderen.
Maar in werkelijkheid werkt de overheid de Roma's al jaren tegen. Lunik 9 is het bewijs.
Vroeger woonde er in het historische centrum van Kosice Roma's. Maar
die zijn vanaf 1995 verdreven naar Lunik 9, dat sindsien een ghetto is.
In dezelfde periode werd de binnenstad prachtig gerenoveerd. Onder het
communisme was er weliswaar een een politiek van gedwongen assimilatie
( het rondtrekken als nomaden werd verboden) maar er was werk en
onderwijs. Na 1989 werden de zigeuners als eerste ontslagen.
Werkgevers zijn nauwlijks bereid om Roma's in dienst te nemen. Soms
mogen ze in 't zwart komen klussen en krijgen dan 30% van het loon van
een Slovaakse "blanke".
Idiko Holub, de vrouw van Robert Holub zet koffie. De kamer waarin ze
wonen komt uit op een keuken, die gedeeld wordt met 2 andere families.
De Holubs leven met 5 op 10 M2. De ruimte wordt vrijwel helemaal
ingenomen door een klapbank , waar ze met zijn vijfen op slapen.
Te midden van deze omstandigheden prijst Robert Holub zich gelukkig.
Want er is ook een kleinere groep van 120.000 Roma's , ongeveer 1/3e
van de hele minderheid die in modderige nederzettingen woont zoals
Golianova aan de rand van Kosice.
24-10-05 's Morgens geld afgehaald van de bank , en vervolgens naar het postkantoor van Lier gereden.
Daar kan je storten via Union Express; een systeem waarmee het geld op
30 min. ter plaatse is en de ontvanger geen bankrekening nodig heeft.
Dit systeem is zeker niet goedkoop en hanteert bovendien de laagste
wisselkoers. 's Namiddags belde Milan om te zeggen dat hij het geld
ontvangen had en dat de koop 2 dagen later afgerond zou worden.
2 dagen later telefoneerde hij , de koop was niet doorgegaan ; de
plaatselijke burgemeester , die instond voor de akte wou voor zichzelf
nog 500 euro zwart geld. Milan was verontwaardigd vertrokken. Ik wist
dat hij ergens anders geen appartement zou kunnen kopen en zei dat hij
daar dan evt mee moest akkoord gaan ; ik zou bijstorten.
Hij weigerde formeel; hij zei dat ik Slovakije niet kende en als hij hiermee begon het einde nog niet in zicht zou zijn.
Elk hand waarin het dossier zou passeren zou zwart geld moeten hebben.
Een week later bleek dat die burgemeester bepaalde woningen al 3 maal
verkocht had en dat die niet eens zijn eigendom waren geweest ; het
waren woningen van een sociale verhuurmaatschappij waarrond de
burgemeester en een paar vrienden een handeltje hadden opgericht. 12 november ;ondertussen is Milan bij een noteris geweest; deze wist 2 betaalbare appartementen.
De prijs ligt iets hoger dan in Lunik 9. Ik zal dus nog wat moeten storten; maar alles zal legaal geregeld worden.
15 november ; krijg juist bericht dat de woning morgen wordt aangekocht.
Op 9 december vertrek ik naar ginder om alles ter plaatse te bekijken.
Alles begon in maart 2005. Ik kende sinds kort
enkele bewoners van het plaatselijk asielcentrum in ons dorp en kwam er
al eens op bezoek.
Waarom, ik weet het niet , maar ik voelde me enorm verbonden met één bepaalde bevolkingsgroep; nl De Roma's.
80% van hen waren afkomstig uit Slovakije en wel uit de streek van Kosice.
Dus begin maart arriveerde daar een nieuwe Roma-familie uit Kosice; de familie Deleman; bestaande uit moeder Magdalena ( 31),
vader Milan (30) en hun 6 kinderen met de leeftijd tussen 2 en 12 jaar oud. Er groeide al snel een hechte vriendschappelijke band.
Zij waren welopgevoed en waren zeker niet opdringerig of uit op geld.
