Fietsknooppunten: 12-60-64-65-59-13-17-14-12 = 34,6 kilometer.

Vertrek: Marktplein, aan de kerk van Kieldrecht. In de Dorpstraat is bordje 12.

Maandag 21 augustus 2017. We vertrokken uit Ekeren met een helderblauwe lucht, maar als we in het Waasland toekomen hangt er een nevelige waas voor de zon. Vandaar de naam: 'Waasland', denk ik. De temperatuur meet hier slechts 18°C aan. Een beetje frisjes voor de tijd van 't jaar zou de weerman zeggen. We trekken een lichte trui aan en vertrekken, op onze e-bikes, voor een trip door het Waasland. De eerste Sint-Michielskerk, van Kieldrecht, werd op het hoogste punt van het dorp gebouwd in 1238. Tijdens de daarop volgende eeuwen te klein bevonden, afgebroken en sterk vergroot weer opgebouwd. In 1788 werd de westtoren grondig vernieuwd. Op het Marktplein werd het monument opgericht dat de inwoners van het dorp herdenkt die tijdens de beide Wereldoorlogen omkwamen of vermist werden. Naast de kerk werd een verkoperd monument op een sokkel geplaatst met de naam: 'Boegbeeld'. In Oud Arenberg staan we voor de pastorij die vermoedelijk gebouwd werd tussen 1894-'97. Sinds 2012 is het gebouw in privé bezit.

We rijden door de Dorpstraat tot nummer 24 waar het voormalige gemeentehuis staat te pronken. Het gebouw dateert van 1893. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw getroffen door een vliegende bom. Het was wachten tot 1948 voor de schade werd hersteld. Momenteel is het een politiekantoor. In de gevel werd een monument aangebracht. We lezen: 'Door een bominslag vielen hier op deze plaats op 22 maart 1945 negentien onschuldige slachtoffers van zinloos geweld. Kieldrecht zal hen nooit vergeten'. Daaronder staan de namen van 13 burgerslachtoffers en zes Britse militairen. De gedenkplaat werd op 11 november 1998 onthuld.

Bij knooppunt 12 rijden we 800 meter tot knooppunt 60. Aan de splitsing in de Kouterstraat gaan we de Belgische – Nederlandse grens over en fietsen een stukje door Zeeuws – Vlaanderen dat omgeven is door de Westerschelde en de Noordzee. Zeeuws – Vlaanderen is een geliefde bestemming voor strand- en natuurliefhebbers. We belanden in het dorpje Nieuw-Namen dat bijna op de grens van België en Nederland ligt. Het dorp behoort bij de gemeente Hulst en is omgeven door zeekleipolders. De Heilige Jozefkerk in de Hulsterloostraat dateert van 1860. Aan het eind van de 19^e eeuw werd de kerk sterk uitgebreid. De toren werd in 1912 opgetrokken. Naast de inkom staat een levensgroot beeld van Jezus afgebeeld, hoog op een arduinen sokkel. Daaronder de woorden: 'Komt allen tot mij'. Als we het dorp verlaten moeten we knooppunt 64 volgen. Het bord is niet echt duidelijk. We moeten rechtdoor maar de straat splitst zich. Links is een doodlopende straat die overgaat in een zandpad tussen een grasberm. Links van ons, tussen enkele schapen, toornt een hoge luchtwachttoren met uitkijkplatform hoog de lucht in. Een infobordje legt uit: 'In Nederland zijn in de tijd van de 'koude oorlog' 140 uitkijktorens gebouwd. Deze toren uit 1953 is er één van. De torens deden dienst als uitkijkpost om vliegtuigen van 'de vijand' te signaleren. Het Koros Luchtwacht Dienst, bestaande uit vrijwilligers, bemande de torens. Al sinds 1964 worden de torens niet meer gebruikt. Deze luchtwachttoren is nu in particulier bezit. Aan Staatsbosbeheer is destijds gevraagd om bomen en struiken aan te planten zodat de torens uit het zicht werden onttrokken'. Ons plan vertelt dat we de Schelpstraat moeten volgen over een rustige asfaltbaan. De andere straat dus waar we rechts, in de verte, de koeltorens van Doel zien. Ze spuien onophoudelijk dikke wolken van waterdamp de lucht in. De boosdoener die een waas voor de zon brengt. Voor ons staat de skyline vol met geordende groene loofbomen.

