In het woord 'mediawijsheid' hoor je media en wijsheid. Is het dan wijs zijn in de media? Het is meer!
De
Raad voor Cultuur omschreef mediawijsheid als volgt: ''het geheel aan
kennis, houding en vaardigheden om
zich bewust, kritisch, en actief te kunnen bewegen in een
fundamenteel gemedialiseerde wereld''. Laten
we dit even uitleggen. Overal worden we omgeven door media:
denk maar aan kranten, internet, sociale netwerksites zoals Facebook,
de televisie, radio,...
We
halen kennis uit deze mediaboodschappen en steeds meer en meer
krijgen deze een grote invloed op ons leven. De media is van
noodzakelijk belang om te kunnen participeren aan onze samenleving.Daarom
is het belangrijk dat we de media kunnen hanteren en dat we op de
hoogte zijn van de gevaren die het met zich meebrengt. Vandaar het
begrip mediawijsheid. Kinderen en volwassenen moeten wegwijs worden
gemaakt in de wereld van de media. Men moet vaardigheden aanleren om
te kunnen deelnemen aan de samenleving. Enkele voorbeelden van
vaardigheden kunnen zijn dat we kritisch onze bronnen gaan bekijken,
dat we bronnen vergelijken,... Ook moeten we bewust zijn van de media
die we zelf vrijgeven op bv. sociale netwerksites.
Mediawijsheid
is iets wat telkens om vernieuwing vraagt. Naarmate er meer en meer
mediamiddelen bijkomen, zal je mediawijsheid opnieuw moeten
bijgeschaafd worden. Het is met andere woorden een kwestie van
levenslang leren.
Ondertussen weten we wat mediawijsheid is, maar wat is nu mediaopvoeding?
Een onderdeel van de dagelijkse opvoeding door ouders is
mediaopvoeding. Het doel van mediaopvoeding is om kinderen bewust en
selectief te laten omgaan met media. Mediaopvoeding houdt zich bezig
met het wegwijs maken van kinderen. De opvoeder gaat het kind helpen
om media uiteindelijk zelfstandig te laten gebruiken. Ook is het
belangrijk dat de kinderen de informatie die ze tegenkomen leren
begrijpen. Kinderen hebben op jonge leeftijd nog niet de vaardigheid
om kritisch te kijken naar de mediaboodschappen, en te doorzien wat
waar en onwaar is, wat waardevol is en welke invloed media kan
uitoefenen op hun. Hierbij bedoelen we vooral de omgang met audiovisuele media, zoals
films, games, televisie, radio, internet, apps en mobiele telefonie.
Meer info hierover kan je o.a. vinden bij onze doorverwijzingen!
Wij hebben nog enkele tips samengevat die je op weg kunnen helpen in je mediaopvoeding!
Media doe je samen
Zorg voor passende inhoud en kwaliteit
Met mediawijsheid kun je niet vroeg genoeg beginnen
Katrien: Het is grappig, het is de toekomst, maar vooral voor die
leeftijdscategorie blijf ik bij boekjes, blokken, handmatig motoriek
tekenen en schrijven.
Sonja: Het verbaasde me dat zo een jong meisje zo veel dingen kan uitspreken waar ik nog nooit van gehoord heb.
Zijn jullie als ouders genoeg op de hoogte van nieuwe digitale
ontwikkelingen?
Katrien: Ja, best wel. Van Pc naar laptop, naar tablet. Ontwikkeling van mega gsm tot smartphone, van casettes naar cd's en usb sticks/mp3.
Sonja:Persoonlijk ben ik niet goed op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Ik heb zelf ook geen account op Twitter of Facebook. Mijn man heeft wel een account op Facebook en is wel meer bezig met het gebruik van media. Onze kinderen Michiel en Mathias maken wel gebruik van media maar ik probeer dit tot het minimum te herleiden omdat ik hier persoonlijk niet veel van ken, waardoor ik dan over hun mediagebruik amper kan controle kan hebben.
Krijgen jullie hierbij ondersteuning? Van wie?
Katrien: Eigen interesse/zelfontwikkeling via internet of gespecialiseerde
tijdschriften en via het werk.
Sonja: Vanuit de school van Mathias wordt wel ondersteuning aangeboden.
Er is enkele maal per jaar een informatie avond voor ouders over de
nieuwste digitale ontwikkelingen en hoe we hier als ouders mee moeten
omgaan. Ook wordt zowel in de school van Michiel als Mathias computer
vaardigheden aangeleerd. Ze leren dat niet enkel werken met de
computer maar krijgen ook informatie over de gevaren van het
internet.
Van wie verwachten jullie ondersteuning?
Katrien: Naar de kinderen toe van ons als ouders en van de school. Voor
ouders die hier minder mee vertrouwd zijn, zou ik tijdig informatie
vergaren en/of met de leerkracht(en) praten en vragen wat wel en wat
niet te kiezen/toe te staan. Liefst de kinderen een stap voor willen
zijn, kwestie van toezicht en inzicht.