Op 16 augustus om 16 uur werden zij uit het asielcentrum gezet ( uitgeprocedeerd)
Daar stonden ze , geen slaapplaats, geen eten, geen repatriëring voorzien, niets...
Die nacht hebben mijn vrouw en ik hen opgevangen bij ons thuis.
Ze hadden plannen om hun geluk verder te gaan beproeven in Duitsland.
Ik trachtte dit uit hun hoofd te praten en zei dat het beter zou zijn
dat ze terug zouden keren naar hun thuisland. Daar zou voor hun
kinderen wel een
toekomst liggen nu dat Slovakije bij de Europese unie behoorde.
Ze keken mij aan , en ik besefte dat ik er eigenlijk niets van wist hoe
die toestand ginder was; de weinige info die ik had werd door de media
rooskleurig voorgesteld. Ik besefte , ook al vertelde ze het mij, dat
ik in werkelijkheid niet wist in welke omstandigheden ze daar leefden.
Dus, toen ze bij mij thuis vertrokken richting Duitsland gaf ik hen een oude GSM mee,waarin ik een betaalkaart had gestoken.
Ze beloofde mij te contacteren indien ze helemaal in de rats zouden zitten.
Op het moment van vertrek zaten heel hun bezittingen in 3 tassen ; in hun portemonee zat 450 euro.
3 weken later kreeg ik een telefoontje. Ze waren na 48 uur in Duitsland
terug de Belgische grens overgezet en sindsdien sliepen ze al die tijd
in parken en metro's met hun 6 kinderen. Op dat moment verbleven ze
reeds 2 dagen in het station van Berchem bij Antwerpen.
Ik ben hen daar gaan oppikken waar ik ze graatmager terugvond. De reis naar Duitsland en terug had heel hun budget opgesoupeerd.
Hun enige wens was nu : " terug in Slovakije geraken."
Ik heb het gezin dan opgenomen bij mij thuis om op possitieven te komen ,
en ondertussen had ik de tijd om met de Belgische instanties contact op
te nemen om een vrijwillige repatriëring te bekomen.
Na 10 dagen te hebben verbleven bij mij thuis, en overal op een "njet"
gestoten te zijn voor hulp bij repatriëring, zijn ze terug naar
Slovakije vertrokken met de autocar van Eurolines. Ik heb dit dan zelf
maar betaald.
Ik telefoneerde regelmatig naar hen en kreeg steeds van die zware verhalen te horen over hun levensomstandigheden.
Ze woonde daar in een betonnen hok van 2.5 m X 6 m, zonder water,
zonder toilet, zonder verwarming. Electriciteit werd in 't zwart
afgetapt van de hoogspanningslijn. Bovendien hadden ze bezoek gehad van
de Slovaakse sociale dienst, deze vonden eveneens dat ze in een slechte
situatie leefden, maar dat ze niet in aanmerking kwamen voor een sociale
woning (huidskleur niet wit genoeg ?). Deze dienst was van plan om de 3
oudste kinderen af te nemen en te plaatsen in een tehuis.
Dit alles gaf mij het gevoel dat ik eveneens naar ginder moest. Wou ik
de situatie echt begrijpen moest ik deze met eigen ogen gezien hebben.
Ik besloot dus om hen achterna te reizen op 14 oktober 2005.
14 oktober 2005 ; de grote dag.
Ik had besloten om op dezelfde manier te reizen zoals vele Roma's deze trip doen; dus met de autocar.
Vanuit Antwerpen vertrekt er 2 x per week een autocar naar Kosice
( dus in feite een lijnbus, maar de haltes liggen een paar uur rijden
verwijderd van elkaar). De autobus was van de Slovaakse maatschappij
"Eurobus" ( dochter van Eurolines) en van hoog niveau betreffende
comfort.
Een retour tiket kostte 156; voor die prijs kan je met je eigen wagen niet naar ginder rijden als je alleen bent.
Na haltes in Brussel, Aken, Keulen, Frankfurt, Nurnburg, Brno, Trencin,
Martin, Poprad en Presov arriveerde ik in Kosice ( 28 uur onderweg).