2,8 km verder is knooppunt 64. We fietsen langs een perenplantage van hectaren groot. Trossen fruitige peren hangen klaar om eind augustus te worden geoogst. De houten verzamelbakken staan reeds klaar. We rijden rechtdoor voor 2 km tot knooppunt 65. Hier fietsen we door Emmadorp. Buurtschap Emmadorp is een kleine kern in de gemeente Hulst. Er zijn nog enkele oude huizen en zelfs nog nieuwbouw. We fietsen zelfs nog voorbij enkele grote bedrijven. Na knooppunt 65 volgen we even knooppunt 59. Rechtdoor dus tot het eind. Links van ons bevindt zich het café, ‘Het Verdronken Land’. Het heeft net vandaag zijn sluitingsdag. Nog meer naar links is het bezoekerscentrum van het Zeeuwse Landschap gevestigd. Het omvat een moderne expositie, met veel doe – activiteiten die verrassend zijn voor jong en oud. Op de parking staat de voormalige lichtbaken 'Marlemontse Plaat'. “De Waker van Saeftinghe”. Dit baken werd geplaatst op 15-08-1966 en uit Saeftinghe verwijderd op 26-11-1997.

Voor ons ligt een hoge dijk die men kan beklimmen door middel van enige trappen. Kleine zwaluwen blijven op de houten trapleuning zitten als we naar boven stappen. Eens we te dicht genaderd zijn vliegen ze weg. Als we voorbij zijn zitten ze al terug op hun plaats te wachten op hun ouders die hen komt voederen. De beklimming is de moeite waard want eenmaal boven hebben we een prachtig zicht over het uniek natuurgebied het 'Verdronken Land van Saeftinghe' met een oppervlakte van 3.500 hectare. Het gebied leeft op het ritme van het getij: het zilte water van de Westerschelde stroomt bij elke vloed het gebied binnen; bij eb zakt het water weer. Via de drie hoofdgeulen, die zich het gebied in vertakken, komt het water tot vlak bij de dijk. Van de vroege 14^e tot en met de 16^e eeuw was de 'Heerlijkheid Saeftinghe' zeer vruchtbaar polderland. Het lag ook zeer strategisch voor de haven van Antwerpen. Er lagen vier dorpjes en er stond zelfs een kasteel, Slot Saeftinghe. Door opeenvolgende overstromingen is het land “verdronken”. Het is een magnifiek schorren- en slikkengebied met de mooiste planten en kruiden. Het aantal vogels dat hier overwintert loopt in de tienduizenden en vormt daarom een belangrijk gebied voor broed- en trekvogels. We kunnen nog een stuk de dijk af tot bij een draadversperring. Hier waait een strakke bries. We hebben een thermos koffie meegebracht en genieten zo nog meer van de uitgestrekte natuur die zich voor ons uitspreidt. In de verte spotten we twee wandelaars. Rechts van ons grazen talloze schapen. Nog verder, vlak voor ons, vaart een COSCO containerschip op de Westerschelde naar een losplaats. Het gaat tergend langzaam. De Westerschelde is één van de drukst bevaren wateren ter wereld. Ze staat in open verbinding met de Noordzee en de Schelde en vormt daardoor een belangrijke verbinding tussen Antwerpen en Vlissingen. 

