Aanleiding
Begin september 2017 sprak ik mijn 3 zonen tijdens de avondmaaltijd aan. Nu ik wat meer uren werk vroeg ik hen om af en toe eens mee in te springen in het huishouden. Mijn zonen van 12, 14 en 16 jaar reageerden allen begripvol.
Later tijdens die maaltijd maakte mijn oudste zoon de volgende opmerking: Mama, het is niet dat ik niet wil helpen, maar ik wil je er wel even op wijzen dat wij nog steeds meer uren op school zitten dan jij gaat werken.
Enkele dagen later vroeg mijn oudste zoon aan zijn vader hoeveel uren je op zijn werk moet doen om voltijds te werken. Dat bleken er 3 meer te zijn dan de lesuren van mijn kinderen op school. Met pauzes er bij zitten ze dus ongeveer even lang op school dan een werkende volwassene op het werk.
Daarop vervolgde mijn zoon droog dat hij denkt dat al die mensen (sector supermarkt) thuis niet meer bezig zijn met hun werk, laat staan zoveel uren huiswerk, lessen en lange termijntaken moeten maken.
Probleem
Laat me er vanuit gaan dat dit voldoende duidelijk maakt dat er een probleem is.
In ons huidige onderwijssysteem vinden wij het dus logisch dat we van kinderen meer mogen verwachten dan van volwassenen. Meer uren stilzitten, meer uren zwaarwegende hersenarbeid. Ze krijgen wel iets meer en langere pauzes tussendoor, maar moeten daarvoor dan wel 's avonds na de uren nog eens een hele berg extra doen.
Ik vraag me af wat het resultaat zou zijn wanneer je dit systeem in eender welk bedrijf zou invoeren.
Beste werknemers, vanaf vandaag krijgen jullie iets meer en iets langere pauzes, maar we verwachten dan wel dat jullie 's avonds nog 2 uur of meer werken.
En ik spreek dan voor alle duidelijkheid over denkend werk, niet routinematig uitvoeren.
Naar alle waarschijnlijkheid ligt het bedrijf dan plots stil, wordt de vakbond gealarmeerd en volgen er stakingen.
Maatschappelijke problemen
Steeds maar weer duiken er alarmerende berichten op over jongeren die de school verlaten, over jongvolwassenen zonder diploma, over volwassenen met burn out of andere nieuwetijdsziekten.
Mij verwondert dit niet. Volgens mij wordt het allen stuk voor stuk veroorzaakt door stress. Stress die we van jongs af aan in het leven inpompen.
Zelfs baby's worden na enkele weken al ondergedompeld in de wereld van haasten (uit bed halen om snel snel op de crèche af te zetten) en drukte (een rumoerige dagopvang met veel 'lawaai' van andere kinderen).
Wat ik zie gebeuren
Wat ik thuis zie gebeuren is het volgende:
Na een periode thuis starten mijn kinderen met school, de peuterklas. Het is even wennen, maar al snel voelen ze zich er thuis en gaan ze met plezier naar school.
Nadien schakelen ze over naar een kleuterklas met meer leerlingen. Geregeld komen mijn kinderen moe thuis. Niet moe van het spelen, maar vermoeid, want 'het was druk vandaag in de klas'.
Enkele jaren later gaan ze naar het eerste leerjaar. Ze zijn enthousiast en leergierig. We mochten van meester/juf ... !
Al snel valt het me op dat al mijn kinderen tussen het einde van het eerste leerjaar en het derde leerjaar volledig zijn overgeschakeld naar 'we moeten van meester/juf ...'
Het enthousiasme ebt weg.
Naarmate de jaren vorderen, stijgt het aantal huiswerk en lessen. Mijn zonen zuchten, zoeken uitvluchten, verzwijgen, gaan in strijd en haken bij momenten volledig af. De werkdruk stijgt, de moed en zin om te leren daalt.
Ondertussen zijn mijn zonen bijna al hun leergierigheid kwijt geraakt. Het interesseert hen niet meer. Het is saai. Ze voelen zich moe, futloos, op.
Puberteit:
Wanneer ik gaandeweg met andere ouders of volwassenen sprak over wat me opviel bij mijn kinderen, werd er vaak gezegd dat ze gewoon beginnen te puberen. Akkoord, de hormonen gaan werken en het lichaam groeit enorm. Dat zal zeker ook een invloed hebben op hun energiepijl. Maar vergelijk deze symptomen van de puberteit eens met die van stress en burn out. Misschien schrijven we meer aan puberteit toe dan er in werkelijkheid toe behoort.
Stress bij kinderen:
De laatste jaren duikt er al wel eens een artikel op over stress bij kinderen. Soms durft er al wel eens iemand wijzen op het aantal huiswerk na een volle dag lesuren. Maar al snel wordt de aandacht verschoven naar 'het vergif van de sociale media' en het teveel aan uren vrijetijdsbesteding/hobby's.
Sociale media en het bijbehorende altijd bereikbaar willen/moeten zijn en niets gemist willen hebben, zal inderdaad geen goed doen aan de rust in de kinderen hun hoofd. Het zal zeker een van de factoren van stress zijn. Maar een van de, is iets anders dan het enige of grootste kwaad. Het mag geen reden zijn om andere problemen te minimaliseren.