15 oktober 14:30 u : aankomst in het busstation van Kosice. Milan
wachtte mij daar op en stelde voor om met de tram naar een bepaald
hotel te gaan waar een rijkere westerling zich thuis zou voelen.
Deze beide dingen wimpelde ik af ; ik verkoos een taxi ipv de tram daat
ik meer dan 30 kg bagage bijhad ( kleding voor de familie),
en een hotel had ik in België al op het internet gevonden. Een low-budget hotelletje waar ik enkel kon slapen.
De taxi ( 2.5 ) bracht ons dus naar hotel Metropoll, niet ver van de
hoofdstraat Hlavna. Ik had daar een sobere maar nette kamer voor 9
per nacht. Ik installeerde mij daar in 15 minuten om zo vlug mogelijk
terug bij Milan te zijn; deze was blijven wachten op straat in de
overtuiging dat hij als Rom geen toegang had tot het hotel. Samen zijn
we dan naar de wijk Lunik 9 gereden met de bus. Deze wijk wordt volledig bewoont door Roma's.
Ik kon er vrij rondlopen zonder een onveiligheidsgevoel te krijgen. De
eerste aanblik verraste mij wel daar ik zag dat er overal rommel lag en
dat vele deuren en ramen van de appartementen kapot of verdwenen waren.
Later zag ik dat dit telkens de gemeenschappelijke delen van de
appartementen waren; hallen, trappen;... blijkbaar werden deze door
niemand onderhouden.
In de wijk was er een school ( uitsluitend Romakinderen) en een
Evangelische kerk. Eveneens waren bepaalde bewoners aangesteld als
security om de orde te handhaven.
Ik werd door Milan voorgesteld aan zijn zus en schoonbroer die daar woonde; hun appartementje was knus en gezellig.
Hijzelf woonde aan de andere kant van de stad , nl in Golianova. Hij
had geen zin om mij er mee naar toe te nemen; hij vond het te
gevaarlijk.
Na lang aandringen spraken we toch af om naar daar te gaan de volgende dag.
De volgende ochtend stond Milan reeds te wachten op de stoep van het hotel. We vertrokken naar Golianova.
Afgrijzelijke toestanden , smerige wonigen , een binnenplein vol
modder, een honderdtal kinderen die mekaar aan 't bekogelen waren met
stenen. Baby's die daar alleen lagen met snottebellen tot onder hun
kin. Ouders die zatgezopen rondliepen terwijl hun kinderen zonder
controle daar wat rondliepen. Een paar lijmsnuivers die in een
plastieken zak een mengeling van lijm en white-spirit aan 't opsnuiven
waren hangden daar tegen een muur. Milan ging direct een paar kennissen
halen om mij mee te vergezellen om deze wijk door te wandelen.
Ik wandelde over het binnenplein en voelde de priemende blikken in mijn
rug. Maar ik had toch 30 kg extra bagage bij , splinternieuwe
winterjassen die ik van mijn werkgever gekregen had. Achter een
schutting opende ik deze tassen en liet Milan de jassen uitdelen.
Toen was het ijs een beetje gebroken en kon ik rondwandelen en foto's
maken. Toen kwamen we in de woning van Milan , een vochtig betonnen kot
van 2.5 x 6 m.Geen water, electriciteit in 't zwart afgetakt van de
hoogspanningslijn, geen toilet , maar toch had hij het mooi ingericht.
Het deed mij een beetje denken toen ik als jeugdige knaap een clubhouse
had gemaakt in een oude championkwekerij. Maar dit moest echt dienen
als woning voor 8 personen. Ik had hen in Belgie gemotiveerd om terug
naar Slovakije te gaan, en dit was dus die thuis. Ik werd er stil van.
Ze vertelden me dat ze de kinderen binnenhielden en ze koest probeerde
te houden door een oud zwart wit TV'tje en een oude game-boy die ik
meegegeven had uit Belgie.
Ze hadden bezoek gehad van de sociale dienst,deze wou de oudste 3
kinderen plaatsen in een tehuis omdat de woonomstandigheden te slecht
waren.
De volgende dag : Milan wordt verwacht op de sociale dienst om te praten over het lot van zijn kinderen.
