Veel mensen zijn gevoelig voor sfeer. Dat blijkt eens te meer in deze periode van het jaar. Vanaf eind november zie je de eerste kerstverlichting aarzelend in het straatbeeld opduiken en hoor je in de winkelstraten en -centra steeds vaker aangepaste muziek. Hoewel er geregeld stemmen opgaan die vinden dat de Kerstman de Sint stilaan onder de voet loopt, voelen heel wat mensen zich toch bijzonder behaaglijk bij die kerstsfeer. Zelfs tijdens deze crisis laten mensen zich verleiden tot 3% meer (kerst)aankopen dan vorig jaar. 

Uit tal van onderzoeken blijkt dat sfeer ook op het werk allesbepalend is voor de prestaties van het personeel. En dat die sfeer hoofdzakelijk te maken heeft met de verhouding tussen de collega’s. Logisch als je weet hoeveel tijd je doorbrengt op je werk. Neem een doordeweekse werkdag en reken voor de aardigheid eens uit hoeveel uren je bezig bent in het kader van je werk.

Stel dat je wekker afloopt om 6.30 uur. Opstaan, douchen, aankleden, ontbijten, je woning verlaten, de verplaatsing maken; het staat allemaal in het teken van je werk. Ga er even van uit dat je begint om 8.30 uur, een half uur lunchpauze hebt en stopt om 17.30 uur. Dan heb je in wezen al elf en een half uur achter de rug die gerelateerd zijn aan je dagtaak. Vervolgens ga je ook nog eens terug naar huis. Laten we zeggen dat dit 30 minuten duurt. Dat brengt het totaal op twaalf uur. En dat op een totaal van vierentwintig daguren waarvan je er pakweg acht slaapt.

Meer dan de helft van je ‘wakkere’ uren heeft dus rechtstreeks of onrechtstreeks te maken met je werk. En ruim acht daarvan breng je effectief door op dat werk. Daarom is het natuurlijk niet vreemd dat het grootste deel van de Belgische werknemers het belangrijk vindt om goede collega’s te hebben. Want op een gewone werkdag zie je die tenslotte langer dan je partner.

Geen idee hoe het bij de lezer(s) van deze blog zit, maar op dat vlak heb ik de voorbije jaren weinig te klagen gehad. Sommige (ex-)collega’s reken ik zelfs tot mijn vriendenkring. En dat laatste lijkt bepaald niet vanzelfsprekend als je naar vlan.be surft. Klik daar maar op ''carrièretips'' en daarna op het deel ''collega’s en bazen''. Het Eiland is er klein bier bij. Haat, nijd, irritatie, provocatie. Het lijkt de gevallen regering wel…

Uiteraard zullen er altijd mensen zijn met wie je amper verwantschap voelt. Maar dat geldt evengoed in de sportclub, de scouts, de filmwereld, en noem maar op. Daar is ook mis mee. Zo zit de mensheid nu eenmaal in elkaar. Het gaat erom binnen het bedrijf waar je werkt je ‘soulmate(s)’ te vinden. Gelijkgestemden met wie je kunt lezen en schrijven. Met wie je een stabiele band kunt opbouwen. En die je vertrouwen nooit zullen beschamen.

Met de anderen is het zaak een professionele verstandhouding te onderhouden. Het leidmotief moet zijn dat je hetzelfde doel nastreeft. Ook hier geldt het sportprincipe dat je niet per se elkaars beste vriend moet zijn, maar wel elkaars beste ploeggenoot. (Het is echt niet voor niets dat zoveel bedrijven teruggrijpen naar beproefde middelen als teambuilding om de samenwerking binnen het bedrijf te optimaliseren.)

Ooit had ik een werkgeefster die bij wijze van boutade zei dat ‘mensen blijven voor hun collega’s, maar vertrekken voor hun baas’. Over beide beweringen kunnen we, onder het genot van een glas glühwein en een fikse handvol geroosterde kastanjes, heel lang discussiëren. Ik ben zoveel jaren geleden alleszins niet weggegaan voor haar. Maar mijn collega’s hebben er toen wél voor gezorgd dat ik geaarzeld heb om die stap te zetten.

Verontwaardiging is een sterke emotie. In het verleden heeft het meer dan eens geleid tot schitterende kunst. Of doortastend politiek optreden. Getuige volgend berichtje, kunnen we best een stevige portie verontwaardiging gebruiken:

“In België leeft bijna een kwart van de 65-plussers onder de armoedegrens, terwijl dat in Nederland maar 6 procent is. De kloof tussen Nederland en België wordt almaar breder. De afgelopen jaren daalde het aantal armen bij onze noorderburen van 12 naar 10 procent. Bij ons steeg dat tot 15 procent. Arm is wie minder dan 60 procent van het gemiddelde inkomen verdient. Nederland is nu een van de rijkste landen van de Europese Unie, België zit onder het EU-gemiddelde.” (Bron: HLN)

Je wordt er beroerd van als je het leest. In een land waarvan het aantal regeringen nog maar net op één hand te tellen is, mag je als burger toch verwachten dat onze politici zich extra bekommeren om een generatie die de staatskas jarenlang heeft gespekt? Dit berichtje is des te schrijnender omdat er in 2001 (!) al een pittige studie verscheen waaruit bleek dat een bejaard Belgisch paar 400 euro netto minder beschikbaar had dan het toenmalige Europese gemiddelde.

Als je de waarde van een samenleving afleest aan hoe die met haar ouderen omgaat dan is er momenteel niet alleen sprake van een deficit in de economische waarden. Want terwijl de openbare discussie zich al te vaak toespitst op de (parlementaire) stammentwist tussen Noord en Zuid, en er onlangs miljarden werden vrijgemaakt om de bankwereld te ondersteunen, moet 1 op de 4 oudere koppels zien rond te komen van een spreekwoordelijke aalmoes. Heb in die omstandigheden maar eens een gezin van doorsnee grootte. Met een paar klein- en achterkleinkinderen die je in deze feestmaand graag een geschenkje wil geven.

