Moby: het is nooit echt mijn ding geweest. Ik vind hem een beetje een poseur, die schaamteloos muziek pikt waar hij maar kan, en daar dan vlot verkopende dingen mee maakt. Geen eigen stijl, maar wel vlekkeloos meedrijven op de golven van wat hoort. Toegegeven: het ligt allemaal wel lekker in het oor, maar toch. Van techno naar disco naar punkrock naar ambient en nu zelfs een ruk richting Ijsland. Zijn nieuwste cd, Wait for Me, heeft invloeden van Sigur Ros en van Johann Johannsson. En het valt te vrezen dat Moby er financieel het meeste garen bij zal spinnen. Is hij een muzikant of een commercant? De artistieke wereldburger uit New York waarvoor hij zich uitgeeft? Of is hij stiekem een West-Vlaamse middenstander die gaten in de (muziek)markt vindt? Neen, therefore is sein English too good.

Feit is in ieder geval dat zijn concert in de AB in een recordtijd van 17 minuten was uitverkocht. En dat nauwelijks twee maanden na zijn passage op Werchter Classics! Na het concert begrijp ik wél waarom de AB stampvol staat. Moby verrast niet, hij brengt precies datgene waarvoor de mensen naar buiten komen. Hits. En het moet gezegd: hij doet dat goed.

Het begon allemaal wat traagjes, met een instrumentaal ding, een paar nieuwe nummers. Twee violistes op het podium, een drummer, bassiste, een keyboard-speelster die ook nog eens zeer fijn zong, Moby op gitaar en vooral een zangeres die later de show zou stelen. Want Moby en gevolg bouwden de set bijzonder clever op. Pas bij het vierde nummer, Mistake, kwam er ritme en ambiance. Bij het vijfde, Go, meteen ook zijn eerste echte hit die hij scoorde, smolt de snikhete zaal nog verder af. En toen ging het in crecendo, bijna een uur lang. That's when I reach for my Revolver van Burma Mission was voor mij een voorlopig hoogtepuntje: ruig, lekkere gitaar en de beperkingen van Moby's stem die charmant bleven. In andere nummers stoorde zijn valse zang, in andere klonk hij verrassend en verbazend zuiver - ik vermoed dat enige sample of andere band meeliep.

Maar goed: na vijftig minuten een kleine pauze met trager werk, en veel en veel te luid gepraat achteraan in de zaal. Niet te geloven: uitverkocht in 17 minuten, dan vermoed je toch dat mensen moeite deden om een kaartje te bemachtigen, dat ze er genoeg voor betaalden - maar dan komen ze op zo'n concert aan, en stoppen ze geen drie seconden met praten.

Enfin, die zangeres dus. Manman. Natural Blues kreeg een fantastische versie, waarbij ze voor het eerst alle registers openzette. Tot dan toe had ze haar zang beperkt gehouden, maar nu haalde ze vol uit. Ze bespeelde het publiek, palmde de AB volledig in. Geweldige madame. Why does my Heart feels so bad: betoverend, en ik wik mijn woorden. De muziek klinkt gewoon lekker, en doet me verder niet zo veel - maar wat dit fijn vrouwmens er mee aanving, is verbluffend.
Na dat hoogepunt volgden de hits elkaar razendsnel op: We're All made of Stars (in een platte disco-versie), Raining Again (pompende techno van de Aldi) en natuurlijk Lift me Up. De zaal was intussen in een Finse stoomcabine veranderd, maar iedereen stond mee te huppelen en te brullen. Fijn zo.

Ik was vooraf geen Moby-fan, en ik ben het in de AB ook niet geworden. Maar wat de man doet, doet hij goed. Hij zal dus waarschijnlijk toch, op zijn minst, West-Vlaamse roots hebben.

Meneer Davies en zijn belang in de rock: het is haast niet in woorden uit te drukken. Samen met zijn broer Dave en de rest van de Kinks, zorgde Davies van in de prille jaren zestig voor de vuile, smerige kant van de rock. Met vette gitaren - die de basis legden voor hard-rock. Met vreemde ritmes - die als de voorlopers voor punk worden beschouwd. Met fantastische teksten - Ray Davies wordt door vriend en vijand geroemd voor zijn tongue-in-cheeck lyrics. Enfin, Ray Davies dus: op zijn 65ste verdient die méér respect dan de opener te zijn op de Lokerse Feesten. Hij verdient beter dan een koud, nuchter publiek voor zich te zien staan. Hij heeft recht op méér dan een zicht op een langzaam vol lopende parking in Oost-Vlaanderen.

Je merkte aan de man dat hij dat ook vond. Net voor hij het podium op kwam, zag ik hem nog in de backstage: een oud, klein, kalend mannetje dat begot begon te stretchen. Op het podium zag hij er nog altijd oud uit, en in het eerste deel van zijn set leek hij vooral een nukkige bejaarde. Hij foeterde op de geluidstechnicus, die er maar niet in slaagde om de klank van de gitaar en de zang behoorlijk te mixen. Hij schold zijn vier jonge groepsleden verrot ('het is wel de bedoeling dat jullie samen spelen), en met zichtbare tegenzin sprak hij het opvallend oude publiek toe. Een publiek dat zich nochtans graag gewonnen wou geven, dat zich wat graag helemaal wou overgeven aan de legende Davies. Maar het lukte maar niet - na 20 minuten volgde al een eerste keer de klassieke 'Lola')grap ('no, you're not ready for it yet'), en ook andere klassiekers als 'A Well Respected Man' konden het publiek niet echt helemaal loos doen gaan.

Maar toen gebeurde iets vreemd: tijdens Celluloid Heroes vond Davies plots zijn tweede adem, zijn goede luim en een ferm pak energie. Geen idee waar het aan lag - ik vermoed dat hij vooral aangenaam was verrast dat zo veel mensen het nummer kenden en meezongen. In ieder geval klom het optreden naar een ander niveau - Sunny Afternoon, een fantastisch Tired of Waiting for you, een indrukwekkend 20th Century Man, en een stomend 'All Day and all of the Night' werden ons deel. Het mannetje op het podium, waar je net voorheen nog over twijfelde of dit niet gewoon zielig was (te oud, stem nog beperkter dan vroeger, zagen over de klank,...), ontpopte zich tot de legendarische rocker die hij echt is. En om dat te onderstrepen, schonk meneer Davies ons een magisch moment. Met blues-gitaar vertelde hij hoe hij, begin jaren zestig, met zijn gropje the Kinks maar geen platencontract kreeg. Hij besliste dan maar zelf meer nummers te schrijven - op de piano in de woonkamer van zijn mama, probeerde hij een riedeltje - 'You Really got me'. Zijn broer Dave liep de kamer net binnen, nam zijn gitaar erbij en verzon de beste gitaarrif ever. En dan? 'Dan verhoogden we de toon, en gingen we verder', vertelt/zingt Davies. Waarna een stilte valt, en plots de groep (samen!) keihard You really Got Me inzet. Dàt moment alleen al maakte de trip naar Lokeren de moeite waard.

Met alle respect voor Dilbekenaars: zet de snotapen van Black Box Revelation een volgende keer om acht uur. Laat hen het publiek opwarmen en meeslepen. Waarna een legende als Ray Davies de zaak kan afmaken.

Het is duidelijk dat de Lokerse Feesten hoopten met Donna Summer hetzelfde effect te verkrijgen. De gelijkenissen waren er vooraf dan ook: een voormalige disco-diva die een nieuwe plaat had uitgebracht en net zestig was geworden, een resem klassiekers, een ferme stem.

