Of ik op vrijdag niet wou inspringen op Rock Werchter, vroegen ze - beleefd als altijd. Ze zochten een tweede man, om Dirk Blancke bij te staan, verslagjes door te bellen, enfin: te doen wat ik graag deed. Ik zei toe en maakte een lange trip down memory lane.
Het begon al met de affiche: drie podia, zoveel namen? Ik kom uit een tijd dat de allerbeste groepen van dat jaar op één podium stonden. Acht. De acht die het verdienden. Ja, er was toen ook discussie. En alleen U2 mocht ongestraft terugkeren. Maar geen vijf keer, zoals dat doorsnee groepje Kings of Leon. Vijf keer? Komaan zeg.
De weemoed ging verder - een vergadering met Jan Sprengers, Dirk Blancke en Eddy Hendrickx - drie mannen die 'mijn' radio maakten, toen. Legendes. Levend.
Enfin: voor het eerst in vele, vele jaren dus naar Werchter getrokken. Mijn notaboekje volgekrabbeld met overbodige info over onbekende groepen. En de hele dag heen en weer gerend - van de Barn langs de KlubC en de Main Stage naar het radiokot, waar Wouter geduldig vanuit de studio aan de lijn hing, wachtend tot we zijn programma weer eens onderbraken voor wat onzin en een stukje opgenomen muziek. En dit is dus ongeveer wat ik zag en hoorde.
Charles Bradly
In de jaren tachtig maakte James Brown, dank zij Rocky, een onverhoopte come-back die hem naar Vorst Nationaal bracht. Ik was er ook, en keerde ontgoocheld naar huis terug. Zo ontgoocheld, dat ik er een jaar later weer stond, voor diezelfde James Brown: de Godfather of Soul kon toch nooit zo slecht geweest zijn als ik me herinnerde? Neen: hij was nog slechter. Een aanfluiting van de Hardest Working Man in Show-Business. Een zielige vertoning.
Charles Bradly is nu ongeveer even oud als Brown toen was: 65. Hij kwam veertig jaar aan de kost als kok, en kluste bij als Brown-imitator. Twee jaar geleden bracht hij een plaat uit, en nu mocht hij dag 2 van RW13 openen. Een glitterpak, een getrimde afro, zilveren parelschoenen (je moet ze zien om het te begrijpen) en zeven muzikanten achter hem. Een hels Hammond-orgel, een hete blazersectie en verder: strak soul en funk pompen en zwijgen. Zalig. Bradly beheerst alle knepen van het vak - de danspasjes, de uithalen, de schreeuwen, de knievallen en het hengelen naar liefde ('I love you too' is eigenlijk wat aanmatigend). Maar hij doet dat zooooo goed, en met zooooveel overtuiging, dat het ok is. Meer dan ok. Toen er nog maar acht groepen op de affiche stonden, was die eerste groep meestal, stiekem, een lachertje. Een opwarmertje. Een kreunertje, bijvoorbeeld. Nu is er deze bejaarde Amerikaanse neger. Lang leve de festivaluitbreiding. In oktober staat Bradly in de AB. Allen daarheen!
Gary Clark JR
Op RW staan er dus twee grote tenten: de Klub C voor het jonge grut, en ernaast de grotere Barn voor de meerwaardezoeker. Het nadeel: bij een beetje groep, zijn die tenten meteen te klein. Nog een nadeel: het is er ontzettend heet. Een voordeel: de klank is er beter - beter dan voor het hoofdpodium, waar de wind (en de bassen uit de Klub C) voor ellende zorgt.
Dit geheel terzijde, om te melden dat Gary Clark JR de eerste ontgoocheling van de dag was, in The Barn. Manman: van zijn eerste nummer al uitpakken met 'kijkeenshoegoedikgitaarspeel'. De man komt uit Texas, speelde al met de allergrootsten, wordt gesteund door Jimmy Vaughn, en is dus de zoveelste Texaanse bluesgitaarheld. En dreigt dezelfde fout te maken als veel van zijn voorgangers (neen, hier volgt geen helicoptergrap): de gitaar laten primeren op de song. In elke f*** song een solo, telkens weer uitpakken met kunstjes. Ach, op Peer kan het nog wat enkelingen bekoren. Hier pak ik in en ben ik weg.
En passant...
The Bots gezien op het hoofdpodium: twee tieners uit LA die pret maken, en vergeten dat je met drum en gitaar ook muziek hoort te maken. Liedjes, songs, melodietjes. Je kunt hen niet vergeten, want niks registreerde. Niks. Angel Haze is een soortement rapster, een jongedame die boos is. Of doet alsof ze boos is om zo heel rijk te worden. Ik ben geen rapkenner noch -liefhebber, en wens dat zo te houden.
Lianne La Havas
Is van de BBC SOund of 2012-lichting van Mikael Kiwanuka, vond in Bon Iver een sponsor/mecenas, en mocht The Barn dus even gebruiken als knusse huiskamer. Aardig kind hoor, die Lianne. Verbijsterende stem ook - soepel, sterk. Een paar die-hard fans vooraan. En één keer opwinding, bij een streepje Master Blaster. "Och, is dat ook van haar?" NEEN: DAT IS VAN STEVIE WONDER. EN ZIJN DIE EXAMENS ECHT AL GEDAAN? EN BLOKJES ZIJN GEEN EXCUUS OM JE TANDEN NIET TE POETSEN. Maar Lianne dus: aardig, maar niet de impact van zo'n Kiwanuka. Die heeft namelijk wél de songs die je bijblijven. Hé, draait het uiteindelijk niet altijd om de songs?
En passant...
Een streepje Two Door Cinema Club gezien - en ja, de Britten hielden zich staande op de Main Stage. Het blijft lichtvoetige pop, maar daar is dus totaal niets fout mee. Als het goeie pop is, met (hier komt-ie, hou je vast) aardige songs. Ke$ha in de KlubC heeft vooral een grove bek, ik daarentegen had geen zin in een flauw afkooksel van een flauwe imitatie van een flauwe volgelinge van Pink. Of iemand anders. The Hives, ook al op het hoofdpodium, zijn de clowns van de rock. En het zijn goede clowns. En met clowns moet je eens lachen - wat je vooral nooit mag doen, is hun fratsen navertellen.
The Lumineers
De Barn voor de eerste keer volgelopen voor het vijftal uit Denver, Colorado. De Amerikaanse Mumford and Sons, zo worden ze genoemd. Ik vind dat je hen daar geen eer mee bewijst. Deze Lumineers zijn sterker, bieden meer variatie, zo zit er niet in iedere song een banjo, en heb je niet telkens dat truucje van 'ik ga nu wat stiller spelen en dan valt iedereen zeer verrassend in voor het refrein en dan stopt iedereen plots weer'. Neen: de buffetpiano, de trekzak, de cello - en niet in het minst de bevallige celliste die zondig danste - zorgden voor een nieuw fijn moment. De jongens (en meid) waren doodnerveus toen ze het podium op kwamen, leken overdonderd door de respons van het publiek, en groeiden in de set. In die mate zelfs dat ze tijdens het enige nummer dat iedereen van hen kent (Ho, Hey) na een strofe gewoon stopten. "Put down those cell phones and be with us here now at this festival", eiste zanger Wesley Schultz. Terecht. En: it takes balls om zoiets te doen midden je enige hit. En: het werkte, want het publiek reageerde nog meer, nog intenser. Een eerste feestje, zo midden op de dag. Me like. Maar ze krijgen me ook niet meer uit mijn zetel als ze nog eens passeren (wat ze trouwens doen): ze zullen eerst nog een pak platen moeten maken om me te overtuigen.
En passant...
Major Lazer. Heeft ooit iemand Major Lazer in dezelfde ruimte van Sven Ornelis gezien? Aha! Plaatjes van anderen draaien, mixen, thuis aan elkaar plakken en op een wei (of in een tent, of een parochiezaal) doen alsof je het ter plekke verzint (en dan ook nog eens de onvoorstelbare bonus krijgt dat het licht op het juiste moment mee verandert), enfin: been there, done that. Mike Verdrengh deed het in de jaren zeventig. Major Lazer, C2C en zovele andere doen het hier.Ik weet dus echt niet in welke mate dat verzoenbaar is en blijft: ROck Werchter én Tomorrowland én Pukkelpop op één plaats, tegelijkertijd? The Script op de Main stage: pathos voor zestienjarige bakvissen, maar verder zo fake als iets. Zielig. DIt had dus nooit op die affiche van acht gestaan - net zo min als Phoenix. Wie dit Franse trio zo hoog op de affiche van de Main stage heeft onderhandeld, moet dringend het eenheidstatuut heronderhandelen. Want oooh mijn goood, wat wat dit amazing slecht.
Richard Hawley
Maar er waren ook echte muzikanten. In de Barn, weliswaar. En ze luisteren allemaal naar de naam Richard Hawley. Gitarist par excellence, bij Pulp en Coldplay, Radiohead, Elbow,... De Sheffield Sinatra wordt hij genoemd (geeuw), en hij speelde al een paar legendarische concerten in België. Optredens voor duizend man -en een paar jaar later blijkt dat er vijftienduizend kenners zijn die beweren dat ze er die ene avond bij waren.
Hawley deed mee wat denken aan Elbow. Van hen vroeg ik me ook af, of hun muziek wel overeind zou blijven op een festival. Want hoe hun muziek ook explodeert, hoe gelaagd hij ook is - toch is hij tegelijkertijd klein en breekbaar. Elbow slaagde cum laude. En Hawley nu ook. Schijnbaar moeiteloos pakte hij de Barn in, 'Let's get this ceremony started' bromde hij en hij vuurde een uur lang fantastische songs het publiek in. Rare muziek, wel: de combinatie van zijn stem, de soms intense droefheid van de tekst en de harde gitaar erdoorheen zorgen voor een vreemde spanning. Hij liet zijn gitaar huilen en krijsen en bleiten en overgeven en hoesten, en het was wonderbaarlijk schoon. Don't stare at the Sun (too long) is zo'n pakkende song, over de vader die met zijn zoon gaat vliegeren terwijl de acid nog niet uit z'n kop is verdwenen. Verzin het. Via de link onderaan kun je trouwens de concertverslagjes beluisteren, met telkens een song erbij.