Ik ging met hem mee. Gelukkig sprak de sociaaal assistente Engels zosat
ik het gesprek mee kon volgen en eveneens vragen stellen.
Het eigenlijke probleem met de kinderen was dat er niet met documenten
kon gestaafd worden dat de kinderen in 2004 hadden schoolgelopen.
( de familie verbleef toen in Duitsland en zijn op een morgen plots de
grens overgezet); anderzijds zag de assistente dat deze kinderen
welopgevoed waren en ze dacht dat ze een betere slaagkans zouden hebben
in de maatschappij indien ze geplaatst zouden worden in een tehuis ipv
te wonen in Golianova. Toen ik haar vertelde dat er wel documenten
waren van het schoollopen in 2005 in Belgie ; en dat deze kinderen in
de klas van hun leeftijdgenootjes zaten. Ze konden de leerstof konden
volgen , dit zouden ze niet gekund hebben indien ze voordien niet naar
school waren gegaan.
Dat de kinderen geen toekomst hadden in Golianova en dat de huisvesting
beneden alle peil was ; daarin had de assistente natuurlijk volledig
gelijk.
Ik vroeg haar dan ook of zij als sociaal assistente niet mee voor een
sociale woning zou kunnen zorgen. Milan stond hiervoor al meer dan 10
jaar op een lijst. Dit kon ze niet zei ze.
Tenslotte gaf ze ons 3 maand om aan de toestand iets te veranderen. In
januari 2006 zou ze dossier herbekijken. De kinderen mochten zolang bij
hun ouders blijven. Er moest wel 8 euro boete betaald worden voor het
ontbreken van de documenten over het schoolgaan.
Toen begon bij mij het idee te groeien om evt een woning voor hen te huren.
Blijkbaar ging dit niet; enerzijds had je sociale woningen ( waar hij geen kans op maakte) , en anderzijds had je koopwoningen.
Dit laatste was blijkbaar niet zo onoverkomelijk in de Romawijk Lunik
9. Voor 2800 euro +400 euro kosten kon je daar een appartement kopen.
Dit alles kon daar zeer snel worden afgehandeld. Je betaalde contant in
bijzijn van de wijkburgemeester; deze zorgde voor de nodige papieren ,
en de koop was gesloten.
Ik dacht erover na, want ik ben echt geen kapitalist. Maar deze som zou
voor mij betekenen dat ik 2 jaar misschien niet op vakantie zou kunnen
gaan, terwijl deze som voor dit gezin het verschil uitmaakte tussen
toekomst of geen toekomst. Ik telefoneerde met mijn vrouw in België en
die was direct gewonnen voor dit plan.
Die avond ben ik nog van hotel moeten veranderen ;de receptioniste van
het hotel verwittigde mij dat ik door skinheads in 't oog werd gehouden
omdat ik op de straten te veel met Roma's optrok. Deze skinheads hadden
hun fitnesruimte in de tuin van het hotel.
Ik nam het zekere voor het onzekere, belde een taxi, en verhuisde naar de andere kant van de stad.
De vogende dag mocht ik zeker niet naar Golianova; het was 18 oktober ; da dag dat iedereen sociaal geld trok.
Dit betekende dat de helft van de bewoners er dronken of stoned
bijliepen. Het zou echt te gevaarlijk zijn om mij daar nu te tonen.
Ik maakte dan maar met Milan een wandeling door de stad. Ik sprak hem
over mijn plan dat ik hem geld zou geven om een woning te kopen.
Iets kopen op mijn eigen naam is toch niet mogelijk als vreemdeling in Slovakije ; ik zou het dus echt schenken aan hem.
Dit voorstel sloeg hij resoluut van de hand , hij wou geen geld van
mij; hij vondt dat ik al zoveel voor hem en zijn gezin had gedaan .
Hij was te trots om dit te aanvaarden; ik bleef op hem inpraten, en
toen ik zei dat dit de enige mogelijkheid zou zijn om zijn kinderen bij
hem te kunnen houden aanvaardde hij mijn voorstel. Toen hij dit aan
Magdalena vertelde begon deze te huilen en zei dat ze dit niet konden
aanvaarden. Na weer een uur op haar te hebben ingepraat ging ze akkoord.
