Ik houd mijn spreekbeurt over
vulkanen. Vulkanen ontstaan doordat dat de aarde veranderlijk is. Een
uitbarstende vulkaan kan rivieren van gloeiend hete lava uitspuwen of enorme
wolken as en gas de lucht in spuwen. Tijdens een zware aardbeving kan de bodem
zo hevig schudden, dat hele steden in puin vallen. Bij zulke natuurrampen kunnen
duizenden mensen omkomen. Maar de meeste vulkanen en aardbevingen zijn niet zo
schadelijk voor mensen of hun bezittingen. Het zijn natuurverschijnselen die
over de hele wereld voorkomen (hoewel op sommige plaatsen meer dan op andere).
De bekendste vulkanen zijn mooie kegelvormige bergen. Maar elke opening waardoor
lava aan de oppervlakte komt is een vulkaan. Sommige zijn breed en plat, en de
meeste bevinden zich heel diep in de oceanen.
Slapend of
dood?
Vulkanen kunnen tussen de uitbarstingen
jarenlang en zelfs eeuwenlang slapen. In zo'n rustperiode borrelen soms
vulkanische gassen op uit het afkoelende magma (soort lava) onder de vulkaan.
Terwijl de gassen door de gesteenten van de berg opstijgen, reageren ze met de
mineralen in het gesteente waardoor nieuwe mineralen ontstaan. Die zijn vaak fel
gekleurd, met grote kristallen. Eenmaal aan de oppervlakte stijgen de gassen in
kalm tempo omhoog in de atmosfeer. De krater die na de laatste uitbarstingen
overblijft, begint in de loop der tijd te verweren. Op de nieuwe rotsen
verschijnen planten en door uitslijting van wind en water worden de hellingen
minder steil. Als de rustperiode tienduizenden jaren aanhoudt, is het soms
nauwelijks meer mogelijk in de berg een vulkaan te herkennen. Pas in die fase
kan het veilig zijn om aan te nemen dat de vulkaan echt uitgewerkt
is.
De grote uitbarsting van de
Vesuvius
De beroemdste uitbarsting aller tijden is
waarschijnlijk die Vesuvius, bij Napels in Italie, in 79 na Christus. Toen de
altijd zo rustige berg op 24 augustus begon te schudden, werden de bewoners van
de Romeinse steden Pompeji en Herculaneum volledig verrast. Hete as regende
urenlang op Pompeji neer, tot de stad onder een metersdikke laag bedolven was.
Veel mensen ontkwamen, kuchend en strompelend door de duisternis van de aswolk.
Allen die zich in de stad bevonden, werden overvallen door een geweldige
stormvlaag van as en gas (een gloedwolk). Het verloop van de ramp werd precies
beschreven door Plinius de Jongere. Zijn brieven aan Tacitus bevatten het oudst
bekende ooggetuigenverslag van een vulkanische uitbarsting. De bedolven steden
raakten vrijwel vergeten, tot in de 18e eeuw een begin werd gemaakt met de
opgravingen. Sindsdien is daar een unieke archeologische en aardkorst
betreffende (geologische) schatkamer blootgelegd: twee bloeiende Romeinse
steden, bevroren op het moment van hun vernietiging.
Een nieuw Pompeji: Sint
Pierre
Een van de ergste vulkaanrampen van de 2Oe
eeuw voltrok zich op 8 mei 1902 op het Caribisch eiland Martinique. Het was
Hemelvaartsdag en de meeste inwoners van Sint Pierre besteedden geen aandacht
aan de Pelee, de vulkaan die hoog boven hun stad uitrees. Toen de uitbarsting
kwam, even voor 8 uur 's morgens, spuwde de berg een wolk gloeiend gas over het
schilderachtige havenstadje uit. Sint Pierre werd met al zijn bewoners
overspoeld. Ooggetuigen op schepen in de haven beschreven hoe de wolk alles
verschrompelde en verschroeide. Een man zei: "De golf van vuur kwam op ons toe
en over ons heen als een bliksemflits. Het klonk als duizend kanonschoten"
Binnen enkele minuten was Sint Pierre verkoold, totaal onherkenbaar. Het enige
dat de gruwelijke wolk achterliet was een dunne laag as over de resten. Een paar
zeelieden op de schepen overleefden het; de 29.000 inwoners van het stadje waren
op twee na allemaal dood.