John Legend
Ik wou het positief houden, maar het gaat niet. John Legend: toen ik hem drie of vier jaar geleden in de AB zag, vond ik het een fijn optredentje. Wat platgerepeteerd, maar toch: onderhoudend. Ik weet niet wat met Legend is gebeurd, maar hij is het he-le-maal kwijt. Platte, gladde pseudo-soul. Geen ziel, geen bezieling. Het feit dat de synth centraal op het podium staat was al veelzeggend. Dat zijn muzikanten tien minuten alleen op het podium stonden, wachtend op de Heer Legend, onwennig het fluitconcert van het publiek moeten ondergaan, ook. Een knalnummer als 'Who did that to you' uit Django Unchained: vakkundig verprutst en vermalen tot gladde pulp. Zijn covers: Riders on the Storm en Like Bridge over Trouble.... jaja, ik hou al op.
Ben Howard
Je bent 24 jaar, komt uit Engeland, komt zes keer in één jaar tijd naar de AB, triomfeert in 2012 op Werchter en je wordt gevraagd om op datzelfde festival de Barn af te sluiten... Kijk: dan moet je niet doen alsof je verbaasd bent dat de tent propvol staat, en dat iedere zucht wordt toegejuicht alsof het een heilige zalving is. Je bent populair, Ben, get it over with.
Bovendien is die populariteit terecht en verdiend. Goeie nummers (was al even geleden, sorry), en je zag op het podium een groep jonge muzikanten die er duidelijk van genoten. Genoten van de respons van het publiek, genoten van de stormachtige ontvangst, van het enthousiaste meezingen. Niet dat dat meezingen moeilijk is - in alle songs lijkt het om Love, Love, Love te gaan. Ik stond er te verdampen, op aanraden van m'n zoon: 'Die Ben Howard moet je zien', had Jos gezegd. En de jongen heeft dus smaak. Ik heb me geen seconde verveeld, het was genieten en aangenaam vertier.
Kings of Leon
Aangezien ik géén sponsor ben van RW, kan ik schrijven wat er echt gebeurde: de KOL zuigen. Wat. Een. Ellende. Tien meter ver de wei in gingen de gesprekken over de troonopvolger. Ik verzin het. Maar het had gekund.
Blur
Het gaat om songs, zei ik dat al? Openen met 'Girls and Boys' is daar het beste bewijs van. Daman Albarn lijkt me de toffe peer die zand zou verkopen in de woestijn, je hoeft hem dat soort truucjes dus al lang niet meer te leren. Want zie: het nummer wordt ingezet, en lap. Iedereen springt recht. De hele fucking wei. De fans stonden al recht, de twijfelaars voelden dat dit een geweldig concert zou worden, de anderen dachten: 'hé, is dat ook van Stevie Wonder?' (NEEN: GA NAAR DE KLUB NAAR BOYS NOIZE LUISTEREN) en iedereen was aan het feest. Tot twee uur zou dat feest duren - toen werd het afgesloten met Song #2 (I rest my case, btw). En ertussen: zodanig clever dat de 'moeilijkere' nummers verteerdbaar bleven door de hits die er telkens weer op volgden. We kregen ze allemaal. Woo-hooo.
Toen ze, ergens in de jaren negentig, naar de Brielpoort in Deinze kwamen, gaf ik m'n kaartjes aan m'n broer. Die is zes jaar jonger dan ikzelf, die kon die Britse branie beter verteren. Ik zag Blur debuteren op de BBC - die brand new band die onzekerheid camoufleerde met arrogantie. Ik vond het allemaal ok, kocht hun platen, draaide die ook als ik ergens Sven Ornelis van dienst was (zelfs op trouwfeesten), maar ik kwam er dus mijn huis niet voor uit. Dat was nu ook zo geweest - had Radio 1 met niet gered, was ik lekker thuis gebleven. Op mijn terras, met een koude Omer. Misschien een Blurke opzetten, als de iPod niet te ver lag.
Maar dan had ik dit dus gemist: een fantastisch optreden. Een groep die een groep is, die pret maakt, die lacht en speelt en zingt. Ik vind trouwens dat Albarn een betere zanger is dan ik had verwacht.
Om in de sfeer te blijven: moe maar tevreden keerde ik huiswaarts.
Heel erg lang geleden schreven we een collega in voor de voorrondes van Eurosong. De nu zelfuitgeroepen boer Alain Grootaers kreeg een liedje van Wimmeke Punk van de Wolf Banes, verzamelde de Kreuners en muzikanten rond zich, zong het nummer in. En collega Peter Vermeersch verzon een biografie: de zanger die in Bolivië was doorgebroken, wou het nu ook in eigen land. Het leven als straatmuzikant vaarwel zeggen door Eurosong te winnen.
Lana Del Rey (of Lizzy Grant) heeft ook zo'n bio. Die vertelt dat ze op haar 14de een internaat in trok om van de alcohol af te kicken, op haar 18de in een trailer park woonde, een tijd dakloos was, en jaren het clubcircuit van Brooklyn, NY, afdweilde als singer/songwriter. Zonder veel succes.
Het zal me worst wezen of haar bio door een Amerikaanse Peter Vermeersch bij elkaar verzonnen is, of niet. In Vorst staat een beeldschone vrouw die aardig zingt, en een paar geweldig sterke songs heeft. Meer moet dat soms niet zijn. Is het allemaal fake? Vast wel. Loopt er een tape mee? Natuurlijk. Wordt haar stem gecorrigeerd? WIe zal het zeggen. Maar wie maalt er ook om. Deze vrouw is geen Beyoncé - ze schudt eerder beduisd met haar derrière. Ze is ook geen sterke zangeres: verwacht geen uithalen, geen langgerekte schreeuwen. Neen: ze zingt bedeesd, bedachtzaam. Met steeds in het achterhoofd: daar staat een camera, en als ik mijn lippen zo hou, kom ik bijzonder goed in beeld.
Lana Del Rey is dus een product. Zoals Adèle er één is (maar dan dus zonder die stem), zoals Daft Punk. Zoals de rockers die er alles aan doen om hun reputatie hoog te houden. Alles aan het plaatje klopt: ze gaat na de eerste song al de fans op de eerste rij begroeten en knuffelen. Ze zingt een cover (Blue Velvet van Tony Bennett) en draagt... juist, een blue velvet jurkje. Alles verwijst naar vintage en is het duidelijk niet. Bon, die vreselijke videoclip waarin ze nauwelijks verstaanbaar een verhaaltje vertelt, hoefde niet. De vier strijkers waren een nice touch, maar ook niet veel méér. De drie overige muzikanten waren behang. Want alle aandacht moest en zou naar de mooie Lana gaan. En alzo geschiedde.
De set zat bijzonder clever in elkaar. Als derde nummer al Blue Jeans, gevolgd door Born to Die. Zaal op z'n kop, feest. Dan Young & Beautiful (uit de soundtrack van de Great Gatsby), dan een strofe (en gelukkig niet méér) van Dylan's Knocking on Heaven's door. En na de clip de finale: Ride, Summertime Sadness, Gods & Monsters, Video Games en National Anthem. Een uur na de start, zat het concert er al op. Is dat te kort? Ja, dat is veel te kort. Maar: ik heb me geen seconde verveeld.
Geen idee in welk circuit Lana Del Rey ooit terecht komt: in dat van de Golden Memories-tour, waar ze op haar 60ste nog eens in een blue velvet jurkje kruipt om Video Games te zingen? Of brengt ze dan een concert in Carnegie Hall, waar ze drie uur lang een selectie van haar beste nummers zal brengen? Wie zal het zeggen. Ik lig er ook niet van wakker - en zij vast ook niet. Ze verkocht intussen zowat 4 miljoen cd's, en daarmee kun je al een eind weg geraken.
Alles zal afhangen van de nummers die ze nog krijgt of schrijft. Zijn die zo sterk als Video Games of Summertime Sadness, dan ligt de weg open voor een mooie carrière. Want deze Lana is in ieder geval goed omringd. De hele tour verandert de setlist geen halve centimeter. Net als haar kapsel. Je ziet niet één zweetdruppel op haar gezicht verschijnen. Maar: ze zingt niet slecht. En ze heeft schoon airkes.
De zoveelste nieuwste hype komt uit Minneapolis, en heet Poliça. Je spreekt het uit met een 's', Polisa dus. Tot hun grootste fans horen lieden als Justin Vernon (Bon Iver) en Jay-Z (zichzelf), en op het Texaanse SXSW maakten ze een diepe indruk. En nu stonden ze in onze AB, en mocht ik er naartoe. Samen met piepjong volk, allemaal très branché, want zo'n nieuwste hype - een mens moet daar rap bij zijn, he. Of het is voorbij voor je het weet.
Vorig jaar brachten Ryan Olson en Channy Leaneagh (die samen Poliça vormen) hun eerste plaat uit, Give you the Ghost. Het is rare muziek. Doet wat aan Massive Attack denken, maar nog net iets meer arty farty: drummachines, elektronica en een zwaar vervormd Enya-stemmetje. Met veel repetitieve repetitieve repetitieve dingen. Een paar heel zwakke nummers, en een paar uitzonderlijk sterke dingen.
Live is Poliça vooral de ranke, lieftallige Channy Leaneagh. Olson blijft blijkbaar liever thuis. Hij heeft vooral netjes zijn dingen in een doosje gestopt, en Channy haalt die er op het gepaste moment uit. Die dingen, dat is dus zijn muziek. Dat gaat dan zo op het podium: veel rook, zwoele belichting en Channy die in een strak zwart kleedje vooraan staat, microfoon in de hand, en voor haar twee van die doosjes met draadjes aan. Ze duwt op een knopje, en de muziek begint te spelen. Dan draait ze wat aan een ander knopje, en de muziek verandert. En dan zingt ze. De AB stond erbij en keek ernaar. Tot plots de echte muzikanten invielen: een bas en twee (twéé!) drummers. Ze goten een hete funksaus over de koele elektronische klanken, en de hele AB begon te wiegen, te knikken, te dansen zelfs. Een uur lang.