Ze moesten wel wachten tot ik terug in Belgie was om deze som over te maken; ik had deze niet in mijn broekzakken steken.
In Lunik 9 wist iedereen welke appartementen er te koop stonden
,telkens van mensen die hun geluk in het buitenland gingen zoeken.
We vonden een redelijk mooi appartement en kwamen overeen dat dit zou
betaald worden rond 26 oktober zodat ik geld zou kunnen overmaken
vanuit Belgie.
20-11 Mijn laatste dag ter plaatse; 's morgens ben ik eerst afscheid
gaan nemen van de familie's van Milan in Lunik 9 en in Golianova.
Ik beloofde hen allen dat ik zo vlug mogelijk nog zou terugkeren. Tegen
die tijd zou de familie Deleman een appartement hebben en dan zou ik
mijn vrouw kunnen meebrengen. In de namiddag bezocht ik nog de moeder
van een asielzoekster uit Lint; deze vrouw was ondertussen grootmoeder
geworden maar had haar kleinkind, dat in Belgie verbleef nog niet
gezien. Ik gaf haar foto's van haar kleinkind; toen huilde ze hard.
21-10-05 's morgens vroeg opgestaan; bijna niet geslapen. Een autocar
met jongeren uit Rusland was de avond daarvoor aangekomen in het hotel.
Deze hadden feest gehouden op de kamers en in de gangen van het hotel tot 2 u 's morgens.
Mijn bus vertrok om 7 uur ; richting Bratislava. Om 14:45 u arriveerde
ik daar en moest 2 uur wachten voor een aansluiting naar Brussel.
's anderendaags na juist 25 uur reizen arriveerde ik in Brussel; om vervolgens de trein te nemen naar huis.
Het woord politiek vluchteling is echt verkeerd gekozen daarom heb ik in mijn titel " politiek" tussen haakjes gezet.
De definitie luidt :
een vluchteling is elk persoon die zich buiten het land waarvan hij de
nationaliteit heeft of, indien hij geen nationaliteit heeft,buiten zijn
land van herkomst bevindt, en die bescherming van dat land niet kan of
wil inroepen omdat hij vreest voor vervolging omwille van zijn ras ,
zijn religie ,zijn nationaliteit , het behoren tot een sociale groep ,
of zijn politieke overtuiging.
Wat drijft de Roma om asiel aan te vragen in België ?
Diegene die er niets van weten zeggen : " ze komen ons werk afpakken", of " ze komen profiteren van onze sociale zekerheid"
De Slovaakse Roma's die hier asiel komen aanvragen hebben maar één doel. "Onderdak en eten".
Als je Slovakije kent , dan weet je dat dit land nog een enorme achterstand heeft en zeker niet te vergelijken is met Tsjechië.
In het westen rond Bratislava heb je economie, maar iets verder naar het oosten stopt dit.
Eens Nitra voorbij kom je in een streek die moet leven van landbouw ,
hier en daar vindt je wel verouderde economische bedrijvigheid.
Helemaal in het oosten rond de streek van Kosice is er een enorme werkloosheid.
De Slovaakse bevolking probeert dan ook te gaan werken in het westen of in Tsjechië.
De Roma's maken totaal geen kans op werk ; zelfs hoger opgeleide
Roma's die een uitnodiging krijgen, na een telefonisch gesprek, voor
een vacature, worden direct de laan uitgestuurd op de moment dat ze
zich persoonlijk aanbieden voor die job.
De Roma's , die sinds de 12 e eeuw zich gevestigd hebben in die streken, maken totaal geen kans om hun toekomst uit te bouwen.
Sinds het wegvallen van de "muur" is de toestand voor deze mensen echt verslechterd.
Tijdens het communisme " moesten" ze werken; de straten schoonvegen, de
vuilnis ophalen,... Ze werden betaald en konden voorzien in hun
behoeftes.