Stop het vergelijken, want de raakpunten zijn op. Van bij de opener (The Queen is Back) bleek het al. Mevrouw Summer is heel erg veel eh... aangekomen (met andere woorden: ze is dik, dik), ze beweegt nauwelijks en ze kiest resuluut voor de kitch van de disco. Glitterjurk, grote videoschermen vol foute beelden. Ze is best lief, hoor - ze spreekt haar publiek netjes toe, glimlacht hertverwarmend mooi, rakelt herinneringen op over vroeger (Summer brak door vanuit Duitsland, waar Giorgio Moroder zijn synthesiserdisco aan haar stem koppelde), en eh... ze glimlacht mooi.

Haar muziek is feestmuziek - Hot Stuff, MacArthur Park, On the Radio: stuk voor stuk meezingers, klassiekers van de seventies-dansvloer, ambiance. Maar die ambiance brak nooit helemaal door. De kitch bleef overheersen - haar ode aan Michael Jackson (met het Chaplin-nummer 'Smile') was er ver over.

Om toch maar te vergelijken: Grace Jones was er ook ver over. Jones schoffeerde het publiek, sprak Frans en Engels en dacht in Parijs te staan, ze toonde haar borsten en ze vloekte terwijl ze wijn zoop. En de hele tijd bewees ze de touwtjes strak in handen te hebben, de muziek aan te sturen en geloofde je haar tijdens Williams' Blood.

Donna Summer staat daar. Als een decorstuk. Als een noodzakelijk kwaad: je hebt de indruk dat gladde marketingboys een glad groepje (met drie hyperkinetische discodansertjes) hebben samengesteld, en dat ze er Donna Summer bij moeten pakken omdat zij nu éénmaal die indrukwekkende stem heeft.

Blij haar even te hebben gezien, maar dat is het dan ook. Het was allemaal een beetje om te lachen. En daar is niks fout mee.

De man kwam het Lokerse podium op in een hagelwitte outfit - zelfs zijn haren zijn sneeuwwit geverfd. ZIjn zeven groepsleden en drie dansers zijn even wit. De tour die Bryne in maart ook al naar Antwerpen bracht, is volledig opgehangen aan songs die hij met Brian Eno schreef. Dat zijn dan drie Talking Heads-albums (die Eno produceerde), het legendarische My Life in the Bush of Ghosts (waarin voor het eerst rudementaire samples werden gebruikt) en het vorig jaar uitgebrachte 'Everything that happens will happen today'. De heer Byrne legt het ook allemaal netjes uit tijdens het optreden: hoe hij met Eno samenwerkt, hoe ze ooit samples gebruikten voor er samplers bestonden,...

Enfin, dat denk ik toch. Want die Lokerse Feesten, hoe plezant en goed georganiseerd ze ook zijn - ik heb het er toch vaak wat moeilijk mee. Door mensen als Byrne op het programma te zetten, trek je als organisator namelijk muziekliefhebbers aan. Mensen die naar Lokeren komen om er iemand als Byrne aan het werk te zien en te horen. Die mensen ergeren zich geweldig aan het andere deel van het publiek - de locals die naar 'hun' feesten komen om er samen te kletsen, te drinken en paardenworst te eten. Die twee groepen zijn eigenlijk niet met elkaar te verzoenen. Tijdens Byrnes optreden, stonden achter ons bijvoorbeeld een aantal bakvissen con-stant te kletsen en te gillen. 'Dat ik u hier tegenkom', en 'oh ik ben blij dat ik u weer eens zie' of 'ik weet nog niet wat ik in september ga doen'. Dat soortelijke gesprekken plaatsvinden aan de bierkramen, of achteraan op de 'wei' - tot daar aan toe. Maar overal staan mensen lawaai te maken. Zodat de uitleg van Byrne compleet verloren ging.

De muziek gelukkig niet. De opener 'Strange Overtones', uit zijn nieuwe plaat, zette de toon: Byrne goed bij stem, de (witte) gitaar rustig laten meedeinen op de geweldige funk van de begeleidingsgroep. Een groep met steengoede achtergrondzangers (waarbij de man een haast griezelig Byrne-timbre aan zijn stem gaf), en met drie dansers. Dansers die af en toe het podium opkwamen om hun ding te doen. En neen, dat kwam niet gekunsteld of geforceerd over: de drie maakten deel uit van de groep, bewogen samen met de groep, konden de muziek verrijken. Wie ooit de concertfilm 'Stop Making Sense' zag (een absolute aanrader, trouwens) en weet dat Byrne zelf de choreografie uittekende voor die film, wéét dat de man oog heeft voor juiste bewegingen.

Het duurde tot het achtste nummer, de Heads-klassieker 'Heaven' voor het publiek écht mee was. En pas bij de Heads-hits gingen de vijftienduizend echt mee uit de bol. Take me to the River, Burning down the House, Once in a Lifetime: het zijn natuurlijk onverwoestbare songs.

Byrne leverde een perfecte synthese van zijn muzikale leven af. Het experimentele Eno-geluid zat erin, de wereldmuziek (met Afrikaanse ritmes en klanken tot Zuid-Amerikaanse percussie), de funk en de verbetendheid van de Talking Heads. Het werd géén nostaligsche trip naar de eigen jeugd, maar een verdomd actuele muziekreis. Meer van dat, graag. Graag.

Zelden zo naar een optreden uitgekeken als naar dat van Steely Dan. Deels door de legende die Donald Fagen en compagnon de route Walter Becker zelf hebben gecreëerd: in '74 beslisten ze nooit meer op te treden, maar zich op het studiowerk te concentreren. Een beslissing die was ingegeven door faalangst (Fagen beschouwde zichzelf als een weinig begaafde zanger), door hun obsessief perfectionisme (de opnames van Gaucho duurden een jaar - in 8 jaar tijd versleten ze bovendien 42 sessiemuzikanten en 11 geluidstechnici), en door de inname van lichaamsvreemde substanties (vooral Becker worstelde in de seventies met alle mogelijke verslavingen. Maar dat verklaart de opwinding voor dit optreden maar ten dele: nog belangrijker is de fantastische muziek die het duo op negen studioplaten maakte. Een unieke combinatie van rock, jazz, pop en vooral goede smaak zorgde voor een rist hits, deuntjes die niet alleen goed in het (collectieve) oor liggen, maar die vooral uitblinken door een geweldige melodieuze swing.

Hoogstwaarschijnlijk voelt u hem al aankomen: optredens waarbij de verwachtingen zo hooggespannen zijn, maken die verwachtingen meestal niet waar. Jammer genoeg vormde Steely Dan géén uitzondering op de regel. Vorst (in de Club-bezetting, dus met gordijnen achter de binnenring en stoeltjes op het middenplein) was niet eens uitverkocht, het was snikheet in de zaal, Michael Jackson was net overleden, het bier was weer opgeslagen en het was vrijdagavond - ik kan zo nog wel een eind doorgaan met het verzinnen van exquise excuses. Maar ze halen niets uit: ik heb me tijdens het optreden met momenten zelfs gewoon verveeld.

Het begon nochtans veelbelovend: een onherkenbare, jazzy versie van Reelin' in the Years maakte al duidelijk dat Fagen en Becker zouden grasduinen in alle periodes van hun carrière. Fagen zei het uiteindelijk zelf: 'Sit back, relax and thank you for coming'. Wat iedereen dus deed: achterover leunen en luisteren naar de mooie deuntjes. Jammer genoeg volgden ook de muzikanten (bassist, extra gitarist, extra keyboadspeler, drummer, drie mooie achtergrondzangeressen en vier blazers) dat ook. Alles leek net een stapje te traag gespeeld, te gezapig, een beetje zielloos zelfs. Zonde. Het waren (en zijn) geweldige muzikanten, hoor. Beckers gitaar stond luider dan strikt noodzakelijk, maar het duo gunde de groepsleden meer dan hun plekje onder de zon. In vrijwel elk nummer zat wel minstens één solootje. En het waren solootjes die zelden iets bijbrachten. Mooi gespeeld, technisch allemaal in orde - maar was het liedje niet veel belangrijker? De vibe, de groove, dat soort dingen?