Het aantal uren hobby is inderdaad bij actieve kinderen ook een probleem. Wil je een hobby doen, dan kan dat niet zomaar ontspannend een uurtje per week. Je moet 2x per week anderhalf uur komen trainen en in het weekend nog eens een wedstrijd er bij spelen. (Wil je echt topsport doen, dan mag je nog wel wat uren extra rekenen.) Ook bij de muziekschool moet je 3 uur rekenen per week, met daarbovenop nog oefenen thuis. Als een kind dus een brede interesse heeft -wat mijns inzien alleen maar aan te moedigen is-, moet het dus inderdaad al meteen 6 of meer uren hobbytijd per week hebben (verplaatsingstijd niet eens meegerekend).
Voor volwassenen bestaat recrea-sport nochtans wel. Gewoon even een opwarming en dan een wedstrijdje. Geen zware trainingen, maar 1 avondje per week.
Twee zonen van me vluchten als het ware in hun hobby. Hoe meer uren hoe liever, dan heb ik geen tijd voor alles wat 'moet'. De derde geeft zijn hobby's op. Alles waar een vleugje moeten aan hangt is teveel gevraagd. Hij wil eindelijk eens gewoon niets moeten.
Kortom, deze 3 elementen zijn inderdaad allemaal mogelijke oorzaken van stress bij kinderen. Laat ons dan ook het huiswerk en de lesuren van kinderen grondig onder de loepe nemen en aanpassen om zo toch al op 1 vlak de stress-opbouw te verminderen.
Hoog scoren:
Natuurlijk begrijp ik best van waaruit het idee komt om kinderen zoveel lesuren en bovendien nog veel huiswerk te geven. We moeten ze hoog laten scoren, om zo aan de top mee te kunnen draaien in onze maatschappij. Het land mag geen risico lopen op achterstand, want dat kan verarming betekenen. En alles valt of staat bij het onderwijs van de burgers, dat bewijzen 'de arme landen'.
Hier ben ik het volledig mee eens. Maar volgens mij is het systeem dat België gebruikt niet in orde. Als je een vat onder hoge druk volpropt, krijg je er wel het meeste in. Maar er is veel kans dat het barst. Wanneer je een onbeschreven wit blad tot in elk hoekje en gaatje vol priegelt, dan krijg je er wel de meeste informatie op, maar de kans is groot dat je er nadien niet meer wijs uit geraakt.
Een stroom die ingedamd wordt om hem te leiden in die ene richting die wij willen, zal bij hoog water wild worden en door zijn dammen breken. Een stroom die zelf zijn weg mag zoeken, zal bij hoog water alleen maar meer vruchtbare grond voortbrengen.
Leren vanuit passie en interesse:
Wanneer we aan jongvolwassenen of volwassenen vragen stellen over leerstof die iedereen gezien heeft gedurende de schoolperiode, blijkt al snel dat heel wat kennis verloren is gegaan. Daar zijn denk ik verschillende redenen voor.
Een deel van de kennis wordt in het dagelijkse leven van deze volwassenen niet meer gebruikt. Wat niet meer herhaald wordt vervaagt en komt op de achtergrond te liggen. Toch blijkt dat er ook dingen die niet meer gebruikt worden wel blijven hangen. Dat heeft dan te maken met gebeurtenissen of enthousiasme van de leerling of de leerkracht op het ogenblik van het binnen krijgen van de leerstof. Wanneer de leerstof dus op een moment van eigen passie of enthousiasme geleerd wordt, wordt hij veel steviger opgenomen en zal hij tot de parate kennis blijven behoren.
Een tweede oorzaak van het verlies van deze kennis is denk ik de hoeveelheid. Zoals eerder gezegd geraak je uit een volgepropt blad papier niet meer wijs. De hersenen kunnen dus niet anders dan selecteren. Wat (op dat moment) belangrijk lijkt wordt in het lange termijn geheugen opgeslagen, de rest komt in het korte termijn geheugen terecht, waar het nadien plaats moet maken voor nieuwe informatie.
Verder denk ik dat er heel wat informatie verloren gaat door een gebrek aan interesse en vermoeidheid. Wanneer iets je totaal niet interesseert luister je maar met een half oor. Wanneer het je aandacht niet echt kan trekken ben je snel afgeleid en mist stukken. Wanneer je je (over)vermoeid voelt dommel je half in waardoor je de informatie niet actief opneemt.
Zoektocht naar oplossingen:
Bij het zoeken naar oplossingen lijkt het me dus noodzakelijk om steeds op de voorgrond te houden dat er geleerd moet worden vanuit eigen passie en interesse.
Die passie zou een stukje kunnen aangewakkerd worden door zeer gepassioneerde leerkrachten. Dit is echter vaak een probleem.
Uitgebluste leerlingen gaan rebeleren en temperen zo het enthousiasme van de leerkracht. Daarbij verliest een leerkracht die al jaren dezelfde leerstof geeft verliest logisch gezien een deel van het enthousiasme in routine en gewoonte.
01-12-2017 om 00:00
geschreven door Kristin Van Herck 
|