Nu, met de intrede van het "kapitalisme" hebben ze geen kansen meer ;
de weinige jobs die er zijn worden ingenomen door de Slovaken.
De Roma's leven dus grotendeels van de plaatselijke sociale zekerheid.
2 jaar geleden vond Slovakije het nodig om dit inkomen te halveren wat
grote opstanden teweeg heeft gebracht, en plunderingen van warenhuizen
om aan eten te komen als gevolg had.
Een voorbeeld : Een gezin met 2 ouders en 6 kinderen krijgt gemiddeld
7200 korona ( 178) per maand waarmee ze zich moeten beredderen.
Daarvan moet de huur, evt nutsvoorziening , eten, klederen, schoolkosten ..; betaald worden.
De dagelijkse dingen kosten ongeveer de helft van wat we in België
betalen; het komt dus overeen met een Belgisch inkomen van 355 per
maand of 14500 oude Belgische franken voor 8 personen per maand.
De Roma is dus niet meer in staat om in zijn elementaire behoeftes te voorzien.
Zijn eisen zijn nochthans niet hoog gesteld; hij wil niet op vakantie
kunnen gaan, geen auto hebben, geen café of restaurant gaan bezoeken,
geen uitstapjes maken met het gezin.
Hij wil graag warm slapen en 1 x per dag een maaltijd hebben.
Daarvoor wil hij elk werk aannemen; werk dat wij als Belg niet willen doen.
Wie wil voor 7 euro/ uur ( bruto) tomaten plukken, fruit stekken , poetsen, vuilnis ophalen ?
De Roma's staan in de rij aan te schuiven om dit te mogen doen, al moet
er eerlijkheidshalve moeten worden aan toegevoegd dat er ook Roma's
zijn die echt de inttentie
hebben om te werken, maar omdat ze nog nooit de kans hebben gekregen,
dit onderschatten en na een tweetal dagen afhaken.
De Roma's komen dus naar België om asiel aan te vragen met als hoop hier een beter leven te kunnen opbouwen.
Maar onze regering heeft de laatste jaren hier een totaal andere mening
over. "In Europa zijn er geen problemen" en deze mensen worden , vooral
de laatste maanden, met grote getalle, teruggezonden.
Europa betaald met Europese subsidies om tewerkstelling in eigen land te creëren; maar vergeet dit op te volgen.
Een land waar de dokter, burgemeester, priesters, corrupt zijn is
moeilijk om te buigen. Er wordt mijoenen Europees geld in een bodemloze
put gegooid, maar Europa kan zeggen "we doen echt veel voor dit land"
Europese waarnemers die ter plaatse gaan worden naar een paar projecten
geleid waar een possitieve trend is; deze mensen krijgen de ghetto's
die er weelderig tieren niet te zien.
De Roma is zich hier terdege van bewust en tracht dus enkel om te
overleven in dit systeem, met de hoop dat hun kinderen het beter zullen
hebben later. Dus asiel aanvragen in België, ook al maken ze geen kans
om erkend te worden, is zoveel beter dan ter plaatse te blijven.
In elk asielcentrum worden de 3"B"s voozien : Bad ; Bed ; Brood + de hoogstnodige medische verzorgingen.
Welke Roma wil hiervoor niet tekenen, ook al is het maar tijdelijk ?
Als ik als Belg alles kwijtspeel ; dwz, ik val zonder werk, ik moet
mijn huis verkopen ,ik moet mijn wagen verkopen, ik kan niets meer
extra doen, dan val ik nog altijd op een minimum leefloon, ik zal
onderdak krijgen, en zal eten hebben. Zo'n situatie schrikt ons af, dit
willen we echt niet meemaken. Dezelfde situatie is het streefdoel van
de Roma , zou hij dit kunnen bereiken voelt hij zich een rijke mens
Roma' s hebben hun imago tegen. De stereotype ideeën leven nog altijd bij een groot deel van onze bevolking.
Alle etiketten die men eeuwen geleden al op op de Roma's plakte, kleven
nog steeds op hen : dat ze bedelen en schooien , dat ze stelen , dat ze
vuil zijn , dat ze goed kunnen dansen en muziek maken.