Eerste vaststelling: de dingen die ik op plaat al vervelend vond, zijn live nog slechter. Maar de sterke nummers zijn live ontelbare keren beter. Vooral het stomende, indrukwekkende Dark Star was onweerstaanbaar goed. Tweede vaststelling: het helpt om komieke sigaretten te roken. Niet dat ik me daaraan bezondig, maar de hoeken waar kruiddampen uit opstegen reageerden enthousiaster op de muziek dan anderen. Derde vaststelling: veel van hun songs zijn perfect onderling inwisselbaar. Herkenningsapplaus is quasi onmogelijk, want het volgende nummer lijkt op het vorige dat leek op het eerste. En de vierde vaststelling: ik blijft het toch moeilijk hebben met die knopjesdraaiers. Ik wéét het - vrijwel alle artiesten gebruiken software om hun stem live juist te doen klinken. Ik wéét het - vrijwel alle groepen laten een tape meedraaien tijdens hun optredens. En ik wéét het: Poliça komt er open voor uit dat 90 procent van de muziek uit die doosjes komt. Zelfs drums. De momenten dat de muzikanten een echte méérwaarde boden waren er wel (zie het al aangehaalde Dark Star - pure seks), maar de helft van het optreden hadden ze gewoon in de coulissen kunnen blijven zitten. Het is ook knap, hoor - de manier waarop Channy haar stem eindeloos vervormt en samplet. En de manier waarop de groep (mag je dit eigenlijk wel een groep noemen?) op de muziek inspeelt/meespeelt is ook ferm. Maar het blijft me toch wat te gekunsteld. Het betekent vooral dat er totaal geen ruimte is voor 'het moment'.
Dat moment komt er dus niet, met Poliça. Er is geen ruimte voor een extra drumroffel of een onverwacht basloopje. Want de band loopt. De drummers zaten met koptelefoons op het podium - juist invallen op de muziek was dus belangrijker dan te horen hoe de zaal reageert. En zo'n moment, dat maakt een optreden uniek en onvergetelijk. Het 'Jesus Etc.'-moment van Wilco. De 'The River'-intro van the Boss (ook al herhaalde hij die heel spontaan elk optreden weer). De duels op het podium bij George Clinton, waar gitaren en bas en drums het tegen elkaar opnemen tot iedereen in extase... Enfin, je kent het wel. Dat soort moment. Dat ontbreekt bij Poliça. Je krijgt wel fijne muziek, die wat onschadelijk kabbelt, die een trance lijkt te veroorzaken. Die vervormde stem die een bevreemdende afstand schept - maar goed, het is geen misdaad om niet met je échte stem te zingen. Helmut Lotti is zo zelfs rijk geworden.
Poliça is een fijne hype. Maar of ik de hype nog eens aan het werk wil zien? De jury is nog onbeslist. Laat ze nog een paar nummers maken van het niveau van Wandering Star of Amongster, laat ze Happy be Fine begraven, en het zou kunnen lukken.
Wynn zie Dream Syndicate, Gutterball en The Baseball
Project biedt zichzelf aan fans aan, om in hun woonkamer een set te komen spelen.
Je stelt je kandidaat via zijn website http://www.stevewynn.net/house_concerts.php
en spreekt prijs en datum af. Verder: geen spelregels. Je bepaalt samen de
setlist, je kiest wie aanwezig is.
Steven Vercauteren besloot het te doen. In een statige
burgerwoning in Mechelen verhuisde hij tafels en kasten uit de woonkamer,
plaatste er plooistoelen en een gemakkelijke bank, een microfoon én Steve Wynn.
Dertig gasten vrienden, buren, familie. Nauwelijks Wynn-fans. En dan
anderhalf uur breekbare, intieme muziek. Steve Wynn die zijn ding deed, een
gastheer die glunderde. Gasten die een pint uit de koelkast haalden, nootjes en
chips aten en vooral luisterden. Naar The Medicine Show, The Days of Wine and
Roses, When you Smile, Carolyn, Anthem, enfin: songs uit zowat alle periodes
van zijn carrière.
Eigenlijk is het te gek voor woorden. Steve Wynn is niet zomaar iemand. Hij is niet de grootste zanger of gitaarspeler te wereld, maar hij is wel een onvoorstelbaar invloedrijk muzikant. "Het is haast ontroerend om in interviews met de newest hottest thing te lezen dat je hen hebt beïnvloed", zegt hij. "Een groepje met jongens van 20, 25 jaar, die dus nooit the Dream Syndicate hebben gekend, maar die de muziek wel leerden kennen via hun vader, via Youtube, weet ik veel... En die nu plots naar ons refereren. Geweldig, toch?" Die Steve Wynn dus, die in een huis in Mechelen voor dertig man zingt en speelt en grapjes vertelt. En het allemaal heel erg ok vindt.
In de kelder van het huis, tijdens de pauze, zitten we samen op de bank die er staat. ZIjn 'green room' is sober aangekleed (eigenlijk staat er vooral speelgoed voor de kinderen van de heer des huize), maar het kan hem allemaal niks schelen. "Steeds meer muzikanten doen dit", zegt hij me. Niet omwille van de crisis in de VS, maar wel omdat hun fans te oud zijn om een hele avond en nacht in een rock-club te staan. "Ze kunnen het niet meer, ze vinden de babysit te omslachtig, ze moeten zich naar huis haasten, of het is gewoon te ver. Voor al die mensen is er nu dus een oplossing: ik treed bij hen thuis op. Wanneer er, zoals vanavond, vooral gasten zijn die mij of mijn muziek nog niet kennen, win je eigenlijk dubbel. MIsschien krijg je er zo nieuwe fans bij."
Ongetwijfeld. Net zoals ik overstag ging bij m'n eerste Wynn-concert, gaven nu anderen zich zonder tegenstand gewonnen. Gevallen voor de charmes. Het vakmanschap. Neen, het was geen groots concert - het reünieconcert van Dream Syndicate op 23 mei in Leuven zou dat wél kunnen worden - maar het was wel bijzonder. Door de omstandigheden (buren die langs de straatkant door het raam foto's kwamen maken), door het aanstekelijke enthousiasme van de gastheer.
En nu, als u me toestaat, zoek ik het mailadres van de heer Springsteen, Bruce. Hij mag ook eens in mijn woonkamer komen spelen. We zien dan wel of we hem ooit nog laten gaan.
Of ik naar Alabama Shakes wou gaan, vroeg Radio 1. En of ik dat wou, was het kordate antwoord. Alabama Shakes, dat was namelijk die sensationele nieuwe groep rond zangeres Brittany Howard, van het prachtige en beklevende Hold On.
Het was een mooie avond - en het had een heel mooie avond kunnen worden. Alabama Shakes kwam het podium op, speelde een half minuutje, stopte en startte het concert écht met de twee meest bekende songs: Hang Loose en Hold On. Gewaagd, om die publiekstrekkers helemaal vooraan in de set te proppen. En het werkte bijna: de rest van de set werd het publiek verplicht te luisteren, mee te ontdekken, mee te genieten. Jammer genoeg was de uitverkochte AB daar niet bepaald klaar voor. Veel rumoer, veel gelach, veel drank. Het stoorde me eerder al verschrikkelijk tijdens optredens, en nu weer: lui die naar een concert gaan omdat ze willen kunnen zeggen dat ze er waren, die komen omdat ze die ene of die twee (radio)hitjes willen horen, en verder doen alsof ze vooral blij zijn dat ze met hun gezelschap in de kroeg staan. Roepen, praten, lachen. Foei, foei en foei. Is het dan echt te veel moeite om een uur en een kwartier te luisteren? Respect op te brengen voor de artiesten en de rest van het publiek? Goh, het moet niet muisstil zijn hoor - iedereen zegt zijn of haar buur al eens dat die solo geweldig is, dat hij dorst heeft of dat het toch wel een straf nummer is. Maar de hele tijd, quasi onafgebroken, staan babbelen? Tsss.
Tot zover de grumpy old man in me. De rest van mezelf genoot namelijk van Brittany en haar vier muzikanten. Wat een wijf is ze. Ze ziet er niet uit - tot een jaar geleden was ze postbode in Athens, Alabama, en zelfs in het postkorps zal ze niet zijn opgevallen door haar looks. Maar ze smijt zich wel. Volledig en geheel. Een stem die als een voldragen orkaan door de zaal raast, die zalft en smeekt en kreunt, die dondert en preekt en weergalmt... Straffe kost.
Een uur en een kwartier deden ze erover om hun ene cd en een handvol nieuwe nummers te brengen. En ze deden dat goed. Eerlijke, echte muziek. Een staalkaart van wat Americana wordt genoemd. Oude, uitgepuurde blues. Gospel. Rockabilly. Een shuffle, nieuwe en complexe blues. Alles zal erin. En alles zat goed. De groep straalde niet bepaald veel dynamiek uit - maar wat wil je, als je plots, na je debuut-cd, overal hetzelfde concert moet gaan geven?
Het duurde ook een half uur voor de babbelaars in de zaal door het andere deel van het publiek tot de orde werd geroepen - maar op het einde van de set ging iedereen overstag. Ook de would-be's die alleen voor die Hold On waren gekomen. I still ain't Got what I want: kippenvel. En je zag plots de dankbaarheid op de jonge gezichten. Dankbaar voor het enthousiasme van het publiek. Hadden we dat maar wat eerder in de set getoond. Dan was het niet gewoon een mooie avond geworden, maar een heel mooie avond.
Cold Spex Botanique, 30 september 2012 Verslag: ja
Jaarlijks publiceert de BBC een lijstje met veelbelovende artiesten - mensen die we absoluut in de gaten moeten houden, omdat ze 'the next big thing' kunnen worden. Op die lijst terecht komen, is echter al voldoende om meteen the next big thing te zijn. En dat is niet altijd een zegen voor jonge artiesten: de druk is natuurlijk immens. Een optreden bij Jools Holland is fijn, maar er wordt ook van hen verwacht dat ze smetteloze optredens verzorgen - zoals de hele groten dat horen te doen.
Al Spx, de 24-jarige Canadese frontvrouw van Cold Spex, staat op die BBC-lijst. Maar ze lijkt het zich verder niet al te veel aan te trekken. In de kleine Rotonde van de Botanique leek ze toch ontspannen - in de mate van het mogelijke. Want ze is een klein, zwart meisje met een zwarte soepjurk, de blik gefixeerd op een punt ergens hoog boven de hoofden van het publiek. Onzeker lijkt ze, alsof ze weet dat ze met één enkele cd op haar conto ("I predict a graceful Expulsion") niet alle verwachtingen kan inlossen. Maar zie en hoor: eens ze haar machtige stem gebruikt, verdwijnen alle twijfels en maakt het onzekere kind plaats voor een diva die moeiteloos gospel, soul en pure rootsmuziek met elkaar verweeft.
