Paarden doorheen de kunstgeschiedenis
29-05-2011
Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Welkom

 

Deze blog maakt u een wegwijs doorheen enkele kunsthistorische werken. Ik maak hiervoor gebruik van paarden als rode draad. Op onderstaande tijdslijn ziet u de werken en de data die ik hanteer in deze blog.

 

Veel leesplezier!

18.000 v.Chr. 2600 v.Chr. 800 v.Chr. 550 v.Chr. 176 8e eeuw 1513 1732 1812 1900 1919 1929
Polychroom, hoofdloos paard Standard of Ur Odyssee (Paard van Troje) Ruiter in terracota Marcus Aurelius te paard Graftombe Ridder, dood en de duivel Trevifontein Officer of the Chasseurs commanding a charge 't Peerd van Ome Loeks The Curse of Capistrano Wrong Again


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Polychroom, hoofdloos paard (Ca. 18.000 – 15.000 v.Chr.)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

 

Lascaux is een plaats in de vallei van Vézère in Frankrijk. In 1940 zijn er in een grot een groot aantal rotsschilderingen ontdekt. De schilderingen in de grot zijn ruwweg tussen de 18.000 en 15.000 jaar oud. De kunst stamt uit het Solutréen, een cultuurstadium uit de oude steentijd dat zich bevond rond Frankrijk, Spanje en Portugal. De mensen uit deze tijd leefden in het ‘Magdaleens tijdperk’, beter bekend als het ‘tijdperk van het rendier’. Mensen jaagden op rendieren, paarden en andere grote dieren aan het eind van de laatste ijstijd.

 

We kunnen deze rotsschildering bezien als het terugkeren naar de ideoplastische kunst. (Deze kunst hanteerde men 25.000 jaar eerder ook al. Toen legde men symboliek in venusbeelden). De mensen abstraheerden de tekeningen. Momenteel wordt er gedacht dat er een soort symboolwaarde zou moeten gezocht worden in dergelijke tekeningen.

 

De schildering is die van een gedeeltelijk silhouette van een paard. Men kan enkel de nek, de manen, de voorkant van het lichaam en een gedeelte van de voorpoten van het paard zien. Het hoofd was normaal ook zichtbaar, maar is verdwenen door het afbrokkelen van de muur. De schildering is opgemaakt in drie kleuren: geel voor de basis,  zwart voor de manen en rood voor het lichaam. Dit is uitzonderlijk, want normaal werd er een of twee kleuren gebruikt.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Standard of Ur (2600-2400 v.Chr.)

De Standard of Ur is een Sumerisch artefact uit een koninklijk kerkhof in de oude stad ‘Ur’ in Zuid-Irak. Het zou afstammen uit 2600 tot 2400 voor Christus. De stad ‘Ur’ is vandaag beter bekend als Tell el-Muqayyar. ‘Ur’ bestond van 5.000 tot 300 voor Christus en was de hoofdstad van een rijk dat zich uitstrekte over heel zuid-Mesopotamië.

De oorspronkelijke gebruikswijze van het voorwerp is niet gekend. Er zijn echter twee verklaringen voor het gebruik van het artefact. Een eerste verklaring is dat het oorspronkelijk gedragen werd als een standaard, gevestigd op een paal. Een tweede verklaring is dat het deel was van een geluidsdoos of een muziekinstrument.

De afbeelding bestond uit een houten frame voor de bescherming van het mozaïek, rode kalksteen en lapis lazuli (steen met groene kleur). Het bestond ook nog uit twee andere panelen. Dit alles is echter verpletterd geraakt bij het opgraven.

De hoofdpanelen zijn gekend als ‘Oorlog’ en ‘Vrede’. ‘Oorlog’ toont een van de eerste afbeeldingen van een Sumerisch leger. Oorlogskarren met paarden of ezels vertrappelen de vijand, infanterie met speren, vijandige soldaten worden gedood met bijlen, anderen worden naakt voorgesteld aan de koning. ‘Vrede’ toont dieren, zoals paarden en vissen, en andere goederen die als een banket worden weergegeven. Er staan figuren op die wollen rokken dragen en zitten in stoelen. Zij worden begeleid door een musicus met een lier. Banketten zoals deze Standard of Ur  zijn alledaagse afbeeldingen uit deze periode.




Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Odyssee – Homerus (Ca. 800 v. Chr.)