Het vijfde nummer op de lijst, Bad Sneakers, is een pareltje - maar zelfs dit klonk onderkoeld. Vreemd, bizar dat zo'n nummer vervelend kan zijn. Pas bij het zevende (!) liedje, Black Friday, werden de gitaren voor het eerst echt losgelaten en bewoog er wat in de zaal. We waren dan al veertig minuten diep in de set. De opwinding werd echter weer gedempt door Aja: een bloedmooie uitvoering, maar ook weer doorspekt met solo's die niet bepaald iets bijbrachten.Parkers Band (uit Pretzel Logic) swingde gelukkig wél weer, Babylon Sisters klonk zelfs goed. Maar toen moest ik de zaal al uit, om m'n verslag door te bellen. Geen goed verslag, trouwens: wat zeg je, midden in zo'n optreden? Je hoopt op beterschap, je zoekt oorzaken voor je teleurstelling.

Die teleurstelling zou blijven. Niet omdat duidelijk werd dat Hey 19 veel te hoog was gegrepen (letterlijk) voor Fagens stem, het Cuervo Gold-intermezzo in het nummer was zelfs grappig. Maar: er gebeurde gewoon niks. Je verwacht natuurlijk van Fagen en Becker niet dat ze op tafels springen, op luidsprekers klauteren of begot gaan stagediven. Je weet dat het statisch zal zijn, dat ze de muziek gewoon zo goed en juist mogelijk gaan spelen. Maar je hoopt wel op een beetje magie: het soort magie die van een optreden een gebeurtenis maakt. De betovering die je doet beseffen hoeveel geluk je hebt hier vanavond te zijn en dit mee te maken. Het gevoel dat je krijgt (of toch zou moeten krijgen) dat er een unieke chemie ontstaat tussen de muzikanten, hun muziek en het publiek.

Dat ontbrak dus volledig. Eigenlijk had je net zo goed thuis kunnen blijven, en de Steely Dan-ceedeetjes nog eens kunnen opzetten. Het is ontzettend jammer, en nog eens: misschien ligt het wel gewoon aan mij, aan de hitte, aan de vier euro voor een pint, aan de dood van Michael Jackson... Of misschien was dit gewoon niet zo goed als je had kunnen verwachten.

Eagles, of The Eagles: in de jaren zeventig waren ze een vaste waarde op tienerkamers. Liet een vriendinnetje je in de steek? Hotel California bracht je nog meer van de wijs. Zag je ze met een ander lopen? New Kid in Town! Wist je daardoor niet meer van welk hout pijlen maken? Desperado! En wou je te snel gaan met je nieuwe vriendin, fluisterde ze 'Take it Easy'. Hun Greatest Hits uit de jaren zeventig is nog steeds de best verkochte plaat ooit in de VS. Hippie-country-rockers, één van de groepen die ons punk schonken - punk als tegenbeweging voor de megalomane tournees van mega-groepen als the Eagles. In 1980 spatte de groep uiteen: tijdens een legendarisch laatste optreden in Long Beach riepen de groepsleden elkaar tussen de nummers door, de ergste verwijten en regelrechte bedreigingen toe.

Veertien jaar zouden de ruzies duren. Advocaten werden schatrijk, en de solo-carrières van de kernleden kenden wisselend succes. Tot ze in 1994 besloten terug te keren als groep - Hell Freezes over was het resultaat, een nieuwe pijnlijke ruzie in 2001 een typerende uitloper (Don Felder werd ontslagen, stapte prompt naar de rechtbank en eiste 50 miljoen dollar extra royalties), en de prima plaat 'Long Road out of Eden' het voorlopige orgelpunt. Bij de plaat hoort natuurlijk een lange wereldtournee - en die bracht de groep naar het Sportpaleis. Wat een inleiding, zeg.

Om eigenlijk alleen maar te zeggen: they're in it for the money. Wat op zich natuurlijk geen bezwaar mag zijn: we gaan allemaal werken om onze boterham te verdienen. Maar toch. De setlist is in een jaar tijd niet veranderd - hoogstens wordt ergens eens een nummertje vervangen. Er is dan ook niet echt een artistieke leidraad om die setlist samen te stellen: naar mijn gevoel is ze door advocaten en boekhouders vastgelegd in waterdichte contracten. Veel nummers uit die laatste (dubbel)cd, zodat elk lid zijn tijd en plaats in de spotlights krijgt, en iedere auteur een min of meer gelijkwaardig deel van de royalties opstrijkt.

Niet dat dat iemand wat kon schelen. Het opvallend oude publiek (de middenstand regeerde donderdagavond het land vanuit het Sportpaleis) kreeg ook op het middenplein stoeltjes, netjes op rijtjes opgesteld, en ging helemaal en volledig op in de illusie van vroeger, die The Eagles creëerden. Ze openden met een trio uit de nieuwe plaat - en zetten daarmee letterlijk de toon voor het optreden. De solo-zang had telkens te lijden onder de jaren (de vier zijn 61 of 62 jaar oud, en dat telt) maar de samenzang klonk nog steeds goed. Verdacht goed. Verdacht perfect zelfs. Hotel California volgde als vierde nummer al, en deed de zaal na afloop rechtveren, voor een eerste staande ovatie. Er zouden er nog veel volgen.

The Eagles hebben het wel goed bekeken. De vier staan vooraan, centraal op het podium, op één lijn. Af en toe gaat Don Henley achter de drums zitten, en vooral naar het einde toe schudt Joe Walsh al eens een gitaarsolo uit zijn mouw. Maar meestal laten ze het echte muzikantenwerk over aan de vijf muzikanten die achter op het podium staan weggedrongen. De extra gitarist krijgt nog een prominente rol, maar de drummer en de drie (!) keyboardspelers worden zelfs niet vernoemd. De violist die af en toe opduikt ook niet, net zo min als de vier blazers die ook een paar keer mogen meespelen. Nochtans zijn zij het dus, die voor de échte muziek zorgen. En ook, vrees ik, voor die mooie samenzang. Timothy Smith heeft een ronduit vervelende stem, Joe Walsh en Don Henley schreeuwen meer dan ze zingen (al sloot Henley wel af met een beklemmende én recht-er-oppe versie van Desperado) en Glenn Frey was dé ontgoocheling van de avond: hij zong ronduit vals.

Maar nogmaals: ik zal wel de enige geweest zijn die dat erg vond. Het eerste deel kreeg een uitgerekte finale, met Witchy Woman, Lyin' Eyes, The Boys of Summer (heel mooi gebracht-, In the City (stomend en dreigend) en The Long Run. Daarna verdwenen ze voor een lange pauze van het podium, om terug te keren voor een deel twee dat vooral bestond uit nummers van die laatste plaat. De vier gingen op barkrukken zitten, vooraan op het podium, ieder met een gitaar. En het volk lustte er pap van. Terecht. Want het was wel mooi.

Heartache Tonight en Life in the Fast Lane kwamen voor de bissen Take it Easy en Desperado, maar het was toch vooral net daarvoor dat Joe Walsh voor wat opwinding zorgde. Zijn ietwat spastische bewegingen, zijn vreemde stem en vooral zijn snerende gitaar zorgden voor een stevig Funk #49 en Life's Been Good. De rest was gewoon mooi.

Heel blij dus, om de Eagles alsnog te hebben kunnen meemaken. Het was een mooie, hete avond, perfect om vrienden uit vroegere tijden opnieuw én beter én van dichtbij te leren kennen. In tegenstelling tot de echte vrienden, hoeven de Eagles nu voor mij niet meer. Laat ze hiermee eindigen, in schoonheid. Misschien nog een plaatje uitbrengen - in de studio kunnen valse noten worden gecorrigeerd. Maar echt touren hoeft voor mij niet meer. Want beter zullen ze zeker niet meer worden.