Ze put uit de rijke Amerikaanse muziekgeschiedenis, zoals die in het begin van de vorige eeuw door Alan Lomax werd gecatalogeerd. Liedjes die hij haalde bij (ex-)gedetineerden. Liedjes dus vol kommer, kwel, eenzaamheid en doodslag. Opbeurend klinkt het dus allemaal niet bij Cold Spex - 'Take my body Home' klonk het in de eerste song, en de overige songs waren net zo somber. The Mark, Holland, Blank Maps - de term die ze zelf voor haar muziek bedacht (Doom Soul) was zeer van toepassing.
Haar groep bestond uit een drummer, gitarist, pianist, een bassist en een man die saxofoons en basklarinetten met elkaar afwisselde. Een vreemd combo, was het: de basgitarist zat meestal geknield, helemaal aan de zijkant van het podium, ver van de drummer, en leek meer aandacht te hebben voor zijn flesjes bier en de rookmachine dan voor de muziek. Verder wel goeie muzikanten, hoor , die de songs sober inkleedden, net zoals het hoorde.
Maar die songs klonken na een uur wel net iets te veel op elkaar. Zowel de honderd jaar oude dingen, als de liedjes die ze zelf schreef. Mooi, pakkend, maar net iets te vaak 'more of the same': piano begint, gitaar kleurt in, en gaandeweg komen andere instrumenten erbij. Winter Solstice was betoverend mooi, en Hector dreigend en donker. ALs bisnummer bracht ze 'Old Stepstone', helemaal alleen op het podium, a capella. Ze ging na de eerste strofe zelfs naast de microfoon staan, en zong zonder versterking het haar op onze armen rechtop. In 'Steady' ging de groep helemaal loos, en toen was het gedaan.
Het was mooi, en het was mooi geweest. Een tijd geleden zag ik in dezelfde Botanique de Australische CW Stoneking. Ook hij doet wat Amerikanen zelf blijkbaar niet kunnen of willen: die rootsmuziek herontdekken en een nieuw leven geven, met oude songs en nieuw materiaal dat er perfect bij aansluit. Maar waar Stoneking er het feest in ontdekt, en hilarische verhalen op muziek zet, houdt deze Canadese Cold Spex het klein, intiem en bijzonder droef. Zelfs haar versie van 'The Fresh Prince of Bel-air' (juist, de Will Smith-titelsong) klonk alsof er tweehonderd jaar slavernij in werd aangeklaagd, alsof de hemels zouden neerkomen op de zondaars die we allemaal zijn, en alsof dit kleine meisje al dat leed voor ons wou dragen.
Norah Jones Vorst Nationaal, 12 september 2012 Verslag: Ja
Ooit zat ik in een restaurantje in Beaune, op zoek naar lekkere wijn, alleen van een vreemde fusion-schotel te genieten. Het restaurant serveerde ooit lekkere fondue bourguignon, maar was blijkbaar overgeschakeld op een hip interieur, een postmoderne kok en een menukaart van dertien in een dozijn. Op een grote flatscreen deed Norah Jones haar ding - een dvd van een concertopname. Ze zag er niet alleen ravissant uit, ze klonk ook heel goed. Geweldig goed, zelfs. Met een paar ijzersterke nummertjes, ook. En ze zag er dus geweldig uit. Of zei ik dat al?
In Vorst overviel me een déjà-vu. Norah Jones leek er ok uit te zien (ik zat te ver van het podium om echt te kunnen oordelen), en ze klonk fantastisch. Maar de muziek deed me verder niets. Geen knijt. Een paar sterke nummertjes, dat wel. Nog steeds. Maar verder? Zij en haar vier muzikanten stonden als zoutpilaren op het podium, speelden de liedekens zoals ze ook op plaat klinken, knikten beleefd na elk nummer en verdwenen weer. Einde verhaal. Saai! Vervelend!
Jones hééft het nochtans wel. Ik denk niet dat ze een kwartnoot fout heeft gezongen, tijdens het hele concert. Ze zingt bovendien niet alleen angstwekkend juist, ze zingt ook bijzonder soepel. Het lijkt haar niet de minste moeite te kosten om de toonladders op of af te klimmen. En dat straalt ze dus ook uit: het gaat allemaal vanzelf. Bindteksten waren vrijwel onbestaand - al zou dat wel mogen, als je probeert een intieme sfeer te creëren in een bunker als Vorst. Ze had bijvoorbeeld kunnen uitleggen waarom ze harde, gemene teksten schreef die haaks staan op de lieflijke melodietjes die ze componeert. Waarom ze zich nooit eens boos maakt in een liedje. Maar neen, hoor. Niks. En het ergste: wanneer ze dan toch eens iets méér zei dan Dankuwel, bleek het nog fake te zijn ook. Toen ze haar groep nog eens voorstelde, zei ze lachend dat ze nog geen naam had voor de groep, en dat ze daar toch eens werk moesten van maken. Ha, dacht ik - een spontaan woord! Na het optreden liep ik een cafeetje in de buurt binnen, waar een live-cd van mevrouw Jones op stond. En wat zei ze? Juist: dat ze nog geen naam had voor haar groep. En dat ze daar toch eens werk moesten van maken. Tot zover de spontane mededelingen.
Boven de muzikanten zweefden 36 grote, papieren vogels. 36. Ik heb ze geteld. En nog eens geteld. En nog eens. 36. Dat tellen was boeiend. Boeiender dan de rest. Na een dik half uur gebeurde er eindelijk iets, tijdens de Hank Williams-cover Cold, Cold Heart: eindelijk zong ze iets luider, leek ze iets van emotie in een song te leggen. Maar dat opflakkeringetje verdween heel snel. Voor Don't know why verdwenen haar muzikanten van het podium, en het duurde een halve song voor ik door had dat ze er alleen aan de piano zat.
In de keuken ten huize VDB staat een iPod-docking station. De muziek die er opstaat, is vaak dezelfde playlist. De kinderen noemen het 'keukenmuziek': het zijn liedjes waar niemand aanstoot aan neemt, die je meefluit en dan weer vergeet. Norah Jones zit er ook tussen. En daar zit ze goed: in een playlist onschadelijke muziek. Het beste nieuws van de avond? Het optreden duurde maar anderhalf uur.
Gelukkig is dEUS
niet half zo goed als ze zelf geloven, of ze stonden nooit op het podium van de
Lokerse Feesten. Want we moeten daar eerlijk in zijn: de LF hadden dit jaar
weer een superaffiche, maar de groepen die er staan,zijn natuurlijk niet de
absolute top. Niet dat het nummer vijftien op de Pukkelpop- of Werchteraffiche
beter zou zijn dan wat Lokeren ons serveert, maar de A-klasse is niet voor
Lokeren weggelegd. De headliners die hier hun ding komen doen, hebben hun beste
jaren al lang achter de rug (denk aan de eighties-bands van donderdag), doen bewust
kleinere festivals aan tijdens hun zogezegd éénmalige reünieconcerten (Beach
Boys of PIL), of zoeken een podium om hun carrière opnieuw te lanceren (wat
Grace Jones hier een paar jaar geleden kwam doen).
In één van die rijtjes hoort dEUS dus thuis. Te vaak laten ze het afweten
tijdens optredens: hun door arrogantie aangevuurde gemakzucht zorgen voor rommelige concerten, en laten de
groep nu al veel te lang in de categorie beloftevol stagneren. Het optreden
van zaterdagavond bewees dat, op een haast pijnlijke manier. Want als ze goed
zijn, zoals in Lokeren dus het geval was, zijn ze verdomd goed. Dan spelen ze
de verzamelde concurrentie genadeloos naar huis.
Strak, gedreven, krachtig en bloedheet: zo stond dEUS op het podium. Met een
set die de klassiekers met nieuwe nummers liet afwisselen, met Barman die zich
helemaal gaf en met het métier van Klaas Janszoons, Stéphane Misseghers, Alan
Gevaert en Mauro Pawlowski die de songs telkens weer naar een (voor België
zelden gezien) hoog niveau tilden.
De eerste helft van het optreden was het vooral Barman die trok en sleurde, die
het tempo er bijzonder strak inhield en die zich smeet in opener The Architect,
of in Oh Your God. Quatre Mains was er bonk op de geslaagde mix tussen rock,
pop, dance en Gainsbourg. Uniek.
Halfweg gebeurde, heel even, iets op het podium. Pawlowski, die vooral zijn cool belangrijk vindt, had tot dan toe
wel uitgehaald op gitaar (Instant Street blijft grandioos), maar leek alle
zangpartijen te weigeren verder dan wat geneuzel kwam hij niet. En plots was
die tweede stem daar toch, verzorgd en al. Je zag Barman even schrikken, links
een blik werpen op Mauro, en gelukzalig glimlachen. En het optreden schakelde
meteen nog een versnelling hoger. Plots leek het erop dat de groep zich amuseerde, dat er méér was dan een
verzameling egos die hun job eventjes kwamen doen. Theme from Turnpike, Little Artihmetics, Fell
of the Floor Man. Of afsluiter Suds & Soda: Lokeren was nog maar eens aan
het feest. De bissen: Roses en Bad Timing. En de kreet van
Barman: Tot volgend jaar, die terecht op gejuich werd onthaald.
Neen, zelfs dat kon geen (glim)lach op Mauros übercoole mond toveren. Neen,
het gaf Janszoons geen sex appeal. En neen, het maakt van dEUS geen sympathiek
groepje. Maar ze bewezen wel dat ze on-voor-stel-baar goed kunnen zijn.
Een mens kan nooit het belang van The
Specials overschatten. De uitvinders van de 2-tone ska, die sinds de punktijd
in Engeland (vanuit Coventry) dezelfde muziek maken, en dat goed doen. De groep
die we ook kennen als The Special AKA, en eigenlijk zelfs als the Fun Boy
Three. De groep die andere Britse bands als The Selecter en Madness aan de bak
hielp. De groep die al lang niet meer bestaat, maar nu toch weer toert en onder
andere op Pinkpop te zien was. De groep ook die , acht man sterk, op de Lokerse
Feesten vanaf het begin klets boem patat er direct op met Gangsters een feest
deed losbarsten.