Sonja: Vanuit de scholen kan er wel wat meer ondersteuning geboden
worden. Er wordt tegenwoordig veel aandacht besteed aan het gebruik
van computers maar kinderen gebruiken niet enkel een computer. Er kan
misschien wat meer informatie gegeven worden over eventuele nadelen
van het te veel gebruiken van mediatoestellen.
Met welke media komen jullie via de kinderen vaak in
aanraking? Met welke digitale media zijn jullie kinderen vertrouwt?
Katrien: Nog beperkt wegens leeftijd (10-7,5). Voor school 'Bingel' op
pc/laptop, taken netwerk gelinkt aan school. Spelen geregeld op
tablet/smartphone. Zijn zeer vertrouwd met smartphone/tablet
applicaties, apps, 'aankopen' van gratis spellen via stores. Verder
de klassieke media, radio, tv.Kennen Facebook, maar hebben zelf geen accounts. Kijken soms mee
met ouders. Hebben GEEN eigen gsm noch pc/laptop/tablet. 1e gsm vanaf 12j/1e
middelbaar.
Sonja: Mijn beide kinderen zijn niet zoveel bezig met media. Ik weet dat
onze oudste zoon een account heeft op facebook, maar dit gebruikt hij
zeker niet vaak. Mijn andere zoon Mathias gebruikt vooral het
internet om spelletjes te spelen.
Hebben jullie al nare dingen meegemaakt/ervaringen met
digitale media en de kinderen/ al gehoord van ouders van vriendjes?
Katrien: Bij opzoekwerk voor school oppassen met benaming bij het zoeken,
want je komt snel op foute pagina's terecht, maar verder nog geen
nare ervaringen. Nog niets vernomen van ouders van vriendjes/familie.
Sonja: Ik heb op de school van mijn kinderen wel al een verhalen gehoord
over pestgedrag via het internet. Mijn broer zijn dochter is wel een
aantal jaar geleden in aanraking geweest met een pedofiel op het
internet. Door een goede aanpak van de ouders is er verder niets
gebeurd dan gewoon een vriendschapsverzoek geaccepteerd te hebben.
Zijn jullie kinderen vaak bezig met media?
Katrien: Neen, bij gebruik van tablet worden er spellen gespeeld, gsm staat
niet ter beschikking van de kids. Bij lange wachttijden of speciale
gelegenheden spelen ze spellen op smartphones, maar hebben geen
toegang tot sociale media en geen ongecontroleerde toegang tot het
internet.(nintendo's en Wii zijn spelconsoles en maken in mijn beleving
geen deel uit van digitale media/ontwikkeling)
Sonja: Neen, niet meer of minder als een ander kind uit deze periode.
Enkele goede tips om jouw kind veilig te laten surfen op het internet!
De laatste aantal jaren is het gebruik van sociale
netwerksites zeer belangrijk geworden. U kan samen met u kind een
account aanmaken op Facebook,Twitter,... Zo kan u samen met u kind
beslissen wie de foto's en zijn of haar profiel kan zien.
Het is belangrijk dat u uw kind leert om discreet om te gaan
met zijn persoonlijke gegevens. Zo kan je samen met je kind
afspraken maken rond welke informatie hij of zij mag delen en welke
informatie niet. Het is hierbij ook zeer belangrijk dat je uitleg
aan je kind waarom hij of zij deze informatie niet mag delen met
anderen.
Wachtwoorden zijn zeer belangrijk, het is namelijk de toegang
tot veel persoonlijke gegevens. Leer je kind dus dat zijn of haar
wachtwoord absoluut geheim moet blijven.
Ook online is het belangrijk dat je respect hebt voor
anderen. Zet nooit geen foto's van anderen op internet zonder dat je
hiervoor de toestemming hebt gekregen. Je weet immers niet of deze
persoon wel foto's online wil van zichzelf
Vaak wordt er vergeten dat dingen zoals foto's,filmpjes en
teksten nooit meer weg gaan als je ze eenmaal hebt online gezet. De
meeste kinderen denken als ze iets verwijderen dat dit weg is maar
niet is minder waar. Alles blijft voor altijd terug te vinden.
Ga regelmatig samen met je kind eens na of iedereen in zijn
vriendenlijsten hier wel thuis horen. Accepteer nooit iemand zijn
verzoek als je hem of haar niet kent, je weet nooit wie er achter
een computerscherm zit.
Iemand leren kennen via het internet is mogelijk, maar wees
zeer voorzichtig met afspreken. Dit is zeer gevaarlijk en word dus
ten strengste afgeraden. Indien er toch overwogen wordt dit te doen
is het zeer belangrijk dat je samen met het kind naar de afspraak
gaat.
Elk kind heeft recht om gebruik te maken van een
computer,televisie... maar maak goede afspraken hoelang het kind
hier elke dag gebruik van mag maken. In deze beslissen is het
belangrijk om rekening te houden met de leeftijd van jou kind.
Leer aan je kind dat je net als in het echt leven, respect
moet hebben voor anderen en dus anderen ook niet mag pesten of
uitlachen.