Het is me een compleet raadsel waarom iemand het in zijn hoofd haalde om hier Morrissey te plaatsen, bij één van zijn uiterst zeldzame passages in België. Want nauwelijks was hij het podium opgestapt, om vijf voor negen, of de zaal daverde. De elektriciteit in de lucht kwam meteen tot ontlading: iedereen sprong recht, het podium werd belegerd. Suppoosten probeerden nog even de meute terug in de stoelen te duwen - vergeefs, natuurlijk. Morrissey was hier, stond hier, en zou hier zijn ding doen - en dan blijf je niet op je kont zitten.

De man zelf, net vijftig geworden, maakte ook duidelijk waarom niet. Zijn optreden startte als een TGV op coke: hevig, snel, strak en luid. 'This Charming Man', 'irish Blood, English Heart' en 'Black Cloud' (uit zijn laatste cd, Years of Refusal) deelden drie kopstoten uit die konden tellen. Morrissey zelf zag er bijzonder patent uit: strak in het pak, zwieren met microfoondraad, bewegen als een dandy die het midden houdt tussen Bryan Ferry en onze eigen Daan. Handjes schudden met de fans op de eerste rij, en vooral: blijven gààn. Nummers kregen een Mexicaanse Mariarchi-uitvoering, eindigden met gongslagen en drumgeroffel. Waarna het volgende nummer niet snel genoeg kon volgen. Indrukwekkende start van de man.

Een man die in deze tour al wat optredens had afgezegd wegens keelontsteking - en dat was een wijze beslissing geweest. De keel bleek genezen, de stem stond er nog steeds, zoals ze er stond in 1982, toen hij met Johnny Marr The Smiths opstartte. Diep brommende parlando's, hoge uithalen - hij kan het nog. Het was duidelijk dat het tempo niet zo hoog kon blijven - tijdens 'Why don't you ask for yourself' sprong een eerste keer een fan het podium op, en dat bleek het sein te zijn om een tweede luik van het concert in te zetten. Een luik met nummers die net iets trager waren, iets moeilijker ook, en vooral: veel werk uit die nieuwe cd. De vaart verdween, het enthousiasme in de zaal nam normale proporties aan.

Na nauwelijks 75 minuten gaf Morrissey er de brui aan. Een routineus 'Girlfriend in a Coma' kreeg als bis nog 'First of the Gang to Die' - het sein voor een horde fans om het podium te bestormen (om er meteen door security-beren te worden afgekegeld) en voor de rest van de zaal om nog één keer, even, uit de bol te gaan. Het is kort en weinig voor een ticket van vijftig euro. Anderzijds: die 75 minuten waren wél historisch.

Want neen, een Smiths-reünie komt er waarschijnlijk nooit meer. De jonge muzikanten die hij meebracht kunnen Marr niet vervangen, en uit zijn solo-platen blijkt dat Morrissey dat ook niet kan bij het songschrijven. Sterke nummers, daar niet van - pareltjes zitten erbij. Maar hij evenaart noch de productiviteit (bijna honderd songs in vijf jaar tijd) noch de zeldzame kwaliteit die hij met Marr bij de Smiths haalde. Een song als 'Best Friend on the Payroll', van de (moeilijke en net heruitgebrachte cd Southpaw Grammar) is een fijn lied om thuis eens te beluisteren, maar in een concertzaal deed het me weinig.

Jammer genoeg voor de man, zal hij wel altijd tegen die hooggespannen verwachtingen van de grote Smiths-come-back moeten opboksen. Dat is niet helemaal eerlijk - maar hij heeft er zich duidelijk mee verzoend. Op het einde van de reeks 'moeilijkere' songs, zei hij: 'Thank you. You have been very graceful, very patient and probably mad". En toen hij zijn groep had voorgesteld, besloot hij met "And I... I am... an accident".

Morrissey zorgde voor een gedenkwaardige passage in Antwerpen. De zaalsuppoosten zullen er nog jaren nachtmerries over hebben - ik zal het koesteren als een aangename herinnering. Niet meer, niet minder.

This Charming Man *** Irish Blood, English Heart *** Black Cloud *** When Last I Spoke To Carol *** How Soon Is Now? *** I'm Throwing My Arms Around Paris *** How Can Anybody Possibly Know How I Feel *** Let Me Kiss You *** The World Is Full Of Crashing Bores *** Ask *** Why Don't You Find Out For Yourself *** Seasick Yet Still Docked *** Some Girls Are Bigger Than Others *** Sorry Doesn't Help *** Best Friend On The Payroll *** I Keep Mine Hidden *** The Loop *** Girlfriend In A Coma *** I'm Ok By Myself *** First Of The Gang To Die

Het zijn tijden vol verandering voor Springsteen. Vorig jaar zijn eerste E-Street-vriend, Danny Frederici, begraven. Obama in het Witte Huis. Een show van 20 minuten tijdens de rust van de Super Bowl. En nu zelfs optreden op een Europees festival. Allemaal zaken die hij zelf waarschijnlijk niet voor mogelijk had gehouden. Maar zie. Springsteen laat de machine rustig draaien, brengt voor zijn doen middelmatige platen uit en blijft ook touren. Als de drummer, Max Weinberg, niet mee kan doen, springt zijn 18-jarige zoon Jay in. Als zijn stem te zwaar wordt belast, haalt de Boss uit zijn Seeger Sessions Band twee achtergrondzangers.

NIet dat het mij wat uitmaakt. Springsteen zien en beleven, blijft uniek. Ook bij je veertigste keer. De man wordt zestig jaar, maar heeft de energie en de goesting van een veulen van zestien. Alle trucjes werden gebruikt om de Pinkpop-massa mee te krijgen: verzoekjes ophalen én spelen, heel vaak handjes schudden met het publiek op de eerste rij, een kindje laten zingen, enfin: alles dat de man de voorbije veertig jaar leerde, gebruikte hij vanavond.
Uit zijn nieuwste plaat, Working on a Dream, kwamen maar twee nummers: de titelsong en een zeer intens gespeelde Outlaw Pete. Uit Magic: twee nummertjes. In de rest van de setlist vond de Boss zichzelf opnieuw uit. Bijzonder strak gespeeld, met Gary Talent als de motor (duidelijk om de jonge Jay op de drums bij te sturen), en verrassende versies van Johnny 99. Dat plots een swingende rocker werd. Want doorheen alle entertainment (meisje uit het publiek halen tijdens Dancing in the Dark, en ermee dansen) viel het mij vooral op dat deze groep on-waar-schijnlijk rockt. De gitaarsolo die Nils Lofgren tijdens Ghost of Tom Joad gaf, vergeet ik nooit. Intens, hard, mooi, en ook nog eens juist gespeeld. From Small things (een verzoekje) begon aarzelend, maar groeide naar een denderende finale.Thunder Road zong hij met de zanger van de Killers, die net voor hem optraden, en dat was dan weer géén aanwinst. Radio Nowhere kreeg een dreigende versie dank zij het superbe drumwerk van Jay - 'This is his song', zei Bruce. 'Seeds' was feestelijk.

The Rising, Born to Run of Glory Days: ze zaten er allemaal in. Zoals iedere keer weer - daar houdt hij dan toch niet zo veel van verandering. Maar het was wel weer eens een optreden dat je een uppercut gaf, en je half verdwaasd achterliet. De achtergrondzangers bleven letterlijk op de achtergrond, zoals het hoort - en ze hielpen de ESB bij een oud zeer: het geschreeuw van Stevie en Nils is niet bepaald mooi of melodieus. Door die zangpartijen netjes in te laten vullen, kunnen de twee heren zich ook weer meer op hun gitaarspel concentreren. Wat ze dus ook doen.

De E-Street Band is beter dan ooit. Ik dacht even dat dit mijn laatste Boss-concert ever zou zijn, maar neen hoor: er volgen er waarschijnlijk geen veertig meer, maar tien moeten er toch nog bij kunnen. Hallo, Ryanair?