De vier Heilige Hs waren present: de Hoedjes,
het Hammond-orgel, de Hits en de Hitaren (sorry, ben West-Vlaming).De sociaal bewogen boodschappen ook (wat een
vieze uitdrukking): in New Era, in Rat Race, in Its Up to you. Grappig tijdens
Monkey Man. En een krankzinnig huppelend publiek tijdens A Message to you Rudy,
Too Much too Young. Al gebiedt de eerlijkheid me te vertellen dat ik Lokeren
toen al had verlaten. Want The Specials bewezen vooral dat ska bijzonder
plezant is, maar evenzeer beperkt. Het mag allemaal niet te heel lang duren.
Dat bewees de geschiedenis de ska-rage waaide heeel snel over. En dat bewees
hun optreden in de Lokerse nacht: more of the same is zelden een goede zaak.
Toen de Sex Pistols implodeerden, verraste John
Lydon vriend en vijand door met PIL muziek te maken. Met bassist Jah Wobble en
gitaarvirtuoos Keith Levene en Jim Walker op drums, vond hij een nieuwsoortige
muziek uit. Muziek die bestond uit één door
zware drums gesteunde basgroove, waarover gitaarklanken werden gedrapeerd, en
waar de heer Lydon dan teksten bij schreeuwde. PIL was belangrijk voor wat de
muziek zou worden: zet een oude PIL-plaat op, en je hoort de voorloper van de techno-rave,
je hoort waar The Edge van U2 zijn gitaarklank vandaan haalde, je hoort hoe
groepen en muzikanten zich lieten inspireren door ritmes, eerder dan door
melodielijnen.
De move van Lydon was verrassend,
omdat niemand in de man enige muzikaliteit had vermoed. Nog steeds niet
trouwens de man is en blijft een etter, een poseur, een kwal. Rochelend op
het podium, de zogenaamd opruiende teksten aflezend van een mooi verlichte
pepiter, fulmineren tegen de commercie en intussen een groot deel van je muziek
uit een Apple Notebook halen.
Eén ding geef ik hem na: hij is ten minste
eerlijk over zijn motieven. Zowel de reünietour van de Sex Pistols als van deze
PIL zijn ingegeven door financieel gewin. En dat is geen schande. Ook Willy
Sommers treedt op om centen te verdienen. Dus mag John Lydon het ook doen.
PIL dus op de Lokerse Feesten, zij het zonder
Levene, Wobble en Walker. Ze zijn vervangen door Lu Edmonds op gitaar, Bruce
Smith op drums, Scott Firth op bas en keyboards, en door de eerder genoemde
Apple Notebook. Klassemuzikanten, hoor, die voor een zalige, haast geile beat
zorgden. Het geschreeuw van Lydon moest je er maar bij nemen. Als derde nummer
al kwam This is Not a Love Song (na twintig minuten dus), de toevalshit die ze
in 1983 scoorden en die hun eeuwige roem bezorgde bij het brede publiek. Dat
publiek in Lokeren bestond overigens uit twee kampen: zij die gek waren van de
muziek, en zij die gek werden door het gedoe op het podium.
Out of the Woods, bijvoorbeeld: het nummer
bleef maar duren, Lydon bleef maar roepen en tieren en de ogen wijd open
sperren en doen alsof hij een arme, boze jongeman is. Het hoogtepunt kwam met
Rise: plots algemene herkenning op het festivalterrein (aaaah, is dat ook van
hen?), en een feestje bij het meebrullen van Anger is an Energy. Schoon
moment.
Ook een schoon moment: helemaal op het einde
van het anderhalf uur, roept een kerel naast mij plots: hei, maar dat is die
zanger van de Sex Pistols en van PIL. Hij meende het. Om maar te zeggen: zo
belangrijk is het nu ook weer niet allemaal.
Je had vroeger cool. Je had supercool. En je
had Echo and the Bunnymen. Een groep uit Liverpool, die van 80 tot 84 vier
fantastische platen uitbracht. Alles waar new wave voor stond, in één groep
geperst. In één persoon, bijna: Ian McCulloch. Een ietwat lijzige stem, en een
overdosis arrogantie, gehuld in lange zwarte jassen.
Die jassen waren er ook in Lokeren, bij het
publiek. Net als veiligheidsspelden door een enkele wang, en hanenkammen. Er
viel zelfs een nieuw modefenomeen te ontdekken: de kalende hanenkam! Dat heb je
dus met veertigers die niet kunnen geloven dat de tijd onverbiddelijk
voortschrijdt.
Echo en zijn Bunnymen (alleen gitarist Will
Sergeant blijft van de originele groep over; de drie andere muzikanten zijn te
jong om te weten wat een hanenkam is) maakten ons nochtans heel erg duidelijk
hoe onverbiddelijk de tijd is. Het was een rommeltje, dat optreden. McCulloch
stond rokend en drinkend op het podium, zong verschrikkelijk vals, en toonde
zich net als de hele groep compleet ongeïnteresseerd. Het gevolg: vlakke,
slordige versies van Rescue, Stormy Weather, Villiers Terrace (met een flard
Roadhouse Blues van the Doors in verweven), een Seven Seas dat echt niet goed
klonk en zo ging dat maar door. Bring on the Dancing Horses werd verkracht, The
Disease ging net iets beter. Want hoe meer McCullogh dronk, hoe beter het leek
te gaan: hij werd zowaar toonvast. The Killing Moon was veelbelovend, en bij
The Cutter brak de groep eindelijk uit zijn lethargie. Het publiek reageerde
ook meteen enthousiast ik was niet de enige die bereid was om me te geven,
maar vergeefs had gewacht op enige inspanning en/of vuurwerk van de groep. Maar
het was too little, too late. Nothing Lasts Forever was bijvoorbeeld een train
wreck, en Lou Reeds Walk on the Wild Side had echt niet helemaal gemoeten. Lips
Like Sugar sloot de set af. En dat was niets te vroeg.
We waren jong. We vertrokken een week vooraf naar De Panne,
waar we het tweepersoonstentje van nonkel Eddy opsloegen, om het dan een week lang
nauwelijks gebruikten. We dronken cocktails in de Oasis, een van de weinige
zaken in De Panne waar we s nachts welkom waren en er fatsoenlijke muziek werd
gedraaid. We verwelkomden iedere avond een verse lading schoolvrienden, om
uiteindelijk om zaterdag met een grote groep naar de festivalweide te trekken.
De weide waar Seaside zich afspeelde hét festival van het jaar. New-wavers,
punkers en ander tuig van de richel kwamen er The Stranglers zien, en The
Bollock Brothers, en Red Zebra, Lavvi Ebbel (met een grandioze Cas Vander
Taelen), Allez Allez, Simple Minds, het geweldige Luna Twist. TC Matic, General
Saint & Clint Eastwood. The Virgin Prunes.
En dan, in 1984, het topjaar: Luc Van Acker, Paul Haig, The
Fixx, Shriekback, Fad Gadget, Echo & the Bunnymen en New Order.
De Lokerse Feesten besloten op een zonnige donderdagavond
die legendarische editie van Seaside dunnetjes over te doen. Door Luc Van Acker
en Echo op het podium te plaatsen gevolgd door PIL en The Specials. Voor New
Order was er geen plaats meer die mogen s anderendaags hun ding doen. Pil stond trouwens op de affiche van de
laatste Seaside (intussen verhuisd naar Veurne) in 1986.
Luc Van Acker, dus. De sympathieke man uit Tienen, die met
The Ship de allerbeste plaat uit de Belgische muziekgeschiedenis maakte. Het
was een plaat die àlles had: de grooves, de melodieën, de bad ass attitude
en een koppel fantastische hits. Na The Ship ging Van Acker meespelen met
Shriekback, later deed hij zijn ding bij de Revolting Cocks.
In Lokeren bracht hij voor de laatste keer met zijn speciaal
ervoor samengestelde groepThe Ship.
Tien man, waarvan 4 backing vocals. Een sexy, stomende bas. Een zware
percussie. En snerpende gitaaruithalen, ooit het handelsmerk van Van Acker
zelf. Ze speelden The Ship van voor naar achter, maar niet helemaal de veertig
minuten die hen werden toegemeten waren onvoldoende. Jammer. Voor Zana stapte
Geike Arnaert het podium op tot eenieders tevredenheid. Ok, ok, Anne Domino
ware nog beter geweest. Alles, zo lang Tom Barman en Selah Sue met hun fikken
maar van het nummer bleven.
Van Acker dan. Hyperkinetisch, zwetend, schreeuwend, maar
vooral: genietend. Zichtbaar en duidelijk. Strijd leveren met de apathie van
het publiek om zeven uur is Lokeren nog aan het bekomen van de vorige
feestnacht. Spijt op het gezicht, omdat het gedaan is. En tevreden over het
concert.
In de coulissen liep ik de sympathieke bassist, Geert Maesschalck,
tegen het lijf, net toen Ian McCulloch voorbij kwam. Echo and the Bunnymen,
fluisterde Geert. Op hun platen leerde ik ooit gitaar spelen. Zij waren mijn
goden. En nu mag ik spelen, op hetzelfde podium, net voor hen. Mijn leven is
goed geweest.
Schoon, toch, die rock n roll.
Luc Van
Acker is Fawlty Towers. Eén
plaat die perfect was, die goed zat. En daarna geen The Ship II uitbrengen, hoe
hard de roep ook weerklonk. Want The Ship, dat kun je niet overtreffen. Zelfs nu,
28 jaar na datum, klinkt de muziek nog fris, stuwt ze je vooruit, en geeft ze
je energie om die laatste werkdag door te komen. Merci, Luc.