Zorg dat je kind weet dat hij of zij zeker aan jou als ouder
moet melden als ze zelf slachtoffer zijn van pestgedrag,
minimaliseer dit zeker niet en volg dit grondig op
Het is zeer belangrijk dat je kind weet dat hij of zij altijd
terecht kunnen bij jou voor eventuele vragen over het gebruik van
media.
Indien het kind toegang heeft tot het gebruik van een webcam,
zorg dan steeds dat deze enkel gebruikt worden onder toezicht van
een volwassen persoon. Hierdoor kan er gecontroleerd worden wat er
gedaan wordt voor de webcam.
Te lang voor de computer,televisie,... zitten is niet gezond.
Zorg dat je kind regelmatig eens iets anders doet en een frisse
lucht gaat opnemen.
Wees zeer voorzichtig als je kind al eerder een epileptisch
aanval heeft gekregen. Videogames kunnen soms deze aanvallen
uitlokken.
Leg aan je kind het gevaar uit van het downloaden van
bestanden. In deze bestanden zitten vaak virussen verborgen waardoor
de computer kan crashen of er persoonlijk gegevens kunnen uitlekken.
Voor de ouders die graag wat meer zouden weten over wat mediawijsheid nu precies is en hoe je je kind op weg kan helpen: een interessante link naar het handboek, volledig gratis en online!
"Werken aan mediawijsheid in Vlaanderen. Veldbeschrijving, SWOT-analyse van de actoren inzake mediawijsheid en beleidsaanbevelingen"
Het onderzoek 'Werken aan mediawijsheid in Vlaanderen. Veldbeschrijving, SWOT-analyse van de actoren inzake mediawijsheid en beleidsaanbevelingen' beoogt een analyse te maken van de manier waarop anno 2012 in Vlaanderen gewerkt wordt aan de ontwikkeling van mediawijsheid in al zijn verscheiden aspecten, m.i.v. een SWOT-analyse en aanbevelingen voor zowel het veld als het beleid. Het onderzoek werd uitgevoerd door de Vrije Universiteit Brussel in samenwerking met HIVA-KULeuven, in opdracht van minister van Media, Ingrid Lieten.
Media zijn alomtegenwoordig in ons leven en in onze maatschappij. Ze spelen een rol in het gezin, in de vrije tijd, in de school en op werkvloer. De bestaande mediale en informatie- en communicatieroutines worden bovendien sterk uitgedaagd door het proces van digitalisering. Het opgroeien in een cultuur en samenleving waarin digitale media sterk aanwezig zijn, vergt andere attitudes en inzichten dan vroeger, andere kennis, andere vaardigheden.
Het op een kritische, doordachte, (zelf)bewuste én creatieve manier omgaan met media en media-inhouden wordt gevat door de term mediawijsheid. Mediawijsheid is de voorbije jaren een belangrijk beleidsthema geworden.
Deze studie beoogt een analyse te maken van de manier waarop anno 2012 in Vlaanderen gewerkt wordt aan de ontwikkeling van mediawijsheid in al zijn verscheiden aspecten. Dit betekent dat dit onderzoek focust op de praktijk van het werken aan mediawijsheid, op het niveau van de organisaties en projecten, voorzieningen, instellingen, verenigingen, etc. Het onderzoek werd uitgevoerd door de Vrije Universiteit Brussel in samenwerking met HIVA-KULeuven, in opdracht van minister van Media, Ingrid Lieten.
Het blijkt dat anno 2012 in Vlaanderen talrijke organisaties actief zijn op één of meerdere terreinen van het ruime veld van mediawijsheid. Er kan gesproken worden van een uitgebreid, breed, organisch gegroeid veld, verspreid over brede maatschappelijke sectoren en verschillende beleidsterreinen, gaande van armoede en maatschappelijke integratie, kunsten en erfgoed, jeugd, onderwijs, sociaal-cultureel werk, welzijn, tot de gamingindustrie. Daarnaast ondernemen ook grote media-, telecom- en internetbedrijven een aantal initiatieven. Een groot aantal onderzoekscentra en instellingen is actief op het vlak van onderzoek naar mediawijsheid en vele koepelverenigingen (steunpunten, federaties) ontwikkelen tal van initiatieven en/of initiëren onderzoek.
De SWOT-analyse van dit veld leert dat het mediawijsheidveld in Vlaanderen anno 2012 best sterk staat. Het mediawijsheidveld is een organisch gegroeid veld dat gekenmerkt wordt door vele vormen van samenwerking. De keerzijde van het organische karakter van het veld is dat regie ontbreekt. Hoewel regelmatig samenwerkingen worden opgezet, ontbreekt het aan uitwisseling van expertise en wordt er vaak ad hoc, versnipperd en projectmatig gewerkt.
De studie concludeert dat het moment is gekomen om, als gevolg van de groeiende aandacht voor mediawijsheid vanuit verschillende maatschappelijke sectoren én de overheid, het mediawijsheidveld te consolideren en verder te stimuleren via de ontwikkeling van een heldere terminologie, een uitgewerkt instrumentarium en een stimulerend beleid volgens de principes van multistakeholders governance. De volledige inventarisatie, analyse en aanbevelingen kan u lezen in het eindrapport (PDF).