Badlands* Out In The Street* She's The One* Outlaw Pete* Radio Nowhere* Working On A Dream*  Seeds* Johnny 99* The Ghost Of Tom Joad* Raise Your Hand*  From Small Things* Trapped* I'm On Fire* Thunder Road* Waiting On A Sunny Day* The Promised Land* Lonesome Day* The Rising* Born To Run*  Tenth Avenue Freeze-Out* Land Of Hope And Dreams* American Land* Glory Days* Dancin' In The Dark

Elbow is géén muziek voor een festival. Hun muziek verdient het niet door de wind te worden weggeblazen. De mannen zijn te dik, te lelijk en te behaard om op meters hoge schermen te worden geprojecteerd. Het publiek is te zat om te genieten van goeie muziek. Maar zie: Elbow komt op, de wind gaat liggen en het publiek onthaalt de groep uit Manchester als de grootste helden ooit. De muzikanten (de groep, aangevuld met vier verrukkelijke violistes) staan zelf verbaasd van het onthaal.

Na Starlings en The Bones of You verlaten veel festivalgangers de eerste rijen voor het podium. "Dit is niets voor mij'. Maar hun plaatsen worden vrijwel meteen ingenomen door andere nieuwsgierigen, die wél wat voelen voor die (inderdaad) moeilijke Elbow-klanken. Het is eigenlijk te traag voor een festival, zeker om zeven uur 's avonds. Het is te mooi, te fragiel. Maar Elbow bewijst hier dat ze tot de allergrootsten kunnen horen: ze doen hun ding, ze nemen iedereen op sleeptouw. En ze verdubbelen hun fanbasis in Nederland.

Over the Rainbow, inderdaad. Maar dan wel in een stomende punkrock-versie. Want dat is dus het recept van de groep. Kies zorgvuldig klassiekers van de Beatles, of uit eender welke musical, en speel die razend snel en loeihard. Een hobby van punkrockers die compleet uit de hand is gelopen - de groep bracht intussen al zeven platen uit, de grap is er dus al lang uit. Maar op het podium werkt het wél nog: ze maken grappen (Wie houdt van de Beach Boys? wordt door het Pinkpoppubliek op gejuicht onthaald, waarna de gitarist roept: 'we hate the f**** Beach Boys'). Als enige durven ze ook te zeggen wat iedere niet-Nederlandse Pinkpopbezoeker denkt: die roze zonnehoedjes zijn compleet belachelijk.

Ok, het is niet altijd even grappig: je beweert niet zomaar dat je veel beter bent dan Springsteen. Maar ze hadden wél een punt toen ze beweerden méér hits te spelen dan the Boss. Want dat deden ze: snel, hard, de Ramones zouden er fier op kunnen zijn. Een ideale groep om een lekker feestje te bouwen.

Watson maakt inderdaad moeilijke muziek. Ik noem het Elbow op speed. Maar je hoort net zo goed Tom Waits (percussie op koeiebellen, op flessen of op houten latjes, en het ritme wordt de melodie), Debussy (klassieke pianostukjes, aangevuld met elektrische gitaar, banjo, mandoline,...). En Jeff Buckley, maar dan met een serieusere hoek af. En Nick Drake. Een engelenstem, maar dan wel een die gromt en vervaarlijk uithaalt. Kippenvel.

De muziek is, met andere woorden, niet voor één gat te vangen. Je ziet hoe de vier muzikanten zich te pletter amuseren - met het bedenken van nieuwe riedeltjes en klanken, met het spel van de sampler en vervormers en (vooral) met het publiek op het verkeerde been te zetten. Maar in tegenstelling tot veel andere muzikanten (zie onder andere Liam Finn), staan alle trucjes hier in het teken van de song. Ijzersterke songs zijn het, die overeind blijven in dat muzikale geweld. Bejing, vroeg in de set, was een magisch samenspel tussen percussie en piano. Een meeslepende wals, Wooden Arms die je ver van hier meeneemt, dansend. Of Big Bird in a Small Cage, dat door Watson wordt ingeleid als 'een song die ik schreef voor Dolly Parton. Maar ze heeft nooit een van mijn liefdesbrieven beantwoord". Het zijn stuk voor stuk ijzersterke liedjes, die eindigen in een geweldige finale. Zo opzwepend dat je niet onverschillig kunt blijven staan. Je moet mee, mee in de bizarre whiskey-wereld van Watson.

Op het einde van de set, kreeg de man een heel vreemde contraptie op de rug gegespt. Een soort vijfarmige luster, met aan het uiteinde van elke buis een megafoon. Daar werden een micro, een sampler en de gitaar op aangesloten, waarna Watson van het podium sprong, gevolgd door de drie muzikanten. En ze midden in de zaal twee nummertjes brachten - de drummer voor de gelegenheid op zingende zaag, en dan stamvoetend en handenklappend de zaal opzwepen. Mooi, mooi.

Vorig jaar, in de Botanique, werd iedereen gewillig van de sokken geblazen door Elbow. Ik vond het toen ook een adembenemend concert, maar wel eentje met een paar zwakke, langdradige en al te trage nummers. Deze Patrick Watson kon me geen seconde vervelen. Indrukwekkend, van begin tot eind. Onthou die naam, koop die plaat - en geniet. En als je me niet gelooft: zoek 'm eens op Youtube. Mooi, mooi, mooi.

Ik zal dat woord niet gebruiken. De Handelsbeurs stond vol, vrijdagavond - niet evident, want de kaartjes waren duur (52 euro) en Zappa schreef nooit echt eenvoudige muziek. Je moet je inspannen om de klanken, ritmes en melodieën te beluisteren, je gaat niet zomaar eventjes voor de fun een Zappa opzetten. Meer nog: zelfs de geniale Frank kreeg al eens het verwijt dat zijn optredens wat bloedloos waren - muzikanten die muziek aflezen van een blad, en die uiterst precies naspelen, het is wel mooi, maar ook weinig rock 'n' roll.

Het was niet anders, vrijdagavond. Op het podium zeven fantastische muzikanten, een zanger die qua stem wel, maar qua uitstraling totaal niet bij Zappa paste (eerder bij een boysband), muzikanten die virtuoos deden wat Dweezil hen tijdens de repetities had opgelegd. Het blijft onwaarschijnlijk mooi, hoe percussie en gitaar elkaar aanvullen en simultaan dezelfde melodielijnen volgen. Het is een kunst, om die lange nummers (waar Dweezil dan ook nog eens stukken van andere Zappa-songs in verbergt) foutloos te spelen. Maar: het beperkte zich allemaal wat te veel tot (na)spelen. Er gebeurde niet echt iets op het podium. Er was geen chemie, te weinig beleving. Dweezil staat te soleren zoals alleen de allergrootsten dat kunnen, maar: het gaat hem allemaal o zo gemakkelijk af. Te gemakkelijk, haast - je zou willen dat hij minstens doet alsof het moeilijk is, dat hij toont dat hij zijn best doet.

Nogmaals: knap concert. Mooi gespeeld. Maar vooral: juist gespeeld. Naar het einde toe, kregen de muzikanten om beurt de kans om te 'improviseren' - lees: soleren. Een overbodige extra, want eigenlijk deden ze dat het hele optreden door. Maar toen paste het nog in een song, in een kunstig opgebouwde compositie. Tijdens de solo's/improvisaties stond ik me ronduit te vervelen. Jammer.

In de bissen ontspoorde het allemaal nog bijna; Eerst omdat Dweezil het nodig vond iemand die een verzoekje riep uit te lachen ('we speelden een deel van de solo in een andere song, maar dat heb je blijkbaar niet eens gemerkt'), daarna omdat de gitarist het niet pikte dat de zanger zijn handdoek naar hem gooide. En boos van het podium wegbeende.

