Het kwartier van de kazernes

Bijna een eeuw lang bepaalde de aanwezigheid van het leger in sterke mate het landschap in het oosten van Etterbeek en het zuidwesten van Elsene, zodanig dat er kan gesproken worden van een echte “kazernewijk”.

Vandaag blijven er nog verschillende resten van over. Langsheen de Boulevard Militaire (de huidige Generaal Jacques laan en de Louis Schmidt laan) bevonden zich de Arsenaalkazerne, de kazerne van de artillerie (de Rolin kazerne), de kazernes van de ruiterij (de kazernes Géruzet en de Witte de Haelen), het Oefenterrein, het militaire station en de kazerne van de Rijkswacht met wat verderop het Militaire Hospitaal.

De kazernes zijn, in tegenstelling tot vestingwerken, niet ontworpen om weerstand te bieden bij een aanval. Ze deden dienst als opslagruimte voor materiaal en gaven een woonst aan de soldaten. Ondanks hun krijgshaftig uitzicht, stonden ze open naar hun omgeving toe. Ze drukten bijgevolg een stempel op het leven van de wijk.

De kazernes van Etterbeek en Elsene zijn gebouwd tussen het einde van de 19de eeuw en de Eerste Wereldoorlog. Het was een periode waarin de combinatie paard-trein de voornaamste vervoermethode werd en waarin ongehuwde soldaten hun soldij spendeerden in de nabijgelegen kroegen en cabarets.

Comfort was in die tijd nog een ongekend begrip in het militaire milieu en de tweedeling tussen officieren en de troep werd sterk benadrukt.

De technologische en sociale omwentelingen, die volgden na de Eerste Wereldoorlog, maakten dat de kazernes geleidelijk aan verouderd overkwamen. De gebouwen, waarvan een aantal al beschadigd werden tijdens de Tweede Wereldoorlog, gingen teloor. De bestemming ervan veranderde naar aanleiding van de reorganisatie van het leger. Desondanks de snelle ontwikkeling van de Rijkswacht, zijn de twee kazernes van de ruiterij en die van de Rijkswacht de enige gebouwen die ongedeerd de tand des tijds hebben overleefd.

Met dank aan het historisch museum van de federale politie ook te bereiken via www.rijkswacht.be