"Hoe goed was dat?", hoorde ik iemand roepen na het optreden van the Beach Boys. Het was niet echt een vraag - hoewel de kreet toch als dusdanig werd geïnterpreteerd, in het volle backstage café van de Lokerse Feesten. Want de reacties van de Vlaamsche muzikanten, kenners en recensenten logen er niet om: "zeer goed", of "fantastisch", tot "geweldig". En niemand overdreef: de Beach Boys waren overweldigend goed. Die Beach Boys bestaan vijftig jaar, en vieren dat met een nieuwe cd én met een (tot vijftig concerten beperkte) tour. Op het festivalterrein was dan ook geen vrij plaatsje meer te vinden - propvol met kinderen van zeven tot fans van het eerste uur (die dus zowat tachtig jaar moeten zijn). Vreemd, toch wel. Want bij hun vorige passage in België, op het strand van Knokke eind jaren tachtig, vond ik de toenmalige Beach Boys verschrikkelijk. De klank zat niet goed, de close harmony was ver weg, en zanger Mike Love gedroeg zich als een kwal - een pest voor surfers. Tot overmaat van ramp overleed een jaar later Carl Wilson, de laatste overgebleven actieve Wilson-broer én de laatste stemvaste Boy. Zijn andere broer Dennis was in 83 al gestorven, na een leven vol miserie en alcohol en drugs. En de belangrijkse broer, Brian, zat naar verluidt al jaren lang (letterlijk) in een zandbak te spelen, in zijn woonkamer. Zot van de drugs, van de paranoia, van de schizofrenie. LSD, een feest. Maar mirakels gebeuren - ook buiten Lourdes. Brian Wilson keerde namelijk terug. Voor de niet-kenners: Brian is de man die de Beach Boys uitvond, die hun geluid bepaalde, die dat geluid steeds verder uitpuurde en die muzikaal geniale wegen insloeg. Hij deed dat allemaal in de eerste helft van de jaren zestig. En hij zorgde ervoor dat de Beach Boys toen eigenlijk al een sorot kunstmatig gegeven werden. Hij had namelijk een hekel aan het touren, stuurde de groep dus alleen op pad en bleef thuis, om nieuwe platen te maken. Na zo'n tournee mochten de overige Boys dan in de studio passeren, om de zanglijnen in te zingen zoals Brian dat wou. Dat resulterde in 1965 in Pet Sounds, een voor die tijd grensdoorbrekend album. De opvolger, Smile, kwam pas een paar jaar geleden uit- Brian Wilson ging eerst even ten onder aan die LSD en die nare aandoeningen. Maar hij keerde dus terug, vocht een paar rechtszaken uit met Mike Love en Al Jardine (onder andere over auteursrechten, en over wie nu de naam Beach Boys mocht gebruiken), hij bracht Smile uit en ging touren. Wilson toonde voor die tour weer zijn genie: hij besefte dat de Beach Boys de muziek van Smile en Pet Sounds onmogelijk nog live konden brengen, en verzamelde een groep jonge(re) muzikanten rond zich die dat wél konden. Diezelfde muzikanten vormen nu de ruggengraat van de Beach Boys. Negen man die percussie, gitaar, keyboards en blaasinstrumenten bespeelt, en die de close harmony voor zijn rekening nam. De overgebleven Beach Boys (Brian Wilson, Mike Love, Al Jardine, Brcue Johnston en David Marks) zijn intussen allemaal rond de zeventig, nemen plaats op de eerste rij van het podium, hullen zich in lelijke Hawaii-hemden en baseball-petjes, en doen alsof ze het allemaal nog kunnen. We zijn er eindelijk, hoor: het optreden. Van bij het eerste nummer - Do it Again - was het al duidelijk: dit zou een onvergetelijk concert worden. Een indrukwekkend geluid rolde van het podium af, de stemmetjes klopten, de muziek was strak en heerlijk en juist. En daarna volgde hit na hit na hit na hit - ze speelden meer dan dertig nummers op dik anderhalf uur tijd. Little Honda, Catch a Wave, Hawaii, Surfin' Safari, Surfer Girl, Little Deuce Coupe, 409, I get Around, enfin: in-druk-wek-kend. En het publiek, dat genoot. Tot de laatste rij stond iedereen te zingen, dansen, klappen en vooral: lachen. Nooit eerder zoveel gelukzalige glimlachen gezien op zovele gezichten. Wie wat speelde en zong (stonden die micro en dat keyboard van Bruce Johnson nu aan of niet?), het zal ons allemaal paardenworst wezen. Brian Wilson zat apatisch achter een witte vleugelpiano, de armen bengelden naast zijn lijf, af en toe leek hij een 'doe-wop' te mompelen. Tot hij wakker werd - en zong. Vals, amechtig, krakend en moeizaam. Maar hij zong. Sail on, Sailor. Het fantastische Heroes and Villains (uit Smile). God only Knows. Enfin, de lijst is lang, de avond was te kort. De titel van de afsluiter vat de avond op een perfecte manier samen - Fun, Fun, Fun.
Ze bestaan twintig jaar, en in die tijd schonken ze ons een pak radiovriendelijke liedjes. De rollende r van Frank vander Linden, het corporate gehalte van bassist Michel De Coster en de uitdeinende persoonlijkheid van drummer Dirk Jans, die Nederlandstalige rock brengen - je hoort het en je zingt mee. Zo gaat dat met goede nummers. De Mens is bezig aan een vrij intenstieve jubileumtour, en mocht die verjaardag ook komen vieren op de Lokerse Feesten. Voorwaar geen cadeau: om acht uur, in volle zon moeten beginnen. En vooral: een publiek voor je vinden dat eigenlijk komt voor de Beach Boys - die hun vijftigste verjaardag op hetzelfde podium komen celebreren. En dan nog in Lokeren, waar de helft van het publiek meer aandacht heeft voor de biertenten en voor elkaar, dan voor wat op het podium gebeurt. Maar zie: Frank vander Linden gaf niet op, en overwon. Zelden een groep zo hard zien werken om het publiek te overtuigen, en zelden een groep gezien die dat met zoveel plezier deed. Toen Lokeren zich eindelijk gewonnen gaf, straalde het geluk van de vier mensen af (ja, er is intussen een vaste toetsenist bijgekomen, die jammer genoeg uit Poperinge komt en waarvan de naam me compleet is ontgaan). Het geheim van De Mens? Hard werken, dus - blijven om reactie vragen, blijven aansporen om mee te klappen en roepen en zingen (toon uw oksels!), en natuurlijk de ene hit na de andere op dat publiek afvuren - Irene, Sex verandert Alles, Lachen en mooi zijn, Jeroen Brouwers, Kamer in Amsterdam, enfin: u kent ze zelf ook wel. Vrijwel allemaal werden ze strak en heet op het festivalterrein losgelaten. En het werkte. Chapeau voor De Mens - de pint achteraf was dubbel en dik verdiend.
In het sfeervolle backstage-café van de
Lokerse Feesten zaten we te twijfelen: zouden we nog even blijven voor The
Roots, of hielden we het voor vandaag voor bekeken? De eerste klanken die ons
vanop het podium toewaaiden, dreven ons in de richting van de auto. Want
rappers, neen bedankt, maar toch liever niet. Want de clichés worden te vaak
bevestigd: rappers op een podium, dat is een geluidsband met een paar kerels
die er te luid overheen roepen. Goed, die geluidsband wordt dan wel eens door
een DJ behandeld scratchen, het bestaat inderdaad nog steeds, zij het
digitaal en de rappers zelf hebben niet allemaal gouden kettingen om. Maar
rappers zijn zoals Bob Dylan: ze worden geroemd omwille van hun teksten, maar
op een podium is het allemaal even onverstaanbaar geneuzel of getier.
Maar we liepen niet naar de auto we maakten
een ommetje op het Lokerse festivalterrein. Waar we een indrukwekkend
schouwspel zagen: een drummer, een percussionist, een bassist, een gitarist,
een toetsenist en een heuse tubaspeler. En een rapper. En ze gaven van jetje.
En ze maakten er een feest van.
Twee minuten later stonden we in de
frontstage, lekker dicht bij het podium, mee te genieten. Zelden zon feest meegemaakt.
Zelden zon aanstekelijk enthousiasme op een podium gezien. Zelden zon plezier
gemaakt op een optreden.
Want vergis u niet: The Roots is dus géén
rapper met een geluidsband. Het is een groep van zeven rasmuzikanten, die samen
muziek maken zoals zij dat graag doen. Dat betekent: strakke, vette beats die
van echte drumvellen komen (de drummer heeft een indrukwekkend afro-kapsel, een
baard, weegt de helft meer dan strikt noodzakelijk om te overleven, luistert
naar de naam Questlove en speelde met Iggy Pop, Amy Winehouse en Al Green). Een
bassist die funk en jazz speelt en zich gedraagt alsof hij bij Metallica op het
podium staat. Een gitarist (captain Kirk Douglas) die ook kan zingen, en
schippert tussen P-Funk en Led Zeppelin). En een sousafoon. Een sousafoon!
In mijn jonge jaren speelde ik ook tuba. Bij
De Eendracht uit Aalbeke. Toen ik zestien was, had ik begrepen dat de tuba het
meest on-rock-en-rolle instrument was dat bestond. Alle rockgroepjes uit
Groot-Kortrijk en omstreken die blazers aan hun bezetting wilden toevoegen,
zochten trompetten, trombones of een sax. Een tuba werd weggelachen.
Wel, dat weglachen mag nu voor eens en altijd gedaan zijn. Want als een sousafoon
hip is en swingt en groovet, dan een tuba zeker. Tuba Gooding Jr. liep het hele
optreden rond, jutte het publiek op, en zorgde voor een extra diepe basdreun
die door merg en been ging.
En de muziek? Het gerap? Wel, dat was
dus perfect. Hoe intenser de weed-geuren waren die ons tegemoet waaiden, hoe
vlotter en sneller de nummers in elkaar overvloeiden. Sweet Child of Mine van
Guns n Roses moest eraan geloven, en constant hoorde je lijntjes uit andere
songs van de hardste rock tot de zoetste disco. Allemaal overgoten met een
heerlijke jazzy saus.
Shame on me, dat ik deze groep niet eerder
leerde te kennen. Ze bestaan godbetert al bijna twintig jaar, wonnen tientallen
prijzen, werkten samen met de grootsten der aarde (en met Zap Mama), en zorgden
voor één van de fijnste feestjes die in Lokeren ooit zijn gebouwd.
Dag vier op de Lokerse Feesten. De dag
waarvan ik had verwacht dat de Grote Kaai leeg zou blijven. Maar zie: het
festivalterrein stond propvol. In Lokeren weten we intussen al wat dat
betekent: veel gepraat. Lokeren blijft worstelen met de spreidstand tussen een
kermis en een echt muziekfestival. De eerste rijen gaan (of komen) voluit voor
de muziek, maar daarachter is er toch meer aandacht voor de biertenten en voor
elkaar, dan voor wat op het podium gebeurt. Vrienden, buren, collegas die elkaar
tegen het lijf lopen en luid in elkaars oor brullen hoe geweldig de Feesten
zijn. Je hebt dus maar weinig keuze: ofwel probeer je het gepraat te negeren,
ofwel baan je je een weg naar voor.