Na onze lange stop in Emmadorp vergeten we even de knooppunten en volgen gewoon de  ‘Emmaweg’. We laten de hoge dijk links liggen. We hebben nu de koeltorens vlak voor ons. Tussen de twee reuzen schouwen zien we de minuscule spitse kerktoren van Prosperdorp. Op de voorbijrijdende akkers wordt in mindere maten maïs geteeld. Het zijn de groenten die hier domineren. Bij zo'n akker zijn de erwten klaar om machinaal geoogst te worden. Het loof is al geel geworden. Emmaweg wordt Prosperweg en even verder nemen we de derde straat rechtsaf (Petrusstraat). Nog wat verder rijden we terug de grens over en fietsen we opnieuw in België. Home sweet home. Na knooppunt 13 volgen we knooppunt 17 en komen in Prosperdorp. Een gehucht van de gemeente Beveren. De polder dateert van 1846 en is nog tamelijk jong. Bij een infobord, langs de kant van de weg, houden we halt. Het gaat over de voormalige Prosperhoeve, genoemd naar hertog Prosper van Arenberg die het gebied liet indijken. Zo creëerde hij landbouwgrond en trok hij bewoners aan. Een infobord vermeld: 'Hertog Prosper Lodewijk van Arenberg (1785-1861) liet in 1846 de grensoverschrijdende Prosperpolder aanleggen. Hij paste er een uniek uitbatingsmodel toe. In plaats van de gronden te verkavelen en te verpachten, baatte hij de polder in eigen regie uit. Vier hoeves stonden hiervoor in. Vanuit de centrale hoeve, de Prosperhoeve, coördineerde de rentmeester van de hertog de uitbating. Aan de overzijde van de straat staat nog de schuur van de voormalige Prosperhoeve. Wat verder werd de Sint-Engelbertuskerk gebouwd in 1910-11 in opdracht van hertog Engelbert – Marie van Arenberg. In Prosperdorp vonden, in 2015, de opnames plaats van de bekende televisieserie ‘Den elfde van den elfde’. Naast de kerk staan enkele zitbanken waar we in het middagzonnetje onze picknick houden. De plaatselijke kroeg, café 'Den Angeluus', heeft zijn sluitingsdag.

We verlaten het centrum van Prosperdorp en fietsen tot aan de hoge dijk met een infobord. We lezen: 'Tot 2020 bouwen we hier aan een grensoverschrijdend natuurgebied van internationaal belang. Door 465 hectare voormalige poldergrond terug te geven aan de rivier, stijgt de veiligheid, natuurlijkheid en toegankelijkheid van deze grensstreek aanzienlijk. De Schelde krijgt weer meer ruimte en de getijdennatuur herleeft. Deze prachtige regio kan verder uitgroeien tot een toeristische trekpleister met talrijke kansen voor de streek. Een hoge muur van steen- of schanskorven trekt onze aandacht. Achter de muur nodigen trappen uit om tot op de dijk te klimmen. Het Hedwige – Prosperproject. Op dit punt staan we oog in oog met de gevolgen van de strijd tegen het water. Dit gebied is altijd onderhevig geweest aan de grillen van de getijden. Al in de 13^e eeuw begint men de strijd tegen het water. Men werpt dijken op en wint polderland. Maar soms wint de natuur iets terug. In 1570 bijvoorbeeld zet de Allerheiligenvloed dit hele gebied blank, van Saeftinghe tot Kallo. Vandaag voorziet het Hedwige-Prosperproject in een teruggave van zo'n 450 hectare grond aan de Schelde. Een deel daarvan ligt op Nederlandse grond, in de Hedwigepolder. Een ander deel ligt hier, in Prosperpolder. De getijden krijgen hier opnieuw vrij spel. En zo ontstaan slikken en schorren.  Het is bijna net hetzelfde uitzicht als het 'Verdronken Land van Saeftinghen'. Plassen, kreken en oneindig veel groen. De skyline wordt gedomineerd door de Scheldehaven met laad- en loskades voor containerschepen. Momenteel legt de MSC aan om gelost te worden. Een ander containerschip maakt zich los van de kade en wordt naar zee geloodst.

We staan bij de infokeet op de Zoetenberm bij een infopunt. De loods is niet open, maar aan de zijkant staat op een infodoek dat het infopunt tijdens de week open is van 8u30 tot 16u30. Niet dus.

