Het Fort van Haasdonk maakt deel uit van de
Stelling van Antwerpen. Tot de Stelling van Antwerpen was besloten door de
keuze voor Antwerpen als Nationaal Reduit in 1859. Het idee hierachter was dat
Antwerpen het meest geschikt was als laatste verschansing tot de hulp van
bondgenoten zou kunnen arriveren. Het Nationaal Reduit zou bestaan uit 1) een
belegeringsomwalling, 2) een fortengordel en 3) onderwaterzettingen. De
fortengordel zou bestaan uit een achttal Brialmontforten (gebouwd in 1859) in
een 18 km lange gordel van Wijnegem tot Hoboken. Na de Frans-Duitse oorlog
van 1870 werd aanvankelijk besloten tot de bouw van drie bruggenhoofdforten en
vervolgens tot de bouw van een buitenlinie, die aangepast was aan modernere
wapens. Dit laatste plan werd bekrachtigd per wet van 30 maart 1906. Deze
Hoofdweerstandstelling omvatte op de rechteroever 16 forten en 10 schansen en
op de linkeroever 5 forten en 2 schansen. Naast de bestaande forten Steendorp,
Kruibeke en Zwijndrecht waren dit Haasdonk en Doel (nooit gebouwd). In het plan
van 1905 werden verder nog forten voorzien in Nieuwkerken, Verrebroek en
St-Antoniushiek. De bouw van fort Haasdonk door de firma Bolsee startte in
1908. Het fort werd opgeleverd in juli 1913. Het fort was evenals de meeste
andere forten - bij het begin van de Eerste Wereldoorlog nog nauwelijks
bewapend.
HET FORT
Het fort van Haasdonk heeft evenals de andere forten met
samengevoegde caponnières - een trapeziumvormige opbouw omringd door een 50 m
brede gracht. Het oppervlak bedroeg circa 22 hectare. Het fort is een zogenaamd
tweede orde fort (evenals Broechem, Breendonk, Ertbrand, Liezele) met een iets
lichtere bewapening en vuurkracht dan de eerste orde forten (zoals Oelegem en
Koninkshooikt). Het fort is gebouwd uit ongewapend beton en moest bestand zijn
tegen 21 cm kaliber. Kort voor de Eerste Wereldoorlog ontwikkelden de
Duitsers echter geschut waartegen het ongewapend beton onvoldoende weerstand
bood. Dat was het 30,5 cm Motor-Mðrser M1, afkomstig van Skoda in
Oostenrijk. Dit had een voor die tijd zeer hoge doorboring en was gemakkelijk
via tractoren te vervoeren. Daarnaast ontwikkelde Krupp een 42 cm mortier
(Dikke Bertha) die een projectiel van 1000 kg 9 km ver kon schieten.