Roma's, zo zegt men, liegen en stelen en zijn vuil. Om met dat laatste
te beginnen. Het is volkomen begrijpelijk dat een nomadenvolk, dat door
steppen en woestijnen is getrokken , heeft geleerd om zuinig om te gaan
met water. Voor de meeste nomadenvolken is dan ook waterhygiëne een
onbekend begrip.
Toegegeven , rondtrekkende Roma's zijn dikwijls bijzonder vuil , de
rimpels van de oude vrouwen zijn pikzwart en de haren van de kinderen
zien in jaren geen kam. Daar tegenover staat dat de gevestigde Roma's
zoals ik die ken en kennis heb mee gemaakt in België , Tchechië en
Slovakije allerminst vuil zijn.
Hun huizen , appartementen of krotten waren kraakzindelijk, men kan er naar westers huisvrouwenideaal van de vloer eten.
Ook al is deze vloer soms gewoon aarde. Er worden in die Roma dorpen de
lieve lange dag bij de gemeenschappelijke kranen water getapt, en er
wordt duchtig gewassen, vooral de voeten omdat ze veel blootvoets lopen
en dikwijls geen schoenen kunnen permiteren.
Dat Roma's stelen zal ook niemand willen ontkennen. Van dat imago
profiteert ook dikwijls de lokale dief om - met Roma's in de buurt-
zijn slag te slaan. De verdenking zo weet hij , zou helemaal aan hem
voorbijgaan en zonder meer geadresseerd worden aan de Roma's.
Het wegnemen van kippen , mais en veldvruchten voelt de Roma niet aan als diefstal, maar veeleer als " vinden".
Voor een nomade is de vruchtbare aarde gemeenschappelijk bezit van het mensdom, waarvan men neemt wat men nodig heeft.
Dit "nemen" wordt soms door een kleine groep uitgebreidt tot zaken die
nu niet bepaald in de aarde groeien ,zoals geld, sierraden , kleidng,
en wat hun verder voor de hand komt.
Ter verontschuldiging kan men hier eventueel aanbrengen dat een Roma
bijna altijd en uitsluitend steelt voor direct gebruik, maar nooit om
rijkdommen te verzamelen. maw dit is een kruimeldief.
De Roma's bekijken de samenleving zoals een boer zijn land. De vraag
die hen hierbij bekommert is : " wat brengt het ons op , wat kunnen wij
hieruit halen ?" Al wordt het steeds moeilijker voor hen om nog iets
uit onze samenleving uit te halen. De traditionele beroepen van
de Roma's zijn zo goed als uitgeteld.
Vanuit hun visie op de samenleving, als een stuk land dat moet
opbrengen, bekijken ze weliswaar het mijn en het dijn vaak wat anders.
Een brood uit de supermarkt verdwijnt al eens gemakkelijk onder de jurk , maar geld stelen hoort niet thuis in hun cultuur.
Op dat punt zijn Roma's trouwens zeer streng tegenover elkaar. Wie
betrapt wordt op een " ongeoorloofde" diefstal in de buitenwerend, of
erger nog in eigen kring, wordt onmiddellijk de laan uitgestuurd; al
dan niet definitief.
Tenslotte wat de negatieve kanten betreft, " Roma's liegen".
Heel vaak is dit liegen meer fantaseren, dan welbewust liegen. Het
heeft iets kinderlijks. Maar ook als een Roma bewust en doortrapt
liegt, dan ziet hij dit voor zichzelf niet als kwaad.
Vanuit een Christelijke cultuur wordt liegen beschouwd als kwaad en als
zonde, maar volgens hun normen is liegen totaal geoorloofd, als men
zichzelf of zijn familie hiermee voordeel kan bezorgen. Een Roma
beschouwt echter " verraad " als een verschrikkelijk kwaad, en zal
nooit een mens verraden, Roma of niet-Roma, zelfs niet onder de
hevigste dreigementen of martelingen. Hiermee hebben ze in het verleden
vele geheimen kunnen bewaren en veel mensenlevens kunnen redden.