Na knooppunt 13 bereiken we Oud Doel, nog een gehucht van Beveren. Het dorp wordt niet aangegeven door de gebruikelijke verkeersborden F1 – F3. We fietsen langs een aantal oude boerderijen en in de verte spotten we weer de koeltorens van de kerncentrale Doel. Al snel verlaten we het dorp over een kasseiweg. Links aanhouden en langs een steil pad met grove grind klauteren we te voet de dijk op. We moeten oorspronkelijk naar rechts. We hebben voor ons de Schelde. Een pracht van een uitzicht. En dan denk ik: hier wil je niet staan koekeloere bij slecht weer. Eerst naar links tot bij de uitkijktoren. Na 44 treden houd een balustrade ons tegen. Het uitzicht van 360° is waanzinnig spectaculair en adembenemend. 200 m verder staat de radartoren. De radartoren vervangt de toren die vroeger aan de Nederlandse grens stond. Hij bevond zich midden in een voormalige polder. Die 'ontpoldering' kadert in het Sigmaplan, dat Vlaanderen beschermt tegen overstromingen. De radartoren begeleidt het scheepvaartverkeer op de Westerschelde. De oorspronkelijke toren lag pal in een gebied dat ontpolderd zou worden. Daarom bouwden ze hier een gloednieuwe toren.

Een veeboer komt zijn koeien van de polder ophalen. Op sommige plaatsen stonden ze tot hun buik in de zwarte modder. We vervolgen onze weg langs knooppunt 17. Voor we de dijk afrijden volgen we het bord naar een Brits monument. Rechts van ons ligt de Doelpolder (71 ha) en Brakke Kreek (36 ha). Beide gebieden zijn natuurcompensaties voor de natuurwaarden die verloren zijn gegaan bij de aanleg van het Deurganckdok. Een witte lepelaar zoekt naar prooi in het ondiepe water. Het is een zeldzame vogel die voornamelijk in het Zwin voorkomt. Tientallen andere watervogels zwemmen in de grote plas. Eenden maken om de beurt een duik tot op de bodem. De meeste eenden zitten op de oever de zonnen. We maken een grote bocht om de kerncentrale. De koeltorens zijn ongeveer 1,70m hoog. De vier kernreactoren werden in gebruik genomen tussen 1975 en 1985. Het jaagpad brengt ons tot vlakbij het monument. Het werd opgericht in juni 1948 door de dankbare bevolking dat hulde brengt aan de dappere Britten die hen bevrijdde van september 1944 tot mei 1945.

Voor de Scheldemolen staan de eerste 'huizen' van Doel. Door de graffiti zijn ze duidelijk zichtbaar tussen het groen. Een pand is volledig uitgebrand. Bij een ander pand staan de ramen wagenwijd open. Weer en wind heeft vrij spel. Dan praat ik nog niet over de vogels die hun nest binnen maken. Bij een volgende pand staat een auto en een caravan op de oprit. De Scheldemolen is nog één van de oudste stenen molens van Vlaanderen, maar wordt al bijna 90 jaar niet meer gebruikt. De eerste houten korenmolen werd waarschijnlijk gebouwd voor de indijking van 1614. Hij werd geveld door een zware storm. De huidige molen dateert van 1835 en stopte met malen in 1927. Tijdens WOII werd hij bezet door het Duitse leger en daarna door Engelse soldaten die er een observatiepost van maakten. De gemeente Beveren kocht de molen in 1978 en na restauratie werd het 'Restaurant De Molen’ met een terras voor wandelaars en fietsers. Van hieruit hebben we een mooi zicht op een bosrijk gebied dat het dorpje Lillo herbergt. Vroeger kon je met een veer naar de rechteroever en terug. De drukte op de Schelde laat het niet meer toe.