Om met goed nieuws af te sluiten: het was ook Dweezil opgevallen dat er veel jonge mensen in de zaal stonden. En dat is toch hoopvol: niet alle tieners en twintigers vallen blijkbaar voor Britney-pop. Er is nog ruimte voor moeilijke, virtuoze en geniale muziek. En als, bij gebrek aan Frank, zijn muziek dan toch nog moet live gespeeld worden: dan liever door Dweezil en een groepje dan door gewoon een groepje.

In dat Sportpaleis zal ze uit een ander vaatje moeten tappen dan ze in de AB deed. Haar optreden was namelijk bijzonder routineus. Nauwelijks iets meer dan een uur lang paradeerde ze voor haar groepje ingehuurde muzikanten - jongens die de liedjes zeer juist, maar verder ook wat bloedloos, naspeelden. Of liever: meespeelden met de geluidsband die liep. Want veel werd uit de computer/synthesiser getoverd. Op zich is dat niet eens een probleem - alleen beperkt het natuurlijk de spontaniteit in zo'n optreden. Er is geen ruimte voor zijsprongetjes, nummertjes moeten heel strak meegespeeld en -gezongen worden.

Het goede nieuws dan: juffrouw Allen kan echt wel zingen. Haar stem verraste, en bleef dat het volle uur doen. Maar ze greep je niet bij de keel - daarvoor bleef het allemaal veel en veel te braaf. Allen maakte het zichzelf ook niet gemakkelijk: de paar hitjes die ze in het eerste deel van het optreden stak, brak ze halfweg al af.

Niet dat het het publiek, waarin vooral de grote delegatie 12-jarige meisjes opviel, dat erg vond. Dat publiek ging niet helemaal uit het dak, maar bleef wel enthousiast alles toejuichen. Niet dat er een show à la Beyoncé of Alicia Keys toe te juichen viel: Allen raakte niet verder dan een paar danspasjes. Maar ze oogstte er dus wel applaus mee.

De finale mocht er wél zijn: It's not fair werd op een heel lang applaus onthaald, en 'Fuck you' was gewoon bijzonder grappig. Nooit meegemaakt dat een artiest vanop het podium zijn of haar publiek herhaaldelijk 'fuck you' toeroept, opgestoken middenvinger incluis. En dat dat publiek dat telkens weer beantwoordt met even opgestoken vingers en een gemeend 'fuck you very very much'. Ja, ook die meisjes van twaalf. Je zag hun vaders schaapachtig gluimlachen naar andere papa's: 'ach, kinderen...' Smile volgde nog, Fear (ook al zo luid meegezongen, maar ook al ultra kort gehouden) en de Spears-cover Womanizer.

Zoals iemand na het optreden opmerkte: morgen ben ik dit concert alweer vergeten. Welk concert?

Al is een deel van die wereldbevolking er af en toe bij, wanneer papa Neil voor zijn Seven Worlds Collide-project familie en vrienden twee dagen lang bijeen roept. Eerder dit jaar stond Johnny Marr mee op dat podium, net als Liam. Liam onderbrak er zijn twee jaar durende wereldtournee voor, maakte van de gelegenheid gebruik om in Nieuw-Zeeland wat nieuwe nummers te schrijven die ooit de opvolger van I'll be Lighting moeten vormen - en vertrok dan weer, de wijde wereld in.

Om zo in Brussel terecht te komen, in de AB. Niet in de grote zaal, waar ik hem een paar jaar geleden als sobere gitarist zag in het groepje van papa. Wel in de kleine Club, waar zestig meerwaardezoekers hem warm begroetten. Het eerste deel van de avond, de Amerikaanse singer-songwriter Eleni Mandell, vergeten we gemakkelijkheidshalve, wegens te veel hetzelfde liedje. Liam maakte meteen duidelijk dat hij uit ander (Finn-)hout is gesneden.

Op het podiummetje: Liam en een verrukkelijke zangeres/percussioniste, Elisa Jane (EJ voor de vrienden). Een gitaar, een drumstel - en voor hem, op de grond, tientallen knopjes, pedalen en andere elektronische toestanden. Toestanden, die het optreden te veel zouden domineren, jammer genoeg. Want Liam Finn heeft iets met samplers. Hij speelt een stukje gitaar, stuurt die sample door de zaal, speelt daar nog een stukje bovenop, doet dan hetzelfde - en blijft dat herhalen. Dan gaat hij achter de drums zitten, en begint ook dat te samplen. Mooi hoor, en het zorgt voor een vol geluid alsof er een echte groep op het podium staat. Maar na een tijdje is dat spannende er wat af, en denk je: "stop nu met die onzin, en speel gewoon je liedjes, man'.

Want hij heeft fantastische nummers. Zijn plaat doet me op sommige momenten denken aan wat de Beatles vandaag zouden willen doen, mochten ze nog leven en samen spelen. Het experimentele loert constant om de hoek, en ook dat is verfrissend. Wie ooit de platen van Split Enz beluisterde, weet dat papa en nonkel vroeger ook niet vies waren van experimenten - met synthesisers, klanken en ritmes probeerden ze ook al nieuwe dingen te ontdekken. Tot ze er achter kwamen dat ze gewoon fantastische nummers konden schrijven, en dat alleen die nummers overeind bleven. Luister naar Message to my Girl, en ik zeg niks meer.

Liam moet waarschijnlijk hetzelfde proces door. Zijn trip op een vreemdsoortige gitaar-drum, waar hij en EJ tien minuten lang probeerden klanken uit te krijgen, was een pijnlijke misser - maar de echte nummers waren wél goed. Zelfs met het gesample. Laat Liam dus terugkeren naar Nieuw-Zeeland om er nieuw materiaal te schrijven, laat hem een paar fijne muzikanten zoeken en met een echt groepje rondtrekken. EJ mag hij gerust hier laten, voor een tijdje. We zullen hem later dan verwelkomen, in een volle AB, om naar die wondermooie nummers te luisteren. Misschien krijgt hij dan EJ wel terug.

Sindsdien haalde Browne vaker het nieuws met zijn liefdesleven en zijn politieke strijd, dan met zijn muziek. Vorig jaar nog sleepte hij presidentskandidaat John McCain voor de rechtbank omdat die ongevraagd 'Running on Empty' gebruikte in zijn campagne. Eind vorig jaar kwam dan "Time the Conqueror", zijn dertiende studioplaat. Het is een plaat van 'more of the same': een romantisch mijmerend liedje, een politieke of ecologische aanklacht, gewoon: een plaatje vol. In het geval van Browne betekent 'more of the same' goed nieuws. De man staat garant voor fijne composities, voor heldere klanken en een mooie stem.

Op zijn zestigste geldt dat ook nog steeds voor zijn optreden. Het is wat vreemd, dit soort muziek in de vergane glorie van de Elisabethzaal. Vier over acht stapt Browne het podium op, zijn groep in zijn kielzog. En bij de eerste noot wordt het duidelijk: dit zit goed. Boulevard heet het nummer, en het klinkt fantastisch. Browne ziet er krek hetzelfde uit als twintig jaar geleden, en klinkt ook nog steeds zo. Na het gezapige Everywhere I Go wisselt hij van gitaar, valt er een pauze, en in die stilte roept iemand uit het publiek 'Take it Easy'. Het nummer dat hij, Jackson Browne, ooit voor the Eagles zong. Hij aarzelde even, overlegde met zijn groep, en hup: we kregen een vrolijke versie van Take it Easy. Eentje waar hij duidelijk zelf plezier aan beleefde. Het zette de toon voor de rest van het optreden: "soms is het goed om alles eens om te gooien", zei hij zelf.