Ook de possitieve kant; dans en muziek ,moet sterk worden
gerelativeerd. De meeste Roma's die ik ken, en dat zijn er veel, spelen
geen muziek, en zij die het wel doen, kennen dikwijls niet meer dan een
paar akkoorden. Ze zijn evenwel meesters in de aanpassingen.
Ze slagen er dan ook meestal in om de muziek die ze uit het hoofd spelen om te zetten naar de enkele grepen die ze wel kennen.
Uiteraard telt het Romavolk ook grote artiesten en virtuosen.
Er is een tijd geweest, vooral tijdens het communisme in bepaalde
landen, dat men dacht dat ze dit nomadenvolk naar huizen moesten
krijgen. Men geloofde rotsvast dat een vaste woonst en werkgelegenheid
een eerste stap naar de integratie in de gewone samenleving was.
Ze hebben moeten vaststellen dat " verstening" dikwijls tot isolatie
heeft geleid. Stene huizen van "gewone" burgers vinden zij
gevangenissen.
Vandaar dat de deuren en de ramen er dikwijls uitgegooid worden.
Veel Roma's die nu in en rond de industriesteden leven, trekken zich terug uit schrik geminacht te worden in de buurt.
Ze willen elkaar ontmoeten en delen in elkaars inkomsten. Ze moeten weten waar ze in nood terecht kunnen.
Daarom blijven ze ook in getto's leven, al zijn de levensomstandigheden daar erbarmelijk.
Ze aanvaarden een wonig of appartement, maar niet geïsoleerd van de rest van hun gemeenschap.
Als we in onze maatschappij denken aan het woord zigeuners of voyageurs heeft dit onmiddellijk een negtatieve bijklank.
We breien er automatisch bedelen , stelen , rondtrekken aan vast.
We denken dit omdat we automatisch in ons westers denkpatroon zitten
van presteren, ons ik persoontje op de eerste plaats zetten, hebzucht,
zoveel mogelijk (materialistisch) bereiken in het leven, enz...
Misschien benijden we hen ook wat om hun vrije manier van leven , en
trachten we dit een beetje na te doen door aanschaf van dure
motorhome's en caravans; vervroegd op rust te gaan ( met financiële zekerheid) en een stuk van de wereld te willen zien.
Deze mensen hebben een andere cultuur; 5% van hen reizen inderdaad rond
( dat zijn degene die we kennen uit de woonwagenparken in onze landen)
De andere 95% leeft al sinds de 12e eeuw op dezelfde plaats. Een groot
gedeelte van hen in de vroegere oost-bloklanden, en hebben nog nooit
een caravan van binnen gezien.
Ik wil het hier dus hebben over deze laatste groep, die meestal leven
in erbarmelijke omstandigheden; en dit, met grote getale in onze hedendaagse
Europese Unie.
Een groep mensen waar familie op de eerste plaats komt , die onderdak en dagelijks eten als streefdoel hebben.
Een groep mensen waarvan je begint te houden als je ze leert kennen ;
waarvan je zoveel kan leren, waar je het woord " ik" moet vervangen
door "wij"
Een groep mensen die tracht gelukkig te zijn met niets , en minder kankeren dan wij met al onze weelde.
Een groep mensen waar " een echte vriend " zoveel meer betekend dan geld.
Ik zal het in de toekomst dus hebben over Roma's , de naam die ze zichzelf toe-eigenen en die veel possitiever overkomt.
Druk op onderstaande knop om een berichtje achter te laten in mijn gastenboek
Binnen onze Europese unie is er nog veel armoede. In Kosice (Slovakije) bezocht ik enkele romadorpen.
Deze zijn daar zeker niet uniek; elk dorp of stad in die streek heeft zo'n getto's.
Diegene die geluk hebben ,hebben voorzieningen zoals water, electriciteit , sanitair en verwarming.
Maar er zijn er vele die geen enkele van die voorzieningen hebben, die zich moeten beredderen zonder enig comfort.
Waar het binnen vriest, waar ze met vele dicht tegen elkaar op de grond
slapen,waar ze hun behoeften ergens buiten moeten gaan doen.