Als groep moet het op dat podium dan ook niet
eenvoudig zijn. Absynthe Minded ondervond het aan den lijve. De eerste rijen
reageerden enthousiast, daarachter regeerde de onverschilligheid. Jammer, want
Absynthe Minded is een supergroep. Bijzonder goed gerodeerd door hun vele
(festival)optredens, en een zanger (Bert Ostyn) die indruk maakt. Niet alleen
met zijn glasheldere stem, maar ook met zijn présence: er staat een zanger op
dat podium, het vertrouwen in eigen kunnen druipt er af. Indrukwekkend, hoe hij
er toch in slaagde om een breekbare song als Envoi over het hele terrein te
laten zinderen. Zelfs het gepraat nam heel even af. Ook mooi: balkantechno
een opzwepende viool die op een bonkende baslijn riedels toverde, en Ostyn die
er omheen zong, beelden oproepend die niet eens bestaan.
Absynthe Minded speelt zowat overal in het
land er is dus echt geen enkel excuus om hen niet ergens aan het werk te gaan
zien. Het zal u niet spijten.
Avalon. Hoewel er geen bevallige supermodellen op de hoes
prijkten (of toch niet als dusdanig herkenbaar), was ze mooi. De plaat kraakte,
en mijn 16-jarige puberhart brak telkens weer bij gedachten aan onbereikbare
liefdes, overgoten met de stem van Brian Ferry. More than This: bleiten! Avalon: huilen!
Enfin, Roxy Music kleurde mijn dagen, zij het somber en grijs. Pas toen ik het
oudere werk ging beluisteren, kwamen er vrolijker kleurtinten bij: Love is the
Drug, Virginia Plane, Do the Strand de term art rock was me nog
onbekend, maar Ferry en de zijnen konden duidelijk ook een stukje swingen.
Ik heb Roxy Music (of Brian Ferry) nooit live aan het werk
gezien. Een optreden klopte niet met het beeld dat ik van de groep wou hebben:
het was muziek om te beluisteren, alleen op een tienerkamer (geheel in de jaren
tachtig-stijl een witte kamer, witte vloer, witte muren, en één zwarte kast
waar mijn LPs keer op keer weer werden herschikt alfabetisch, chronologisch,
naar voorkeur van de dag, ), dromend van meisjes, briefjes herlezend, op zoek
naar verborgen boodschappen.
De Lokerse Feesten slaagden erin om de heer Ferry, op de
gezegende leeftijd van 66 jaar, naar het land te halen. En ik slaagde erin mijn
reserves te overwinnen en de man te bekijken en beluisteren. En neen, ik heb er
geen spijt van. Maar neen, ik ben er ook niet kapot van.
Ferry had een grote groep meegebracht: achteraan doken af en
toe twee danseressen op die benen hadden die ver boven hun oksels ophielden.
Een drummer en een wild om zich heen slaande ADHD-percussioniste. Een
keyboard-speler en een saxofinist. Vier gitaristen, waaronder de legendarische
Johnny Marr de betere helft van de Smiths. En liefst vier
achtergrondzangeressen die prominent vooraan op het podium stonden.
De heer Ferry, stijlvol in het pak als steeds, deed me aan Alex Puissant
denken. Every inch a gentlemen, maar tegelijk ook wat onbehouwen, wat houterig
in zijn bewegingen, en een haast onaangename drang om te plezieren. Met de
kunstige beelden die groot werden geprojecteerd, bijvoorbeeld. En met zijn
songs, gelukkig.
Meneer Ferry diepte uit zijn kluis een schat aan nummersop zelfs Avalon gaf hij ons cadeau. Op het
einde een rits covers ook, die voor mij absoluut niet hoefden. All along the
Watchtower van Dylan en vooral Hold On (van Sam & Dave) vond ik flauw.
Helemaal niet flauw waren stomende versies van Love is the Drug en Lets Stick Together
Lokeren feestte ferm mee.
Ferry is nu 66 jaar, en je weet dat het dan niet veel beter
meer wordt. Het métier neemt toe, de stem af. Met de vier
achtergrondzangeressen viel Ferrys stem af en toe zelfs helemaal weg: de vier
deernes waren iets te fel, waardoor de magie uit de nummers verdween. Jammer.
Ook jammer: Johnny Marr stond er wat bij en keek er wat naar zijn muzikale
toegevoegde waarde was eerder bescheiden te noemen.
Maar goed. We hebben Brian Ferry aan het werk gezien. De
herinneringen van weleer zijn intact gebleven Slave to Love: waaaaaw en de
man heeft een onovertrefbaar hoog WOW-gehalte (waardig ouder worden).
Bruce Springsteen and the E Street Band Paris, Bercy - 4 en 5 juli 2012
Voor de allereerste keer sinds ik
hier in 2008 mijn concertverslagen post, wist ik niet wat te schrijven. Het
zoveelste (ik schat het 43ste) Springsteen-optreden: wat zou ik er
begot nog kunnen aan toevoegen? En wie zou er in hemelsnaam een boodschap aan
kunnen hebben? Wie hecht enig belang aan de woorden van lof van een die-hard
fan, die geen onvertogen woord over zijn lippen krijgt wanneer het over de Boss
gaat?
Maar dat waren niet de redenen
waarom ik geen woord op papier kreeg. Ik was namelijk sprakeloos. Twee avonden
na elkaar Springsteen in Parijs, en ik vond de woorden niet om te beschrijven
wat gebeurde. Om de lawine te vatten die over ons neerdaalde. Compleet van de
kaart was ik.
Woensdagavond begon al straf. Fourth of July in Parijs in een
uitverkocht Bercy. Kloteplaatsen achter het podium. Onweer en files op weg naar
Bercy. Dure parkeerplaatsen. En geen plaats meer op de terrasjes rond de zaal.
Awoe. Toch maar niet rechtsomkeer gemaakt, maar wel in de zaal zitten wachten.
In ruil: een geweldige Boss. Gedreven,
wild, en ook wel een crowd-pleaser: Sandy (4th of July, Asbury Park) en
Independance Day en Darlington County en Born in the USA. Want
het is ten slotte Fourth of July. Met een voorspelbare start ook twee nieuwe
nummers, gevolgd door Badlands. En met aangename verrassingen: The E Street
Shuffle, Johnny 99 en The River.
Opvallend in vergelijking met Sevilla, twee maanden eerder: het aandeel songs uit
Wrecking Ball is afgenomen, en het preken over onrechtvaardige bankiers is
helemaal verdwenen. Ook opvallend: op het einde van de E Street Shuffle blijft
het publiek zingen, en herneemt hij lachend gevolgd door de voltallige groep.
Bijna drie en een half uur houdt hij het vol, in een snikheet Bercy. Zo heet
dat hij aan de eerste rijen water uitdeelt, dat de rest van de groep ook
waterflesjes in het publiek gooit, dat de security flessen laat aanrukken om de
dorstigen te laven. Wij waren doorweekt, stikkapot en op maar hij leek nog
uren door te kunnen gaan.
Een dag later dan. Vijf juli.
Ellendig weer met nog ellendigere files, op weg naar Parijs. Alle terrasjes
rond Bercy leeg wegens plensende regenbuien. Moe van de lange ritten. Maar
toch: extra energie omdat Jos op zijn dertiende zijn eerste volwaardige
Boss-optreden mag meemaken. Goed op tijd de zaal induiken, want buiten regent
het toch. En dan, een uur voor de start, schrikken wanneer Bruce doodleuk de
zaal binnen wandelt en een praatje slaat met de fans op de eerste rij. Later
schuifelt ook mama Springsteen
binnen, en krijgt ze een luid applaus wanneer ze gaat zitten. Tijdens de show
bedankt hij haar, en zijn schoonmama, trouwens voor hun aanwezigheid. En haalt
hij dochter Jessica het podium op om te dansen in Dancing in the Dark.
Maar dat zijn details. Want één
zaak wist ik zeker: hij kan onmogelijk beter doen dat de nacht ervoor. Op zijn
leeftijd twee dagen na elkaar dergelijke topprestaties neerzetten: het kan
gewoon niet.
Well, think again. Drie uur en
zevenendertig minuten lang gaat hij te keer als een bezetene. Op het podium zie
je keer op keer paniek uitbreken wanneer hij de setlist door elkaar haalt, en
Nils Lofgren moet rennen om net op tijd de juiste gitaar te pakken te krijgen.
Tussen de nummers door laat hij Max Weinberg werken, zodat het publiek de kans
niet krijgt om te bekomen, maar hij meteen in een volgend nummer kan
losbarsten. De openers: zes classics na elkaar, voor het eerste spoor van
Wrecking Ball opduikt. Hij gooit zich vanop het mini-podium in het midden van
de zaal in het publiek, en laat zich door honderden handen naar voor tillen. De
groep staat erbij en kijkt ernaar, net zo stomverbaasd als de rest van de
kolkende zaal.
De show staat nu al geboekstaafd
als een legendarisch optreden. De lengte, de intensiteit, en de setlist. 31 nummers afjeblieft en welke. No
Surrender. Candys Room. Indicent on 57th
Street. Een betoverend, intens For You (uit zijn allereerste plaat, maar hier
solo op piano gebracht). Gevolgd
door Racing in the Street. Thunder Road. En Seven Nights to Rock.
Goh, de hele setlist is af,
perfect, onverbeterlijk. Het viel trouwens ook op dat de bordjes, waarop de
fans op de eerste rijen hun favorieten neerpennen in de hoop dat hij het bordje
oppikt en dat nummer speelt, langzaam maar zeker verdwenen. Iederéén leek te
begrijpen dat dit een speciale avond zou worden, dat de Boss en de Boss alleen
zou beslissen welke nummers hij zou spelen.
Inderdaad: nooit sprak ik een
slecht woord over Springsteen-optredens. Ik maakte hem mee toen hij ziek was
(in Arnhem, 2007). Ik zag zes optredens in de Rising-tour, toen Clarence te
ziek was om twee noten juist te spelen. Ik bleef hem trouw tijdens de
Reunion-tour, toen de optredens plots zo kort leken. Zelfs toen hij de E Street
Band op straat zette (haha), met een meute jonge honden de hort op trok, in 92,
en het vreemd voelde om die mensen de Springsteen-classics te zien en horen
spelen zelfs toen vond ik het goed. Want ik maakte nooit een slecht optreden mee. Iedere keer weer
was hij de perfecte entertainer. Die ons de indruk gaf om het allemaal niet
alleen heel graag te doen, maar het ook nog eens voor ons alleen te doen.