Leven op de
lava
Een vulkaanuitbarsting heeft diepgaande
effecten op het landschap. Overal ter wereld is het land een onmisbare
bestaansbron, waarop de gewassen groeien die de bevolking voedsel verschaffen.
Een uitbarsting die minder dan 20 cm as produceert is een zegen voor de
landbouwers. De as zit vol voedingsstoffen die de grond verrijken. Maar te veel
gratis mest is een ramp. Het ergste dat een boer kan overkomen zijn de
lavastromen - een dikke vloed heeft maanden nodig om af te koelen. Het kan
tientallen (en in strengere klimaten zelfs eeuwen) duren voor mossen en
schimmels heel langzaam op de lavabodem terugkeren. Daarna volgen bloeiende
planten en tenslotte ook bomen. Het oppervlak van de lava verweert en wordt door
de plantenwortels afgebroken tot er een laagje aarde ontstaat. Pas als de
aardlaag dikker en vruchtbaarder wordt keert de begroeiing weer volop terug. Dat
proces kan generaties lang duren.
Vulkanen op andere
planeten
Ruimteonderzoek heeft aangetoond dat
vulkanische activiteit in het zonnestelsel een van de belangrijkste geologische
processen is. De vele ruimtereizen van de laatste 20 jaar hebben foto's en zelfs
steenmonsters opgeleverd. Sommige vaartuigen zullen nooit naar de aarde
terugkeren, maar steeds dieper de ruimte in gaan terwijl ze informatie uitzenden
die door computers in gedetailleerde afbeeldingen van de verder weg gelegen
planeten wordt vertaald. Nu weten wij dat veel planetaire lichamen enorme
kraters vertonen. De meeste zijn geen vulkanische kraters maar inslagkraters, de
littekens van botsingen met meteorieten.
De maan, Venus en Mars hebben net als de
aarde een hard oppervlak dat deels door vulkanische activiteit gevormd is. De
vulkanen op de maan en op Mars zijn sinds vele miljoenen jaren uitgedoofd. De
wetenschappers denken van Venus nog wel actieve vulkanen bezit. Maar van alle
andere planeten in ons zonnestelsel vertoon alleen Lo, een van 16 manen van
3upiter, actieve en uitbarstende vulkanen.
Op Mars heb je de Olympus. Hij is 25 km
hoog en 700 km breed.
Hier zijn de
VRAGEN:
1. Wat zijn mythen? (dat zijn
oude volksverhalen)
2. Hoe hoog en breed is de
Olympus? (25 km hoog en 700 km breed)
3. Hoeveel mensen overleefden
het in de Sint Pierre? (2 mensen)
4. Hoe heet de vulkaan in de
manen bij Jupiter?
5. Na hoeveel jaar komen de
mossen en schimmels terug op de lavabodem?
Op 3 en 4 mei 1999 ontstonden er in Oklahoma en Texas 60 tornado's, waarbij zeker 45 mensen de dood vonden.
Op 3 mei 1999 raasden maar liefst 66 tornado's door de staat Oklahoma alleen, die een vernietigend spoor van meer dan 60 km achterlieten helemaal tot in Oklahoma City.
Op 10 en 11 november 2002 werd het midden van de VS getroffen door 70 tornado's waarbij 36 mensen omkwamen.
Sommige tornado's hadden een extreem grote doorsnede van 800 meter
Op 4 april 1974 vond een "super outbreak" plaats waarbij in het midden westen van de VS 148 tornado's ontstonden en 300 mensen omkwamen.
Ze komen zoveel in de VS voor omdat het water daar warm is.
Hoeveel Tornados per jaar?
In Amerika worden er ongeveer 300 tot 500 tornados per jaar gemeld, en er vallen ongeveer 70 dodelijke slachtoffers per jaar. Meestal komen er in Nederland per jaar 2 tot 5 hele kleine tornados voor, ook wel windhozen genoemd.
Ook in Nederland?
In de afgelopen 100 jaar zijn er wel een aantal kleine tornados geweest in Nederland. De bekendste is die van 1967, toen trok de tornado door de dorpen Chaam en Tricht.(Noord-Brabant) Veel huizen werden er door deze tornados vernield, en het koste 7 mensen hun leven. Maar de kans dat er in Nederland grote tornados komen is erg klein, omdat we in Nederland minder vaak zware onweersbuien voorkomen.
" EPIPHYLLA ZIJN WAT ANDERE BLOEMEN PROBEREN TE ZIJN "
Deze zin uit een oude plantencatalogus van een
Amerikaans cactus-tuiniersbedrijf geeft de fascinering weer, die van de
ongemeen attractieve, innemende bloemen van de bladcactussen
uitgaat.