Het roepen van verzoeknummers werkte af en toe ook storend - tot iemand heel luid op zo'n verzoekje reageerde met 'Shut up', en daar luid applaus voor kreeg. Maar toen hadden we al een beklijvende versie van 'Rosie' gekregen, en vooral een (waar zit die doos superlatieven?) indrukwekkend 'Carmelita', van Warren Zevon.

In het eerste deel al, tijdens 'Giving that Heaven away', leek zijn stem het te gaan begeven. Wat kraakjes, barstjes - moeite om de hoge tonen te halen. Rosie lukte nog, maar tijdens het stomende slot van deel 1 - Doctor My Eyes en About my Imagination, moest Browne steeds meer zangpartijen overlaten aan zijn twee achtergrondzangeressen. Die dat met verve deden. Wat ze in deel 2 met 'Lives in the Balance' deden, bezorgde iedereen kippenvel.

Het werd dus een memorabele avond. Alweer eentje met Browne. De verleiding om te vergelijken met Bob Dylan, eerder in de week, is te groot om de vergelijking niet te maken... Het verschil zit 'm natuurlijk in de stem (Dylans stem is echt wel helemaal om zeep), maar ook in de houding. Dylan monkelt, lacht en iedereen is gelukkig. We pikken het dat de oude man zijn publiek negeert, nooit aanspreekt en gewoon zijn eigen zin doet moet zijn liedjes. Jackson Browne is de tegenpool. De man die audibles speelt om ons te plezieren. DIe zijn uiterste best doet om die nummers zo goed mogelijk te brengen, zoals we ze ons ook herinneren. De man die ik graag zie terugkomen.

Het is ooit wel eens anders geweest. Wat heb ik een rothekel gehad aan Dylan en zijn gezeur. In godsdienstlessen klonk 'Blowin' in the Wind', in de lessen Engels moesten we The Hurricane ontleden, eindeloos. Dylan deed zijn best om mijn humanioratijd nog meer te verpesten. Als kers op de taart, kwam hij ooit België vereren met een schabouwelijk optreden. Ik herkende niet één nummer, Dylan stond de hele tijd met zijn rug naar het publiek, en zingen deed hij ook al niet. Foei.

In Vorst stond ik tussen de duizenden die bang afwachtten wat het zou worden. Een grandioos optreden, of een complete sof? Wel - het was geweldig. Dylan heeft geen stem meer - schuurpapier in de woestijn, zo droog en schor en raspend. Maar hij heeft een verdomd geweldige groep, die zowel snaarhard kon uithalen (die gitaar!), zwoel kon swingen (de bas!), ruimte kon scheppen (die drum!) voor Dylans orgeltje, als mee kon rocken (die slide!). Ja, Dylans orgeltje: de man heeft artritis in de vingers, en kan dus nauwelijks nog een gitaar vasthouden. Hij staat dus achter een orgeltje, en debiteert van daaruit zijn teksten.

Neen, ik ben geen Bobber geworden. Er zijn daarvoor nog te veel zaken die ik aan de man niet begrijp. Zo ontgaat het me bijvoorbeeld hoe je een Pullitzer krijgt voor je teksten, en je die teksten dan onherkenbaar brengt in een optreden. Veel van zijn teksten zijn natuurlijk wonderbaarlijk mooie poëzie, maar spreek ze dan uit op een manier dat mensen ze begrijpen!

Ik las deze week een interessante quote van Dylan zelf, over zijn muziek. Het komt er een beetje op neer dat hij vindt dat hij nooit een goede plaat heeft gemaakt. Andere groepen deden dat wel - die leverden ooit, ergens onderweg, de perfecte plaat af. Sindsdien moeten die groepen of artiesten alles in het werk stellen om die ene plaat zo perfect mogelijk live na te spelen. Want dat is wat het publiek verwacht. Dylan redeneert verder: aangezien hij nooit zo'n perfecte plaat kon maken, speelt het ook geen rol hoe hij live speelt. Dus doet hij het de ene keer zus, de andere keer zo. Hij verandert arrangementen, hij speelt mij zijn stem, hij goochelt met ritmes.

Dat verklaart de wisselvalligheid van zijn optredens. En de opstelling: hij staat rechts op het podium, de drie gitaristen links - en ze kijken hem aan. De drummer zit ook naar de Meester gekeerd, de violist staat vlak naast hem. En allemaal wachten ze op zijn aanwijzingen, zijn tekens, zijn aanpassingen. Dat maakt zo'n Dylan-concert zo breekbaar - het is dansen op een slappe koord.

Dit gezegd zijnde: Dylan heeft Vorst twee uur lang laten genieten, swingen en rocken. In het begin liet zijn stem het compleet afweten, It's all over now Baby Blue viel nog mee, maar Man in the Long Black Coat was een beetje een bummer. Een zalig nummer, en die geweldige groep viel meteen al op - maar de stem... Manman. Gaandeweg verbeterde de stem, werden songs meer aan de lage Nonkel Van Grauwel-grom aangepast en viel vooral op hoe variërend het allemaal was. Blind Willie McTell was enig mooie blues, Highway 61 Revisited rockte stevig. Desolation Row klonk machtig en werd gewoonweg fantastisch gespeeld. Ain't Talking, op het einde, was betoverend. En bij Like a Rolling Stone ontplofte Vorst nog maar eens; Dansende, lachende mensen... Wie naar Vorst was gekomen om een folk-legende een laatste keer de troubadour te horen spelen, is bedrogen uitgekomen. We kregen wel twee uur topentertainment voorgeschoteld. Door een lachende (ja, echt waar: lachende en grapjes makende) Dylan. Waarvoor dank.

The Wicked Messenger *** It's All Over Now, Baby Blue *** Man In The Long Black Coat *** Stuck Inside Of Mobile With The Memphis Blues Again *** Blind Willie Mc Tell *** Desolation Row *** Honest With Me *** Sugar Baby *** Highway 61 Revisited *** Ballad Of A Thin Man *** I Don't Believe You *** Ain't Talking *** Thunder On The Mountain *** Like A Rolling Stone *** All Along The Watchtower *** Spirit On The Water *** Blowin' In The Wind

Lenny Kravitz is veel. Hij is een seksgod. Een uitzonderlijk begenadigd muzikant - hij speelt de meeste instrumenten op zijn platen zelf. Een puik zanger ook. En een vreemdsoortig stijlicoon: met zijn mix van sixties-psychedelia, seventies-hardrock en eighties-funk maakt hij al twintig jaar lang dezelfde soort platen. De hits uit die platen lijken onderling perfect inwisselbaar: een ballad, een rocker, een meezinger... Het is nauwelijks te zeggen uit welke plaat welke hit nu weer kwam. Het verklaart ook waarom zijn Greatest Hits-verzaleming zijn best verkochte album (met elf miljoen exemplaren, asjeblieft) is. En waarom zijn laatste cd, It's time for a Love Revolution, wel met veel poeha is aangekondigd, maar verder behoorlijk kalmpjes en gezapig verkoopt. Want het is dan wel een ruige plaat, toch blijft het iets te veel more of the same.

Het Sportpaleis was zondagavond vooraf al verkocht. Niet alleen uitverkocht, maar dus ook: verkocht. Opvallend veel dames die hun mooiste designer-kleren uit de kast haalden, en soms zelfs op hoge schoenen stonden te smelten bij het idee dat Lenny hen misschien wel zou kunnen opmerken. Het concert startte met een tikkende klok (Time for a love revolution, juist), en die werd op gejuich, gejoel en gefluit onthaald. Liefst vijf minuten lang. Bij zijn eerste stap op het podium wist je het helemaal zeker: de zaal ontplofte, en wat Lenny vanavond ook zou doen, de 15.000 in de zaal zouden het een onvergetelijk concert vinden.