Het voormalige dorp Doel is een spookdorp geworden waar kunstenaars zich met graffiti hebben kunnen uitleven. Op een enkeling na hebben alle inwoners het polderdorp verlaten. We maken een fietstocht door het kleurrijke dorp. In elke straat zijn er nog enkele huisjes die bewoond zijn. Een plastieken bloembak voor het raam is pas gevuld met geurige bloemen. Witte gordijnen hangen voor het mooi gepoetste raam. Borden waarschuwen vandalen en graffitikunstenaars dat het pand bewoond is. Eigenaars die voet bij stuk houden. De overige gebouwen zijn dichtgetimmerd met hout of aluminium platen. We stoppen bij de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart kerk. Ze is nog omgeven door een begraafplaats en een gietijzeren omheining van 1857. De eerste kerk dateerde van de 15^e eeuw. Maar deze werd afgebroken, vernieuwd en vergroot. De huidige kerk werd gebouwd in 1851-'54. De deur is op slot. Een bord met camera laat weten dat er constant bewaking aanwezig is. De parochiekerk wordt nog regelmatig gebruikt voor huwelijken, uitvaarten en doopplechtigheden. Voor de kerkingang werd het monument voor de gesneuvelden van beide Wereldoorlogen geplaatst. Op de parking staan enkele auto's geparkeerd. Twee daarvan met Nederlandse nummerplaat. Nog meer ramptoeristen, net als wij. Bij een kleine speeltuin werd op 1 juni 1985 het monument geplaatst van de schipper. Het werd opgericht naar aanleiding van het 125 jarig bestaan van de Koninklijke Schippersgilde van Doel. Het 'Sinte Cornelius Gesticht' van Doel werd eveneens gebarricadeerd met houten platen voor ramen en deuren. Verschillende dakleien ontbreken en zorgen binnen voor wateroverlast. Een voormalig klooster en eertijds een kostschool voor meisjes. Hoe de toekomst er voor 'het dorp' uitziet is anno 2017 nog altijd onduidelijk. Zal de haven zich hier verder ontwikkelen? Wat dan met de kerk en de molen? Twee geklasseerde gebouwen. Dat maak je niet zomaar met de grond gelijk.

Na een natje en een droogje fietsen we weer bovenop de dijk en vervolgen we onze weg over een brede kasseiweg. We wanen ons even als professionele wielrenners in de 'Ronde van Frankrijk'. Tot alles begint pijn te doen. Beneden de dijk bemest een tractor zijn akkers. De wind staat in onze richting en kunnen we mee genieten van de geur. Wat een fietser niet allemaal lijden kan.

Na knooppunt 14 belanden we in Saftingen, een gehucht van Beveren. Het dorp situeert zich slechts naast de straat Saftingen. Naast een wegkapelletje “H. Maria bidt voor ons” staan enkele huizen en een boerderij, omgeven door hectaren landbouwgrond. De uien liggen op de bermen te drogen.

Een paar kilometer voor Kieldrecht rijden over de Pillendijk. Links van ons kijken we uit over 'Putten West' dat net als Putten Weide een natuurgebied is. Aangericht om het verlies van kostbaar groen te compenseren toen het Deurganckdok gebouwd werd. Een plaats waar we genieten van vogels of gewoon van de stilte. Verderop zijn we terug bij knooppunt 12.

Op weg naar huis stoppen we even aan het Verheyenplein van Verrebroek. Een deelgemeente van Beveren. De Sint-Laurentiuskerk dateert vanaf de 15^e eeuw. In 1688 kreeg de kerk haar huidige uitzicht. De torenspits werd gehalveerd in 1804 door de Fransen die er een semafoor op plaatsten. De begraafplaats is al lang verdwenen. Er rest nog het oorlogsmonument dat de gesneuvelde soldaten gedenkt. Op een arduinen sokkel werd het bronzen borstbeeld geplaatst van Philip Verheyen. Geboren te Verrebroek op 23 april 1648. Hij was ontleedkundige, doctor in de medicijnen en hoogleraar te Leuven waar hij stierf op 28 januari 1710. Het monument werd in 1862 ingehuldigd. De gemeentepomp met sierlijke vaas werd geschonken door de familie Jaequemyns in 1857 aan de inwoners van Verrebroek. Het is nog ongeveer een half uur rijden tot Ekeren. Foto's: Rina Meurs.