Het was deze fascinering die ons de eerste
aanstoot er toe gaf, onze collectie op te bouwen. Enthousiast als wij zijn
van de grote verscheidenheid van soorten, is ons hoofddoel het verzamelen van
niet-alledaagse kwekingen.
Een eerste impressie van onze planten krijgt
u door de bijgaande afbeeldingen en de
bloemengalerij, waarbij de laatstgenoemde voortdurend uitgebreid en met
nieuwe illustraties aangevuld wordt.
Een omvangrijk overzicht van alle
op het ogenblik in onze kassen aanwezige soorten vindt u in de alfabetisch
gerangschikte plantenlijst.
De in onze collectie beschikbare hybriden zijn hier eveneens te vinden in
kwekerlijsten, gerangschikt naar de
betreffende kwekers.
Zowel door
middel van deze lijsten als via de bloemengalerij komt u bij de afbeeldingen
en beschrijvingen van onze planten aan.
De plantenpresentatie, die
nog in opbouw is, wordt stapje voor stapje gecompleteerd. Behalve één of
meerdere afbeeldingen van de betreffende bloem vindt u hier een gedetailleerde
beschrijving van de gehele plant, compleet met alle daarbij behorende
essentiële informaties. Aangezien de bloemen naar al onze ervaring
verschillende afmetingen hebben, schijnt het ons zinvol, de in de
beschrijvingen vermelde afmetingen van de bloemen niet in cm aan te
geven, maar door middel van korte aanduidingen.
Grote aandacht
besteden wij aan de door Duitse liefhebbers gekweekte
bladcactussen
Zo bestaat bijvoorbeeld een belangrijk
deel van onze collectie uit vanouds bekende Duitse hybriden van de kwekers
Curt Knebel en Walther Haage.
Deze worden
aangevuld door een groot aantal deels zeer fijn gestructureerde, intensief
geurende kwekingen van Kurt
Petersen.
Sinds lang trekken de kweekresultaten van de
Berlijnse kweker Helmut
Paetzold sterke internationale aandacht. Onze collectie omvat een grote
sortering zeldzame planten van deze uiterst sympathieke, sinds
meerdere tientallen jaren succesvol
experimenterende cactus-liefhebber.
Bijzonder trots
zijn wij daarbij op zijn nieuwe, naar onze plantencollectie genoemde nieuwe
kweking 'ELMIRA Paetz'.
Een verder zwaartepunt van onze collectie ligt op de in het algemeen in
Europa moeilijk verkrijgbare kwekingen van Amerikaanse idealisten. Hier
beschikken wij over een aanmerkelijk aantal epihybriden van de Amerikaanse
kwekers Wressey Cocke, Harold F. Watts, Theresa Monmonier en Paul Fort & Garland O´Barr.
Met bijzondere aandacht vervolgen wij de uiterst attractieve
kweekresultaten van de in San Diego / Californië wonende liefhebber George
French.
Dankzij de goede contacten met hem en
verdere Amerikaanse vrienden kunnen wij ook in de toekomst van een
voortdurende uitbreiding van onze collectie door nieuwe en
buitengewone kweekresultaten verzekerd zijn. De aparte planten van het
Japanse hoveniersbedrijf Mitsuhashi ronden ons
sortiment van de uit de cactussoorten Epiphyllum en Disocactus ontstane
hybriden af.
Ten behoeve van de steeds groter wordende kring van
liefhebbers van deze exotische planten, die het verzamelen meer dan
waard zijn, bieden wij in onze online-shop diverse
stekken alsmede wortelende jonge plantjes te koop aan.
Let s.v.p. op
onze steeds wisselende bijzondere
aanbiedingen.
Onze
plantencollectie is in eerste instantie een liefhebber-collectie. Daarom zijn
wij vooral geïnteresseerd in krachtige planten met goede bloeikwaliteiten.
Daar echter alleen sterke planten kunnen worden gestekt, bevat ons aanbod
lang niet alle soorten bladcactussen die wij in onze kassen cultiveren.
Zou de door u gezochte plant zich niet in ons actuele aanbod bevinden,
neemt u dan s.v.p. contact met ons op.
Graag informeren wij u of wij u de door u gewenste plant op een later
tijdstip kunnen aanbieden.
Wij wensen u veel genoegen op onze
internet-homepage.