Maar dat wil niet zeggen dat het ook goed was. Het startte allemaal veelbelovend: een half uur werd er strak gespeeld en zeer stevig gerockt. De gitaar voerde de riffs aan, en Lenny... Lenny deed zijn ding. Zonnebril af. Zonnebril op. Lachen. Zwaaien. Na vier minuten al kwam het eerste 'clap your hands', en er zouden er nog minstens tien volgen. Freedom Train was aardig, Bring it On rockte. It ain't over 'till it's over bracht voor het eerst de samenzang: 'let me hear you sing', maar werd gevolgd door snelle numers, die vooral stevig klonken.

Na dat half uur ging het voor mij fout. Kravitz koos voor de ballads, en het werd me allemaal te stroperig, melig, te veel Phil Collins-does-Disney. Veel echo op zijn stem, en de meligheid hield niet op. De vleugelpiano was met witte lampjes als een kerstboom versierd, hij veegde zijn zweet af met een witte handdoek en zwierde die dan met veel show het publiek in... Jammer.

Want Lenny Krevitz heeft dat soort goedkope trucjes niet nodig. Hij schreef fantastische songs, hij had hier een geweldige band bij zich (vier blazers, zware keyboards, gitaar, bas en drums) en hij had er duidelijk ook zin in. Maar het publiek was gekomen voor Lenny, niet voor de muziek. Dus gaf hij vooral Lenny: zwoele pasjes, nog eens zwaaien naar het publiek, knipogen, een halve strip-act,...

De hoogtepunten werden dan ook, vreemd genoeg, dieptepunten. Het weinig bekende nummer Fear (uit zijn debuutplaat) was geweldig, en kreeg een extra dimensie toen hij onverwacht een saxofonist mee het podium op riep. We kregen later een jam-sessie van meer dan vijf minuten: stomende funk, bloedhete muziek, met glansrollen voor de sax en de basspeler. Maar het publiek had oor noch oog voor die mensen. De basspeler stond zijn ding te doen, en intussen ging het publiek aan het gillen omdat Lenny de eerste rijen ging groeten. Dat heb je dus met hoge hakken.

Natuurlijk zijn de vijftienduizend heel tevreden naar huis getrokken. Natuurlijk vonden ze dit hét optreden van het jaar. Maar dat was het dus niet. Lenny speelde te veel de Las Vegas-ster, en te weinig de muzikant die hij echt is. Jammer maar helaas. Kunnen 15.000 mensen het bij het foute eind hebben? Neen: zij hebben altijd gelijk. Net zoals de 100.000 die jaarlijks Clouseau in het Sportpaleis komen bekijken, gelijk hebben. Maar daarmee hebben ze nog geen gelijk.

Het is quasi onmogelijk om de twee (Razorlight en Franz Ferdinand) niet te vergelijken. Allebei hebben ze net hun cruciale derde plaat uit (waarbij die van Razorlight minder slecht is dan die van Franz Ferdinand), allebeid stonden ze dit voorjaar in een uitverkochte AB. Waar Franz Ferdinand de AB direct inpakte en het publiek deed razen en kolken en de zaal in een voetbalstadion deed veranderen, pakte Razorlight het subtieler aan. Franz Ferdinand verveelde me: het is een one trick pony, een groepje dat leuke liedjes maakt. Maar méér niet.

Razorlight verraste me zéér aangenaam. Hun derde cd,  Slipway Fires, vind ik nogal vlak, op het drammerige af. Maar live voegde de groep daar een extra dimensie aan toe. Zanger Johnny Borrell gaat als een wildeman tekeer: hij zweept op, haalt uit met zijn geweldige stem, zalft en slaat weer - niet te geloven hoe zo'n tenger lijf zoveel energie kan uitstralen. Zijn voorkomen doet me denken aan Julian Cope, minus de zelfverminking. Maar wel een enorme presence, en tonnen charisma.

Achter Borrell stond de rest van de groep. Bassist Carl Dalemo en gitarist Björn Agren zijn er al sinds het begin in 2002 bij, maar drummer Andy Burrows stapte het een paar weken geleden af. Net voor een sessie bij Studio Brussel, waar de groep naar verluidt mak, ongeïnteresseerd en lam stond te spelen. Vanavond niets van dat alles. Integendeel. De nieuwe drummer speelde een centrale rol, de extra toetsenist/zanger zorgde voor extra power en bassist en gitarist bleven de drummer bijsturen, helpen en toelachen.

Vroeg in de set, als derde nummer al, kregen we In the Morning, één van de radiohits van Razorlight. Knap, maar bijlange niet zo mooi als North London Trash.Een voorbeeld van een modaal nummer op cd, maar een klap in je gezicht in de live-uitvoering. Borrell ontbond al zijn duivels, en kreeg met Before I fall to pieces voor het eerst de hele zaal echt mee. In the City werd met Doors-loops doorspekt, en Borrell ontpopte zich als de messias, die bezwerend, roepend, uithalend de goden aanroept. Indrukwekkend. Wire to Wire was beklijvend, America (hun grootste hit) kort en krachtig. En na 49 minuten zat het optreden er al op. De bissen werden ingezet met een Luka Bloom-moment, met Borrell alleen op akoestische gitaar. Hostage of Love was geweldig mooi opgebouwd, Burberry Blue Eyes een fantastisch orgelpunt.

Ja, Razorlight kon me bekoren. Het was een kort optreden - iets meer dan een uur, maar wel met 17 liedjes erin gebald. Het publiek had het niet onder de markt met de verschillende richtingen die de songs soms uitvlogen. En de groep heeft duidelijk ook wel problemen: muzikanten verdwenen om de haverklap van het podium, voor de bisronde kwamen de roadies de gitaren nog eens stemmen. Maar de set zat goed en strak ineen, en het hele optreden zat vol afwisseling en muzikale verrassingen. Zo hebben we ze graag.

De New Age-toestanden van de laptopmensen (lapdance-artiesten, daar kan ik me nog enige opwinding bij voorstellen) is to-taal niet aan me besteed. Niet in het minst omdat de mensen blijkbaar een detail zijn vergeten: liedjes. Muziek draait rond liedjes. In welk genre ook: je bent maar zo goed als je slechtste nummer. Liedjes, met of zonder structuur, repetitief of niet, maar wél: met een melodie, met een opbouw.

Kortom: liedjes zoals hoofdact Johann Johannsson ze bij de vleet schrijft. De Ijslander zorgde voor een bijzonder rustige, maar ook wel mooie woensdagavond. Een cello, een altviool en twee violen aan de ene kant van het podium. Hijzelf aan de andere kant, omringd door piano, synthesiser en eh... laptop. En centraal de sampler-tovenaar van dienst.

We kregen de laatste cd van Johannsson, Fordlandia, van voor naar achter te horen. Achter de groep werden zwart-wit arty-farty beelden geprojecteerd. En het huwelijk tussen klassiek en elektronica was nog nooit zo mooi. Dat was meteen het opvallendste: de combinatie tussen de twee wérkt gewoon, op geen enkel moment vond je de balans te veel overhellen in de een of de andere richting. Geweldig.

Opwindend was het allemaal niet. Johansson wisselde geen woord met zijn publiek - twee keer een knikje, op het einde een buiging, en een aanzet tot glimlach. Deze meneer neemt zichzelf en zijn kunst duidelijk serieus. De muziek zette ook niet aan tot gedans en gejuich - het is nu éénmaal klassieke muziek. Vreemd hoor, om het zo in de AB te staan bekijken. Noem het Sigur Ros op valium. ZO traag, ja. Meer nog dan aan Sigur Ros, deed Johansson me denken aan Filip Glass, de man die ons in de jaren tachtig al met filmische, epische muziek kon verblijden.

De vraag van één miljoen: is de AB de juiste omgeving om dit soort muziek te beluisteren? Eerlijk? Neen. Geef me maar een goeie cinemazaal met comfortabele stoelen, een goede dolby-surround en de Fordlandia-cd. Klinkt zuiver, en je kunt er perfect bij wegdromen.