De Odyssee is een episch dichtwerk van de Griekse dichter Homerus. Het is een vervolg op zijn Ilias. Het werk is waarschijnlijk rond 800 v.Chr. opgeschreven. De ca. 12.000 versregels zijn ingedeeld in 24 boeken, genummerd met Griekse kleine letters α (alpha) t/m ω (omega). Het gaat over de zwerftocht van de held Odysseus na afloop van de Trojaanse oorlog en zijn thuiskomst op het eiland Ithaka. In de Ilias vertelde Homerus over een fase uit het tiende en laatste jaar van de Trojaanse Oorlog. In de Odyssee gaat het over de laatste 41 dagen van de eveneens tien jaren durende omzwervingen van de held Odysseus - de bedenker van de list met "het paard van Troje" - die zich de haat van de zeegod Poseidon op de hals heeft gehaald. De godin Athena blijft hem echter wel steunen: zij stelt alles in het werk om Odysseus een behouden thuiskomst te bezorgen.

Het paard van Troje is een van de bekendste verhalen uit de Griekse mythologie, waarin verteld wordt hoe belegerende Grieken erin slagen om Troje binnen te dringen. Ze verstoppen zich in een reusachtig houten paard, dat door de nietsvermoedende inwoners van Troje binnen de stadsmuren werd gehaald. Bij uitbreiding staat het voor een gewenste zaak die ergens wordt binnengehaald, maar waarin een ongewenste lading is verborgen. De ontvangers bewerkstelligen argeloos hun eigen ondergang.

Het is een van de bekendste en belangrijkste boeken uit de griekse oudheid. Vele belangrijke figuren zoals Vergilius, James Joyce, de gebroeders Coen en Nick Cave verwijzen naar dit werk.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Een ruiter in terracota (550 v.Chr.)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

In het zesde-eeuwse Boeotia, een plaats in Griekenland, waren ruiter en paar populaire giften. Het bezitten van een echt paard was een teken van sociale en politieke status. Men legde beelden van ruiters en paarden in het graf van een persoon, om zijn status doorheen het leven te respecteren.

Deze terracota ruiter en paard was evenwel een offer aan een god. Degene die het gaf, dankte de god of vroeg om een gunst. Dit figuur is handgemaakt en dus niet gegoten. De vette strepen zijn geschilderd met dezelfde samenstelling van klei die gebruikt wordt om de donkere gebieden bij hedendaagse keramiek te kleuren.

Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Standbeeld van Marcus Aurelius als ruiter (176 – 180)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

Dit standbeeld uit de romeinse kunst is 424 cm groot en is volledig uit brons. De maker is onbekend. Oorspronkelijk stond het standbeeld van Marcus Aurelius in het midden van het Piazza del Campidoglio in Rome. Momenteel staat er een replica om het origineel te beschermen tegen veroudering. Dit standbeeld wordt niet vernoemd in oude bronnen. Het is waarschijnlijk gemaakt rond het jaar 176 om de overwinning van Keizer Aurelius op Germaanse stammen te vieren. Een tweede verklaring is dat het gemaakt is in 180, kort na de dood van Marcus Aurelius.

Lang werd gedacht dat het standbeeld keizer Constantijn voorstelde. Het beeld werd immers verovert door Constantijn en gegeven aan de katholieke kerk in 311.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Paard op graftombe (midden achtste eeuw)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

Astana is een kerkhof aan de Noordelijke Zijderoute van China, dichtbij de omwalde stad Gaochang. Gaochang was de administratieve hoofdzetel van het Westerse district van China (Xizhou) tijdens de Tang dynastie. Het was een centraal punt tussen de verschillende handelsroutes die leiden tot de grootstad Chang’an. Gaochang werd in 791 na Christus verwoest door de Tibetanen.

Het kunstobject maakte deel uit van een graftombe, samen met verschillende figuren van paarden en een kameel. Het is gemaakt uit klei en hout en is gebaseerd op geglazuurde keramieken voorbeelden uit grotere graftombes van het metropolische China uit die tijd. Er bevinden zich geschilderde markeringen op het beeld en bloemkvormige motieven op het lichaam van het paard. De houten benen waren aan de bovenkant van de tombe vastgemaakt.

Paarden waren zeer belangrijk in het dagelijks leven in de regio van Gaochang tijdens de Tang dynastie. Al de communicatie verliep via paarden. Gedetailleerde registers werden opgesteld om na te gaan waar de paarden heen gingen. Hierin werden ook straffen neergeschreven tegen mensen die wonden aandeden aan de paarden door verwaarlozing of te zwaar beladen te zijn. Als een paard onderweg stierf, werden er onderzoeken uitgedokterd om te zien wie schuldig was.

Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Ridder, dood en de duivel – Albrecht Dürer (1513-14)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

Albrecht Dürer (1471-1528) was een Duitse schilder uit Nürnberg. Door het gebruik van waterverf wordt hij een van de eerste Europese landschapschilders genoemd. Hij was een van de meest belangrijkste schilders uit de renaissance. Typisch is het gebruik van klassieke motieven en deugden, kennis van Italiaanse artiesten en Duitse humanisten en zijn teorieën over wiskunde, perspectief en ideale proporties.

Uit de Meisterstiche van Dürer, komt deze Knight, Death and the Devil, een van drie stuks uit een meesterwerk. De andere twee zijn Melancholia I en Saint Jerome in his Study. De drie werken relateren aan de drie grote Middeleeuwse deugden: theologie, intellectualiteit en moraal. De ruiter op dit werk geeft de moraal weer.

Het werk is hoogstwaarschijnlijk gebaseerd op Enchiridion militis Christiani van Erasmus, geplubiceerd in 1504. De ridder in het werk rijdt standvastig in een donkere kloof. Hij rijdt langs ‘de dood op een ziek paard’, die een zandloper uitsteekt als herinnering aan de beknoptheid van het leven. De ruiter wordt gevolgd door een duivel met een zwijnengezicht. De ridder, als de verwezenlijking van de moraal, is van uiterlijk gebaseerd op traditionele heroïsche helden uit Italië.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Fontana di Trevi – Nicola Salvi (1732-1762)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

De fontein is circa 26 meter hoog en ongeveer 22 meter breed. Zij is gelegen aan het Piazza di Trevi in Rome. De fontein is gebouwd in opdracht van Paus Clemens XII Ze is getekend door Bernini in 1629 en ruim 50 jaar later gebouwd door de architect Nicola Salvi, in de stijl van de late barok. Het werd gebouwd vanaf 1732 tot 1762. De fontein is tegen de achtergevel van het Palazzo Poli gebouwd. In het keizerrijk was het de gewoonte om een monument op te richten op plaatsen waar water vanuit nieuwe bronnen Rome binnen kwam.

Het thema van het bouwwerk is de oceaan met majestueuze zeegod Neptunus op een schelpvormige strijdwagen die door gevleugelde paarden en jonge zeegoden naar de oceaan wordt getrokken. Het ene paard is rustig, het andere steigert. Dit symboliseert de twee gezichten van de zee. In twee nissen staan links en rechts de uitbeeldingen van Overvloed en Gezondheid. Rechts bovenaan ziet men een afbeelding van een maagd die een soldaat de plek van een bron aangewezen zou hebben.


Klik hier om een link te hebben waarmee u dit artikel later terug kunt lezen.Officer of the Chasseurs commanding a charge – Théodore Géricault (1812)
Klik op de afbeelding om de link te volgen

 

Théodore Géricault (1791-1824) was gepassioneerd door paarden. Hij schilderde op de ambitieuze, serieuze manier, zoals er in de late achttiende, begin negentiende eeuw werd geschilderd. Het schilderij Officer of the Chasseurs commanding a charge is nog volledig classicistisch te noemen. Géricault wordt echter gezien als een schilder uit de romantiek, door het werk dat hij leverde tijdens de laatste jaren van zijn leven.

 

Het schilderij is met olieverf geschilderd op doek. Bij het ingaan van het schilderij aan het groot publiek in het Salon, was er wat hetse over het werk. Het ging immers niet om een welgekende held, maar om een onbekende cavalerie-officier: luitenant Dieudonné. Het schilderij handelt over de oorlog onder Napolein, maar doet dit vanuit een soort kritiek. Er is geen historische context, de slag is onbenoemd en de luitenant is een niemendal.

 

Het schilderij leeft en blaast mensen van de sokken. De luitenant rijdt op hellevlammen en dieren en mensen gaan om in vlammen. Het paard waarop hij zit is evengoed hoofdpersonage in dit schilderij dan de luitenant. Het paar geeft zeer veel emotie weer: paniek en brutaliteit. Het schilderij heeft een motief dat sterk aanleunt bij Napoleon Crossing the Alps van Jacques-Louis David.


>

Blog tegen de wet? Klik hier.
Gratis blog op https://www.bloggen.be - Meer blogs