Wordt het stilaan niet eens tijd om deze kwestie krachtdadig aan te pakken? Al was het maar uit morele plicht tegenover onze 65-plussers? Die medeverantwoordelijk zijn voor de opbouw van vijf decennia van welstand. Die er in heel wat gevallen een actieve loopbaan op hebben zitten van méér dan veertig jaar. En die er deels voor hebben gezorgd dat we meerdere periodes van hoogconjunctuur hebben meegemaakt. Hoeveel minuten politieke moed is er nodig om circa 400.000 ouderen iets meer financiële armslag te bezorgen?

Of draaien we de klok straks gewoon een eeuw terug en richten we links en rechts opnieuw gaarkeukens in?

Waar het lezen van de krant mij tot voor kort ontspanning en verstrooiing bood, leidt het tegenwoordig tot heel wat sombere gedachten. Bedrijf A ‘schrapt’ wereldwijd 16.000 banen, bedrijf B legt de productie stil voor zes maanden en bij bedrijf C laat men 150 tijdelijke jobs ‘uitdoven’. Je hoeft geen pessimist te zijn om overvallen te worden door enige bezorgdheid over de toekomst.

Maar tussen de aangroeiende stapel onheilstijdingen over banenverlies in de staalindustrie en de financiële wereld, lees je gelukkig soms een bericht waarvan je denkt: hé, het kan ook anders in deze donkere, onzekere tijden.

Jet Airways, de grootste private vliegtuigmaatschappij van India, ontsloeg enkele weken geleden 1.900 werknemers. Maar twee dagen later maakte de general manager van datzelfde bedrijf bekend dat al die mensen opnieuw werden aangenomen. Waarom hij tot die drastische beslissing kwam? “Ik kon er niet van slapen,” zei de man. “Het is een persoonlijke beslissing. Het stoorde me om mijn medewerkers in tranen te zien. Ik bied dan ook mijn excuses aan voor het lijden en de trauma’s die ik heb veroorzaakt.”

Ik kon er niet van slapen! Een bezwaard geweten dat leidde tot een zelden gezien besluit nu de economie op wereldschaal de daver op het lijf heeft. Zo’n berichtje zet je wel aan het denken. Ook al is het onopvallend weggemoffeld op de achtste pagina linksonder. Alsof het een soort fait divers is. Niet de moeite waard om mee uit te pakken op de voorpagina.

Jammer dat er zo lichtzinnig mee is omgesprongen door de eindredacteur. Want dit soort nieuws verplicht iedereen in het bedrijfsleven om twee keer na te denken over de gehanteerde waarden en methoden in het huidige economische klimaat. Het dwingt mensen om zich fundamenteel te bezinnen over keuzes die beslissen over de kwaliteit van andermans leven. Getuige de wereldwijde lavastroom van afdankingen is dat blijkbaar geen evidente taak. Behalve dan voor die ene Indiër die de slaap maar niet kon vatten…

Een klein onderzoekje op internet leert dat solliciteren stilaan een soort exacte wetenschap is. Als werkzoekende kun je tegenwoordig op tientallen al of niet relevante websites terecht voor een schier onuitputtelijke lijst met ‘tips & tricks’ voor de sollicitant.

Het wordt je als werkzoekende dan ook niet gemakkelijk gemaakt. Lees de sites er maar op na. Je moet goed voorbereid zijn. Jezelf door creativiteit onderscheiden. Een aantrekkelijk cv hebben. Vragen stellen. Op je lichaamstaal letten. Assertief zijn op een diplomatische manier. Je voorkomen verzorgen. Hiaten in je loopbaan verklaren. Niet negatief zijn over ex-werkgevers. Competenties, of het gebrek eraan, toelichten. Gespecialiseerde literatuur en vakbladen lezen.

Al bij al een opdracht waar je een forse dagtaak aan hebt. En tussendoor moet je écht gaan solliciteren en kom je meer dan eens terecht bij een gesprekspartner die al die websites kent én al die boeken en tijdschriften leest. Iemand die de tips en trucjes kent en ze doorziet voor wat ze zijn: een valkuil voor spontaniteit.

Waar ik op let tijdens een sollicitatiegesprek? Op authenticiteit en eerlijkheid, net zoals bij muziek. Ik houd van gesprekken met sollicitanten die niet achter elke vraag een valstrik zien. Die ongedwongen zichzelf durven zijn, ook al zijn ze in wezen bezig met een verkoopgesprek. Want ik ben er van overtuigd dat een oprechte sollicitant vroeg of laat zijn kwaliteiten ‘verkocht’ krijgt.

Hoe? Door te tonen dat hij in zijn kwaliteiten gelooft en niet bang is om fouten te maken. Dankzij fouten in het verleden heeft hij immers geleerd hoe het wel moet. Door te tonen dat hij de capaciteiten heeft om de functie naar behoren uit te voeren en iets substantieels aan het bedrijf toe te voegen. Kortom, niet door een ingestudeerde rol te spelen, maar door authentiek te zijn. En dat is véél gemakkelijker dan al die kneepjes uit het hoofd te leren.

Een bewijs? Wel, een paar jaar geleden stelde een interviewer mij de volgende vraag aan het eind van een sollicitatiegesprek: “Waarom zou ik je niet aannemen?” Mijn spontane antwoord was: “Dat zou ik echt niet weten.” Kort daarna ben ik bij dat bedrijf begonnen.