Maar wat hij nu, in Parijs, voor mekaar heeft gebracht dat slaat alles. Het
woord onvergetelijk was nooit meer van toepassing dan nu.
Bruce Springsteen and the E-Street Band Estadio Olympico, Sevilla
Heel lang geleden zag ik in Vorst Nationaal een oud, amechtig en verschrompeld mannetje een persiflage geven op de legendarische James Brown. Het mannetje heette James Brown. Het pseudo-optreden was zo erbarmelijk, dat ik een jaar later wéér naar Vorst ging, voor hetzelfde mannetje. Want ik kon niet geloven dat de grote James Brown zo intens slecht was. Ik had me jammer genoeg niet vergist. En ik leerde dat zelfs de allergrootste artiesten een vervaldatum hebben. Een dag waarop hun stem het begeeft, hun vingers te stram zijn om gitaar te spelen, hun goesting om het publiek te plezieren verdampt is.
Het is een self-fulfilling prophecy, natuurlijk, en ze gaat al een hele tijd mee: ooit zal ook de Boss te oud zijn om op te treden. En dan zullen we naar zo'n concert staan kijken, zullen we blij zijn dat hij het maar een uur meer volhoudt, en zullen we vol weemoed naar huis terugkeren, denkend aan weleer. Aan de tijden van urenlange marathonshows, aan de Boss-time, aan uitsmijters als Twist & Shout. Spijt zullen we hebben, dat we het concert te veel meemaakten, het concert dat de herinnering bedoezelt.
Die dag is nog niet aangebroken. De opener van het Europese luik van de Wrecking Ball-tour, in een stomend heet Sevilla, maakte meteen duidelijk dat 1. Springsteen zelfs op zijn 62ste nog de energie, de stem en de goesting heeft van een jong veulen 2. De dood van the Big Man een klap was, maar wel is verteerd en opgevangen. 3. De muziek nu echt samenkomt: de rock van de E Street Band wordt perfect aangevuld met de vrolijke folk van de Seeger Sessions Band.
Hij kan het dus nog steeds, én hij doet het nog altijd. Drie uur lang in een snikheet Sevilla (meer dan 35 graden), aan het hoofd van een utigebreide E-Street Band, door veertig jaar muziekgeschiedenis gaan. Wat een altijd ideale set oplevert van nieuw werk en pure crowd pleasers. Van bij de opener Badlands mocht Jake Clemons, neefje van, al even zijn vier maatjes-koperblazers achteraan het podium in de steek laten, om vooral een solo te geven. En hoezeer ik Clarence ook mocht, moeten we eerlijk blijven: muzikaal was bij de Big Man het vet al veel langer van de soep. De Rising-tour was zelfs dramatisch slecht, toen zijn gezondheid het helemaal liet afweten. Maar nu is hij dus méér dan waardig vervangen. Méér dan.
Veel nieuw werk dus ook, zo'n zeven nummers uit Wreckin Ball. Het zijn fijne nummertjes, slim opgebouwd en met veel schwung gespeeld - hier komen de Seeger Sessions plots heel dichtbij. De blazers, de viool van Sister Soozie, het orgel en de backing vocals (en zelfs extra percussionist): het zorg voor een nog vollere sound. Ja, het kan. In die nieuwe nummers is de Boss boos - op banken, op kredietverstrekkers, op huiseigenaars. In zijn speech (in het Spaans) heeft hij het over zijn sympathie met de Indignados, en juicht iedereen luid.
Wel - ik vind de Boss niet zo heel erg boos op Wrecking Ball. Ja, de plaat is minder vrijblijvend dan zijn vorige (waar hij overigens niets uit speelde), maar boos? Neen, bij Darkness was hij boos - toen beten de gitaren en vlogen de vonken van de songs, toen lag het tempo hoog en was er geen ruimte voor licht en vrolijkheid en dansen. Badlands, Adam Raised a Cain, Darkness: je kreeg schrik van die nummers en van de man die ze zong. Wrecking Ball is een plaat met dansliedjes, met haast vrolijke deuntjes. De enige bite zit in de teksten - maar hoe geloofwaardig is het om een multimiljonair, die springpaarden voor zijn dochter in België koopt, over Inidgnados te horen praten? Ja, liever een rocker die wél een geweten heeft dan een die doet alsof zijn neus bloedt. Maar je moet er ook niet in overdrijven, vind ik. Maar goed. Het optreden dus.
De Boss hield het tempo strak, schonk ons een stomend The Ties That Bind, een grandioos Death to my Hometown en een pakkend Trapped. Opvallend ook, trouwens: die Spanjaarden zijn compleet zot. Nog fanatieker, nog luider, nog enthousiaster dan wij. In My City of Ruins een eerste keer de krop in de keel: Springsteen stelt zijn groep voor, en vraagt of we iemand missen... Het indrukwekkende (maar niet uitverkochte) Olympisch Stadion roept natuurlijk luid om Clarence - waarna de Boss zegt: als jullie hier zijn, en als wij hier zijn, dan is hij hier ook. Case closed, back to the musid.
En die muziek ging dus weer reizen in de tijd: Out in the Street en het nieuwe Jack of All Trades, een donker en dreigend Candy's Room, een opzwepend She's the One, Darlington County op verzoek,... De soultour op met de Apollo Medley, en de Boss die de zoveelste keer het podium afdweilt, het publiek induikt, duidelijk geniet. En dan: eindelijk de rock die het pleit wint, met Because the Night en Nils Lofgren die alle duivels ontbindt, en duidelijk maakt dat gitaren het nog altijd voor het zeggen hebben in New Jersey. Een accordeon is een keertje leuk, die viool zorgt voor een extraatje en die koperblazers houden de sfeer erin. Maar uiteindelijk is de gitaar de zweep waarmee ze het publiek geselen.
Wanneer je denkt dat hij zijn stem verliest, dat hij leeggezweet is, dat het nu echt wel goed is geweest, net dan geeft hij er een laatste keer een ferme snok aan. Een verzoekje (I'm going Down), de spots op het publiek gericht en vlaaam: Born to Run, Dancing in the Dark, Bobby Jean en 10th Avenue. Neen, niemand doet het hem na. Want niemand anders schreef dit soort songs, en niemand anders kan ze zo energiek brengen. In 10th Avenue, op het orgelpunt, de climax, zet hij alles stil: 'The Big Man Joined the Band', en het hele Estaio Olimpico zwijgt. Tranen vloeien wanneer op de grote videoschermen beelden verschijnen van die Big Man. Ja, we missen hem toch. Springsteen staat erbij, in zijn gekende pose - en als een echte Boss geeft hij het sein om dit te vergeten en verder te spelen, het feest voort de zetten.
Drie uur lang, drie uur aan een stuk, drie uur in de hitte. Na het optreden strompelen we terug naar de stad. Rugpijn. Kniepijn. Krampen. "We worden oud", zegt iemand in het gezelschap. En ik denk: de kans is eigenlijk groter dat Springsteen op een dag denkt: 'die Peter is toch te oud geworden voor m'n optredens, misschien houdt hij er beter mee op, nu het nog een beetje gaat.'
Michael Kiwanuka. 24 jaar. Oegandese Londenaar. Zoetgevooisd. Trad op als voorprogramma van Adèle. Wordt vergeleken met Bill Withers, Otis Redding en Van the Man. En werd begin dit jaar door de BBC uitgeroepen als 'The Sound of 2012'. En vooral dat laatste wéégt: je vraagt je af wat dat soort druk met een mens doet. Sterke schouders die die last kunnen dragen.
Kiwanuka lijkt met die stress aardig om te kunnen gaan. De AB Box was in een mum van tijd uitverkocht, maar toch wou hij er geen concert in de 'grote' zaal van maken. Na het optreden ging hij vrolijk cd's signeren, en trok hij héél veel tijd uit om te praten met de fans. En op het podium amuseerde hij zich, net als zijn groep. Allemaal goede tekenen, dus.
Is hij de nieuwe Bill Withers? Ach. Hij is net zoveel de nieuwe Withers, als Joss Stone de nieuwe Aretha Franklin is. Niet, dus. Het is ook compleet van de pot gerukt om iemand met welgeteld één cd op zijn actief, te gaan vergelijken met artiesten die tientallen jaren (ok, in het geval van Otis iets minder lang) zo wisselvallig presteerden als ze wilden. Artiesten van wie we alleen het goede, de hoogtepunten onthouden. Kiwanuka is een beginneling - we kunnen hem alleen beoordelen op die ene plaat, en op dat ene optreden, van een uur.
Ja, dat optreden was goed. Beetje glad, zonder veel risico's. Maar: wat een stem. En wat een groep - de groep stond volledig in functie van de man en de songs te spelen, nergens een spatje egotripperij te bekennen. Kiwanuka grasduint wat door verschillende stijlen - wat blues, veel funk en soul, een snuifje rock en wat gospel. Met die stem als bindmiddel - de stem die natuurlijk best tot uiting komt in de solo-momenten. Wanneer hij zijn organist, zijn gitarist, bassist, drummer en percussionist alle vijf het podium af stuurt, en drie liedjes alleen zingt - 'de liedjes zoals ze ontstaan zijn, just me and my guitar' - en je in de AB een muis hoort lopen.
Maar hij is er natuurlijk nog niet. Zijn nummers zijn nog ongelijk qua niveau, Home Again is een wereldnummer dat je naar de keel grijpt en tegelijk zoetjes doet meewiegen, maar zo zijn er nog niet genoeg. Het zal net daar van afhangen of de man het ook echt zal maken, en alle beloftes zal kunnen inlossen: goede nummers. Op basis van de volgende platen, en het materiaal dat hij daaruit meebrengt naar podia, zal later blijken of hij het zoveelse instant-succes-hype-talentje was, of een blijver. Of: over vijf jaar weet ofwel niemand meer dat ze vanavond in de warme AB stonden, ofwel beweren 10.000 mensen dat ze erbij waren, die keer, toen Michael Kiwanuka nog niet zo helemaal wereldberoemd was.
