Een medicijn tegen covid-19?

Het virus tast de cellen van onze  luchtwegen aan en vernietigt ze. Hierbij komt uit de aangetaste cellen histamine vrij, plus nog allerlei stoffen die het omgevend weefsel vernietigen. Histamine veroorzaakt ter plaatse vaatverwijding met als gevolg verhoogde doorbloeding (en zwelling, "ontsteking" dus) op de plaats des onheils, waardoor de schadelijke stoffen gemakkelijker verspreid worden. Men zou kunnen stellen dat de reactie van ons lichaam op de virale aanval de grote boosdoener is. Als dat klopt, dan zouden we wellicht een stap in de goede richting zetten door het toedienen van medicijnen die de werking van de histamine neutraliseren: de antihistaminica.

Ik kan het niet over antihistaminica hebben zonder professor Corneel Heymans erbij te betrekken. Nobelprijs geneeskunde in 1938. Hij was toen amper 46 jaar oud, hetgeen bitter jong is voor een nobelprijswinnaar. Voor mij is Heymans overigens de enige echte "zuivere" Vlaamse nobelprijswinnaar. Er zijn er weliswaar enkele anderen geweest, maar dat waren er die hun prijs met een ander moesten delen of die maar "halve" Vlaming waren. In dat laatste geval: Maurice Maeterlinck, nobelprijs literatuur in 1911, die uitsluitend in 't Frans schreef en het grootste deel van zijn leven in Frankrijk heeft gewoond. Heymans doceerde aan de Gentse universiteit tot en met het academisch jaar 1961-62. Dat jaar heb ik bij hem lessen gevolgd en ik prijs mij daar gelukkig om. In mijn memoires ("O jerum jerum jerum..., 2006") heb ik het volgende geschreven:

Over de antihistaminica, toen nog een nieuwsoortige medicatie tegen allergie, leerde hij ons dat men door er verscheidene te mengen - bijvoorbeeld vier, maar dan elk slechts à één vierde van de normale dosis - de bijwerkingen, zijnde in hoofdzaak slaperigheid, kon afzwakken, terwijl de gewenste werking werd versterkt. Ik vond dat een fantasietje van een man die "zijn niveau" bereikt had. Het was te mooi om waar te zijn en ik dacht dat het dan ook niet waar wás. Tot ik dat principe later zelf toch eens heb toegepast en tot de conclusie kwam dat het klopte... Alle andere medische zaken die ik geleerd heb, had ik overal elders ook kunnen leren, maar dat trucje van Heymans met de antihistaminica heb ik nooit elders teruggevonden.

Antihistaminica waren en zijn nog steeds hét medicament bij uitstek bij allergieën. In mijn 38-jarige praktijk als keel-neus-oorarts heb ik ruimschoots de gelegenheid gehad om een "antihistaminica-cocktail" te testen op mijn talrijke hooikoortspatiënten, volgens het principe dat ik geleerd had van professor Heymans, nobelprijswinnaar. Mijn recept zag er als volgt uit, voor een volwassene van normale proporties:

Vier antihistaminica dus, waar ik meestal ephedrine aan toevoegde, vanwege de ontzwellende en opwekkende eigenschappen, alsook prednisone, een bijnierschorshormoon met sterke ontstekingswerende eigenschappen. Een enkele keer werd er ook coffeïne aan toegevoegd.

Ik schreef de gelulen enkel voor bij allergische aandoeningen van de luchtwegen. Nooit bij griepale toestanden, waar virussen in het spel waren, want dan waren antihistaminica nutteloos en prednisone zelfs ten zeerste tegenaangewezen, zo was mij geleerd. Nochtans zijn meerdere patiënten mij komen vertellen dat mijn allergie-gelulen (die zij hadden opgespaard van tijdens hun hooikoortsperiode)  uitstekend werkten bij griep.

En als we dat recept nu eens gebruikten bij covid-19? Baat het niet, het schaadt (misschien) niet...